• 1. Μια αρνητική εικόνα στην Ορθοδοξία

• 2. Η πηγή τής Χριστιανικής πίστεως

• 3. Ιστορική μαρτυρία

• 4. Αποστολική Διαδοχή

• 5. Συνεπείς βιωματικές απαντήσεις

• 6. Δογματικό ξεκαθάρισμα

• 7. Η εν Αγίω Πνεύματι ζωή

Το ερώτημα αυτό, που ίσως φαίνεται τόσο αφύσικο σε έναν πιστό Ορθόδοξο, έχει μεγάλη σημασία για κάποιον που ΔΕΝ πιστεύει στην Ορθόδοξη πίστη, ή έχει μικρή σχέση με αυτήν. Ως πρώην ιδρυτής Προτεσταντικής ομάδας, και νυν Ορθόδοξος, πιστεύω ότι αξίζει να δώσω μια απάντηση από την παλιά μου εμπειρία, μέσα από την οπτική γωνία ενός Προτεστάντη, και πρώην ορκισμένου εχθρού της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πώς βλέπει λοιπόν ένας Προτεστάντης την Ορθοδοξία; Και τι μπορεί να τον κάνει να την εκτιμήσει;

1. Μια αρνητική εικόνα στην Ορθοδοξία

Οι ποιμένες του Προτεσταντισμού εδώ στην Ελλάδα, όταν αναφέρονται στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σχεδόν πάντοτε το κάνουν με ένα επικριτικό πνεύμα. Και πράγματι, μέσα από την οπτική του Δυτικού ευσεβιστικού ανθρώπου, βρίσκουν πολλά ενοχλητικά στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας. Ας δούμε λοιπόν πρώτα, ποια είναι μερικά βασικά πράγματα που ενοχλούν έναν Προτεστάντη, από όσα βλέπει στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

1. Η αμάθεια του "όχλου"

Όταν ένας Προτεστάντης συζητάει με έναν τυχαίο Ορθόδοξο, και αρχίζει να του αραδιάζει επιχειρήματα, (συνήθως από την Αγία Γραφή), στις περισσότερες περιπτώσεις, έχει μπροστά του έναν άνθρωπο άσχετο, και συνήθως "άγευστο" της Χριστιανικής πίστης, και συχνά φανατικό "οπαδό", και όχι ενσυνείδητο πιστό. Πράγματι, ο μέσος Ορθόδοξος, έχει ασχοληθεί με την Ορθόδοξη Εκκλησία, πολύ λιγότερο από ό,τι έχει ασχοληθεί με την ποδοσφαιρική ομάδα του, με την ξένη λογοτεχνία, με την επιστήμη, ή με τον... Βουδισμό! Έτσι, στα μάτια του Προτεστάντη, ο άνθρωπος αυτός, δεν είναι κάποιος που ΔΕΝ γνωρίζει την Ορθόδοξη πίστη, αλλά φαντάζει ως ένας εκπρόσωπος της... Ορθοδοξίας! Τους βλέπουν κάπως "αφ' υψηλού", σαν τους Φαρισαίους της εποχής του Χριστού, που έλεγαν: "ο όχλος ούτος ο μη γινώσκων τον νόμον επικατάρατοί εισι!" (Ιωάννης 7/ζ: 49).

2. Η ανεπάρκεια πρεσβυτέρων

Στα μάτια ενός Προτεστάντη, τα σκάνδαλα του Ορθόδοξου κλήρου, αποτελούν "επιβεβαίωση" της ορθότητας της επιλογής του, σε κάτι άλλο εκτός Ορθοδοξίας. Ο κάθε σχεδόν παπάς, στα μάτια τους φαίνεται ως "εχθρός", "μισθοφόρος του εχθρού", "απατεώνας", "λύκος άρπαγας", "ανήθικος" και "εκμεταλλευτής". Κυρίως όμως, ο φανατισμός και η εχθρότητα που διαφαίνεται ή εκδηλώνεται από κάποιους από αυτούς, είναι ο πλέον απωθητικός παράγοντας.

3. Έλλειψη ενοριακής συνοχής

Ενώ οι περισσότεροι Προτεστάντες, στις συναθροίσεις τους, έχουν ζεστές κοινωνικές σχέσεις, στις περισσότερες Ορθόδοξες ενορίες, παρατηρούν το ακριβώς αντίθετο. Οι ενορίτες νιώθουν ως άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, και αυτό για έναν Προτεστάντη, αποτελεί δείγμα έλλειψης της Χριστιανικής αγάπης, την οποία νιώθει ότι κατέχει στις μειονοτικές συνάξεις της ομάδας του, όπου όλοι γνωρίζονται με όλους, και έχουν στενότερη επαφή, λόγω της κοινής τους ιδιαιτερότητας.

4. Ο τρόπος λατρείας

Οι Προτεστάντες, θεωρούν τον τρόπο της Ορθόδοξης λατρείας, ως "εξω-Βιβλικό". Τους ενοχλούν οι εικόνες, οι ψαλμωδίες, οι ναοί, τα μυστήρια, τα άμφια, οι ακολουθίες, οι ιεροί κανόνες, κλπ. Ο,τιδήποτε έχουν διδαχθεί, ότι δεν ανήκει στο "πρωτοχριστιανικό Βιβλικό" πρότυπο λατρείας, δεν το θεωρούν "έγκυρο" Χριστιανικά, και το αποκαλούν: "ανθρώπινες παραδόσεις". Και ακόμα, τους ενοχλεί η "ασυδοσία" που φαίνεται να επικρατεί στην Ορθόδοξη ζωή και λατρεία, τόσο μεταξύ των λαϊκών, όσο και μεταξύ των κληρικών και των συμπεριφορών τους. Συνηθισμένοι από την πειθαρχημένη ζωή της ομάδας τους, θεωρούν την Ορθόδοξη πίστη "κέντρο διερχομένων".

Από τα παραπάνω, είναι προφανές ότι οι Προτεστάντες, (αλλά και οι Δυτικο-θρεμμένοι  "ορθόδοξοι" της εποχής μας που προβάλλουν ενστάσεις για την πίστη μας), μένουν κυρίως στο φαινόμενο, στη "συμπτωματολογία". Δεν διεισδύουν σε βάθος, στις αιτίες από τις οποίες προκύπτει το κάθε τι. Στέκονται στην επιφάνεια, και τους διαφεύγει η ουσία. Γενικεύουν το "όλον", και τους διαφεύγει το "επί μέρους". Και αγνοούν σημαντικές παραμέτρους της Χριστιανικής πίστης, χωρίς ποτέ να αναρωτηθούν, "πόσο έγκυρα είναι μερικά πράγματα που διδάχθηκαν ως δεδομένα" στον Προτεσταντισμό;

Εν  τέλει, αποτυγχάνουν να ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΟΥΝ να δουν τα πράγματα από την οπτική του πιστού Ορθοδόξου. Γιατί μόνο έτσι, θα μπορέσουν να αντιληφθούν, το μεγαλείο της Ορθοδοξίας. Αν δεν προσπαθήσεις να κατανοήσεις τον άλλον, και τον τρόπο που σκέφτεται, ΠΟΤΕ δεν θα καταφέρεις να κατανοήσεις σε βάθος, ούτε τη συμπεριφορά του, ούτε τη "συμπτωματολογία" της πίστης του. Και αυτός είναι ο λόγος, που ΠΡΙΝ απαντήσω στο ερώτημα: "Γιατί να είμαι Ορθόδοξος;", θέλησα να δείξω πρώτα, τι είναι εκείνο που απωθεί έναν Δυτικο-θρεμμένο, από την Ορθοδοξία.

Αφού ανέπτυξα τους λόγους που κάποτε με έκαναν να μισώ την Ορθοδοξία, ας αναπτύξω τώρα, μερικούς λόγους, που έκαναν εμένα τον ίδιο να αγαπήσω την Ορθοδοξία, να διαλύσω την αιρετική ομάδα που είχα δημιουργήσει μέσα στην άγνοιά μου, και να ενταχθώ στην Ορθόδοξη Εκκλησία του Κυρίου.

2. Η πηγή τής Χριστιανικής πίστεως

Το πρώτο βασικό πράγμα που αποτελεί επαρκή και σοβαρό λόγο για να είναι κάποιος χριστιανός (με την ευρεία έννοια του όρου), Ορθόδοξος, είναι να κατανοήσει τη σημαντικότητα της πηγής της πίστεως.

Ένας Προτεστάντης, έχει διδαχθεί (και έχει αποδεχθεί χωρίς έλεγχο και τεκμηρίωση), ότι δήθεν η πηγή της Χριστιανικής πίστης, είναι η Αγία Γραφή, και ότι τίποτα δεν πρέπει να δεχόμαστε έξω από αυτή. Μάλιστα, πιστεύει ότι η Αγία Γραφή αποτελείται από 66 βιβλία, χωρίς ποτέ να του έχουν εξηγήσει, για ποιο λόγο αφήνουν έξω από αυτή, τα 10 εκείνα βιβλία, που δέχονται οι Ορθόδοξοι.

Όταν ο άνθρωπος αυτός μάθει ότι η Αγία Γραφή έχει άλλα 10 βιβλία, ότι ΔΕΝ είναι "η πηγή της Χριστιανικής πίστης", αλλά ότι η πηγή της Χριστιανικής πίστης είναι "η αν Αγίω Πνεύματι" εμπειρία της Εκκλησίας διαχρονικά, (αυτό που λέμε: Ιερά Παράδοση), και ότι η Καινή Διαθήκη έχει συλλεχθεί από την Ορθόδοξη Εκκλησία του 4ου αιώνα μ.Χ., τότε κλονίζεται. Κατανοεί ότι "κάτι δεν πάει καλά" σε όσα του δίδαξε ο Προτεσταντισμός ως "αληθινά" και "αναμφισβήτητα". Η ίδια η βάση της πίστης του, έχει καταστραφεί ανεπανόρθωτα. Κατανοεί, ότι δεν είναι δυνατόν, να απορρίπτει την Ορθόδοξη Εκκλησία που του έδωσε την Αγία Γραφή, και να δέχεται μόνο την Αγία Γραφή, που είναι παράγωγο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Και αν ο άνθρωπος είναι λογικός και αγαπάει την αλήθεια, θα θελήσει να δει τα πράγματα μέσα από την Ορθόδοξη προοπτική, και να κατανοήσει τον πραγματικό "στύλο και εδραίωμα της αληθείας", που είναι "η Εκκλησία" (Α΄ Τιμόθεον 3/γ΄ 15), και όχι η Αγία Γραφή.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία λοιπόν, είναι εκείνη η Εκκλησία, που ΕΧΕΙ ΣΥΝΕΠΗ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΗ ΒΑΣΗ για την πηγή της πίστεως, σε αντίθεση με τον Προτεσταντισμό. Στηρίζεται στην εν Αγίω Πνεύματι ζωή των αγίων, και μαρτυρείται ιστορικά, από την αρχή ως σήμερα.

Κατανοώντας το αυτό ένας Προτεστάντης, παύει πλέον να λέει: "πού το λέει η Αγία Γραφή αυτό που κάνετε;" Γιατί πλέον, αντιλαμβάνεται, ότι είτε το λέει η Αγία Γραφή, είτε όχι, αρκεί να το πει η Εκκλησία εν Αγίω Πνεύματι, για να είναι έγκυρο και αποδεκτό, ως τρόπος λατρείας του Θεού.

3. Ιστορική μαρτυρία

Παράλληλα, έτσι ο άνθρωπος αυτός, μπαίνει σε μια πορεία αναζήτησης της ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ Εκκλησίας. Πέραν από τους ισχυρισμούς του καθενός, για τι δήθεν πίστευαν ή έκαναν οι πρώτοι Χριστιανοί στη λατρεία τους, υπάρχουν ιστορικά ντοκουμέντα, πρωτοχριστιανικά κείμενα και αρχαιολογικές ανακαλύψεις, που δείχνουν, ότι οι Χριστιανοί, από την αρχή κιόλας, λάτρευαν τον Θεό με τον Ορθόδοξο τρόπο, και όχι με τον Προτεσταντικό. Υπήρχαν Σύνοδοι, ειδικό ιερατείο, εικόνες, άμφια, τιμή αγίων και ιερών λειψάνων, καθορισμένα δόγματα, Θεία Λειτουργία, εξομολόγηση, ευχέλαιο, χρίσμα, μνημόσυνα, σταυρός, νηστεία, εορτές... Τα πάντα ήταν έτσι απ' αρχής, και μόνο σε ασήμαντες λεπτομέρειες άλλαξε το τυπικό τους. Όλα αυτά, αν ένας Προτεστάντης τα διαβάσει στις αρχαίες ιστορικές πηγές, καταλαβαίνει ότι όλα όσα του έμαθαν οι ηγέτες του, ήταν μια αυθαίρετη και ψευδής εικόνα για την πρώτη Χριστιανική Εκκλησία. Και αντιλαμβάνεται, ότι αυτό που μισεί στην Ορθόδοξη λατρεία ως "εξωβιβλικό", είναι αυτό ακριβώς που μας παρέδωσε ο Ίδιος ο Κύριος!

Η ιστορική έρευνα, είναι σίγουρο, ότι θα οδηγήσει έναν καλής προαίρεσης άνθρωπο, στην Ορθόδοξη λατρεία, μακριά από Προτεσταντικά εφευρήματα του 16ου αιώνα.

4. Αποστολική Διαδοχή

Το επόμενο εξ' ίσου σοβαρό ζήτημα, που κάνει κάποιον να κατανοήσει, ότι δεν μπορεί να ισχυρίζεται "χριστιανικότητα" έξω από την Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι το θέμα της αποστολικής διαδοχής. Καθώς μελετάει τις αρχαίες Χριστιανικές πηγές, κατανοεί εδάφια της Αγίας Γραφής, τα οποία χωρίς αυτή τη γνώση, εύκολα παλιά παρερμήνευε, ή αγνοούσε. Κατανοεί, ότι η Εκκλησία λειτουργεί με το θεόδοτο Συνοδικό σύστημα. Ότι το σύστημα αυτό, είναι η εγγύηση της ενότητας, της συνοχής, και της εν Αγίω Πνεύματι ζωής της Εκκλησίας.

Η μελέτη αυτή, θα τον οδηγήσει στο να αντιληφθεί, ότι εξ αρχής, στην Εκκλησία του Χριστού, κανείς δεν ενεργεί αυθαίρετα, χωρίς εξουσία. Αλλά υπάρχει μια κλιμάκωση εξουσιοδότησης, που ξεκινάει από τον Ίδιο τον Θεό Πατέρα, και καταλήγει μέσω του επισκόπου της κάθε πόλης, στον  τελευταίο Χριστιανό. Τότε ξυπνάει από τον Προτεσταντικό του λήθαργο, και κατανοεί ότι η εξουσία του Επισκόπου, δεν είναι "ανθρωποποίητη", αλλά βασικό Χριστιανικό δόγμα πίστης. Και αρχίζει να αναρωτιέται, για την πηγή της εξουσίας των Προτεσταντών ηγετών του, (ίσως και του ιδίου του εαυτού του, αν παριστάνει τον πρεσβύτερο σε κάποια από τις συνάξεις αυτές). Ποιος τους έδωσε το δικαίωμα να ποιμαίνουν τους άλλους;

Με έκπληξη, αντιλαμβάνεται, ότι η Εκκλησία ποτέ δεν αποστάτησε, (όπως του είπαν κάποιοι), αλλά πορεύεται στην ιστορία πάντοτε σε συνέργεια και ενότητα με τον Κύριο Ιησού Χριστό, εν Αγίω Πνεύματι. Και αυτή την αποστολικότητα, τη βρίσκει ΜΟΝΟ στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όταν μαθαίνει τους λόγους και τον τρόπο που δημιουργήθηκε το σχίσμα με τους Παπικούς. Τότε ο δρόμος προς την Ορθοδοξία είναι πλέον γι' αυτόν μονόδρομος.

5. Συνεπείς βιωματικές απαντήσεις

Όλα τα ανωτέρω, του δίνουν πλέον συνεπείς απαντήσεις, για όλα εκείνα για τα οποία κάποτε κατηγορούσε την Ορθόδοξη Εκκλησία. Κατανοεί πλέον τους λόγους της "ασυδοσίας" σε πολλούς λαϊκούς και κληρικούς της Ορθοδοξίας. Αντιλαμβάνεται ότι στο Συνοδικό Σύστημα, όπου δεν υπάρχει "πυραμιδοειδής" ιεραρχία με απόλυτες μονολιθικές εξουσίες, είναι φυσικό να υπάρχουν διαφωνίες και συγκρούσεις μεταξύ επισκόπων, σε επουσιώδη ζητήματα. Κατανοεί ότι σε μια λατρεία ελευθερίας, είναι φυσικό να υπάρχουν πληθώρα κληρικών και λαϊκών που εκμεταλλεύονται την ελευθερία αυτή κυρίως προς ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ βλάβη. Και ότι σε μια τέτοια πίστη ελευθερίας, είναι φυσικό να υπάρχουν ψευτοχριστιανοί και καιροσκόποι. Άλλωστε, ήδη πλέον ο άνθρωπος αυτός, γνωρίζει ότι τα ίδια συνέβαιναν πάντοτε στον λαό του Θεού, και ότι το χωράφι του Χριστού είχε, έχει και θα έχει ζιζάνια!

Γνωρίζει πλέον τι, γιατί, και πώς πρέπει να το πιστεύει. Έτσι, κατανοεί, ότι αντί να επικρίνει τη διαγωγή των άλλων, καλύτερα θα ήταν να επικεντρώνεται στη δική του ζωή και διαγωγή, που ξέρει πολύ καλά, ότι ούτε ήταν, ούτε είναι όπως θα όφειλε να είναι ενώπιον του Θεού. Και αντί να περιμένει από τους άλλους να κάνουν το πρώτο βήμα, θα ήταν καλύτερα ο ίδιος να προσπαθήσει να δημιουργήσει έναν κύκλο πιστών αδελφών του γύρω του, με τους οποίους να έχει τη Χριστιανική κοινωνία που επιθυμεί. Γιατί και ο ίδιος δεν είναι αμέτοχος σε ευθύνες απέναντι στους άλλους.

6. Δογματικό ξεκαθάρισμα

Είτε όμως ήταν κάποιος Προτεστάντης, είτε όχι, στην Ορθόδοξη Εκκλησία βρίσκει και κάτι ακόμα, που πουθενά αλλού δεν μπορεί να συναντήσει. Βρίσκει την ΑΠΟΛΥΤΗ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ. Γιατί ακόμα και ως "κοσμοείδωλο" αν θελήσει να δει κάποιος (παρά φύσιν) την Ορθοδοξία, και πάλι η ανωτερότητά της είναι πασιφανής, με κάθε ανθρωποποίητο κοσμοείδωλο, κάθε φιλοσοφίας, θρησκείας ή ιδεολογίας. Γιατί μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ Θεού στα ζητήματα της ζωής και της σωτηρίας.

Μόνο στην Ορθοδοξία μαθαίνει κάποιος, τον ΜΟΝΑΔΙΚΟ τρόπο που μπορεί να γνωρισθεί ο Θεός ως πρόσωπο, και την έννοια του προσώπου εν Ιησού Χριστώ.

Μόνο στην Ορθοδοξία μαθαίνει κάποιος έναν δοκιμασμένο τρόπο ψυχοθεραπείας, με πειραματική επιβεβαίωση στο πρόσωπο των αγίων.

Μόνο στην Ορθοδοξία μαθαίνει κάποιος, γιατί ο Θεός είναι Τριαδικός, και τι σημαίνει ότι "ο Θεός είναι αγάπη".

Μόνο στην Ορθοδοξία νιώθει κανείς το στοιχείο της ελευθερίας στη λατρεία του, και μαθαίνει το λόγο της θυσίας του Χριστού, μακριά από τον φόβο ενός θεού - εκδικητή.

Μόνο στην Ορθοδοξία μαθαίνει την αλήθεια για την κόλαση και τον παράδεισο, και εκτιμά το μεγαλείο της αγάπης του Θεού.

Μόνο στην Ορθοδοξία μπορεί να βιώσει από τώρα, τον Μέλλοντα Αιώνα της Βασιλείας του Θεού, μακριά από "θα" και ψεύτικες υποσχέσεις για το μέλλον, που δεν έχουν πρακτικό αντίκρισμα στον αληθινό κόσμο.

Όλα αυτά, μαζί με τα επί μέρους στοιχεία της Ορθόδοξης δογματικής, έχουν μια πληρότητα τέτοια και μια συνέπεια, που πουθενά αλλού δεν μπορεί να βρει ο άνθρωπος. Γιατί πουθενά αλλού δεν μπορεί να βρει ανόθευτη τη Θεία Αποκάλυψη. Όταν ο άνθρωπος κάνει μέτρο σύγκρισης την Ορθόδοξη πίστη, βρίσκει κάθε ιδεολογία και κάθε ξένο δόγμα ανεπαρκές!

7. Η εν Αγίω Πνεύματι ζωή

Τέλος, καθώς ο άνθρωπος βιώνει μέσα στην Ορθόδοξη πίστη και ζωή την πραγματική έννοια της Ορθοδοξίας, και καθώς αλλοιώνεται προς την ομοίωση του Θεού του και Κυρίου του Ιησού Χριστού, αρχίζει να αντιμετωπίζει τη ζωή του και τους συνανθρώπους του, με έναν τρόπο διαφορετικό, που πουθενά αλλού δεν συναντιέται.

Μαθαίνει να συγκρίνει τον εαυτό του, όχι με τους "κακούς και επικατάρατους του κόσμου", για να νιώθει εκείνος "καθαρός" και "σκεύος εκλογής", αλλά με τον ΤΕΛΕΙΟ και ΠΑΝΑΓΝΟ Κύριο Ιησού Χριστό. Και κάθε τέτοια σύγκριση αφήνει στην ψυχή του ταπείνωση και μηδαμινότητα. Αντιλαμβάνεται πλέον τη Χριστιανική οδό, όχι σαν "αφ' υψηλού κατάκριση" των αδελφών του, αλλά σαν συλλογική πορεία της ανθρωπότητας, προς τον σκοπό της ύπαρξής της. Κάθε φορά που ο πιστός κοιτάζει τον αμαρτωλό αδελφό του, δεν τον κατακρίνει, αλλά λυπάται βαθιά ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ, γιατί μετέχει στην ίδια εκείνη ουσία, και τον πονάει. Και γνωρίζει ότι όχι μόνο η αμαρτία εκείνου, αλλά και η δική του αμαρτία, είναι λάδι στη φωτιά της κακίας του κόσμου. Και προσεύχεται και μετανοεί αντί να κατακρίνει. Και νιώθει την πτώση του άλλου σαν δική του πτώση, και αγωνιά για τη σωτηρία του.

Κάθε φορά που αμαρτάνει, δεν απελπίζεται, αλλά κοιτάζει με ελπίδα στην καλοσύνη και την αγάπη του Θεού, που σταυρώθηκε για τον αμαρτωλό, και όχι για τον δίκαιο. Και ξανασηκώνεται και συνεχίζει τον αγώνα του, με ανανεωμένες δυνάμεις.

Αναζητάει ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ επαφή με τον αδελφό του, με τη μοναδικότητα που διακρίνει το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο, και δεν απαιτεί την ισοπέδωσή τους σε ένα καθιερωμένο νομικίστικο πρότυπο συμπεριφοράς, ηθικής και ζωής. Γι' αυτό μπορεί να προσεύχεται για ευλογία σε μια πάναγνη αγία όπως η Θεοτόκος, και ταυτόχρονα σε έναν φονιά και βιαστή άγιο. Και μπορεί να χαίρεται για τον άναρχο τρόπο λατρείας σε μια Ορθόδοξη Εκκλησία, και αντί να δυσανασχετεί, να καμαρώνει για την ελεύθερη και ξεχωριστή έκφραση της πίστης του κάθε μοναδικού προσώπου απέναντι στον Θεό, χωρίς τυποποιημένες αγκυλώσεις.

Προσπερνάει τις ακαθαρσίες του κήπου της Εκκλησίας, και κάθεται στα λουλούδια του, για να απολαύσει τους ζωογόνους χυμούς τους. Και διδάσκεται από τον κάθε έναν, κατά το τάλαντο που του εμπιστεύθηκε ο Κύριος. Και εκτιμάει τη δύναμη του Θεού, που μπορεί να δημιουργεί άνθη σε έναν κήπο που διαρκώς βανδαλίζεται από κάθε είδους εχθρούς και πολέμιους.

Και καθώς σιγά - σιγά φωτίζεται ο άνθρωπος, ΜΟΝΟ στην Ορθόδοξη Εκκλησία του Κυρίου, Τον συναντάει "όπως είναι πραγματικά", και βιώνει μαζί Του την υπέρβαση του χρόνου, μετέχοντας στη Ζωή του Θεού.

Για όποιον γνωρίσει σωστά έστω και λίγο από το μεγαλείο και το βάθος της Ορθόδοξης πίστης, και βάλει τα πόδια του στον δρόμο της σωτηρίας, και βαδίσει έστω και για λίγο με τους αγίους, και γευτεί έστω και λίγο από το νερό της ζωής, δεν υπάρχει επιστροφή!

Ν. Μ.