• 1. Γιατί είναι απαραίτητη η κατανόηση τών δύο θανάτων και αναστάσεων

• 2. Γιατί είναι διπλές όλες οι έννοιες τής ζωής μας;

• 3. Συνοπτική παρουσίαση από τον άγιο Ανδρέα Καισαρείας

• 4. Η διδασκαλία τής Αγίας Γραφής για την Πνευματική Ανάσταση τής ψυχής

• 5. Η ανάσταση τής ψυχής πραγματώνεται προσωπικά στο παρόν

• 6. Το Χριστιανικό βάπτισμα είναι ανακαίνιση

• 7. Το βάπτισμα, περιτομή, θάνατος και ανάσταση

• 8. Δύο προτυπώσεις τού Χριστιανικού βαπτίσματος

1. Γιατί είναι απαραίτητη η κατανόηση τών δύο θανάτων και τών δύο αναστάσεων

Αγαπητοί ακροατές, χαίρετε!

Σήμερα, στα πλαίσια της μελέτης μας περί ψυχής, θα μιλήσουμε για την Ανάστασή της — την πνευματική Ανάσταση — που αλλιώς ονομάζεται στην Αγία Γραφή και "Πρώτη Ανάστασις".

Σε προηγούμενη εκπομπή, κάναμε λόγο για τις διπλές έννοιες που απαντώνται στην Αγία Γραφή, για να περιγράψουν τη γέννηση, τη ζωή, τον θάνατο και την ανάσταση του ανθρώπου. Έτσι, ενώ όλοι μας γνωρίζουμε τη φυσική γέννηση του καθενός από εμάς, ο Κύριος μίλησε προς τον Νικόδημο για μια δεύτερη γέννηση, που πρέπει οπωσδήποτε να λάβει χώρα, για να εισέλθει κανείς στη Βασιλεία των Ουρανών. Έχουμε δηλαδή ανθρώπους γεννημένους δύο φορές, ενώ έχουμε και άλλους, που ενώ έχουν γεννηθεί κατά τη φυσική γέννηση, είναι όμως ακόμη αγέννητοι, σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού.

Ο ίδιος πάλι ο Κύριος μίλησε για ανθρώπους που, ενώ ήταν ζωντανοί βιολογικά, ταυτοχρόνως ήταν και νεκροί. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, έκανε ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή αναφέρθηκε σε ανθρώπους βιολογικά νεκρούς και τους αποκάλεσε ζώντες.

Κατά τον ίδιο τρόπο και σε απόλυτη συμφωνία με τα προηγούμενα, έχουμε θάνατο βιολογικό, αλλά και θάνατο που συμβαίνει σε βιολογικά ζωντανούς ανθρώπους, όπως τον Αδάμ, αλλά κυρίως σε όλους όσους τελικά αντιτίθενται στο Θείο Θέλημα. Αυτός ονομάζεται και "Δεύτερος Θάνατος".

Έχουμε όμως και ανάσταση, που αναφέρεται στο σώμα και που θα συμβεί καθολικά σε όλους τους ανθρώπους κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, αλλά έχουμε και ανάσταση που συμβαίνει πολύ νωρίτερα, και μάλιστα συνήθως αναφέρεται ότι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της παρούσας βιολογικής ζωής του ανθρώπου. Γι’ αυτό και στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται και σαν "Πρώτη Ανάστασις".

Πώς λοιπόν μπορούμε να εξηγήσουμε τον διπλό χαρακτήρα όλων αυτών των εννοιών που αναφέρονται στη ζωή του ανθρώπου;

Σ’ αυτόν τον τεράστιο ογκόλιθο προσκρούουν και συντρίβονται όλοι όσοι απορρίπτουν την ύπαρξη νοεράς, λογικής και αΰλου ψυχής του ανθρώπου και τον θεωρούν απλώς και μόνον μια βιολογική ύπαρξη, που στην ουσία της δεν διαφέρει σε τίποτε από τα ζώα. Διότι για αυτούς, όταν ο άνθρωπος πεθαίνει, εξαφανίζεται. Δεν μένει τίποτε από αυτόν. Δεν εξηγείται λοιπόν με κανέναν τρόπο πώς μπορεί να είναι ζωντανός αλλά και νεκρός ταυτόχρονα, ή ακόμη χειρότερα, να είναι νεκρός και όμως την ίδια στιγμή ζωντανός — ή γεννημένος και ταυτόχρονα να χρειάζεται γέννηση, ή αναστημένος και να χρειάζεται ανάσταση.

Μπροστά σε αυτά τα αδιαπέραστα εμπόδια, τα φοβερά αδιέξοδα, ευρίσκονται όσοι πιστεύουν στην πλάνη της ανύπαρκτης — ως προς τη φύση — ανθρώπινης ψυχής, όπως είναι οι αυτοαποκαλούμενοι "Μάρτυρες του Ιεχωβά".

Αντίθετα, το όλο ζήτημα κατανοείται πλήρως και με μεγάλη ευκολία, όταν πέσει σε αυτό το φως της αληθείας και της ορθής χριστιανικής διδασκαλίας.

2. Γιατί είναι διπλές όλες οι έννοιες τής ζωής μας;

Όλες οι βασικές έννοιες που σχετίζονται με τη ζωή του ανθρώπου είναι διπλές, διότι απλούστατα ο ίδιος ο άνθρωπος είναι σύνθετος και αποτελείται από δύο συστατικά: Από τη νοερή και άυλη ψυχή, που είναι η έδρα της προσωπικότητάς του, της υποστάσεώς του, του εαυτού του, και από το σώμα του, που είναι και η κατοικία της ψυχής αλλά και το όργανο δια του οποίου ενεργεί και σχετίζεται με τον υλικό κόσμο.

Αμέσως λοιπόν καταλαβαίνουμε ότι σε έναν άνθρωπο μπορεί να υπάρχει βιολογική ζωή, αλλά η ψυχή του να βρίσκεται σε νέκρωση, δηλαδή σε κατάσταση πνευματικού θανάτου — ή και αντίστροφα: το σώμα του να είναι νεκρό σαν συνέπεια του βιολογικού θανάτου, ενώ η ψυχή του να έχει αναγεννηθεί πνευματικά, να έχει αναστηθεί από τον πνευματικό θάνατο που βρισκόταν και που είναι συνέπεια της πτώσεως και της αμαρτίας, και να είναι σε ένωση και κοινωνία με το ζωοποιό Πνεύμα, την πηγή της ζωής, τον Κύριο Ιησού Χριστό.

3. Συνοπτική παρουσίαση από τον άγιο Ανδρέα Καισαρείας

Πριν προχωρήσουμε στην αναλυτική εξέταση του ζητήματος, ιδιαίτερα της πνευματικής αναστάσεως του ανθρώπου, ας δούμε πώς συνοψίζει το όλο θέμα ο Άγιος Ανδρέας Καισαρείας:

«Δύο ζωάς και δύο νεκρώσεις, ήγουν θανάτους, εις τας θείας γραφάς διδασκόμεθα·»

(Λέγει: "Από τις Άγιες Γραφές διδασκόμεθα ότι υπάρχουν δύο ζωές και δύο θάνατοι).

«Έστι τοίνυν η μεν πρώτη ζωή, η μετά τών εντολών παράβασις, πρόσκαιρος και σαρκική· η δε μετά την τών θείων τού Χριστού εντολών τήρησιν επηγγελμένη τοις αγίοις, ζωή αιώνιος.»

(Η μια -λέγει- είναι η πρόσκαιρη ζωή που ζούμε με τη φθαρτή σάρκα και που προήλθε από την παράβαση των θείων εντολών. Ενώ η δεύτερη είναι η αιώνια ζωή στη Βασιλεία του Θεού που αναφέρει το Ευαγγέλιο και που συνοδεύει την τήρηση των εντολών του Θεού.)

«Και θάνατοι δε, ωσαύτως δύο· (και όμοια υπάρχουν δύο θάνατοι)· ο μεν τής σαρκός πρόσκαιρος, ο δε δια αμαρτημάτων εκ τε συνεπαγόμενος εν τω μέλλοντι, αιώνιος, ώσπερ εστί η τού πυρός γέεννα».

(Ο ένας λοιπόν θάνατος είναι ο θάνατος ο σωματικός της φθαρτής σαρκός και είναι πρόσκαιρος. Ενώ ο άλλος είναι αυτός που θα υποστούν οι αμετανόητοι αμαρτωλοί στο μέλλον, και που είναι αιώνιος. Αυτός λέγει, είναι και η γέενα του πυρός.) Με άλλα λόγια, η ζωή του αμαρτωλού στη γέεννα του πυρός ονομάζεται "αιώνιος θάνατος".

«Και νεκρών δε διαφοράν γινώσκομεν·»

(γνωρίζουμε -λέγει- από τις Άγιες Γραφές, και διαφορά ανάμεσα στους νεκρούς.)

οι μεν γαρ φευκτοί, περί ων φησίν Ησαΐας· "οι δε νεκροί ζωήν ου μη ίδωσιν", οι ταις πράξεσιν, την δυσωδίαν και την νέκρωσιν επιφερόμενοι, οι δε επαινετοί, οι εν Χριστώ τας πράξεις τού σώματος θανατούντες, και οι Χριστώ συσταυρούμενοι, και τω κόσμω νεκρούμενοι».

(Διότι η μία κατηγορία νεκρών, -μας λέγει ο Άγιος Ανδρέας Καισαρείας-, είναι εκείνη που πρέπει να αποφεύγουμε, και για τους οποίους λέγει ο Ησαΐας:

"Οι δε νεκροί ζωήν ου μη ίδωσιν" (Ησ. 26,14). (την ζωή δεν θα δουν). Είναι αυτοί που με τις πράξεις τους επιφέρουν τη νέκρωση και τη δυσωδία.

Η άλλη όμως κατηγορία νεκρών είναι αυτοί που είναι επαινετοί, αυτοί που εν Χριστώ έχουν θανατώσει τις σαρκικές πράξεις, αυτοί που έχουν συσταυρωθεί με τον Χριστό και έχουν νεκρωθεί για τον κόσμο.

Και συμπληρώνουμε, για την καλύτερη κατανόηση των λόγων του Αγίου, ότι είναι αυτοί που έχουν νεκρώσει τα μέλη τους τα επί της γης, δηλαδή δεν πράττουν τα έργα της σαρκός: πορνεία, ακαθαρσία, ασέλγεια, ειδωλολατρία κ.λπ., κατά τον Απόστολο Παύλο: (Κολοσσαείς γ’ 5-6, Γαλάτας ε’ 19-21 και στ’ 14).

Και συνεχίζει ο Άγιος Ανδρέας Καισαρείας:

«Τοίνυν, δύο θανάτων όντων, ανάγκη και τοσαύτας αναστάσεις ενδέξαστε».

Αφού λοιπόν υπάρχουν δύο θάνατοι, είναι αναγκαίο να υπάρξουν και δύο αναστάσεις. Πρώτος είναι ο σωματικός θάνατος, "ο οποίος δόθηκε ως επιτίμιο για την ανθρώπινη παρακοή", ενώ "ο δεύτερος είναι η αιώνια κόλαση".

Έχουμε, λοιπόν, πρώτα τον σωματικό θάνατο, που δόθηκε ως επιτίμιο για την παρακοή του Αδάμ, ενώ ο δεύτερος θάνατος, είναι η αιώνιος κόλασις.

«Πρώτη δε ανάστασις η εκ νεκρών έργων ζωοποίησις. Δευτέρα δε, η εκ της φθοράς των σωμάτων, εις αφθαρσίαν μεταποίησις».

Και έτσι, έχουμε σαν πρώτη ανάσταση την πνευματική ζωοποίηση της ψυχής και την απαλλαγή από τα νεκρά έργα της αμαρτίας, ενώ η δεύτερη ανάσταση είναι η ανάσταση των σωμάτων και η μεταβολή τους από φθαρτά σε άφθαρτα κατά την εσχάτη σάλπιγγα.

Με αυτά τα μεστά σε περιεχόμενο λόγια, συνοπτικά διασαφηνίζει το ζήτημα των δύο ζωών, δύο θανάτων και δύο αναστάσεων ο Άγιος Ανδρέας Καισαρείας — ένα θέμα, όπως είπαμε, που αποτελεί αξεπέραστο πρόβλημα για όσους απορρίπτουν την ύπαρξη της άυλης ψυχής.

4. Η διδασκαλία τής Αγίας Γραφής για την Πνευματική Ανάσταση τής ψυχής

Ας δούμε λοιπόν τώρα το ζήτημα της πνευματικής αναστάσεως της ψυχής με περισσότερες λεπτομέρειες, όπως αυτό εκτίθεται ως χριστιανική διδασκαλία στα κείμενα της Αγίας Γραφής.

Εισαγωγικά και εν συντομία, αναφέρουμε ότι ο άνθρωπος, όταν δημιουργήθηκε από τον Θεό ως ψυχοσωματική οντότητα, ήταν σε κοινωνία με τον Θεό, την πηγή της ζωής, στον Παράδεισο· και επομένως ζούσε ψυχή και σώμα, βιολογικά και αγιοπνευματικά. Δηλαδή προϋπόθεση αυτής της ολοκληρωμένης και ουσιαστικής ζωής του ήταν η διαρκής κοινωνία του με τον Θεό, και το εξωτερικό της γνώρισμα ήταν η τήρηση των εντολών.

Στην προκειμένη περίπτωση, η εντολή ήταν μία και μοναδική, και μάλιστα εμπεριείχε και τις συνέπειες της παραβάσεώς της, που ήταν ο θάνατος.

«Και ενετείλατο Κύριος ο Θεός τω Αδάμ λέγων· Από παντός ξύλου (δηλαδή δένδρου) τού εν τω παραδείσω βρώσει φαγή· (να τρως για τροφή). από δε τού ξύλου τού γινώσκειν καλόν και πονηρόν, ου φάγεσθε απ' αυτού· ή δ αν ημέρα φάγητε απ' αυτού, (επειδή όποια ημέρα φάτε απ' αυτό), θανάτω αποθανείσθε.» (Θα πεθάνετε με θάνατο). (Γένεσις 2:16–17)

Ο άνθρωπος στη συνέχεια υπάκουσε στην προτροπή του διαβόλου και αμάρτησε, παραβαίνοντας την εντολή του Θεού πρώτα με την προαίρεση και ύστερα με το σώμα. Διότι η εντολή δεν αφορούσε μόνο τη διάνοια αλλά και το σώμα. Δεν ήταν «μη σκεφτείτε», αλλά «μη φάτε».

Έτσι, στην αμαρτία και την πτώση συμμετείχε και η ψυχή με τη γνώμη και την επιθυμία, αλλά και το σώμα συνολικά:

·           τα αυτιά στην ακοή των λόγων του πονηρού,

·           τα μάτια στην όραση του απαγορευμένου καρπού,

«Και είδεν η γυνή ότι καλόν το ξύλον εις βρώσιν, και ότι αρεστόν τοις οφθαλμοίς...» (Γένεσις 3:6)

·           τα πόδια την οδήγησαν ως το δέντρο,

·           το χέρι έκοψε τον καρπό,

·           το στόμα τον γεύτηκε, κλπ.

Διπλός, λοιπόν, ο άνθρωπος, από σώμα και ψυχή, διπλή η εντολή, διπλή η πτώση, διπλός και ο θάνατος που ακολούθησε.

Την ίδια μέρα, σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου, πέθαναν ψυχικά, διότι η γυμνότητα που αισθάνθηκαν και η έξωσή τους από τον Παράδεισο δεν είναι τίποτε άλλο παρά εγκατάλειψή τους από τη Θεία Χάρη και η διάλυση της σχέσεως κοινωνίας που είχαν με τον Θεό.

Η ψυχή, μακριά από το θεϊκό φως, ζει στο σκοτάδι. Μακριά από την πηγή της ζωής, ζει τον πνευματικό θάνατο, ευρισκόμενη στη χώρα της σκιάς και του θανάτου.

Εκτός όμως από τον πνευματικό θάνατο, (τον θάνατο της ψυχής), ο άνθρωπος δεν άργησε να γευτεί και τον βιολογικό θάνατο, τον θάνατο του σώματος. Αποχωριζόμενη η ψυχή από τον Θεό, νεκρώνεται, όπως νεκρώνεται και το σώμα, όταν το αποχωρίζεται η ψυχή.

Πώς, λοιπόν, θα λυτρωθεί ο άνθρωπος από αυτόν τον διπλό θάνατο;

Η σωτηρία συνετελέσθη δια του Ιησού Χριστού και εν Χριστώ Ιησού· Εκείνος έδωσε τη δυνατότητα στον καθέναν από εμάς να την οικειοποιηθεί.

Δια του μυστηρίου της Θείας Ενανθρωπήσεως προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και της έδωσε την πραγματική ζωή: τη ζωή του Θεού. Έτσι, με αυτόν τον τρόπο, την ανέστησε, καθ' όσον ήταν νεκρή εξαιτίας της πτώσης. Η ανθρώπινη σάρκα, δια της Αναστάσεως του Σώματος του Χριστού, μπήκε στον χώρο της αθανασίας και της αφθαρσίας. Και ως νέος Αδάμ, τέτοια σάρκα θα δώσει σε όλα τα τέκνα του Αδάμ κατά την κοινή Ανάσταση.

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με την ψυχή. Διότι η ψυχή είναι η έδρα της υπόστασης του ανθρώπου, της προσωπικότητάς του. Είναι ο φορέας της ελευθέρας του βουλήσεως και του αυτεξουσίου του. Σαν τέτοια, λοιπόν, η ψυχή είναι αυστηρά προσωπική και δεν ανίσταται συνολικά, αλλά προσωπικά.

Ο Κύριος, με την ενανθρώπισή Του, προσλαμβάνοντας όχι μόνο ανθρώπινο σώμα αλλά και ανθρώπινη ψυχή —καθ' όλα όμοια με τη δική μας— την θέωσε, δηλαδή την έφερε σε σχέση κοινωνίας με τον Θεό· και έτσι άνοιξε τον δρόμο για τη θέωση, δηλαδή την πνευματική ανάσταση και των ψυχών των πιστών.

5. Η ανάσταση τής ψυχής πραγματώνεται προσωπικά στο παρόν

Η ανάσταση όμως αυτή της ψυχής είναι χάρισμα του Θεού, αλλά επειδή όμως προϋποθέτει την προαίρεση του καθενός μας, πραγματώνεται μόνο σε όσους την αποδέχονται και συνεργούν σε αυτήν.

Η διαδικασία αυτή της αναστάσεως της ψυχής, ακριβώς επειδή δεν είναι καθολική, δεν μετατοπίζεται σε μελλοντικό χρόνο —όπως η κοινή ανάσταση των σωμάτων— αλλά ξεκινά από αυτήν εδώ τη ζωή.

Με ποιον τρόπο;

Τα βασικά στοιχεία της απάντησης στο ερώτημα αυτό αναφέρονται στον διάλογο που είχε ο Χριστός με τον Ιουδαίο διδάσκαλο Νικόδημο:

«Απεκρίθη Ιησούς και είπεν αυτώ: Αμήν αμήν λέγω σοι· εάν μη τις γεννηθή άνωθεν, ου δύναται ιδείν την βασιλείαν τού Θεού.» (Κατά Ιωάννην 3:3)

Ο Κύριος εδώ μιλά για τη βασιλεία του Θεού, που είναι ο στόχος του κάθε συνετού ανθρώπου. Και η βασιλεία αυτή δεν είναι άλλη από τη σχέση κοινωνίας με τον άπειρο σε δωρεές και χαρίσματα Θεό —την πηγή της ζωής και της μακαριότητας.

Αυτή η βασιλεία λέγεται και παράδεισος, σε προέκταση του παραδείσου της Εδέμ, όπου ο άνθρωπος εβίωνε τη θεοκοινωνία.

Λέγει λοιπόν ο Χριστός στον Νικόδημο ότι η προϋπόθεση για να έχει κανείς εμπειρία της βασιλείας του Θεού είναι να ξαναγεννηθεί.

Λέγει προς αυτόν ο Νικόδημος:

«Πώς δύναται άνθρωπος γεννηθήναι γέρων ων; μη δύναται εις την κοιλίαν τής μητρός αυτού δεύτερον εισελθείν και γεννηθήναι;» (Ιω. 3,4)

Δηλαδή: Πώς μπορεί ο άνθρωπος να ξαναγεννηθεί όταν πλέον έχει γεράσει; Μήπως μπορεί να ξαναμπεί για δεύτερη φορά στην κοιλιά της μάνας του και να γεννηθεί πάλι;

Αλλά ο Ιησούς στην προκειμένη περίπτωση δεν εννοούσε τη γέννηση του σώματος, αλλά την αναγέννηση της ψυχής. Επανέρχεται λοιπόν στη συνέχεια και του αποκαλύπτει και τον τρόπο που επιτυγχάνεται:

«Απεκρίθη Ιησούς: Αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή εξ ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν τού Θεού. (Ιω. 3,5)

Εδώ ο Ιησούς του αποκαλύπτει ότι ο τρόπος της πνευματικής αναγεννήσεως είναι το μυστήριο του Αγίου Βαπτίσματος, στο οποίο συμμετέχει ορατά το ύδωρ και αοράτως το Άγιο Πνεύμα, το οποίο και αναγεννά τον άνθρωπο. Ενώνεται πάλι με τον άνθρωπο και έτσι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη μόνιμη και ατελεύτητη θεοκοινωνία, που χαρακτηρίζεται ως βασιλεία του Θεού.

Το περιστατικό που διαβάσαμε αναφέρεται στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, τρίτο κεφάλαιο και στίχους 3 έως 5.

6. Το Χριστιανικό βάπτισμα είναι ανακαίνιση

Το Άγιο Βάπτισμα, λοιπόν, αποτελεί ένα νέο ξεκίνημα για τον άνθρωπο. Δεν είναι απλώς μια αλλαγή ή μια διόρθωση του ανθρώπου, αλλά πλήρης ανακαίνιση. Και όπως ο χρυσοχόος δεν διορθώνει απλώς το σκουριασμένο μέταλλο, αλλά το λιώνει με τη φωτιά για να το πλάσει σε καινούργιο αντικείμενο, έτσι και το Άγιο Βάπτισμα αποτελεί νέα γέννηση του ανθρώπου και όχι αλλαγή η βελτίωση του παλαιού.

Ο παλαιός άνθρωπος πεθαίνει με την κατάδυση στο νερό και αναδύεται ένας καινούργιος. Γι’ αυτό και το μυστήριο αυτό ονομάζεται από τον Απόστολο Παύλο και «ανακαίνισις», όταν γράφει στον Τίτο, τον επίσκοπο Κρήτης, ως εξής:

«Ο Θεός έσωσεν ημάς δια λουτρού παλιγγενεσίας και ανακαινώσεως Πνεύματος Αγίου.» (Τίτ. 3,5)

Η ανακαίνιση και η παλιγγενεσία του ανθρώπου συντελείται δια του λουτρού του ύδατος και δια του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή δια του μυστηρίου του Αγίου Βαπτίσματος. Και αποκαλείται μυστήριο, διότι αποτελείται από δύο στοιχεία: το ορατό και το αόρατο, το φανερό και το μυστικό, το αισθητό και το πνευματικό. Αποκαλείται μυστήριο επειδή ο τρόπος της αναγεννήσεως ξεφεύγει από τις αντιληπτικές μας δυνατότητες.

Δεν έχει απάντηση το ερώτημα του Νικόδημου: «Πώς δύναται ταύτα γενέσθαι;» (Ιω. 3,9) Ο τρόπος της αναγεννήσεως ξεπερνά τις δυνάμεις κατανοήσεως του ανθρώπου, όπως ακριβώς και η αρχική του γέννηση από την γη και το Άγιο Πνεύμα.

7. Το βάπτισμα, περιτομή, θάνατος και ανάσταση

Ας εμβαθύνουμε όμως λίγο περισσότερο στο ζήτημα αυτό, που αποτελεί και το σημείο εκκίνησης της όντως ζωής του ανθρώπου, το σημείο καμπής από το σκοτάδι στο φως, το όριο που παύει η εξουσία του σατανά και ξεκινά η Βασιλεία του Θεού.

Ο Απόστολος Παύλος λέγει στην προς Κολοσσαείς επιστολή, ότι ο Θεός: «Ερρύσατο ημάς εκ τής εξουσίας τού σκότους και μετέστησεν (δηλαδή μας μετέφερε ήδη),  εις την βασιλείαν τού Υιού τής αγάπης αυτού.» (Κολ. 1,13)

Και προηγουμένως είδαμε ότι η είσοδος στη Βασιλεία γίνεται δια του Αγίου Βαπτίσματος. Ας δούμε όμως πώς ο ίδιος Απόστολος, στην ίδια επιστολή, συνδέει άμεσα το Χριστιανικό Βάπτισμα με την πνευματική ζωοποίηση, την πνευματική ανάσταση:

«Εν Ώ (δηλαδή εν τω Χριστώ) και περιετμήθητε περιτομή αχειροποιήτω, εν τη απεκδύσει τού σώματος τής σαρκός, εν τη περιτομή τού Χριστού· συνταφέντες αυτώ εν τω βαπτίσμώ, εν Ώ και συνηγέρθητε δια τής πίστεως τής ενεργείας τού Θεού τού εγείραντος αυτόν (δηλαδή τον Χριστό) εκ νεκρών. Και υμάς νεκρούς όντας εν τοις παραπτώμασι και τη ακροβυστία τής σαρκός υμών, συνεζωοποίησεν ημάς συν αυτώ, χαρισάμενος ημίν πάντα τα παραπτώματα.» (Κολ. 2,11-13)

Λέγει, λοιπόν, ο Απόστολος Παύλος στους Χριστιανούς εκείνους ότι περιετμήθησαν με αχειροποίητη περιτομή. Ποια ήταν αυτή; Μα το Άγιο Βάπτισμα, όπως εξηγεί σαφώς στη συνέχεια.

Και γιατί το ονομάζει αχειροποίητη περιτομή;

Λόγω ελλείψεως χρόνου θα περιοριστούμε μόνο σε δύο αιτίες: Καταρχήν, διότι δεν γίνεται από χέρια ανθρώπου, αλλά από τον Θεό· και δεύτερον, διότι είναι η εισαγωγική πράξη για την ένταξη κάποιου στον νέο Ισραήλ, τον κατά πνεύμα, όπως ακριβώς η περιτομή ήταν η εισαγωγική πράξη για την ένταξη κάποιου στον κατά σάρκα Ισραήλ.

Αλλά και πώς αλλιώς ονομάζει ο Απόστολος το Άγιο Βάπτισμα; Ταφή και Ανάσταση. Λέγει χαρακτηριστικά ότι οι άνθρωποι συνθάπτονται με τον Χριστό όταν καταδύονται κατά το βάπτισμα και συνανίστανται όταν αναδύονται από το νερό.

Γιατί μιλεί έτσι; Διότι, όπως εξηγήσαμε και προηγουμένως, ο άνθρωπος προ του Αγίου Βαπτίσματος είναι πνευματικά νεκρός, ξένος του Θεού και δούλος της αμαρτίας, εξουσιαζόμενος από τον άρχοντα του σκότους. Όπως, λοιπόν, όταν έχουμε ένα νεκρό σώμα το θάπτουμε, έτσι γίνεται και με τον πνευματικά νεκρό άνθρωπο που προσέρχεται να βαπτιστεί· καταδυόμενος στο νερό, θάπτει τον νεκρό εαυτό του μαζί με τις αμαρτωλές του συνήθειες και πράξεις. Ο Χριστός, όμως, δεν τον αφήνει σε αυτή την κατάσταση, αλλά τον ανιστά, χαρίζοντάς του νέα ζωή και αφήνοντας θαμμένα όλα τα μέχρι τότε παραπτώματά του.

Το Βάπτισμα, λοιπόν, περιγράφεται και ως ταφή των πνευματικά νεκρών ανθρώπων, οι οποίοι προφανώς μέχρι τότε απλώς περιέφεραν την νέκρωσή τους, μολύνοντας όλους και όλα που βρίσκονται γύρω τους, αλλά και ως αναγέννησή τους, δηλαδή ως νέα τους γέννηση και ζωοποίηση, ή με άλλα λόγια, ανάσταση.

Γίνεται, λοιπόν, η κολυμπήθρα του Βαπτίσματος αφενός τάφος των πνευματικά νεκρών ανθρώπων, αλλά ταυτόχρονα και κοιλία από την οποία γεννώνται χριστιανοί, άνθρωποι καινούργιοι, που διαφέρουν ριζικά και ουσιαστικά από ό,τι ήταν προηγουμένως. Γι’ αυτό και ονομάζονται από τον Απόστολο «καινοί», δηλαδή καινούργια κτίσις.

«Ώστε ει τις εν Χριστώ, καινή κτίσις· τα αρχαία παρήλθεν· ιδού γέγονε καινά.» (Β΄ Κορινθίους 5:17)

Επειδή, λοιπόν, οι Χριστιανοί έχουν θάψει με το βάπτισμά τους ό,τι νεκρό κουβαλούσαν και έχουν αναστηθεί σε μια νέα ζωή, ο Παύλος τους προτρέπει ρωτώντας τους: «Ει απεθάνετε συν Χριστώ από τών στοιχείων τού κόσμου, τι ως ζώντες εν κόσμω δογματίζεσθε;» (Κολοσσαείς 2:20)

Και πάλι, αυτή τη φορά όμως αντιστρόφως:

«Ει ουν συνηγέρθητε τω Χριστώ, τα άνω ζητείτε, τα άνω φρονείτε, μη τα επί τής γης· απεθάνετε γαρ.» (Κολοσσαείς 3:1-3)

8. Δύο προτυπώσεις τού Χριστιανικού βαπτίσματος

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση της Αναστάσεως της ψυχής του ανθρώπου, που θεμελιώνεται με το Άγιο Βάπτισμα, ας θυμηθούμε τις δύο από τις πολλές προτυπώσεις του στον πρώτο λαό του Θεού, στον κατά σάρκα Ισραήλ.

Η πρώτη είναι η διάβαση της Ερυθράς Θαλάσσης, όπως ρητά μας λέγει ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή (10ο κεφάλαιο, στίχοι 1,2):

«Ου θέλω γαρ υμάς αγνοείν, αδελφοί, ότι οι πατέρες ημών πάντες υπό την νεφέλην ήσαν, και πάντες δια τής θαλάσσης διήλθον, και πάντες εις τον Μωϋσήν εβαπτίσθησαν εν τη νεφέλη και εν τη θαλάσση.» (Α΄ Κορινθίους 10:1-2).

(Διότι δεν θέλω, λέγει, να αγνοείτε, αδελφοί, ότι όλοι οι πατέρες μας ήσαν κάτω από την νεφέλην και όλοι μέσα από την θάλασσα την Ερυθρά πέρασαν κατά την έξοδό τους από την Αίγυπτο και όλοι βαπτίστηκαν στον Μωυσήν μέσα στη νεφέλη και στην θάλασσα).

Έτσι, λοιπόν, η δίοδος της Ερυθράς Θαλάσσης προτυπώνει το Χριστιανικό Βάπτισμα. Ο κατά σάρκα Ισραήλ, που τότε έφυγε από την Αίγυπτο, προτυπώνει τον νέο, τον κατά πνεύμα Ισραήλ, δηλαδή τους Χριστιανούς. Η Αίγυπτος, η χώρα της σκιάς και του θανάτου, όπου εξουσιάζει ο ανθρωποκτόνος και τυραννικός σατανάς· ο Μωυσής, ο αρχηγός και καθοδηγητής του παλαιού Ισραήλ και μεσίτης της Παλαιάς Διαθήκης, προτυπώνει τον Ιησού Χριστό που είναι ο αρχηγός και τελειωτής της πίστεώς μας, που είναι ο μεσίτης της Νέας Διαθήκης. Τα νερά της Ερυθράς Θαλάσσης προτυπώνουν το ύδωρ του Βαπτίσματος, και η νεφέλη το Άγιο Πνεύμα.

Δύο στοιχεία συμμετείχαν στο βάπτισμα του λαού Ισραήλ· δύο και στο Χριστιανικό Βάπτισμα. Και όπως οι Εβραίοι ακολούθησαν τον Μωυσή, μπαίνοντας και αυτοί μέσα στην άβυσσο των υδάτων της Ερυθράς Θαλάσσης, έτσι και ο νέος λαός του Θεού ακολουθεί τον Ιησού Χριστό στον θάνατο και την Ανάσταση, που συντελείται με το Βάπτισμα. Διότι, όπως πέθανε ο Χριστός, κατά όμοιον τρόπο πεθαίνουν και οι Χριστιανοί κατά το Βάπτισμα· και όπως αναστήθηκε εκ νεκρών, με όμοιο τρόπο ανίστανται και οι Χριστιανοί, στην παρούσα ζωή πνευματικά και κατά τη Δευτέρα Παρουσία και σωματικά.

Όπως το Βάπτισμα στην Ερυθρά Θάλασσα απεμάκρυνε τους Εβραίους από τη χώρα της δουλείας και της ειδωλολατρίας, την Αίγυπτο, στην οποία βασίλευε ο αντίθεος Φαραώ, και τους εισήγαγε στη γη της Επαγγελίας, έτσι και το Χριστιανικό Βάπτισμα απομακρύνει τους πιστούς από τη χώρα του σκότους και του θανάτου, τη χώρα της νέκρωσης και των νεκρών έργων, όπου κυριαρχεί και εξουσιάζει ο διάβολος, και τους εισάγει στην όντως γη της Επαγγελίας, στη Βασιλεία του Θεού.

Όπως, λοιπόν, η Ερυθρά Θάλασσα ήταν όριο ανάμεσα στην Αίγυπτο και τη γη της Επαγγελίας, έτσι και το Βάπτισμα είναι όριο ανάμεσα στον κόσμο, όπου βασιλεύει η νέκρωση και η αμαρτία, και εξουσιάζει ο σατανάς, και στη Βασιλεία του Θεού.

Η δεύτερη προτύπωση του Χριστιανικού Βαπτίσματος στους χρόνους του κατά σάρκα Ισραήλ –και την οποία ήδη αναφέραμε– είναι η περιτομή.

Αν και δεν έχουμε χρόνο να επεκταθούμε στις προεκτάσεις και τις αναλογίες του Βαπτίσματος και της Περιτομής, θα σταθούμε σε δύο μόνον, λόγω της σπουδαιότητός τους. Και ας δούμε πρώτα τον λόγο του Χριστού στον Νικόδημο:

«Αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή εξ ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν τού Θεού.» (Ιωάννης 3:5)

Με άλλα λόγια, διαβεβαίωσε ο Χριστός τον Νικόδημο ότι όποιος δεν αναγεννηθεί δια του Χριστιανικού Βαπτίσματος, δεν μπορεί να μπει στη Βασιλεία του Θεού.

Αλήθεια, θα ήταν φυσικό να πει κάποιος: σκληρός εστίν ο λόγος ούτος· τις δύναται αυτού ακούειν; Όπως είπαν μερικοί από τους μαθητές, σε μια άλλη περίπτωση, όταν ο Χριστός τους απεκάλυψε μερικά στοιχεία για ένα άλλο, εξίσου θεμελιώδες μυστήριο της χριστιανικής ζωής: τη βρώση του σώματος και του αίματος του Χριστού, που αναφέρεται πάλι στο Ευαγγέλιο του Ιωάννου, έκτο κεφάλαιο, στίχοι 26 έως 60.

Πράγματι, είναι σκληρό και δύσπεπτο να ακούει κανείς, ότι η Βασιλεία του Θεού ανήκει μόνο σε όσους έχουν αναγεννηθεί με το γνήσιο χριστιανικό βάπτισμα. Και λέμε «γνήσιο» για να το διακρίνουμε από τα άλλα κίβδηλα και κακέκτυπα, που κυκλοφορούν στους χώρους των διαφόρων αιρέσεων.

Δεν θα υπεισέλθουμε τώρα στην ανάλυση και ανάπτυξη αυτού του φαινομενικά σκληρού και αδυσώπητου περιορισμού που θέτει ο ίδιος ο Κύριος, διότι κάτι τέτοιο ξεφεύγει από το θέμα της σημερινής εκπομπής και ο χρόνος που μας απομένει είναι ελάχιστος. Εν τούτοις, θα αναφερθούμε στο ανάλογό του στην περίπτωση της περιτομής.

Όταν ο Κύριος έκανε διαθήκη με τον Αβραάμ για την περιτομή, του είπε το εξής: «Αύτη εστίν η διαθήκη μου, ην φυλάξετε ανά μέσον εμού και υμών και ανά μέσον τού σπέρματός σου μετά σε. Περιτμηθήσεται υμίν παν άρρεν. Και περιτμηθήσεσθε τη σαρκί τής ακροβυστίας υμών, και έσται εις σημείον διαθήκης ανά μέσον εμού και υμών. Και παιδίον οκταήμερον περιτμηθήσεται υμίν, παν άρσεν εις τας γενεάς υμών... Και απερίτμητος άρσεν, ος ου περιτμηθήσεται την σάρκα τής ακροβυστίας αυτού, εξολοθρευθήσεται η ψυχή εκείνη εκ τού γένους αυτής· την διαθήκην μου παρέβη» (Γένεσις 17, 9-14).

Παρατηρούμε ότι το να παραμένει κανείς απερίτμητος ήταν ένα γεγονός που τον οδηγούσε στο θάνατο, ενώ αντίστροφα, η περιτομή τον έφερνε σε σχέση με το Θεό.

Έτσι και το βάπτισμα είναι, θα έλεγε κανείς, η πόρτα που μας έχει χαρίσει ο Ιησούς Χριστός για να μπορέσουμε να αποδράσουμε από τον θάνατο και να μπούμε στη ζωή· για να ξεφύγουμε από τη βασιλεία του σκότους και να εισέλθουμε στη βασιλεία του Θεού.

Δεν είχαμε, βεβαίως, σκοπό να επεκταθούμε στο ζήτημα του μυστηρίου του Αγίου Βαπτίσματος, το οποίο άλλωστε, εάν ο Κύριος επιτρέψει, θα αποτελέσει ξεχωριστό αντικείμενο της μελέτης μας, και εξαιτίας της σπουδαίας θέσης που κατέχει στη σωτήρια οικονομία, αλλά και λόγω των πολλών —δυστυχώς— αλλοιώσεων και διαστρεβλώσεων που έχει υποστεί από τις διάφορες χριστιανικές αιρέσεις.

Εν τούτοις, η αναφορά του στη σημερινή εκπομπή ήταν αναπόφευκτη, δεδομένου ότι αποτελεί τη βάση της αναγεννήσεως του ανθρώπου και τον τρόπο δια του οποίου κανείς οδηγεί στην ταφή τον νεκρό εαυτό του.

Τότε, ακριβώς, η χάρις του Θεού δια της πίστεως, ανιστά έναν νέο, έναν καινούργιο άνθρωπο, ενωμένο με το Θεό, εν Χριστώ Ιησού, δια του Αγίου Πνεύματος.

Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πόσο άδικο έχουν όσοι —σκοτισμένοι από τη διδασκαλία της πλάνης— θεωρούν το χριστιανικό βάπτισμα απλώς ως ένα εξωτερικό σύμβολο και μια δημόσια διακήρυξη και ομολογία του πιστεύω τους. Θεωρούν, δηλαδή, το βάπτισμα σαν ένα είδος υπεύθυνης δήλωσης και τίποτε άλλο, απογυμνώνοντάς το από κάθε ίχνος θείας ενέργειας και μυστικής αγιοπνευματικής αλλοιώσεως.

Δυστυχώς, οι άνθρωποι αυτοί ευρίσκονται πολύ μακράν της χριστιανικής αληθείας και του δρόμου της σωτηρίας, έχοντας ανάγει τη δικαιοσύνη και τα κρίματα του Θεού σε φιλοσοφίες και εξωτερικά σχήματα που είναι νεκρά και αμέτοχα της ζωοποιού ενεργείας του Αγίου Πνεύματος.

Εδώ, όμως, φτάσαμε στο τέλος και της σημερινής εκπομπής. Σας ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε· ευχαριστούμε και τον Συμεών Σβανά που είχε την επιμέλεια του ήχου.

Χαίρετε, και ο Θεός μαζί μας.

Απομαγνητοφώνηση Ν. Μ. με χρήση Τ. Ν.