Ουρούκ

(ή Ορέχ, ή Ερέχ, ή Βαρκά)

• Γενικά

• Στρωματογραφία
• Ιστορία
• Πολεοδομία

• Bιβλιογραφία

• Σύνδεσμοι

Τοποθεσία:

Χτισμένη σ’ ένα βραχίονα τού Ευφράτη, 75 χιλιόμετρα Βορειοδυτικά τής Εριδού, περίπου 250 χιλιόμετρα Νοτιο Ανατολικά τής σημερινής Βαγδάτης.

Ανασκαφή:

Την ανέσκαψαν ο Koldewey το 1913, οι Noldeke και Jordan το 1928 - 1933.

Στο κέντρο τής πόλης δέσποζε ο ναός τού ιερού Εάννα. Ο ναός τού θεού Ανού (ναός D ή "Ασβεστολιθικός") με διαστάσεις 50Χ80 μ., θεωρείται ως ο μεγαλύτερος ναός τών Σουμερίων, και ανήκει στον ίδιο τύπο με το ναό VII τής Εριντού. Συγκροτούσε μαζί με έναν άλλο μικρότερο, (Ναός C), ένα εντυπωσιακό σύνολο, που σχημάτιζε με τον ναό D γωνία 90^ο. (Παγκόσμια Ιστορία Τάιμ λάιφ, τόμος 1 και σελίδα 142. Κόρπους Νο 5: σ. 46).

Δυτικά και σε αρκετή απόσταση από τον Ασβεστολιθικό Ναό, υψωνόταν ένας άλλος, επίσης μνημειακός ναός, γνωστός ως "Λευκός Ναός".

Ο Λευκός ναός τής Ουρούκ, χτίστηκε γύρω στο 3200 π.Χ., πάνω σε μία εξέδρα, που περιέχει τα λείψανα παλαιοτέρων διαδοχικών ναών τής ιδίας θέσεως, αφιερωμένη στο θεό τού ουρανού Ανού.

Σημασία της:

Μία από τις πόλεις τής αρχής βασιλείας τού Νεβρώδ. (Γένεσις 10/ι΄ 10). Εκεί βρέθηκε η αρχαιότερη γνωστή μορφή γραφής, γύρω στο 3300 π.Χ. στους ναούς της. Είναι η πόλη Ερέχ τής Αγίας Γραφής. Ήταν αυτοί που νίκησαν την πρώτη δυναστεία τής Κις, και πήραν για πρώτη φορά μη Κισίτες τον τίτλο τού "Βασιλιά τής Κις".

Μια από τις πιο πρώιμες εικόνες ενός κυβερνήτη από τη Μεσοποταμία. Από το τέλος της 4^ης Χιλιετίας. Απεικονίζει έναν παλιό Εν (βασιλιά – ιερέα) της Ουρούκ στο κυνήγι.

Θρησκεία:

Έδρα τού υψίστου θεού τού ουρανού Ανού, δυσμενούς θεού, τον οποίο αντικατέστησε στη λατρεία η φίλη του Ιστάρ (Ιννινά).

Έκταση:

Πάνω από 250 στρέμματα το 3500 π.Χ.

Βρέθηκαν 18 διάφορα προϊστορικά στρώματα. Τα 11 ήταν αποκλειστικά τού πολιτισμού Ουμπαϊντ, σε συνολικό βάθος 15 μέτρων.

Η κεραμική τής Ουμπαϊντ, εξακολουθεί να είναι πλάι πλάι με τα αγγεία τής Ουρούκ για 9,5 μέτρα ακόμα.

Στο χαμηλότερο ορίζοντα τού πολιτισμού Ουρούκ, βρέθηκε κεραμικός τροχός. Από την εποχή αυτή και μετά, όλα τα αγγεία τής Μεσοποταμίας είναι κατασκευασμένα με τροχό. (Ουνέσκο Τόμος 1, σελ. 511).

Ιστορία

Ιστορικά στοιχεία:

Η Ουρούκ, (η βιβλική Ερέχ), πρόβαλε στο προσκήνιο το 2ο μισό τής τέταρτης χιλιετίας π.Χ., (μετά το 3.500 π.Χ.), όταν δύο γειτονικές κοινοτητες, η Εάνα και η Κουλάμπα επεκτάθηκαν και συγχωνεύθηκαν. Γι' αυτό η Ουρούκ είχε δύο θεότητες προστατών, το Θεό ουρανού και τη θεά Ινάνα γονιμότητας (η Σημιτική Ιστάρ).

Ο πληθυσμός τής Ουρούκ αυξανόταν σε βάρος τών μικρότερων οικισμών τής αγροτικής ενδοχώρας. Στις αρχές τής τέταρτης χιλιετίας, υπήρχαν περίπου 146 χωριά σκορπισμένα στην ύπαιθρο που περιέβαλλε την Ουρούκ. Μέσα σε 600 χρόνια, ο αριθμός τους περιορίστηκε σε 24, καθώς οι γεωργοί με τις οικογένειές τους μετοίκησαν λίγοι λίγοι στην πόλη. (Παγκόσμια Ιστορία Τάιμ λάιφ, τόμος 1 και σελίδα 142. Κόρπους Νο 5: σ. 46).

1^η Δυναστεία της Ουρούκ:

Στην εποχή τής 1ης Δυναστείας τής Ουρούκ, εκεί ζούσαν 40.000 ως 50.000 άτομα περίπου, σε μία έκταση 4.500 στρεμμάτων, η οποία αργότερα περικλείσθηκε μέσα σε ένα τείχος 10 χιλιομέτρων από ξεραμένα στον ήλιο πυρότουβλα.

Βασιλείς τής Ουρούκ Ι:

Μεσκιαγκασεϊρ (περίπου 2800 π.Χ.) Ιδρυτής τής δυναστείας Ουρούκ Ι, λίγο μετά τον καιρό που λεγόταν Ετάνα. (Κόρπους Νο 5: σ. 46). Στον κατάλογο τών βασιλέων ονομάζεται: "γιος Ουτού". Αυτός και οι άμεσοι διάδοχοί του, είχαν τον τίτλο "Εν", που σημαίνει "Κύριος", αλλά υπονοεί εκτός από κοσμικές, και θρησκευτικές λειτουργίες. Ο κατάλογος τών βασιλέων λέει ότι : "εισήγαγε τις θάλασσες και ανέβηκε στα βουνά". Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι προσπάθησε να κατακτήσει τα ξένα εδάφη, ή οδήγησε τις αποστολές για να εξασφαλίσει τις εμπορικές διαδρομές. Μπορεί ακόμα να σημαίνει ότι ανέβηκε στον ουρανό και θεοποιήθηκε.

Ενμερκάρ. Γιος τού Μεσκιαγκασεϊρ. Ονομάζεται επίσης και αυτός "γιος Ουτού". Ονομάζεται επίσης οικοδόμος τής πόλης, γιατί κατασκεύασε ένα τοίχο γύρω από τη διπλή πόλη Εάνα και Κουλάμπα. Ήταν μια βασιλεία αξιοσημείωτη για μια εκστρατεία εναντίον τής Αράττα, μιας πόλης - κράτους στα Βορειο - Ανατολικά τής Μεσοποταμίας, που μπορεί να είναι κοντά στην Κασπία Θάλασσα.

O Λουγκαλμπάντα Σύντροφος στην ισχύ τού Ενμερκάρ. Ο κατάλογος βασιλέων τον αποκαλεί: "ποιμένα".

Ντουμούζι. Ο Ντουμούζι τού μύθου, αποκαλούμενος: "ψαράς, η πόλη τού οποίου ήταν η Κούα" από τον κατάλογο τών βασιλιάδων. Καμία ιστορική πληροφορία δεν έχει βρεθεί, έτσι δεν ξέρουμε γιατί συνδέθηκε με το μύθο: "θνήσκων θεός".

Εικόνα: Ο Γιλγαμές και ο Εκιντού σκοτώνουν τον Χουμπάμπα.

Γιλγαμές (περίπου 2680 π.Χ.) Ήρωας τής μυθολογίας. Ο μεγαλύτερος ήρωας τής προϊστορίας. Ο κατάλογος βασιλιάδων λέει ότι ο πατέρας του ήταν νομάδας, ενώ ο μύθος λέει ότι είναι ο γιος της θεάς Νινσούν και υψηλόβαθμος ιερέας τής Κουλάμπα. Νίκησε το Μεσκαγκνούνα (διάδοχο και γιο τού Μεσσανιπαδά), και απέσπασε τη Νιππούρ από την Ουρ, ελέγχοντας έτσι δικαιωματικά ως επικυρίαρχος βασιλιάς (Λουγκάλ) όλες τις πόλεις κράτη τής Σουμερίας. (Κόρπους Νο 5: σ. 46). Φαίνεται να κατακτά τη Νιππούρ σε μεγάλη ηλικία.

Ουρνουνγκάλ. Γιος τού Γιλγαμές. Είτε αυτός, είτε ο Γιλγαμές κατέκτησε την Κις. Από εδώ και στο εξής, οι βασιλιάδες τής Ουρούκ ονομάζονται "Βασιλείς τής Κις". Στο υπόλοιπο τής βασιλείας του, συνέχισε να κυβερνά απόλυτα την Κις, ως το τέλος τής βασιλείας του.

Ουντουλκαλαμά. Γιος τού Ουρνουνγκάλ.

Λαμπασέρ

Ενουνταρανά

Μεσεντέ

Μελαμανά

Λουγκαλκιντουλ (περίπου 2560 π.Χ.) τελευταίος βασιλιάς τής Ουρούκ Ι. Έχασε την Κις και την κυριαρχία της από τον Μεσλίμ, και μετά νικήθηκε από τον Μεσανιπαδά τής Ουρ.

2^η Δυναστεία της Ουρούκ (2432 - 2340 π.Χ.)

Ιδρύθηκε μεταξύ τής 2ης Δυναστείας τής Κις (μετά το 2.423 π.Χ.), και τής 2ης Δυναστείας τής Ουρ. Ήταν μικρής ισχύος δυναστεία, καθώς οι Ελαμίτες εξακολουθούσαν να ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τη Σουμερία (Κόρπους Νο 5: σ. 49).

Εν-Σακουσού-Ανά (2432 - 2403 π.Χ.) Έδιωξε τους Ελαμίτες από Αβάν και Χαμάζι, αλλά στη συνέχεια σύντομα, έγινε υποτελής στη Λαγκάς. Έπειτα κέρδισε την κυριαρχία τής Σουμερίας, και ονομάστηκε "Εν Σουμέρ" και βασιλιάς τής γης.

Λουγάλ-Κινισί-Ντουλού (περίπου 2380 π.Χ.) Πιθανόν ο Λουγκαλούρ μερικών καταλόγων. Κυβέρνησε πέρα από την Ουρ. Επίσης βοήθησε τη Λαγκάς να νικήσει την Ούμα.

Λουγκάλγισαλσί (Αργαντέα;) (περίπου 2340 π.Χ.) Πιθανόν ο Αργαντέα μερικών καταλόγων. Νικήθηκε από τον Λουγκάλζαγγεζί.

3^η Δυναστεία της Ουρούκ (2345 περίπου - 2316 π.Χ.)

Λουγκάλζαγγεζί (περίπου 2345 - 2316 π.Χ.) Αρχικά ήταν βασιλιάς τής Ούμα. Αφότου κατέκτησε τη Λαγκάς, πήγε και κατέκτησε το κράτος τής Ουρούκ/Ουρ ως κυριαρχία του. Ονομάστηκε "βασιλιάς Ουρούκ και βασιλιάς τής γης". Αξίωσε ότι είναι κυβερνήτης από τη χαμηλότερη θάλασσα κατά μήκος τών ποταμών τού Τίγρη και τού Ευφράτη ως την ανώτερη θάλασσα". Κατακτήθηκε από τον Σαργών τής Ακκάδ που τον έφερε με αλυσίδες στη Νιππούρ. Εκεί αλυσοδέθηκε στις μπροστινές πύλες, και αφέθηκε να γελοιοποιηθεί.

4^η Δυναστεία της Ουρούκ (2153 - 2130 π.Χ.)

Κατά τη διάρκεια της 4^ης Δυναστείας της Ουρούκ έρχονται οι ορεσίβιοι των βορείων περιοχών του Γκούτιοι και επί 125 έτη κατέχουν τη χώρα.

Ουριγκίν (Απ-Νιγκίνα) (2153-2147 π.Χ.) Μερικές μεταφράσεις αλλάζουν το όνομά του σε Απ-Νιγκίνα.

Ουργιγκίρ (Απ-Γκιγκίρα) (2147-2141) Μερικές μεταφράσεις συλλαβίζουν το όνομα: Απ-Γκιγκίρα.

Κούντα

Πουζούρ - Πι

Ουρ-Ουτού. Νικήθηκε από τούς Γκούτιους.

5^η Δυναστεία της Ουρούκ (2123-2113 π.Χ.) Ουρούκ ΕD 3

Ουτου - Χενγκάλ (2123 - 2113 π.Χ.) Επαναστάτησε ενάντια στους Γκούτιους. Οι ορεσίβιοι Γκούτι διώχνονται από τον ενσί Ουτού-Χενγκάλ, ο οποίος για τη νίκη του αυτή εξυμνήθηκε αργότερα στη Σουμεριανή φιλολογία. Αιχμαλώτισε τον τελευταίο βασιλιά τους, τον Τιραγκάν, και έβλαε το πόδι του πάνω στο λαιμό του.

Από μια επιγραφή πού διασώθηκε μαθαίνούμε ότι “ο Ουτουχεγκάλ, ο δυνατός άνδρας, νίκησε τους Γκούτι και αιχμαλώτισε το βασιλιά τους (...) και επανέφερε τη βασιλεία στη Σουμέρ”. Κατόρθωσε να φέρει μεγάλο μέρος τής Σουμερίας κάτω από τον έλεγχό του. Ο βασιλικός κατάλογος αναφέρει πως ο Ουτουχεγκάλ βασίλευσε επτά χρόνια, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να αναγνωριστεί ως βασιλιάς (lugal) όλης της Σουμερίας και χωρίς να αποφύγει την ήττα από την άλλη ισχυρή πόλη-κράτος, την Ουρ (Κόρπους Νο 5: σ. 51).

Στην περίοδο Ισίν-Λάρσα, 2004 - 1763, δεν υπάρχει κάποιο ενοποιημένο βασίλειο. Η Ισίν και η Λάρσα συναγωνίζονται για την κυριαρχία, χωρίς όμως σπουδαία αποτελέσματα.. Την περίοδο αυτή, οι Σουμέριοι χάνουν την κυριαρχία από τους Σημίτες.

6^η Δυναστεία της Ουρούκ (1870 - 1802 π.Χ.)

Σιν Κασίντ (περίπου 1870) Πιθανόν να έχει κερδίσει την ανεξαρτησία τους από την Ισίν

Σιν Εριμπάμ (περίπου 1850)

Σιν Γκαμίλ (περίπου 1840)

Ανάμ (περίπου 1835) Πιθανόν υποτελής τής Λάρσα.

Ιρντανενε (περίπου 1830) Πιθανόν υποτελής τής Λάρσα.

Ριμ-Ανούμ (περίπου 1820) Πιθανόν υποτελής τής Λάρσα.

Ναμπί-Ιλισούμ (1802 π.Χ.) Κατακτήθηκε από τη Λάρσα.

Βιβλιογραφία:

Εγκυκλ. Χάλεϋ σελ. 94, 1182. Παγκ. Ιστ. Άτλ. Καθημ. Νο 2. σελ. 54. Ιστορία τής ανθρωπότητας τής Ουνέσκο, Τόμος 1, σελ. 328.