Λαγκάς

• Γενικά
• Ιστορία
• Βιβλιογραφία

Γενικά

Θρησκεία:

Λάτρευαν τον Νιγκιρσού (ή Νινούρτα), τον θεό τού πολέμου.

Ιστορία

Δυναστεία Λαγκάς "0".

Eν Χεγκάλ (περίπου 2570 π.Χ.) Πιθανόν υποτελής τής Ουρούκ.

Λουγκάλ Σακ Ενγκούρ (περίπου 2550 π.Χ.) Πιθανόν υποτελής τής Ούρ.

Δυναστεία Λαγκάς Ι.

Στο διάστημα από το 2500 μέχρι το 2350 π.Χ. περίπου η πόλη Λαγκάς (Lagash) εξελίχθηκε σε μια πολύ σημαντική και υπολογίσιμη δύναμη. Ομως η Λαγκάς δεν έζησε μεγάλα διαστήματα ηρεμίας και αυτό λόγω των σκληρών πολέμων που διεξήγαγε με τη γειτονική πόλη Ούμα για την κατοχή της Γκουεντίννα (Guedinna), περιοχής ευρισκόμενης βόρεια της Λαγκάς. Τότε μεσολάβησε ο Μεσλίμ τής Κις για τις συνοριακές διαφορές τών δύο πόλεων Ούμμα και Λαγκάς. (Κόρπους Νο 5: σ. 49,50).

Ουρ-Νανσή (Ur-Nanse) (περίπου 2494 - 2465 π.Χ.) Ίδρυσε τη δυναστεία και έριξε την κυριαρχία τής Ουρ. Δεν ξέρουμε από πού προήλθε, ούτε πώς μπήκε στην εξουσία. Πιθανόν να ήταν Σημίτης από τη Δυτική περοχή Τιντουνούμ Οι επιγραφές που βρέθηκαν, γράφουν: "Τα σκάφη τού Ντιλμούν τού έφερναν ξύλο ως φόρο από τα ξένα εδάφη". Αν αυτό είναι αλήθεια, ίσως να είχε επεκτείνει την ισχύ του στο Ιράν και στο εξωτερικό.

Εικονίζεται δύο φορές, μαζί με τα τέσσερα παιδιά του, πάνω σε μια αναθηματική πλάκα που βρέθηκε στη Λαγκάς και η οποία απαθανατίζει τη μεγάλη οικοδομική δραστηριότητά του. Σύμφωνα με διάφορες αφιερωματικές επιγραφές o Ουρ-Νανσή έκτισε ναούς και άλλα αρχιτεκτονήματα, ίδρυσε αγάλματα και μερίμνησε για την κατασκευή διωρύγων, ενώ ήταν πολύ δραστήριος στις σχέσεις του με άλλες χώρες.

Ο Ουρ-Νιννά ήταν πιθανόν ο παππούς τού Ενναδού (2.475 π.Χ. περίπου), τού οποίου διασώζεται οικογενειακό κειμήλιο. Αυτός, ο υπουργός του και η οικογένειά του, συνεργάστηκαν στενά για την οικοδομή τού ναού. Πράγματι, στα γραπτά μνηνεία μιλάει περί ανεγέρσεως και κατασκευής ναών, διωρύχων, κήπων, περί προμηθείας οικοδομικής ξυλείας και εμπορικών επιχειρήσεων.

Ακουργκάλ (2465 - 2455 π.Χ.) Γιος τού Ουρ Νανσί. Μπορεί να σκοτώθηκε σε πόλεμο με τον Ενσί Ους τής Ούμμα.

Εννατούμ (2455 - 2425 π.Χ.) Γιος τού Ακουργκάλ. Ονομάστηκε: "αυτός που υποβάλλει τα εδάφη". Νίκησε τον Ενκάλ τής Ούμμα, και έκανε το έθνος του υποτελείς του και ξαναπήρε την Γκονεντίννα. Επίσης έκτισε ένα κανάλι-σύνορο ανάμεσα στις δύο πόλεις, που έμεινε γνωστό ως “Λιοντάρι της Πεδιάδας”. Εκεί ο Εαννατούμ ίδρυσε τη “Στήλη των Γυπών”, μια ασβεστολιθική πλάκα, πάνω στην οποία καταγράφηκε η νίκη τού προστάτη Θεού της Λαγκάς Νινγκίρσου (Ningirsu), ο οποίος βοήθησε τον Εαννατούμ να επανακτήσει την Γκουεντίννα. (Κόρπους Νο 5: σ. 51). Είναι το παλαιότερο ιστορικό έγγραφο που έχει βρεθεί.

Ο Εαννατούμ όμως συνέχισε τους νικηφόρους πολέμους τον εναντίον και άλλων γειτονικών πόλεων κρατών. Ετσι απέκρουσε τις επιθέσεις των Ελαμιτών, πήρε μέρος τού Ελάμ, και νίκησε τις πόλεις Ουρούκ, Ουρ, Ακσάκ και Κις.

Όταν ξεκίνησε για το Βορρά για να κατακτήσει την Κίς, τη Νιππούρ και την Ακσάκ, η Κις ήταν ακόμα αδύναμη από την ήττα της στα χέρια τού Εν-Σακουσί-Ανά τής Ουρούκ. Ο Ζουζού βασιλιάς τής Ακσάκ, οδήγησε το Βόρειο συνασπισμό εναντίον τής Λαγκάς. Μπήκαν στο έδαφός της, όμως νικήθηκαν, και κυνηγήθηκαν ως τις πύλες τής Ακσάκ. Έτσι ο Εννατούμ αναγνωρίστηκε πια ως ανώτατος βασιλιάς, παίρνοντας τον τίτλο: “βασιλιάς της Κις”, που ισοδυναμούσε με κυριαρχία πάνω σε όλη τη Σουμερία.

Οι το δίκτυο τών υποτελών περιοχών του, επεκτεινόταν στους Μάρι. Υπήρξε μια σύντομη περίοδος ειρήνης, μετά όμως δέχτηκε επίθεση από το Ελάμ, που είχε μόλις απωθηθεί. Μετά επαναστάτησε η Κις και η Ακσάκ.. Πολύ σύντομα αργότερα, το Eλάμ εισέβαλε πάλι, ενώ συγχρόνως, ένας βόρειος επαναστατικός συνασπισμός με την Κις την Ακσάκ και τους Μάρι τού άνω Ευφράτη επιτέθηκε. Ο Εννατούμ νίκησε και τους δύο στρατούς ξηράς. Ακόμα κι αν ήταν σχεδόν συνεχώς στον πόλεμο, πήρε τον τίτλο "Εξαπλωτής των εδαφών για τον Νιγκιρσού". Ίσως να πέθανε σε κάποια απ' αυτές τις μάχες, επειδή τον διαδέχτηκε ο αδελφός του, και η Λαγκάς δεν έγινε ποτέ ξανά μια τόσο μεγάλη δύναμη.

Ενανατούμ Ι (2425 - 2405 π.Χ.) Αδελφός τού Εννατούμ. Ο Απ-Λουμά, Ενσί τής Ούμα, επιτέθηκε με την ενίσχυση "των αλλοδαπών" από τη Βόρεια Σουμερία. Μπόρεσε να συντρίψει τον στρατό ξηράς τών Ουμαϊτών, αλλά αυτό εξάντλησε τις δυνάμεις του. Αυτό το κενό ισχύος, το εκμεταλλεύτηκε ο Ιλ, ο Εν τής Χαλάμπ. Επιτέθηκε και κατέκτησε την υπόλοιπη Ούμα, αυτοδιοριζόμενος Ενσί.. Ο Ιλ εισέβαλε έπειτα στη Λαγκάς, αλλά αποκρούστηκε, και γύρισε πίσω. Η Λαγκάς εντούτοις έχασε ο Βόρειο μέρος της από τον Ιλ.

Εντεμενά (2405 - 2375 π.Χ.) Γιος τού Ενανατούμ Ι. Τελικά αυτός νίκησε τον Ιλ τής Ούμα, αλλά μόνο με τη βοήθεια τού Λουγκάλ-Κινίς-Ντουρού, βασιλιά τής Ουρ και τής Ουρούκ. Πάλεψε εναντίον τής επιρροής τών ιερέων. Ο Εντεμενά ήταν ο τελευταίος μεγάλος Ενσί τής Λαγκάς, και η βασιλεία του τέλειωσε με ειρήνη και ευημερία. Διασώζεται αργυρό αγγείο τού Εντεμενά.

Ενανατούμ ΙΙ (2375 - 2365 π.Χ.) Γιος τού Εντεμενά.

Ενεταρζί (2365 - 2359 π.Χ.) Σφετεριστής. Είτε εγκαταστάθηκε από τους ιερείς είτε ήταν ιερέας ο ίδιος. Πολέμησε τους Ελαμίτες.

Λουγκαλάνδα (2359 - 2352 π.Χ.) Αυτός ενισχύθηκε στο θρόνο από την ιεροσύνη. Διασώζεται ο κύλινδρός του.

Ουρουκαγκίντ (ή Ουρουκάγκ-ίνα), (2.352 - 2342 π.Χ.) Μερικές μεταφράσεις τον αποκαλούν Ουρουνιμγκίνα. Ήταν ο τελευταίος βασιλιάς τής 1ης δυναστείας τής Λαγκάς. Ήταν σφετεριστής τού θρόνου, και υπήρξε αξιοσημείωτος κοινωνικός μεταρρυθμιστής. Οι προηγούμενοι κυβερνήτες τής Λαγκάς, ειδικά οι δύο σφετεριστές που εγκαταστάθηκαν από την ιεροσύνη, είχαν καταπιέσει τρομερά τους ανθρώπους, και οικονομικά και στρατιωτικά. Υπήρξαν υπερβολικοί φόροι σε περιπτώσεις γάμων και οι κηδειών, και το έδαφος "αγοράστηκε" από τους ανώτερους υπαλλήλους πολύ κάτω από την πραγματική αξία αγοράς του.

Ο Ουρουκαγκίντ αξίωσε ότι έχει επιλεχτεί από το Θεό Νιγκιρσού για να σταματήσει την εκμετάλλευση των φτωχών. Κατέστρεψε μεγάλο μέρος τής παλαιάς γραφειοκρατίας. Έκοψε το εισόδημα τών ιερέων και έβαλε τέλος στην επιρροή τους. Σύμφωνα με κτητορικές και αφιερωματικές επιγραφές, ο Ουρουκαγκίντ κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες ώστε να υπάρξει κοινωνική δικαιοσύνη, δείχνοντας έντονο ενδιαφέρον για τάξεις όπως αυτή των αλιέων, των εμπόρων, των αγροτών και των κτηνοτρόφων, και πήρε μέτρα προστασίας τους από την αυθαιρεσία των αξιωματούχων του ιερατείου.

Υπήρξε πολύ αγαπητός από τον λαό και έτσι ειρηνόφιλος καθώς ήταν, φαίνεται πως δεν κατόρθωσε να αντιμετωπίσει μια νέα επίθεση του προαιώνιου εχθρού, της πόλης Ούμμα. Δημιούργησε ένα αρκετά ειδυλλιακό κράτος, αλλά με αυτές τις ενέργειες, αποδυνάμωσε τη Λαγκάς στο σημείο που δεν θα μπορούσε πλέον να υπερασπιστεί τα εδάφη της από τους θανάσιμους εχθρούς της, τους Ουμαϊτες. Ο Λουγκάλ-Ζαγκιζί (περ. 2345 - 2316 π.Χ.) τής Ούμα, επιτέθηκε στη Λαγκάς και έκαψε όλους τους ιερούς ναούς της. Ίσως να τον βοήθησαν οι ιερείς τής Λαγκάς. Ο Ουρουκαγκίντ κατέφυγε στην πόλη Γκιρσού, μια κατοχή τής Λαγκάς που δεν φαίνεται να κυριεύθηκε από την Ούμα. Εδώ εξαφανίζεται από την ιστορία. Τα έγγραφά του που πιστοποιούν τις μεταρρυθμίσεις του, είναι τα παλαιότερα στην ιστορία που μιλούν για την ελευθερία.

Ο Λουγγάλ Ζαγγιζί κατέστρεψε εκ θεμελίων η Λαγγάς, και ένωσε υπό το σκήπτρο του όλη τη Σουμέρ και Ακκάδ ως τη θάλασσα.

Δυναστεία Λαγκάς II (περίπου 2200 - 2111 π.Χ.)

Λουγκάλ-Ουσχουμγκάλ (περίπου 2230 - 2200 π.Χ.) Σφετεριστής τής Ακκάδ

Κακού (περίπου 2200 π.Χ.)

Δυναστεία Λαγκάς IΙI (περίπου 2155 - 2111 π.Χ.)

Ουρ-Βάου (Ουρ-Μπάμπα) (2155 - 2142 π.Χ.) Η ενσί της Λαγκάς, Ουρ-Βάου, διατηρώντας καλές σχέσεις με τους Γκούτι, ίδρυσε τη δυναστεία και κατάφερε να ισχυροποιηθεί τόσο ώστε να ελέγξει μερικές άλλες Σουμεριακές πόλεις, όπως την Ουρ, την Ούμμα και την Ουρούκ. Την εξουσία της ακολούθησαν οι τρεις γαμπροί της.

Γουδέας (2142 - 2122 π.Χ.) Γαμπρός τής Ουρ-Βάου. Προσπάθησε να αποκαταστήσει τον κλασικο Σουμεριανό πολιτισμό, παρά την Γκουτιαία κυριαρχία. Είχε εμπορικές σχέσεις με όλο το γνωστό τότε κόσμο, και χρησιμοποίησε Ελαμίτες βιοτέχνες για να τον βοηθήσουν να χτίσει τους ναούς του.

Έγινε πατεσί (patesi = αρχιερέας κυβερνήτης) της Λαγκάς, και υπήρξε από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της Νεοσουμεριακής Περιόδου. Η εντύπωση την οποία προκάλεσε η προσωπικότητά του τόσο στους συγχρόνους του όσο και στους μεταγενεστέρους Σουμερίους φαίνεται από το μεγάλο αριθμό ανδριάντων του που διασώθηκαν. Οι περισσότεροι από αυτούς καλύπτονται από εγχάρακτες επιγραφές, οι οποίες αναφέρονται κυρίως στην οικοδομική δραστηριότητα της πόλης Λαγκάς κατά την περίοδο αυτή. Αγαπούσε την τέχνη, γι’ αυτό βρήκαμε πολλά έργα του. Ήταν έμπορος και φιλόλογος, και ένας σπάνιος ευσεβής και ικανός κυβερνήτης. (Κόρπους Νο 5: σ. 50,51). Στην εποχή του, η Λαγκάς έφτασε στη μέγιστη ακμή της. Πολέμησε και νίκησε την Ανσάν γειτονικά τού Ελάμ στο Νότο, ενδεχομένως με εντολή τών Γκουτιαίων.

Ουρ-Νινγκιρσού (2122 - 2118 π.Χ.) Γιος τού Γουδέα. Τελευταίος υποτελής τών Γκουτιαίων.

Ουγκμέ (Πίριγκ-Με) (2117 - 2118 π.Χ.) Αδελφός τού Ουρ-Νιγκιρσού. Πιθανόν υποτελής τής Ουρούκ.

Ουργκάρ (2114) Γαμπρός τής Ουρ - Βάου. Υποτελής τής Ουρούκ.

Ναμχανί (2114 - 2111 π.Χ.) Γαμπρός τής Ουρ-Βάου. Κυβέρνησε επίσης την Ούμα. Ο Ναμχανί συνεργάστηκε πλήρως με τους Γκούτιους, πριν από την εκδίωξή τους και ενδεχομένως στις προσπάθειές τους να ξαναεισβάλλουν στην περιοχή. Θεωρήθηκε ως προδότης τής Σουμερίας και σκοτώθηκε τελικά από τον Ουρ-Ναμού.

Δυναστεία Λαγκάς IV (περίπου 2090 - 2080 π.Χ.)

Ουρ-Νινσούνα (περίπου 2090 - 2080 π.Χ.) Υποτελής τής Ουρ.

Ουρ-Νικιμάρα (περίπου 2080 - 2070 π.Χ.) Υποτελής τής Ουρ.

Λου-Κιριλάζα (περίπου 2070 - 2050 π.Χ.) Υποτελής τής Ουρ.

Ιρ-Νανά (περίπου 2050 π.Χ.) Υποτελής τής Ουρ. Δήλωσε ανεξαρτησία το 2023. Έπεσε στην Ισίν ή τη Λάρσα.

Βιβλιογραφία

“Σουμεριακός και Βαβυλωνιακός πολιτισμός” Σ. Μαρινάτου σελ. 12,13. Κόρπους Νο 5: σ. 50,51.