Περιεχόμενα

• Προλεγόμενα

• 1. Εισαγωγικό σχόλιο #1: η μνήμη των βυζαντινών για τα ρωμαϊκά εγκλήματα κατά των Χριστιανών

• 2. Εισαγωγικό σχόλιο #2: μπορεί το «γραικώσας» να σημαίνει απλά «γλωσσικός εξελληνισμός»;

• 3. 3^ος-4^ος αι.: ρωμαίοι, χριστιανοί και εθνοτικός ή πολιτισμικός Ελληνισμός

• 4. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 4^ο βυζαντινό αιώνα

• 5.   "      "      "          "                 "            "         "         στον 5^ο βυζαντινό αιώνα

• 6.   "      "      "          "                 "            "         "         στον 6^ο βυζαντινό αιώνα

• 7.   "      "      "          "                 "            "         "         στον 7^ο βυζαντινό αιώνα

• 8.   "      "      "          "                 "            "         "         στον 8^ο βυζαντινό αιώνα

• 9.   "      "      "          "                 "            "         "         στον 9^ο βυζαντινό αιώνα

• 10. "      "      "          "                 "            "         "        στον 10^ο βυζαντινό αιώνα

• 11. "      "      "          "                 "            "         "        στον 11^ο βυζαντινό αιώνα

• 12. "      "      "          "                 "            "         "        στον 12^ο βυζαντινό αιώνα

• 13. "      "      "          "                 "            "         "        στον 13^ο βυζαντινό αιώνα

• 14. "      "      "          "                 "            "         "        στον 14^ο βυζαντινό αιώνα

• 15. "      "      "          "                 "            "         "        στον 15^ο βυζαντινό αιώνα

• 16. Οι Έλληνες μετά το Βυζάντιο: το τριπλό όνομα της εθνικής ταυτότητας

• 17. Το τριπλό όνομα (Έλληνες-Ρωμαίοι-Γραικοί) της ελληνικής ταυτότητας: 15ος αι

• 18.  "       "         "                "              "              "             "            "                 "              16ος αι

• 19.  "       "         "                "              "              "             "            "                 "              17ος αι

• 20.  "       "         "                "              "              "             "            "                 "              18ος αι

• 21.  "       "         "                "              "              "             "            "                 "              19ος αι

• Επίλογος

Προλεγόμενα

Το σημερινό άρθρο μας είναι το 10^ο κατά σειρά με στόχο τη διάψευση διάφορων εθνοφοβικών μύθων που έχουν κατασκευαστεί τα τελευταία 25 χρόνια και για τους οποίους εν πολλοίς ευθύνεται μια ενοχική, δήθεν «προοδευτική» κουλτούρα του βολέματος και των επιδοτήσεων, η οποία θεωρεί πως «εξαγνίζεται» ιδεολογικά υβρίζοντας κάθε τι που σχετίζεται με την ιστορία του τόπου μας…

Έχουμε επικεντρωθεί κυρίως στο Βυζάντιο και στην προεπαναστατική και επαναστατική (1821) ταυτότητα των Ελλήνων διότι μια επιθετική κατά του ελληνισμού νοοτροπία έχει φτάσει στο σημείο να αμφισβητεί ακόμα και την διατήρηση της μνήμης του αρχαιοελληνικού παρελθόντος.

Ως προς το Βυζάντιο ειδικότερα, με ηγέτη τον βυζαντινολόγο Αντώνη Καλδέλλη, διάφοροι οπαδοί της «ρωμαϊκής» του θεωρίας (όπως αυτός που ονομάσαμε σμερδιάκωφ) έχουν βαλθεί να φτιάξουν μια δική τους ιστορία, επαναλαμβάνοντας αδιάκοπα ότι οι βυζαντινοί αυτοαποκαλούνταν «ρωμαίοι» και αυτό δήθεν σημαίνει ότι στα Ελλαδικά, Μικρασιατικά και Κυπριακά εδάφη οι άνθρωποι «ξέχασαν» ή «αδιαφόρησαν» ακόμα και για την ελληνική καταγωγή τους. Μάλιστα, σε πρόσφατη ανάρτηση του εν λόγω οπαδού με τίτλο «Συνέντευξη με τον Αντώνη Καλδέλλη για την Βυζαντινή ταυτότητα», ο Καλδέλλης επαναλαμβάνει για χιλιοστή φορά ότι «το Βυζάντιο έχει ρωμαϊκή ταυτότητα διότι οι βυζαντινοί αυτοαποκαλούνταν ρωμαίοι», αποδεικνύοντας ότι αποφάσισε να μας εξοντώσει διά της βαρεμάρας, μην έχοντας διάθεση να προχωρήσει την συζήτηση  ούτε βήμα παραπέρα…

Είναι λοιπόν προφανές ότι στην Ελλάδα ευδοκιμούν δύο νοοτροπίες. Δεν είναι μόνο οι συντοπίτες μας που θέλουν να επαναφέρουν το Δωδεκάθεο και πιστεύουν ότι οι πρόγονοι μας γνώριζαν τις… ακτίνες λέιζερ πριν από 10.000 χρόνια. Έχουμε και το άλλο άκρο που κόντρα σε ό,τι γράφουν οι πηγές, ονειρεύονται να δημιουργήσουν μια μαύρη τρύπα στην ιστορία και να ρίξουν μέσα κάθε τεκμήριο ελληνισμού που υπάρχει.

Ενάντια σε αυτή την προσπάθεια εξαπάτησης έχουμε αναρτήσει με σειρά δημοσίευσης τα εξής άρθρα:

1) Ελληνισμός και Έλληνες στο Βυζάντιο (εισαγωγικό)

2) Η καταγωγή του Ευγένιου Βούλγαρη και η δήθεν «εφεύρεση» της Εικονομαχίας

3) Ρήγας, Φιλικοί, 1821 και εθνική ταυτότητα

4) Η συμφωνία ‘ητικής’ και ‘ημικής’ αντίληψης ότι τα ‘ρωμαϊκά’ στοιχεία του Βυζαντίου έχουν γραικικά/ελληνικά χαρακτηριστικά

(βλ. και το άρθρο: Το ελληνικό Βυζάντιο του 968 μ.Χ. και ο επίσκοπος Λιουτπράνδος)

5) Ελληνική παιδεία και ελληνική ταυτότητα στο Βυζάντιο και οι ακροβασίες του Καλδέλλη και του Στουραΐτη

6) Η εισβολή των Σλάβων στη Βυζαντινή Ελλάδα και η εξαφάνιση της σλαβικής ταυτότητας

7) Ψευδο-Μεθόδιος (7ος-8ος αι.): η σύνδεση Ελλήνων-Βυζαντινών και ο Καλδέλλης

8) Κακριδής και εθνομηδενισμός: Ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες απόγονοι… των Φράγκων;

(βλ. και το άρθρο: Ο Κακριδής, οι αρχαίοι Έλληνες, οι μαρτυρίες και ο εθνομηδενισμός)

9) Η Βυζαντινή ελληνο-ρωμαϊκή ταυτότητα: πολιτειακά ρωμαϊκή (Νέα Ρώμη) και πολιτισμικά ελληνική

Οι σκέψεις μας για την ταυτότητα των Βυζαντινών συνολικά (δηλ. ανεξαρτήτου εθνοτικής καταγωγής) καταγράφονται στο τελευταίο άρθρο.

Μετά τον 7^ο αιώνα παρουσιάζεται σταδιακή αλλαγή στις ‘ημικές’ εκφράσεις ως προς την σύνθετη βυζαντινή ταυτότητα (ρωμαϊκότητα-ελληνισμός και βεβαίως χριστιανισμός) όπου καταγράφεται σαφώς ένας ισχυρός άξονας ελληνισμού. Οι συγκριτικοί πίνακες που παρουσιάσαμε στο προηγούμενο άρθρο, δείχνουν ότι δεν μιλάμε απλώς για έναν «γλωσσικό άξονα» αλλά για μια βαθιά πολιτισμική ελληνικότητα (βλ. ΕΔΩ και ΕΔΩ) σε σημείο τέτοιο ώστε να μπορεί ο Μέγας Αλέξανδρος να συμβολίσει το Βυζάντιο που πολεμά τους εχθρούς του.

Αυτός ο άξονας ελληνικότητας εμφανίζεται αιώνες πριν και όχι μόνο στον 14^ο-15^ο αιώνα όπως ισχυρίζονται οι παραχαράκτες:

Οι μαρτυρίες που τεκμηριώνουν άμεσα ή έμμεσα τον άξονα της ελληνικότητας είναι πάρα πολλές και παρουσιάσαμε αρκετές στα εννέα άρθρα. Αυτές που παρουσιάζουμε στον παραπάνω πίνακα είναι απλώς κάποιες από τις χαρακτηριστικές και ήδη φαίνεται ότι η «ρωμαϊκή» ταυτότητα του Καλδέλλη δεν επαρκεί για να καλύψει όλες αυτές τις ‘ημικές’ δηλώσεις ελληνικής αυτοσυνειδησίας (πολιτισμικής/καταγωγικής) για το σύνολο των Βυζαντινών.

Ο αλεξανδρινός ελληνικός πολιτισμός με τις επιρροές που δέχτηκε λόγω του οικουμενικού του χαρακτήρα, αποτελεί δομικό πολιτισμικό άξονα του Βυζαντίου και μαζί η ελληνική γλώσσα και η κλασική αρχαιοελληνική παιδεία. Κατά συνέπεια, η Καλδελλική άποψη που παρουσιάζει τον Βυζαντινό πολίτη σαν «χριστιανό ρωμαίο» που «έτυχε» να μιλάει ελληνικά, αποτελεί ιστορική παραχάραξη.

Πάντως, για τα προαιώνια ελληνικά εδάφη θα δούμε ότι εύκολα καταρρίπτεται το ιδεοληπτικό οικοδόμημα περί δήθεν «ελληνικής αμνησίας». Η μνήμη της σύνδεσης με την ελληνική αρχαιότητα δεν παρουσιάζει κενό ούτε για έναν βυζαντινό αιώνα ενώ για τους γηγενείς η ιστορική τους καταγωγή δηλώνεται με τα ονόματα Γραικός, Ελλαδικός αλλά και Έλληνας σε κάποιες περιπτώσεις.

Επίσης, οι αναγνώστες θα δουν μέσα από τα επόμενα τεκμήρια να καταρρίπτουμε ταυτόχρονα και κάποια απίστευτα επιχειρήματα που παρουσίασε πρόσφατα ο σμερδιάκωφ, όπως:

1) Ότι μια ρωμαϊκή… ταμπέλα μπορεί να εξαφανίσει τον ελληνισμό (αναζητήστε στο διαδίκτυο το κείμενο με τίτλο: «Η πόλις, η civitas, και ο πατήρ πατρίδος»)! Θα αρκούσε να πει κανείς ότι αν μια ταμπέλα έχει τέτοια δύναμη, τότε τα αμέτρητα αρχαιοελληνικά μνημεία και επιγραφές σε Ελλάδα, Μικρασία και Κύπρο, θα έπρεπε να είχαν εξαλείψει κάθε ίχνος ρωμαϊκότητας!

2) Αναζητήστε επίσης στο διαδίκτυο τη φράση, «ο Ζώσιμος δεν δείχνει το παραμικρό ενδιαφέρον για τον αφορισμό κάποιας Ελληνικής εθνότητας»! Έτσι θα δείτε ότι έχει αναρτήσει πέντε(!) ολόκληρα κατεβατά για τον ιστορικό Ζώσιμο με τίτλο: «Εθνολογικές παρατηρήσεις στη Νέα Ιστορία του Ζωσίμου». Τώρα, αναζητήστε στα πέντε κείμενα τη φράση «Ρωμαίων πλεονεξίαν». Εμείς πάντως δεν την βρήκαμε πουθενά, και «εντελώς τυχαία», ο Ζώσιμος εκεί διαφοροποιεί εθνοτικά τους Έλληνες από τους Ρωμαίους…

3) Το απίθανο σχόλιο που έκανε, γράφοντας ότι, «οι αγράμματες μάζες δεν θυμούνται πέρα από 5 γενιές» εννοώντας την ιστορική τους καταγωγή! Και να φανταστεί κανείς ότι το γράφει ενώ ήδη έχουμε αποδείξει πως οι αγράμματοι Μικρασιάτες (γράμμασιν λείψανα) 60 γενιές μετά, θυμούνται με υπερηφάνεια την ελληνική τους καταγωγή! Ούτε καν ο Καλδέλλης δεν μπόρεσε να αποσιωπήσει το τεκμήριο αυτό…

1. Εισαγωγικό σχόλιο #1: η μνήμη των βυζαντινών για τα ρωμαϊκά εγκλήματα κατά των Χριστιανών

Είναι γνωστό πόσα έχουν επενδύσει οι εθνομηδενιστές στην σημασία του «ειδωλολάτρης» που έλαβε το «Έλλην» στην πορεία του χρόνου. Ισχυρισμός τους είναι ότι η έννοια αυτή δημιούργησε δήθεν μια μνήμη «απέχθειας» του βυζαντινού πολίτη προς τον ελληνισμό, ακόμα και στα προαιώνια ελληνικά εδάφη. Όμως, ήταν οι βυζαντινοί τόσο ανόητοι, να μην μπορούν να διαχωρίσουν τις έννοιες και τα σημαινόμενα από το παρόν και το παρελθόν;

Εδώ λοιπόν υπάρχει μια παγίδα για τους ίδιους τους εθνομηδενιστές αν προσπαθήσουν να απολυτοποιήσουν τα θρησκευτικά συμφραζόμενα, διότι στα παρακάτω τεκμήρια (ελάχιστα από τα αμέτρητα που υπάρχουν) βλέπουμε πως οι Βυζαντινοί σε όλους τους αιώνες διατηρούν μια εξίσου καταδικαστική μνήμη για τους Ρωμαίους: για τη δαιμονολατρία τους και τα εγκλήματα τους κατά των Χριστιανών και του Χριστού…

Όπως λοιπόν το «Έλλην» στην βυζαντινή ιστορία σημαίνει και «ειδωλολάτρης», αντίστοιχα, μνημονεύεται καθημερινά από τους βυζαντινούς στα εκκλησιαστικά κείμενα η καταδίκη των μισόχριστων Ρωμαίων για τα σφαγεία που διέπραξαν. Ο Μέγας Φώτιος τεκμηριώνει ρητά την ερμηνευτική παράδοση ότι οι σταυρωτές του Ιησού Χριστού ήταν Ρωμαίοι.

Ας σταματήσουν λοιπόν οι εθνομηδενιστές να κρύβονται πίσω από το δάχτυλο τους. Το γεγονός ότι οι Βυζαντινοί μπορούσαν να διατυπώνουν υπερηφάνεια εξίσου για την πολιτειακή τους ρωμαϊκότητα και την πολιτισμική τους ελληνικότητα σημαίνει πως ήξεραν πολύ καλά να διαχωρίσουν το παρόν από τα συμβάντα του παρελθόντος…

2. Εισαγωγικό σχόλιο #2: μπορεί το «γραικώσας» να σημαίνει «γλωσσικός εξελληνισμός»;

Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε αναλύσει και τεκμηριώσει επαρκώς ότι ο περίφημος όρος «γραικώσας» που χρησιμοποίησε ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός (886-912) για να περιγράψει την πολιτική του Βασιλείου Α΄ (867-886) απέναντι στους Σλάβους, αναφέρεται όχι μόνο σε γλωσσικό εξελληνισμό αλλά σε μια πλήρη, γραικική, πολιτισμική προσαρμογή. Σίγουρα αποτελεί ισχυρό χτύπημα στη θεωρία του Καλδέλλη το γεγονός ότι ένας Ρωμαίος αυτοκράτορας δεν μπόρεσε να περιγράψει την ενσωμάτωση των Σλάβων στην βυζαντινή ταυτότητα, παρά μόνο χρησιμοποιώντας και ένα παράγωγο του εθνωνυμίου «Γραικός»…

Επιπλέον, δείξαμε ότι η περιβόητη εισβολή των Σλάβων στα ελλαδικά εδάφη ήταν πολύ πιο περιορισμένη και ελεγχόμενη από τη Βυζαντινή εξουσία απ’ όσο πιστευόταν κάποτε, και τις θέσεις αυτές επιβεβαίωσε και η γενετική μελέτη του καθ. Σταματογιαννόπουλου. Όπως πρόσφατα συνοψίζει ο Κων/νος Μουστάκας (αυτό που ο Παν. Χαρανής έγραφε από το 1970), οι Σλάβοι στον ελλαδικό χώρο δημιούργησαν απλώς θύλακες εν μέσω των «ελληνικών εθνών» και γι’ αυτό τελικά αφομοιώθηκαν.

Έχοντας λοιπόν υπόψη τα δεδομένα αυτά και θεωρώντας ότι οι καλδελλικοί με το «γλωσσικός εξελληνισμός» δεν εννοούν βίαιη, καθολική απαγόρευση της σλαβικής γλώσσας, διότι με τέτοιες ακραίες μεθόδους δεν μπορείς να ενσωματώσεις κανέναν, οφείλουμε να αναρωτηθούμε:

Ποιο ακριβώς νόημα έχει μια κρατική προσπάθεια σκέτου «γλωσσικού εξελληνισμού», όταν ούτως ή άλλως, οι σλαβικοί θύλακες θα επιδίωκαν από μόνοι τους να μιλήσουν πολύ καλά τα ελληνικά ώστε να συνυπάρξουν με τους ντόπιους, ν’ αναπτύξουν οικονομικές σχέσεις και να κατανοήσουν τη νομοθεσία και τις αυτοκρατορικές διαταγές;

Μάλιστα, το επιχείρημα ότι η βυζαντινή εξουσία θα δαπανούσε πολύτιμους πόρους για να… διδάξει ελληνικά στους επήλυδες καταντά αντιφατικό όταν το επικαλούνται οι ίδιοι που μας λένε ότι το κράτος άφηνε τους πολίτες του κατά 83% αναλφάβητους! (δείτε εδώ το επιχείρημα τους το οποίο ανατρέψαμε). Επιπλέον, ο Λέων ο Σοφός αναφέρθηκε στο «γραικώσας» σαν «επίτευγμα» των μέσων του 9^ου αιώνα: δηλ. το κράτος κατέβαλε όλες αυτές τις προσπάθειες και όμως οι επήλυδες χρειάστηκαν δύο ολόκληρους αιώνες για να μάθουν ελληνικά; Αυτό είναι αποτυχία και όχι επίτευγμα για να το διαφημίσει κάποιος…

Όπως τεκμηριώσαμε λοιπόν, το «γραικώσας» αναφέρεται σε κάτι πολύ βαθύτερο, που όντως χρειάζεται χρόνο για να πραγματοποιηθεί: αφορά την πλήρη ενσωμάτωση των Σλάβων με αφομοίωση όχι μόνο της πολιτειακής ρωμαϊκότητας αλλά και των λοιπών πολιτισμικών στοιχείων που ήταν χριστιανικά και γραικικά (βλ. και τα σχετικά με την πρεσβεία του Λιουτπράνδου).

Γι’ αυτό, η ερμηνεία του «γραικώσας» ως σκέτος «γλωσσικός εξελληνισμός» δεν είναι τίποτε άλλο από μία ακόμα φαιδρή δικαιολογία των οπαδών της Καλδελλικής «ρωμαϊκότητας».

3. 3^ος-4^ος αι.: ρωμαίοι, χριστιανοί και εθνοτικός ή πολιτισμικός Ελληνισμός

Όπως γνωρίζουμε, από το 212 μ.Χ. οι Έλληνες όπως και όλοι οι υπήκοοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ονομάστηκαν «ρωμαίοι πολίτες» ενώ από τον 3^ο μ.Χ. αιώνα γίνεται όλο και πιο αισθητή στην Ελλάδα η επιρροή του Χριστιανισμού. Η μαρτυρία του Ευσεβίου αποδεικνύει ότι α) το όνομα «Έλληνας» επιβίωσε ανεξάρτητα από το «ρωμαίος» και το «χριστιανός» και β) η θρησκευτική υπόσταση του Έλλην απορρίφθηκε (‘δεισιδαιμονίας αποστάται’) όμως η σχέση προγονικής καταγωγής παρέμεινε ανέπαφη (‘το γένος Έλληνες’, ‘πατρίου’, ‘πατρώας’):

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η επιστολή του Ισίδωρου Πηλουσιώτη (4^ος-5^ος αι.) που απευθύνεται στους μαθητές του φιλικού προς τον χριστιανισμό Αρποκρά (οι νέοι αυτοί είναι χριστιανοί ή κατηχούμενοι αφού η χριστιανική δογματική εμφανίζεται στο κείμενο χωρίς επεξηγήσεις, σαν να ήταν ήδη γνωστή)[1]. Από την επιστολή γίνεται σαφές ότι το όνομα «ρωμαίος» δεν επηρεάζει την ελληνική πολιτισμική ταυτότητα που παραμένει εξαρχής διακριτή (ελλήνων παισίν, Πλάτων, Θουκυδίδης, Ισοκράτης, Ολυμπιονίκης, φιλόσοφοι) και συνυπάρχει ανεμπόδιστα με την χριστιανική ταυτότητα (άγγελοι, άγιοι, Χριστός, βασιλεία των ουρανών):

Από την αρχή λοιπόν του Βυζαντίου γίνεται φανερό ότι το «ρωμαίος» και το «χριστιανός» μπορούν να συνυπάρξουν χωρίς πρόβλημα και εντελώς διακριτά από το εθνοτικό όνομα «Έλληνας» και την πολιτισμική ταυτότητα του ελληνισμού.

4. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 4^ο βυζαντινό αιώνα

Οι επόμενες μαρτυρίες του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουλιανού φανερώνουν ότι ενάμιση αιώνα μετά τον Καρακάλλα το όνομα «ρωμαίος» αδυνατεί να επισκιάσει το εθνοτικό όνομα των Ελλήνων:

Σημαντική επίσης είναι και η μαρτυρία που φανερώνει ότι την εθνοτική ελληνικότητα κατείχε όχι μόνο ο κάτοικος της παλαιάς Ελλάδας αλλά και ο Μακεδόνας:

5. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 5^ο βυζαντινό αιώνα

Η Αθηναΐς (400-460) γεννήθηκε στην Αθήνα και έγινε αυτοκράτειρα, σύζυγος του Θεοδοσίου Β΄ (408-450) αφού πρώτα βαπτίστηκε Χριστιανή με το όνομα Ευδοκία[2]. Το 438 ταξίδεψε στους Αγίους Τόπους περνώντας από την Αντιόχεια όπου έκανε μια σημαντική δήλωση ελληνικής εθνοτικής αυτοσυνειδησίας. Έχει όμως μεγάλη σημασία το γεγονός ότι η δήλωση αυτή έγινε σε πανηγυρική ομιλία ενώπιον των Αντιοχέων και έτσι έχουμε ταυτόχρονα και μια έμμεση μαρτυρία για τη συνείδηση της αρχαιοελληνικής καταγωγής των κατοίκων:

Η επόμενη μαρτυρία ελληνικής αυτοσυνειδησίας του 5^ου αιώνα προέρχεται από τον ιστορικό Πρίσκο, ο οποίος ως μέλος βυζαντινής πρεσβείας στο στρατόπεδο του Αττίλα, συνάντησε έναν απελεύθερο ελληνικής καταγωγής, πρώην έμπορο, που μετά την αιχμαλωσία του κατάφερε με τις πολεμικές του αρετές να κερδίσει την ελευθερία του και να υπηρετήσει κάτω από τις διαταγές του Αττίλα[3].

Στη σημαντική αυτή μαρτυρία, ο Έλληνας συζητά με τον Πρίσκο και παρά το γεγονός ότι πριν αιχμαλωτιστεί ήταν ρωμαίος πολίτης, δεν αρκείται στο να συστηθεί ως «ρωμαίος» αλλά προσδιορίζει την εθνοτική του ταυτότητα: λέει λοιπόν στον Πρίσκο να μην απορεί για τα καλά του ελληνικά, διότι είναι «Γραικός το γένος».

Παραθέτουμε την μαρτυρία μαζί με άλλες κοντινές χρονικά, ώστε να γίνει σαφές ότι καμία «αμνησία» της ιστορικής ελληνικής καταγωγής δεν μπορεί να επιφέρει το όνομα «ρωμαίος»:

Επειδή όπως συνήθως ο σμερδιάκωφ θέλησε να εφεύρει μια δικαιολογία για να αγνοήσει τη μαρτυρία αυτή, απαντάμε σχετικά:

Αφού είδαμε πόσο κωμική ήταν η δικαιολογία που σκαρφίστηκε, να πούμε ότι σύμφωνα με τον Παν. Χαρανή, το όνομα Έλλην διατηρεί στις βυζαντινές πηγές την εθνοτική του σημασία αν και η έντονη σύνδεση του με την έννοια «ειδωλολάτρης» οδήγησε και στη χρήση των ονομάτων Γραικός και Ελλαδικός με  εξίσου εθνοτικό περιεχόμενο:

[ Charanis Peter, «The Term Helladikoi in Byzantine texts of the Sixth, Seventh and Eighth Centuries», ΕΕΒΣ 23 (1953), σελ. 619,620 ]

Μετάφραση:

«Θα πρέπει ίσως να σημειωθεί, ότι ο όρος Έλληνες, παρά τη θεολογική σημασία που πήρε, συνέχισε να χρησιμοποιείται ως αναφορά στους Έλληνες με την εθνική σημασία […] [επειδή όμως] χρησιμοποιήθηκε ευρέως ως συνώνυμο των παγανιστών […] για το λόγο αυτό κατέστη αναγκαίο να βρεθούν άλλοι όροι για να οριστούν οι κάτοικοι της Ελλάδας. Ένας από αυτούς τους όρους ήταν ‘’Ελλαδικοί’’, άλλος ήταν ‘’Γραικοί’’, παρόλο που ο τελευταίος χρησιμοποιήθηκε μερικές φορές με υποτιμητική έννοια […] Η χρήση του ‘’Ελλαδικοί’’ από τους Βυζαντινούς, είχε φυσικά εθνική σημασία [εννοεί μέχρι να δημιουργηθεί το Θέμα Ελλάδος, τέλος του 7^ου αιώνα, αφού η διήγηση του Θεοφάνη για «Ελλαδικούς» που στασίασαν το 727 αναφέρεται στο Θέμα της Ελλάδος].

6. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 6^ο βυζαντινό αιώνα

Εξαιρετικές μαρτυρίες για την σύνδεση των βυζαντινών Ελλήνων/Γραικών με την ελληνική αρχαιότητα έχουμε και στον 6^ο αιώνα. Οι εθνομηδενιστές μην έχοντας τι άλλο να πουν, αποφάσισαν να ισχυριστούν ότι κάθε αναφορά σε «Έλληνες» από τον 6^ο αιώνα έχει έννοια… γεωγραφική που αναφέρεται στα ελλαδικά εδάφη ως «ρωμαϊκή επαρχία» και όχι σε σχέση με την αρχαία Ελλάδα!

Πρόκειται για χονδροειδή προσπάθεια παραπλάνησης καθώς ο Προκόπιος και ο Μαλάλας μας βεβαιώνουν ότι τα εθνωνύμια Γραικός, Πελοποννήσιος και Ελλαδικός δεν συνδέονται με καμιά «ρωμαϊκή επαρχία» αλλά με την ελληνική αρχαιότητα:

Όπως βλέπουμε, οι Γραικοί του 6^ου αιώνα κατάγονται από την Ελλάδα του Φειδία, απ’ όπου πήραν οι Ρωμαίοι τα έργα τέχνης ενώ οι Πελοποννήσιοι και οι Ελλαδικοί της ίδιας περιόδου συνδέονται με τους Πέλοπα και Αιγιαλέα, τους μυθικούς ήρωες της ελληνικής αρχαιότητας.

Βλέποντας στις πηγές να επιβεβαιώνεται αυτό που είδαμε παραπάνω από τον Χαρανή, ότι το εθνωνύμιο «Ελλαδικός» συνδέεται με την ελληνική αρχαιότητα όπως και ότι «στον Προκόπιο, ‘Ελλάς’ σήμαινε τις περιοχές της κλασικής Ελλάδας» (‘to Procopius Hellas meant the regions of classical Greece’[4]) διαπιστώνουμε πως οι ανάλογες μαρτυρίες για ανθρώπους ελληνικής καταγωγής (‘γένος’) είναι αρκετές για τον 5^ο και 6^ο αιώνα:

Κλείνοντας με τον αιώνα αυτό θα αναφέρουμε και τη μαρτυρία του ιστορικού Ζώσιμου από τις αρχές του 6^ου αιώνα[5]. Στο εικονογραφημένο τεκμήριο έχουμε ενσωματώσει και την απάντηση μας σε μια απόπειρα του σμερδιάκωφ να αποκρύψει το εδάφιο που δείχνει ότι στην εποχή του Ζώσιμου ήταν γνωστός ο εθνοτικός διαχωρισμός Ελλήνων και Ρωμαίων:

Αν και η μαρτυρία αναφέρεται στην εποχή του Αλάριχου (τέλη 4^ου αι.), εντούτοις εδώ μας ενδιαφέρει η θέση του συγγραφέα που διατυπώνεται στις αρχές του 6^ου αιώνα: οι ταλαίπωροι Έλληνες εξυψώνονται απέναντι στους πλεονέκτες Ρωμαίους που ευθύνονται για τη δυστυχία τους και έτσι ο Ζώσιμος μας βεβαιώνει ότι η μνήμη της διαφορετικής εθνοτικής ταυτότητας κατακτητών και κατακτημένων διατηρείται ακμαία στον 6^ο αιώνα όπως μας βεβαίωσαν και όλες οι προηγούμενες μαρτυρίες…

7. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 7^ο βυζαντινό αιώνα

Στον 7^ο αιώνα, οι σημαντικές μαρτυρίες για τους Έλληνες που παραδίδει το Πασχάλιο Χρονικό (περ. 630 μ.Χ.[6]) έχουν ως αφορμή τα γεγονότα που προαναφέραμε με την Αθηναία σύζυγο του Θεοδοσίου Β΄ την Αθηναΐδα, που όταν βαπτίστηκε χριστιανή μετονομάστηκε σε Ευδοκία.

Όπως γίνεται σαφές μέσα από τις περιγραφές του Χρονικού, στον 7^ο αιώνα είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δεν είναι κάποια «ρωμαϊκή επαρχία» σε εποχή δήθεν «ελληνικής αμνησίας», αλλά είναι τα ίδια ακριβώς εδάφη που έδρασε ο μυθικός Έλληνας και ο Ξέρξης. Ταυτόχρονα, βλέπουμε με ποιον τρόπο οι πηγές απέφευγαν τη σύγχυση: όπως έγραψε ο Χαρανής (βλ. παραπάνω, τέλος ενότητας 5^ου αι.), επειδή το «Έλλην» είχε συχνή χρήση και ως «συνώνυμο των παγανιστών», «κατέστη αναγκαίο να βρεθούν άλλοι όροι» όπως το «Γραικοί» και «Ελλαδικοί». Πράγματι, το όνομα «Ελλαδικός» δίδεται σε μια βυζαντινή γέννημα-θρέμμα της Αθήνας, της ίδιας ακριβώς πόλης που στην αρχαιότητα έκαψε ο Ξέρξης, ενώ η θρησκευτική της πίστη προσδιορίζεται με το «Ελληνίς» και έτσι γίνεται εύκολα η διάκριση:

Ταυτόχρονα, στον 7^ο αιώνα έχουμε και χαρακτηριστικές χρήσεις του εθνωνυμίου «Έλληνας» χωρίς την σημασία του ειδωλολάτρης αφού ένας επίσκοπος δεν θα υπέγραφε ποτέ ως εκπρόσωπος «της χώρας των… ειδωλολατρών» και επιπλέον, στον 7^ο αιώνα δεν υπάρχουν πλέον ειδωλολάτρες (πόσο μάλλον σε αριθμό τέτοιο ώστε να χαρακτηρίζουν όλη την περιοχή νότια των Θερμοπυλών). Πράγματι, η παλαιά Ελλάδα, η κατεξοχήν χώρα των αρχαίων Ελλήνων του Προκοπίου και του Μαλάλα, εξακολουθεί να είναι τόπος καταγωγής «Ελλήνων» και όχι «αχαιών» ή «ρωμαίων»:

8. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 8^ο βυζαντινό αιώνα

Οι μαρτυρίες για την ύπαρξη εθνοτικά Ελλήνων και Γραικών στον 8^ο αιώνα έρχονται από τρεις πηγές του 10^ου αιώνα με αφορμή τα γεγονότα της σλαβικής εισβολής.

Το Χρονικό της Μονεμβασίας και το Σχόλιο του Αρέθα, μιλούν όχι για «αχαιούς» ή «ρωμαίους» αλλά για παρουσία «ευγενών» και «εγγενών[=γηγενών] ελληνικών εθνών» στην Πελοπόννησο από τον 6^ο αι. έως και τις αρχές του 9^ου αι. Είναι τα ίδια εδάφη των οποίων τους κατοίκους σύνδεσε ο Μαλάλας με τον Πέλοπα και τον Αιγιαλέα και όχι με κάποια «ρωμαϊκή επαρχία». Άλλωστε, όπως δείξαμε, η σλαβική εισβολή ήταν περιορισμένη και δεν διέσπασε ποτέ την συνέχεια των Ελλήνων:

Επίσης, ο Κων/νος Πορφυρογένητος συνδέει με την αρχαία Ελλάδα του Έλληνα και του Δευκαλίωνα τα ονόματα Έλλην και Γραικός και ονομάζει Γραικούς τους Πελοποννήσιους στα τέλη του 8^ου με αρχές του 9^ου αιώνα:

Στο παραπάνω τεκμήριο αποκαλύπτουμε και μια απάτη του σμερδιάκωφ ο οποίος προσπάθησε να μεταφέρει στον… 10^ο μ.Χ. αιώνα, ένα σχόλιο του Πορφυρογέννητου που αναφερόταν στην ομηρική εποχή!

Επίσης, είναι ταιριαστό σημείο να θυμίσουμε και την παραπλάνηση που επιδίωξε για να αποφύγει την μαρτυρία του 10^ου αι. από τον Χοιροσφάκτη, ο οποίος ονόμασε Γραικούς όλους τους Βυζαντινούς αιχμαλώτους (διότι όπως είπαμε, το Γραικός είχε και την ευρεία, και την στενή έννοια):

α) Ισχυρίστηκε ότι βασιζόμενος στον Προκόπιο, μπορούσε να εικάσει ότι ο Χοιροσφάκτης ονόμασε «Γραικούς» αποκλειστικά τους κατοίκους του «Θέματος Ελλάδος», δηλ. της κεντροανατολικής σημερινής Ελλάδας! Αλλά πώς στην ευχή προέκυψε αυτό; Είδαμε παραπάνω (βλ. μαρτυρίες 6^ου αι.), ότι η Ελλάδα του Προκοπίου είναι η αρχαία Ελλάδα και επίσης, στην εποχή του δεν υπήρχαν καν… Θέματα ώστε να μπορέσει να  προκύψει πληροφορία για τους κατοίκους των Θεμάτων! Έχουμε δηλ. ένα σαφές δείγμα ότι εν απουσία επιχειρημάτων, μπορεί να γράψει και το πιο απίθανο παραμύθι!

β) Η αναφορά του Πορφυρογέννητου (10^ος αι.) στους Πελοποννησίους με το εθνωνύμιο Γραικοί, δείχνει ότι ο Χοιροσφάκτης όταν μιλούσε για Γραικούς τον 10^ο αι. δεν είχε καν στο νου του το «Θέμα Ελλάδος» αφού από το 790 περίπου, οι Πελοποννήσιοι δεν ανήκαν στο Θέμα αυτό[7]…

γ) Επιχειρηματολογήσαμε επαρκώς και δείξαμε ότι οι Γραικοί του Χοιροσφάκτη ήταν αναφορά σε όλους τους Βυζαντινούς ανεξαρτήτως καταγωγής, όπως αναφέρει και η βιβλιογραφία. Αυτό άλλωστε επιβάλλει και το πλαίσιο της μαρτυρίας: ο Χοιροσφάκτης μιλάει για 120.000 αιχμαλώτους δηλ. για μια τεράστια μάζα ανθρώπων που συγκεντρώθηκαν επί σειρά ετών από λεηλασίες διαφόρων περιοχών και οι συμφωνίες που υπέγραφε με τους Άραβες δεν θα μπορούσαν παρά να αφορούν την μαζική απελευθέρωση των Βυζαντινών ή αλλιώς Γραικών, ανεξαρτήτως γεωγραφικής καταγωγής.

Κλείνοντας την ενότητα αυτή, επειδή το Γραικός στις βυζαντινές πηγές δεν αναφερόταν μόνο στους Βυζαντινούς συνολικά αλλά είχε και στενότερη χρήση, αξίζει εδώ να κάνουμε και μια παρουσίαση μαρτυριών από τον 4^ο έως τον 8^ο αιώνα για τη χρήση του Γραικός ως εθνοτικού προσδιορισμού και αναφοράς στην ιστορική αρχαιοελληνική καταγωγή:

9. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 9^ο βυζαντινό αιώνα

Μια σημαντική επιγραφική μαρτυρία σώζεται στην Κόρινθο από τις αρχές του 9^ου αιώνα και δείχνει ότι το εθνωνύμιο Έλληνες διατηρήθηκε σε χωριστή χρήση από το «ρωμαίος».

Ένας χριστιανός κουρέας από την Κόρινθο, ζητά στην προσευχή του από τον Θεό να προστατεύει την οικογένεια του και τους Έλληνες (στο διαδίκτυο ΕΔΩ). Παραθέτουμε τη μαρτυρία με ταυτόχρονη αναφορά στη διάψευση των αυθαιρεσιών του σμερδιάκωφ περί δήθεν «ελληνικής αμνησίας»:

Φαίνεται επίσης ότι είχε δίκιο ο Νίκος Σβορώνος που υποστήριζε (όπως και ο Χαρανής, ο Χρήστου[8] ή ο Π. Γουναρίδης[9]) ότι το όνομα Έλλην διατήρησε την εθνοτική του σημασία:

[ Σβορώνος Νίκος, «Το Ελληνικό έθνος - Γένεση και διαμόρφωση του Νέου Ελληνισμού»,  2004, σελ. 62 ]

Η παραπάνω επιγραφική μαρτυρία μαζί με τις μαρτυρίες περί «ελληνικών εθνών» (Χρονικό Μονεμβασίας & Σχόλιο Αρέθα) και «Γραικών» της Πελοποννήσου (Πορφυρογέννητος) πλαισιώνουν επαρκώς τους «σκοτεινούς αιώνες» 8^ο και 9^ο.

10. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 10^ο βυζαντινό αιώνα

Η επόμενη μαρτυρία έρχεται από τον Μικρασιατικό ελληνισμό και την παρουσιάσαμε πάλι. Είναι μία ακόμα, μή λόγια μαρτυρία που ακυρώνει το ακραίο εθνομηδενιστικό σενάριο, ότι δήθεν ο συνδεδεμένος με την αρχαία Ελλάδα βυζαντινός ελληνισμός στα προαιώνια ελληνικά εδάφη είναι… «εφεύρεση της λογιοσύνης». Δυστυχώς γι’ αυτούς, ο λαός των Αντιοχέων στον 5^ο αιώνα, ο λαϊκός κουρέας του 9^ου αι. και οι αγράμματοι Μικρασιάτες του 10^ου αι. παρουσιάζουν έναν ζωντανό ελληνισμό και μας βεβαιώνουν για την αδιάσπαστη συνέχεια του.

Επιπλέον, η μαρτυρία αυτή δείχνει πως η έλλειψη παιδείας αναπληρώνεται από τα αρχαία μνημεία που αποτελούν ένα συνεχές σχολείο εθνοτικής μνήμης του ελληνισμού:

Η μετάφραση της παραπάνω μαρτυρίας από τον Καλδέλλη, δείχνει πως ο σμερδιάκωφ ξεπέρασε σε ακρότητα ακόμα και το είδωλο του! Ούτε ο Καλδέλλης δεν τόλμησε να μιλήσει για «απώλεια ιστορικής μνήμης του λαού» μετά από… 5 γενιές:

Επιπλέον, μία ακόμα σημαντική μαρτυρία για τον συνδεδεμένο με την αρχαιότητα εθνοτικό ελληνισμό του 10^ου αιώνα έχουμε από τον Νικήτα Μάγιστρο ο οποίος αποδέχεται ότι έχει κοινή πατρίδα με τον Αχιλλέα της Τροίας:

11. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 11^ο βυζαντινό αιώνα

Στον αιώνα αυτό η μαρτυρία περί εθνοτικού ελληνισμού έρχεται από τον Θεοφύλακτο, Αρχιεπίσκοπο Βουλγαρίας με καταγωγή από την Εύβοια. Ο ιεράρχης δηλώνει με υπερηφάνεια «Ελλάδος βλάστημα» και μάλιστα της Ελλάδας «εκείνης της ευδαίμονος» συνδέοντας την καταγωγή του (και κατά συνέπεια και των συγγενών του) με τα χώματα της αρχαίας Ελλάδας:

12. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 12^ο βυζαντινό αιώνα

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα (ανώνυμη) πηγή του 12^ου αιώνα είναι ο Τιμαρίων. Πρόκειται για έναν διάλογο στα πρότυπα του Λουκιανού, όπου το κεντρικό πρόσωπο ο Τιμαρίων, διηγείται τις εμπειρίες του με αφορμή τις επίμονες ερωτήσεις του φίλου του Κυδίωνα που είναι το άλλο πρόσωπο του διαλόγου.

Από τις αναφορές σε «Έλληνες» που υπάρχουν στο κείμενο, παρουσιάζουν ενδιαφέρον οι δύο εκείνες που προσδιορίζουν τη διπλή χρήση (ευρεία και στενή) του εθνωνυμίου: «Έλληνες οι απανταχού» είναι το σύνολο των Βυζαντινών, ομάδα σαφώς διαφοροποιημένη από τις άλλες που αναφέρονται (Ιταλών, Ιβήρων, Κελτών κ.λπ.), ενώ οι «ακριβώς Έλληνες» είναι οι ελλαδίτες, εθνοτικά Έλληνες:

Επίσης από τον 12^ο αιώνα, σημειώνουμε και την υπερήφανη δήλωση του Ιωάννη Τζέτζη περί ανόθευτης ελληνικής καταγωγής:

13. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 13^ο βυζαντινό αιώνα

Μία ακόμα σημαντική μαρτυρία για τον Κυπριακό Ελληνισμό αυτή τη φορά, έχουμε από τον Πατριάρχη Κων/πόλεως Γρηγόριο Β΄ (1283-1289) που καταγόταν από την Κύπρο και στην αυτοβιογραφία του σημειώνει:

14. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 14^ο βυζαντινό αιώνα

Ένας Θεσσαλονικιός του 14^ου αιώνα, ο Νικόλαος Καβάσιλας (1290-1371) μας δίνει την επόμενη μαρτυρία για την ιστορική συνέχεια των Ελλήνων επιβεβαιώνοντας για μία ακόμα φορά ότι η ελληνική εθνοτική ταυτότητα δεν ανήκει μόνο στη Νότια Ελλάδα αλλά και στους Βορειοελλαδίτες:

15. Η μνήμη της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων στον 15^ο βυζαντινό αιώνα

Φτάσαμε στον τελευταίο βυζαντινό αιώνα και για την αδιάσπαστη συνέχεια των εθνοτικά Ελλήνων σε όλη τη διάρκεια του Βυζαντίου μας βεβαιώνει ένας λατινόφρων λόγιος, μαρτυρώντας το εθνωνύμιο «Έλληνες» για τους Κρητικούς του 15^ου αιώνα:

Μπορούμε λοιπόν να είμαστε βέβαιοι ότι οι Έλληνες, αν και είναι μια κοινότητα που εξελίσσεται, αλλάζει, λαμβάνει στοιχεία και αλληλεπιδρά, όμως μνημονεύεται ως μια ιστορική συλλογικότητα που ξεκινά από την αρχαιότητα και συνεχίζει στο Βυζάντιο, χωρίς να μπορέσει το όνομα «ρωμαίος» ή η ιδιότητα του χριστιανού να σκεπάσει τη μνήμη αυτής της ιστορικής σύνδεσης την οποία κρατούν ισχυρή τα κοινά εδάφη, η κοινή γλώσσα (και τα γράμματα), και τα αρχαία μνημεία.

Το σενάριο του μεταπολιτευτικού εθνομηδενισμού και η θεωρία της Καλδελλικής «ρωμαϊκότητας» με βασικό άξονα το αυθαίρετο αξίωμα περί «ελληνικής αμνησίας», αποτελούν απλώς ιδεοληψίες χωρίς ιστορική τεκμηρίωση…

Ας προσθέσουμε στο σημείο αυτό και το εξής παράδοξο που αναφέρθηκε στο ιστολόγιο του σμερδιάκωφ, ότι τάχα, ο μετέπειτα Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος, όταν στον 15^ο αιώνα ονόμαζε τους Βυζαντινούς «Έλληνες», εννοούσε… «Ορθόδοξοι Χριστιανοί»!

Αν και έχουμε αναφερθεί σε άλλο άρθρο για τη χρήση του «Έλλην» στον Σχολάριο, σημειώνουμε εδώ μία χαρακτηριστική του μαρτυρία για το τι ακριβώς εννοεί όταν λέει «Έλληνες». Και σίγουρα, ο Πλάτωνας και ο Πυθαγόρας δεν ήταν… «Ορθόδοξοι Χριστιανοί»:

16. Οι Έλληνες μετά το Βυζάντιο: το τριπλό όνομα της εθνικής ταυτότητας

Αφού είδαμε την αδιάκοπη παρουσία των εθνοτικά Ελλήνων στο Βυζάντιο να προσδιορίζονται ως Γραικοί, Ελλαδικοί ή και Έλληνες και με καταγωγή συνδεδεμένη με την ελληνική αρχαιότητα, θα δείξουμε τώρα πόσο φαιδρό είναι και το άλλο σενάριο του ελληνικού εθνομηδενισμού: ότι η συνείδηση ιστορικής συνέχειας αρχαίων Ελλήνων, Βυζαντινών και νεωτέρων Ελλήνων (δηλ. το γνωστό σχήμα της εθνικής ταυτότητας) «δεν υπάρχει» τάχα στις πηγές διότι είναι «πρόσφατη κατασκευή» του… Παπαρρηγόπουλου με «ιδεολογικά υλικά» του δυτικού Διαφωτισμού!

Όλα αυτά είναι βεβαίως ανοησίες, μια που το τριπλό αυτό σχήμα της ελληνικής συνέχειας ξεκινά από το Βυζάντιο πριν καν υπάρξει Διαφωτισμός(!) και συνεχίζεται σε όλους τους αιώνες της Τουρκοκρατίας χωρίς καμία εξαίρεση…

17. Το τριπλό όνομα (Έλληνες-Ρωμαίοι-Γραικοί) της ελληνικής ταυτότητας: 15^ος αι.

Η πρώτη μαρτυρία έρχεται από τον πασίγνωστο ιστορικό της Αλώσεως, τον (Μιχαήλ) Δούκα και αφορά ήδη τον 15^ο αι.

Όπως βλέπουμε, οι Βυζαντινοί είναι μεν «Ρωμαίοι», αλλά είναι επίσης «Γραικοί» ενώ ταυτόχρονα αποτελούν «γένος των Ελλήνων». Η αναφορά σε «τρυγία»(=κατακάθι) που δεν επηρεάζει σε τίποτα το τριπλό σχήμα, οφείλεται στο γεγονός ότι ο Δούκας ήταν λατινόφρονας και εξύβριζε διαρκώς τους Βυζαντινούς επειδή ήταν ανθενωτικοί. Η ιστορία του άλλωστε είναι προκατειλημμένη κατά των Βυζαντινών (κάτι που είναι γνωστό στους ιστορικούς) και ήδη μιλήσαμε για πολλές από τις συκοφαντίες του σε παλαιότερο άρθρο (βλ. ΕΔΩ, ΕΔΩ, ΕΔΩ, ή ΕΔΩ). Δυστυχώς όμως για τους… εθνομηδενιστές, μας άφησε μια ξεκάθαρη μαρτυρία του τριπλού ονόματος:

[ Τωμαδάκης Νικόλαος, «Περί Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως (1453)», Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1993 (c1953), σελ. 49,50 ]

18. Το τριπλό όνομα (Έλληνες-Ρωμαίοι-Γραικοί) της ελληνικής ταυτότητας: 16^ος αι.

Στον αμέσως επόμενο αιώνα το σχήμα αυτό επαναλαμβάνεται από τον Ιέρακα, αξιωματούχο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που γράφει ότι Έλληνες ή αλλιώς Ρωμαίοι ή αλλιώς Γραικοί είναι τα τρία ονόματα του ίδιου ακριβώς ιστορικού λαού:

[ Σάθας N. Κωνσταντίνος, «Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη», τόμ. 1, εν Βενετία 1872, σελ. 246-247 ]

Το ίδιο αναφέρει και ο Κερκυραίος λόγιος του 16^ου αιώνα Νικόλαος Σοφιανός:

[Σοφιανός Νικόλαος, «Γραμματική της κοινής των Ελλήνων γλώσσης», Αθήνησιν 1870, σελ. 70,79 ]

Επίσης, το τριπλό όνομα Ρωμαίοι=Γραικοί=Έλληνες μαρτυρά και Πατριάρχης Αλεξανδρείας (1590-1601) Μελέτιος Α΄ o Πηγάς:

[ Μητροπολίτου Αξώμης Μεθοδίου, «Επιστολαί Μελετίου Πηγά» (Β΄), Εκκλησιαστικός Φάρος 57 (1975), σελ. 592,611 ]

19. Το τριπλό όνομα (Έλληνες-Ρωμαίοι-Γραικοί) της ελληνικής ταυτότητας: 17^ος αι.

Στον επόμενο αιώνα, ο Ηπειρώτης κληρικός Ματθαίος, επίσκοπος Μυρέων, επιβεβαιώνει ότι οι σκλαβωμένοι Γραικοί δεν είναι άλλοι από τη συνέχεια του λαού των βυζαντινών Ρωμαίων οι οποίοι είναι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων:

[ «Ιστορία των κατά την Ουγγροβλαχίαν τελεσθέντων από Σερμπάνου βοεβόδα μέχρι Μιχαήλ»

Emile Legrand, ‘Bibliotheque grecque vulgaire’, τόμ. 2, Paris 1881, σελ. 233,315,318 ]

20. Το τριπλό όνομα (Έλληνες-Ρωμαίοι-Γραικοί) της ελληνικής ταυτότητας: 18^ος αι.

Στο πατριωτικό φυλλάδιο «Ικετηρία του Γένους των Γραικών», το οποίο αποδόθηκε στον Αντώνιο Γκίκα, καταγράφεται η επόμενη μαρτυρία συλλογικής αυτοσυνειδησίας σύμφωνα με την οποία οι υπόδουλοι Γραικοί δεν είναι άλλοι από τους Βυζαντινούς, δηλ. τους «Κωνσταντινουπολίτες» που έπεσαν «υπό τον Οθωμανικόν ζυγόν» οι οποίοι βεβαίως είναι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων:

[ Γκίκας Αντώνιος, «Ικετηρία του Γένους των Γραικών προς πάσαν την χριστιανικήν Ευρώπην», Πετρούπολη 1771 (σποραδικά) ]

Πολύ σημαντική είναι και η επόμενη μαρτυρία η οποία δείχνει την μεγάλη καταδολίευση που επιχείρησαν οι εθνομηδενιστές, να παρουσιάσουν την Εκκλησία σαν παράγοντα «αντιεθνικό»! Εμείς όμως βλέπουμε τα Πατριαρχεία της Ανατολής στα 1716 να επαναλαμβάνουν το ίδιο ακριβώς σχήμα της Εθνικής συνέχειας Αρχαίων Ελλήνων <> Βυζαντινών <> Νεώτερων Ελλήνων όπως και στους προηγούμενους αιώνες:

[ Καρμίρης Ιωάννης, «Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας», τόμ. Β', Αθήνα 1953, σελ. 789 ]

Όπως βλέπουμε, οι θρησκευτικά «Ανατολικοί ορθόδοξοι Χριστιανοί», εθνικά είναι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων οι οποίοι στην ιστορική τους πορεία ονομάστηκαν Ρωμαίοι και κατόπιν Γραικοί. Εξίσου χαρακτηριστική είναι και η επόμενη μαρτυρία σε έκδοση που φέρει την υπογραφή των Ορθοδόξων Πατριαρχείων της Ανατολής:

[ «Ορθόδοξος Ομολογία της Kαθολικής και Αποστολικής Ανατολικής Eκκλησίας», Εν Βιέννη της Αουστρίας 1771: εισαγωγική επιστολή ‘τω ευμενεστάτω αναγνώστη’, σελ. 9, 10 και ‘προοίμιον’, σελ. 10, 14. ]

Ασφαλώς, οι υπογραφές των Ορθοδόξων Πατριαρχών δίνουν κύρος στο περιεχόμενο της πίστεως, αλλά είναι προφανές ότι δεν θα είχε φτάσει καν στο τυπογραφείο μια τέτοια, ευαίσθητη δογματικά έκδοση, αν δεν είχε εγκριθεί από την Εκκλησία στο σύνολο της, από το εξώφυλλο μέχρι τον επίλογο.

21. Το τριπλό όνομα (Έλληνες-Ρωμαίοι-Γραικοί) της ελληνικής ταυτότητας: 19^ος αι. (πριν το 1821)

Κλείνοντας, θα δούμε και μια μαρτυρία από το χέρι ενός εκκλησιαστικού προσώπου που κατηγορήθηκε όσο κανένα άλλο από τους «προοδευτικούς» για συντηρητισμό και «αντεθνική» δράση. Κι όμως, το τριπλό όνομα της ελληνικής εθνικής ταυτότητας έχει υιοθετηθεί από τον όσιο Αθανάσιο τον Πάριο:

[ Αθανάσιος ο Πάριος, «Περί της αληθούς φιλοσοφίας ή Αντιφώνησις», έκδ. 2η, εν Ερμουπόλει 1866 (c1802), σελ. 44,56,69,72 ]

Οι εν λόγω αναφορές περί ελληνικού-γραικικού-ρωμαϊκού έθνους-γένους αποτελούν ένα ράπισμα ειρωνείας κατά των εθνομηδενιστών, καθώς γνωρίζουν καλά ότι με βάση το ακραία αντιδυτικό πνεύμα του Αθανασίου, καμία εισαγόμενη «φράγκικη» ιδέα και πόσο μάλλον του Διαφωτισμού δεν θα μπορούσε να περάσει στα έργα του αν δεν πήγαζε και από τα σπλάχνα της Ορθόδοξης Ανατολής! Και είδαμε ότι πράγματι, η ιδέα για έναν λαό ελληνικό, με αδιάκοπη ιστορική συνέχεια χιλιάδων ετών ως προς τα εδάφη, τη γλώσσα, την παιδεία και τα πολιτισμικά του μνημεία πηγάζει μέσα από την καρδιά του Βυζαντίου, αιώνες πριν υπάρξει δυτικός Διαφωτισμός, Ζαμπέλιος και Παπαρρηγόπουλος…

Επίλογος

Αφού διαπιστώσαμε ότι οι Έλληνες ήταν παρόντες στην ιστορία και δεν… «εξαφανίστηκαν» ούτε στους βυζαντινούς, ούτε στους μεταβυζαντινούς αιώνες, ας δούμε πόσο κωμικός φαίνεται τώρα ο εθνομηδενιστικός ισχυρισμός ότι η συνέχεια των Ελλήνων είναι «τεχνητή» και «κατασκευάστηκε» τον… 19^ο αιώνα από τον Διαφωτισμό και τους «εθνικιστές ιστορικούς» όπως ο Παπαρρηγόπουλος:

Οι εθνομηδενιστές λοιπόν ζουν σε άλλον πλανήτη; Και αν δεχτούμε κάτι τέτοιο για ερασιτέχνες σαν τον σμερδιάκωφ, υπάρχει όμως περίπτωση πανεπιστημιακοί ιστορικοί να μην γνωρίζουν τα σχετικά τεκμήρια;

Και πώς θα μπορούσαν άλλωστε να «εξαφανιστούν» διά της «αμνησίας» οι Έλληνες, ένας λαός που δεν έφυγε ποτέ από τα ίδια ακριβώς εδάφη που από την αρχαϊκή εποχή ανήκουν στους Έλληνες, εδάφη ανέκαθεν ελληνόγλωσσα, την ιστορία των οποίων υπενθυμίζει όχι μόνο η ελληνική παιδεία αλλά και τα αμέτρητα αρχαία ελληνικά μνημεία, τα οποία διδάσκουν και στους πιο αγράμματους την ιστορική τους ταυτότητα;

(Σχόλιο: παρατηρούμε ότι ο Αντ. Λιάκος χρησιμοποιεί επίτηδες τους όρους αρχαίο ελληνικό «έθνος» και βυζαντινό «έθνος» για να μπορεί να έχει πρόχειρη την ειρωνεία ότι ο όρος «έθνος» είναι νεωτερικός άρα «οι εθνικιστές» διαπράττουν ατόπημα με κακή χρήση του όρου αφού θέλουν να υπάρχει «έθνος» στον Μεσαίωνα. Φυσικά αυτά είναι παιδιάστικα κόλπα: ξέρουν καλά πως όλη η συζήτηση αφορά την ύπαρξη ή όχι μιας διαχρονικά διακριτής προνεωτερικής ελληνικής συλλογικότητας και απλώς επιθυμούν να εξαφανίσουν οτιδήποτε τέτοιο από την ιστορία του ελληνισμού…)

Μπορούμε λοιπόν με βεβαιότητα να δεχτούμε ότι και Έλληνες υπήρξαν στο Βυζάντιο και η ελληνική αρχαιότητα λειτούργησε ως προγονική μνήμη για όλους τους αιώνες από τον 4^ο μέχρι τον 19^ο (και φυσικά, μέχρι σήμερα) χωρίς κανένα σύμπτωμα… «αμνησίας».