Κεφάλαιο 40ο

Προβλήματα και κίνδυνοι

ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ

Σύντομα μετά τη μεταστροφή μου, κατάλαβα πως ο διάβολος καραδοκούσε. Μετά τον πρώτο ενθουσιασμό, ένας ένας, κάποιοι πρώην "Μάρτυρες" που οδηγήθηκαν μαζί μας στην Εκκλησία, άρχισαν να κουράζονται. Οι περισσότεροι έπαψαν να προοδεύουν, έπεσαν σε στασιμότητα, και κάποιοι οπισθοδρόμησαν. Δεν είχαν πολύ καιρό έξω από την οργάνωση τής Σκοπιάς, και όταν έπαψαν να τους "σπρώχνουν" οι άλλοι, έπαψαν κι αυτοί να προχωρούν.

Είναι ένας κίνδυνος, που παραμονεύει όλους όσους βγαίνουν από τέτοιες ολοκληρωτικές ομάδες. Η απότομη ελευθερία τους, τους οδηγεί συχνά σε επιβράδυνση τής προσπάθειας, ακόμα και σε πάγωμα. Συνήθως αυτοί είναι άνθρωποι που έφυγαν από την ομάδα για άλλους προσωπικούς λόγους, και όχι από αγάπη για την αλήθεια. Σε ανθρώπους που φεύγουν από τις αιρέσεις για δογματικά θέματα, είναι σπάνιο το πισωγύρισμα, παρά τις αναπόφευκτες δυσκολίες και τού δικού τους αγώνα.

Τέτοια πισωγυρίσματα, επιδρούν αρνητικά και στους "Μάρτυρες", που τους παρακολουθούν, και που περιμένουν αγωνιωδώς να δουν κάτι κακό πάνω τους, ώστε να "επιβεβαιώσουν" στον εαυτό τους ότι "όποιος βγει απ’ το μαντρί, τον τρώει ο λύκος". Η οργάνωση, τους έχει πει ότι όποιος φεύγει απ’ αυτήν, "χάνεται στον κόσμο". Οι άνθρωποι που απομένουν λοιπόν σ’ αυτήν, παρακολουθούν την πορεία τού καθενός που φεύγει. Αν τον δουν να σταματά τη θρησκευτική του δραστηριότητα, θεωρούν πως αυτοί έκαναν καλά και εμπιστεύτηκαν την οργάνωση. Για όποιον όμως συνεχίζει να προοδεύει, προβληματίζονται, γιατί καταλαβαίνουν ότι υπάρχει ζωή και έξω απ’ τη Σκοπιά. Συνήθως οι άνθρωποι που αποχωρούν από τέτοιες οργανώσεις, είναι τόσο πληγωμένοι από την αποκάλυψη πως τους ξεγέλασε και τους εκμεταλλεύτηκε η θρησκεία που εμπιστεύτηκαν ως "αγωγό τού Θεού", που χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε όλους, ίσως για πάντα. Μερικοί χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε όλες τις θρησκείες γενικότερα, στην Αγία Γραφή, ακόμα και στο Θεό. Θυμάμαι κάποιον γνωστό μου πρώην "πρεσβύτερο τών Μαρτύρων", που όταν αποχώρησε από την οργάνωση, έκανε δύο χρόνια να ξαναγγίξει την Αγία Γραφή. Και στην πραγματικότητα, γι’ αυτό έφταιγε κυρίως η οργάνωση που τον ξεγέλασε.

Η αντίθετη περίπτωση, είναι το να παραμείνει ο άνθρωπος υπερβολικά προσκολλημένος στην Αγία Γραφή, κατά το Προτεσταντικό πρότυπο που γνώριζε στην αίρεση. Αυτό σημαίνει, ότι ο άνθρωπος αυτός, αντί να έχει σαν πηγή τής πίστης του την Εκκλησία και ό,τι αυτή διδάσκει μέσα απ’ όλες τις Θεόπνευστες πηγές της, κρατάει αυθαίρετα και αιρετικά απ’ όλες αυτές τις πηγές, "μόνο" την Αγία Γραφή, και αν κάτι δεν αναφέρεται αναλυτικά σ’ αυτή, το απορρίπτει ως ανθρώπινη παράδοση. Αυτό σημαίνει πως δεν εμπιστεύεται την Εκκλησία ως πραγματικό σώμα τού Κυρίου Ιησού Χριστού, και τη θεωρεί ανθρωποποίητο κατασκεύασμα.

Ένα κριτήριο λοιπόν για το κατά πόσο κάποιος έγινε πράγματι Ορθόδοξος, είναι το αν εμπιστεύεται την Εκκλησία περισσότερο από την Αγία Γραφή, την οποία η Εκκλησία τού παρέδωσε και του εγγυήθηκε γι’ αυτήν! Ο άνθρωπος που πράγματι επίστρεψε στην Εκκλησία, δέχεται κάθε λόγο τής Εκκλησίας, ως λόγο Θεού, όπως και την Αγία Γραφή, και δεν υπερτονίζει την Αγία Γραφή σε βάρος τών λοιπών Θεόπνευστων Παραδόσεων.

Όμως, αν ο άνθρωπος δεν καταλάβει πως ο στόχος τής Εκκλησίας είναι ο Φωτισμός και η Θέωση, θα παραμείνει "Χριστιανός" τού γράμματος, κι όχι τού Πνεύματος. Θα υποβιβάσει τη Χριστιανική πίστη σ’ ένα φιλοσοφικό σύστημα, και θα παιδεύεται πάντοτε σε λογικές αναλύσεις και ερμηνείες, ενώ ποτέ δεν θα λάβει χαρίσματα τού Αγίου Πνεύματος.

Η εμπειρία έδειξε, πως οι περισσότεροι απ’ αυτούς που "πάγωσαν" μετά την ένταξή τους στην Ορθόδοξη Εκκλησία, είχαν συνηθίσει τη θρησκευτική συντροφιά σαν ένα είδος "λέσχης", όπου μπορούσαν να βρουν παρέα, και αυτό το είχαν βρει στις Προτεσταντικές ομάδες, που τους κάλυπταν την ανάγκη να νοιώθουν πως ανήκουν σε μια "αδελφότητα". Κάποιοι όμως, αυτή την αίσθηση δεν την απέκτησαν μεταξύ τής τοπικής τους ενορίας, που συχνά είναι πολυπληθής και σχεδόν απρόσωπη. Έτσι, η Εκκλησία έπαψε να τους εκφράζει, επειδή περίμεναν απ’ αυτή να καλύψει αυτό το συναισθηματικό τους κενό, κι όχι να τους οδηγήσει στην εν Χριστώ ζωή. Είναι λοιπόν αναγκαίο, να εργασθούν οι Χριστιανοί σε κάθε ενορία, ώστε να υπάρχει προσωπική σχέση μεταξύ τών πιστών, για να μη παρασύρονται σε εξωχριστιανικές "αδελφότητες".

Υπάρχει βέβαια και ο αντίθετος κίνδυνος, δηλαδή το να γίνει κάποιος υπερβολικός στις επισκέψεις του, ή στην ώρα που δαπανάει σε κάποιο σπίτι "Μαρτύρων". Μία τέτοια περίπτωση, συνέβει στην οικογένεια ενός φίλου μου. Η οικογένειά του, έγιναν "Μάρτυρες", όταν αυτός ήταν ακόμα σε προσχολική ηλικία. Μεγάλωσε, και έγινε ζηλωτής τών "πατρικών του παραδόσεων". Τότε όμως, άρχισα έναν κύκλο συζητήσεων με τη μητέρα του, η οποία μόλις είχε υποστεί μία εντελώς άδικη αποκοπή, και άρχισε πάλι να σκέπτεται. Εκείνη επανεντάχτηκε στην οργάνωση, και τότε ήταν που είχαμε τις πρώτες μας συζητήσεις, κρυφά από το γιο της. Αν και η μητέρα του έπαψε πλέον να πιστεύει στους "Μάρτυρες", παρέμεινε στην οργάνωση για χάρη τού γιου της, ώσπου να τον βοηθήσει και αυτόν να ελευθερωθεί. Αυτό όμως, απαίτησε χρόνο, και στο μεταξύ εκείνος παντρεύτηκε, μία κοπέλα γεννημένη στην οργάνωση τών "Μαρτύρων". Τώρα πια, αυτός ήταν που περίμενε τη γυναίκα του για να ψάξει έξω από την οργάνωση. Τότε, συνάντησε στο "έργο" από πόρτα σε πόρτα, έναν Ορθόδοξο, που δέχτηκε να κάνουν γραφική μελέτη. Την πρώτη κιόλας φορά, πήγε ο ίδιος ο άνθρωπος στο σπίτι τού ζευγαριού. Σύντομα αποδείχθηκε, ότι ο Ορθόδοξος γνώριζε περισσότερα από αυτούς, και στην πραγματικότητα, αυτός ήταν που τους δίδασκε. Αυτή θα ήταν η ιδανική ευκαιρία για βοήθειά τους, αν ο Ορθόδοξος αυτός, ήταν πιο διακριτικός. Την πρώτη εκείνη ημέρα τής συνάντησής τους, έμεινε στο σπίτι τους, οκτώ ολόκληρες ώρες! Και ενώ στην αρχή έδειχνε ενδιαφέρον και η γυναίκα, στο τέλος έφθασε να τον αντιπαθήσει λόγω τής αδιακρισίας του.

Τις επόμενες ημέρες, δεν άφηνε ούτε τον άνδρα της να του τηλεφωνάει, τον έβρισε, και του είπε να μην τους ξαναενοχλήσει.

Ακόμα και τότε όμως, πιστεύω με μία "συγνώμη" και μια πιο προσεκτική προσέγγιση, θα λυνόταν το πρόβλημα. Εκείνος όμως, την ειρωνεύτηκε, και την κορόιδεψε τηλεφωνικά, κλείνοντας για πάντα αυτή την πόρτα βοηθείας.

Στην Εκκλησία τού Θεού όμως, υπάρχει ένα σπουδαιότερο ακόμα πρόβλημα, ο σκανδαλισμός που υφίστανται κυρίως οι νεοκατήχητοι από κάποιους απρόσεκτους ή ανεύθυνους για την πίστη Πρεσβυτέρους, ακόμα και Επισκόπους.

Για παράδειγμα, κάποιος γνωστός μου πρώην "Μάρτυρας" από το εξωτερικό, Έλληνας τής διασποράς, όταν χρίστηκε με το χρίσμα μετανοίας για να επιστρέψει στην Ορθόδοξη Εκκλησία από την οποία είχε παρασυρθεί, επέστρεψε στη χώρα του, και εκεί έψαξε για Ορθοδόξους. Βρήκε και συζήτησε με έναν Χριστιανό Πρεσβύτερο τής περιοχής του, και ικανοποιήθηκε πολύ από τις απαντήσεις του. Μια μέρα, στην Εκκλησία θα ερχόταν ο τοπικός Επίσκοπος. Ο γνωστός μου, σκέφτηκε: "Αν ευχαριστήθηκα τόσο από τη συζήτησή μου με τον Πρεσβύτερο, φαντάσου από τον Επίσκοπο!" Έτσι, πήγε και του συστήθηκε, και του διηγήθηκε πώς επέστρεψε στην Ορθόδοξη πίστη. Προς μεγάλη του έκπληξη όμως, αντί ο Επίσκοπος να τον καλωσορίσει, τον επέπληξε, λέγοντάς του πως "κακώς άλλαξε τη θρησκεία του, και το ότι έγινε Ορθόδοξος, δείχνει αστάθεια"! Ευτυχώς, τον είχα προειδοποιήσει, ότι όπως στην εποχή τών αποστόλων, και όπως στην εποχή τού αρχαίου Ισραήλ, θα υπήρχαν και σκάνδαλα μεταξύ τής Εκκλησίας. (Ματθαίος 13/ιγ΄ 41. 17/ιη΄ 7. Β΄ Πέτρου 2/β΄ 1-3). Του είχα πει, ότι θα συναντούσε τέτοιες καταστάσεις, όμως δεν θα έπρεπε να σκανδαλιστεί, αλλά θα έπρεπε "να διαχωρίσει τα πρόσωπα από την πίστη". Η σωστή πίστη, το σωστό δόγμα έχει σημασία. Αν κάποιος λειτουργός τής Εκκλησίας δεν στέκεται στη θέση που πρέπει, σε αυτό δεν φταίει η Εκκλησία!

Αυτός είναι σεβαστός ως λειτουργός τού Κυρίου, ενώ η κρίση για το πρόσωπό του, ανήκει στον Κύριο. Ο Κύριος θα δεχθεί το λειτούργημά του, έστω κι αν αυτός κατακριθεί ως πρόσωπο. Εκτός από την παραπάνω ακρότητα τού οικουμενισμού όμως, καραδοκεί για τους νεοκατήχητους, και ο ακριβώς αντίθετος κίνδυνος, τού Ζηλωτισμού. Ο νεοκατήχητος, μη γνωρίζοντας τους κανόνες τής Εκκλησίας, και εντυπωσιασμένος από το ζήλο κάποιων Ελληνικών Παλαιοημερολογιτικών ομάδων, κινδυνεύει να παγιδευτεί σε μία σχισματική ομάδα, που είναι καθ’ όλα Ορθόδοξη, εκτός από την "κανονικότητα" τού Πρεσβυτερίου της. Ο άνθρωπος αυτός, θα πρέπει να διδαχθεί, ότι βεβαίως είναι σφάλμα η οικουμενιστική αντίληψη κάποιων "Ορθοδόξων" κληρικών, όμως από την άλλη πλευρά, αυτό δεν επηρεάζει τη σχέση τών άλλων Ορθοδόξων με το Θεό, και ούτε είναι πρέπον να διακόψει την κοινωνία του με το σώμα τής Εκκλησίας, για να κοινωνάει με μία σχισματική ομάδα, που θέλει να αποκαλείται "Γνήσια" Ορθόδοξη, και που στο κάτω κάτω δεν βρίσκεται σε ενότητα ούτε με τις υπόλοιπες ανά τον κόσμο (κυρίως) Παλαιοημερολογίτικες Ορθόδοξες Εκκλησίες και Πατριαρχεία.

Ακόμα και με ζηλωτές τής πίστεως και υπευθύνους Πρεσβυτέρους όμως δημιουργήθηκαν προβλήματα. Οι καταπληκτικοί αυτοί άνθρωποι, παρά τη συγκινητική τους προσπάθεια να καλωσορίσουν τα πρώην θύματα τής αίρεσης στην ενορία τους, δυστυχώς θεώρησαν το χρίσμα μετανοίας ως μη αναγκαίο για την επανένταξη τών θυμάτων στην Εκκλησία, παρά την ξεκάθαρη αναγκαιότητά του από την πρακτική όλων τών αιώνων τής Εκκλησίας, από τον Άγιο Βασίλειο, ως τα σύγχρονα θεολογικά συνέδρια. Ίσως θέλησαν έτσι να κάνουν ευκολότερη την επανένταξη τών ανθρώπων στην Εκκλησία. Δυστυχώς όμως, όσοι τους άκουσαν και δεν έλαβαν μέρος στο χρίσμα μετανοίας, γρήγορα πάγωσαν και οπισθοδρόμησαν, καθώς το Άγιο Πνεύμα δεν αναζωπυρώθηκε μέσα τους όσο θα μπορούσαν να το αναζωπυρώσουν.

Αυτή η κατάσταση με έκανε να αποφεύγω τη συνεργασία με κάποιους Πρεσβυτέρους που θα μπορούσαν να συμβάλλουν καθοριστικά στην βοήθεια τών θυμάτων τής αίρεσης.

Υπήρξε όμως και για μένα σκανδαλισμός στην αρχή, εξ’ αιτίας τού θέματος τών εικόνων, που είναι σπουδαιότατο για όσους επιστρέφουν από Προτεσταντικές αιρέσεις.

Όταν ο Γιώργος μου εξήγησε ότι οι εικόνες δεν είναι "είδωλα", επειδή δεν απεικονίζουν τον αόρατο Θεό που δεν είδαμε, ικανοποιήθηκα. Σύντομα όμως, ανακάλυψα ότι στις περισσότερες Ορθόδοξες Εκκλησίες, υπήρχε η απαγορευμένη εκείνη απεικόνιση, η (λεγομένη) τής Αγίας Τριάδος. Φυσικά, δεν ήταν δυνατόν να επιτρέπεται να προσκυνείται ένα τέτοιο κατασκεύασμα! "Δεν έφυγα από μια αίρεση για να μπω σε μια άλλη!" είπα στο Γιώργο, κι εκείνος μου έδωσε ένα βιβλίο, που αποδείκνυε ότι όχι μόνο αυτή η εικόνα απαγορεύεται από την Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδο, αλλά επίσης ότι περιέχει αιρετικά στοιχεία. Αυτό με καθησύχασε, επειδή είδα ότι η Εκκλησία είχε πράγματι τη σωστή θέση, κι ότι το φταίξιμο ήταν ανθρώπων που δε γνώριζαν, ή αμελούσαν να κάνουν το σωστό. Αμέσως, φωτοτύπησα μερικές σημαντικές σελίδες τού βιβλίου, και τις μοίρασα στους πρεσβυτέρους τών τοπικών ναών, όπου έβλεπα αυτό το κατασκεύασμα. Δυστυχώς όμως, άλλοι Πρεσβύτεροι δεν έδωσαν σημασία, άλλοι δεν το απέσυραν για να μη στενοχωρήσουν τους δωρητές, άλλοι επειδή ήταν παλιά εικόνα αξίας, και ένα σωρό άλλες δικαιολογίες. Ειδικά ένας, όχι μόνο δεν απέσυρε το είδωλο από το ναό, αλλά την επομένη φορά που πήγα στη Θεία Λειτουργία, φορούσε (αν είναι δυνατόν!), ένα ρούχο, που από πάνω μέχρι κάτω, είχε δεκάδες αντίτυπα αυτής τής αντιχριστιανικής και βέβηλης εικόνας! Κι εγώ, εν’ πάση περιπτώσει το ξεπέρασα, αφήνοντας την κρίση στον Θεό, μια και η Εκκλησία το απαγόρευε, και το φταίξιμο ήταν στους Πρεσβυτέρους προσωπικά. Άλλοι όμως, σκανδαλίστηκαν τόσο, που δεν ξέρω αν κάποτε θα το ξεπεράσουν.

Στην οργάνωση τής Σκοπιάς, υπήρχαν άνθρωποι που αγωνίζονταν για τη δογματική καθαρότητα μιας δογματικά βρώμικης θρησκείας, και τους εμπόδιζε η ίδια τους η θρησκεία. Στην Ορθοδοξία όμως, έπρεπε να αγωνίζομαι για να μην καταπατούνται τα ορθότατα δόγματα τής Εκκλησίας από τους λειτουργούς της! Στην οργάνωση έπρεπε να ψάχνω σε ποιο δόγμα με εξαπάτησε η Σκοπιά. Στην Ορθοδοξία, έπρεπε να διακρίνω ποια σωστά πράγματα τής Εκκλησίας δεν γίνονταν σεβαστά από τους πιστούς, και να τα φυλάξω εγώ σωστά στη δική μου λατρεία και ζωή, ή να επιστήσω την προσοχή και τών άλλων. Κι εδώ, κανείς δεν θα με "απέκοπτε".

Πράγματι, για κάποιον που δεν βλέπει τη δική του ακαθαρσία, όλα είναι σκανδαλιστικά από τους άλλους. Εγώ όμως δεν τόλμησα να κατηγορήσω τους λειτουργούς τού Υψίστου, μια και εγώ ο ίδιος δεν ήμουν σε θέση να εφαρμόσω ούτε τα απλούστερα που όφειλα στον ουράνιο ευεργέτη μου. Θα μπορούσα να σκανδαλιστώ από την αδιαφορία κάποιων Πρεσβυτέρων για τη διδασκαλία τού λαού, ακόμα και για τη δική τους. Θα μπορούσα να σκανδαλιστώ από την ατέλειωτη φαγωμάρα κάποιων Επισκόπων, και τών τάσεων που εκπροσωπούν. Προτίμησα όμως να ασχοληθώ περισσότερο με την βελτίωση τού εαυτού μου, και να προσπαθήσω να βελτιώσω αυτά που μπορούσα. Για όσα δεν μπορούσα, θα φρόντιζε ο Κύριος, στον οποίο ανήκει η Εκκλησία, και που γνωρίζει πώς θα κατευθύνει το κάθε τι.

Αυτό άλλωστε έπραξαν και οι απόστολοι Παύλος και Ιωάννης, όταν δεν τους δέχονταν οι πρεσβύτεροι κάποιων Εκκλησιών. (Γ΄ Ιωάννου 9,10. Β΄ Κορινθίους κεφ. 10-12/ι΄-ιβ΄). Ο Κύριος, ήξερε να διορθώσει τις ελλείψεις, όπως έκανε στην επιστολή του προς τον ανάξιο Επίσκοπο τής Εκκλησίας τών Σάρδεων. (Αποκάλυψις 3/γ΄ 1-4). Αν λοιπόν οι ίδιοι οι απόστολοι άφηναν στον Κύριο τη διευθέτηση τέτοιων ζητημάτων, ποιος ήμουν εγώ που θα σκανδαλιζόμουν; Ακόμα και τότε που ήμουν στην αίρεση, έτσι συμπεριφερόμουν για τα κακώς κείμενα σε θέματα χειρισμού ζητημάτων, ή προσωπικών αμαρτιών τών άλλων. Δεν θα το έκανα τώρα στην Εκκλησία τού Θεού;

Παρά τις δυσκολίες και τη στασιμότητα κάποιων, όλο και περισσότεροι "Μάρτυρες" άρχισαν να προσεγγίζουν την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ακόμα και μεταξύ αυτών που δεν μου μιλούσαν για χρόνια, λίγοι είναι πλέον οι "Μάρτυρες" που με αποφεύγουν. Οι υπόλοιποι, (φυσικά κρυφά από τους άλλους), έρχονται και συζητάμε για το κάθε τι, και κάποτε ομολογούν την ανωτερότητα τής Ορθόδοξης δογματικής. Αντιλαμβάνονται πως η Εκκλησία δεν είναι μια ακόμα "θρησκεία", με τη συνήθη έννοια τού όρου. Είναι πραγματική επιστήμη ψυχοθεραπείας, που θεραπεύει την ψυχή, και την κάνει όμοια με τον πλάστη της, ώστε να καταστεί ο άνθρωπος "τέλειος", όπως ήταν ο σκοπός του Θεού εξ’ αρχής: "ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν ημών". Δεν είναι μία ομάδα δήθεν "καθαρών", αλλά ένα νοσοκομείο ασθενών, που κατά την πρόθεσή τους ν’ ακολουθήσουν τη θεραπεία τού ευαγγελίου, είτε θεραπεύονται είτε όχι. Όταν το κατάλαβα αυτό, έκανα στον Κύριο την εξής προσευχή:

"Κύριε, σ’ ευχαριστώ που μου έδωσες ό,τι σου ζήτησα. Σου ζήτησα να μου δώσεις γνώση, ώστε να διακρίνω τη δική σου αλήθεια, και μου έδωσες τόση γνώση, που μου είναι πλέον αδύνατον να την αφομοιώσω. Σου ζήτησα να μου γεμίσεις το ποτήρι, κι εσύ το ξεχείλισες! Όμως, αυτή η γνώση, με έμαθε πως τότε δεν ήξερα τι ζητούσα! Δεν έπρεπε να σου ζητήσω γνώση! Έπρεπε να σου ζητήσω κάθαρση και φωτισμό. Τώρα λοιπόν, παρακαλώ και για το δώρο αυτό, που είναι η πραγματική ανάγκη τού ανθρώπου!..."

Τώρα πλέον, προσευχόμουν στον Θεό σαν σε Πατέρα, κι όχι σαν σε Κύριο, όπως οι προ Χριστού πιστοί, που δεν είχαν γνώση τής αποκάλυψης τού Κυρίου Ιησού Χριστού, και όπως οι Δυτικοί "Χριστιανοί". Ήταν μια νέα διάσταση τού Θεού για μένα αυτή, που από παιδί είχα μάθει να βλέπω το Θεό σαν έναν "μπαμπούλα", που κρατούσε λογαριασμό για ό,τι κάνω, ώστε να μπορέσει να με "εκδικηθεί" σε κάποια μελλοντική κρίση. Ο Θεός, δεν ήταν πια για μένα ο άδικος Δυτικός Θεός, που ικανοποιείται με το θάνατο τού δικαίου χάριν τών αδίκων, ούτε που δίνει "λύτρα" το θάνατο τού αθώου Γιου του σε κάποιον τύραννο, σαν να τον φοβόταν. Δεν είχε κατασκευάσει κάποια κόλαση για να βασανίζει σαδιστικά τα πλάσματά του, ούτε είχε σκοπό να τα σκοτώσει σε κάποια μελλοντική καταστροφή. Στη δική Του Εκκλησία, έμαθα πως ο Θεός έστειλε το Λόγο και Γιο του Ιησού Χριστό, για να πάρει την ανθρώπινη φύση, και να την ενώσει με τη Θεϊκή. Έτσι, θα μπορούσε να την ανυψώσει κατά χάριν στη δική Του ομοίωση, ώστε να ολοκληρωθεί ο σκοπός του για τον άνθρωπο. Έτσι, θα μπορούσε "να νικήσει η ανθρώπινη φύση το θάνατο", στο πρόσωπο τού Ιησού Χριστού που νίκησε το θάνατο όταν αναστήθηκε. Τώρα πλέον ο κάθε πιστός Χριστιανός έχει την εξουσία να ονομαστεί γιος τού Θεού, και να είναι ο Θεός Πατέρας του, και αυτός παιδί του.

Έμαθα, πως ο Θεός θα γίνει "τα πάντα εν πάσι", δηλαδή "τα πάντα για όλους", πράγμα που θα κάνει κάποιους να χαίρονται σ’ αυτό το σφιχταγκάλιασμα τής αγάπης του, ενώ κάποιοι άλλοι θα μισήσουν αυτό το ίδιο "σφιχταγκάλιασμα", αυτή την αγάπη, σαν να βρίσκονται σε κόλαση. Γιατί η Αγάπη, (ο Θεός), είναι και η κόλαση και ο παράδεισος.

΄Εμαθα πως η αλήθεια που ζητούσα, δεν ήταν ένα "πακέτο" δογμάτων, αλλά ήταν ένα πρόσωπο. Και το όνομα αυτού τού προσώπου, ήταν "Ιησούς Χριστός".

Τώρα πλέον μιλώ για το πραγματικό ευαγγέλιο στους ανθρώπους που θέλουν να το γνωρίσουν. Τίποτα απ’ αυτά τα χρόνια δεν πήγε χαμένο. Είναι όλα χρήσιμες εμπειρίες, στην υπηρεσία τού αληθινού ευαγγελίου, για την απελευθέρωση ανθρώπων που παγιδεύτηκαν σ’ ένα κλουβί, και ψάχνουν διέξοδο. Ο θερισμός είναι πολύς, όμως οι εργάτες λίγοι. Κι ο Κύριος τού θερισμού, αποστέλλει εργάτες, όλο και πιο πολλούς, για να εργαστούν στο δικό του έργο.

Χαίρομαι να βλέπω όλο και περισσοτέρους παλιούς γνώριμους να αναζητούν την έξοδο απ’ το κλουβί που κάποιοι επιτήδειοι τους παγίδεψαν, και δεν παραλείπω να συμβάλλω όπως μπορώ στη δύσκολη πορεία τους.

Δεν παρέλειψα να βαπτίσω και το γιο τού Γιώργου, σαν ένα μικρό δείγμα ευγνωμοσύνης προς αυτόν, καθώς ο ένας μας όλο αυτό το διάστημα, βοηθούσε τον άλλον σ’ αυτό το μακρύ δρόμο για την Αλήθεια και τη Ζωή.