Με μπλε θα είναι τα λόγια του Μουσουλμάνου και με μαύρο τού Σχολιαστή

ΙΓ΄ Ο Παράκλητος  – Το Πανάγιο Πνεύμα

Ο Παράκλητος

Αρκετοί υποστηρίζουν ότι ο «Παράκλητος» είναι το αγ.Πνεύμα που για τους οπαδούς της «Τριάδας» είναι το τρίτο πρόσωπο της Θεότητας. Πριν εξηγήσω ποιος είναι ο Παράκλητος, θα ήθελα να πω μερικά πράγματα σχετικά με το αγ.Πνεύμα.

Η Χριστιανική πίστη υποστηρίζει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι θεός, συγκεκριμένα αποτελεί το τρίτο μέρος της Αγίας Τριάδας. Από τη στιγμή όμως που το άγιο πνεύμα είναι θεός, (σύμφωνα πάντα με τα λεγόμενα της Χριστιανικής πίστης), τότε αυτό λογικά θα έχει και τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Θεού όπως για παράδειγμα να είναι Παντογνώστης, Παντοδύναμος κτλ. Ωστόσο όμως, όταν διαβάζουμε την Αγία Γραφή και συγκεκριμένα το ευαγγέλιο του Ματθαίου διαπιστώνουμε ότι το άγιο πνεύμα υστερεί σε ένα βασικό χαρακτηριστικό για να είναι Θεός και αυτό είναι το στοιχείο της παντογνωσίας. Είναι παντογνώστης; Σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Ματθαίου δεν είναι. Στο στίχο παρακάτω διαβάζουμε :

1. ΚΑΙ όταν ο Ιησούς βγήκε έξω, αναχωρούσε από το ιερό· και ήρθαν κοντά του οι μαθητές του για να του επιδείξουν τις οικοδομές τού ιερού.

2. Και ο Ιησούς είπε σ' αυτούς: Δεν βλέπετε όλα αυτά; Σας διαβεβαιώνω, δεν θα αφεθεί εδώ πέτρα επάνω σε πέτρα, που δεν θα καταγκρεμιστεί.

3. Και ενώ καθόταν επάνω στο βουνό των ελαιών, ήρθαν κοντά του, κατ' ιδίαν, οι μαθητές, λέγοντας: Πες μας, πότε θα γίνουν αυτά; Και ποιο θα είναι το σημείο τής παρουσίας σου, και της συντέλειας του αιώνα;

4. Και απαντώντας ο Ιησούς, τους είπε: Βλέπετε μήπως κάποιος σάς πλανήσει·

5. επειδή, θάρθουν πολλοί στο όνομά μου, λέγοντας: Εγώ είμαι ο Χριστός· και θα πλανήσουν πολλούς.

6. Και θα ακούσετε πολέμους και φήμες πολέμων· προσέχετε, μη ταραχτείτε· επειδή, όλα αυτά πρέπει να γίνουν· αλλά, δεν είναι ακόμα το τέλος.

7. Επειδή, θα εγερθεί έθνος ενάντια σε έθνος, και βασιλεία ενάντια σε βασιλεία· και θα γίνουν πείνες και μεταδοτικές αρρώστιες, και σεισμοί κατά τόπους.

8. Όλα αυτά είναι αρχή ωδίνων.

9. Τότε, θα σας παραδώσουν σε θλίψη, και θα σας θανατώσουν· και θα είστε μισούμενοι από όλα τα έθνη εξαιτίας τού ονόματός μου.

10. Και τότε, πολλοί θα σκανδαλιστούν· και θα παραδώσουν ο ένας τον άλλον, και θα μισήσουν ο ένας τον άλλον.

11. Και θα σηκωθούν πολλοί ψευδοπροφήτες, και θα πλανήσουν πολλούς.

12. Και επειδή η ανομία θα πληθύνει, η αγάπη των πολλών θα ψυχρανθεί.

13. Εκείνος, όμως, που θα έχει υπομείνει μέχρι τέλους, θα σωθεί.

14. Και τούτο το ευαγγέλιο της βασιλείας θα κηρυχθεί σε ολόκληρη την οικουμένη, για μαρτυρία σε όλα τα έθνη· και, τότε, θάρθει το τέλος.

15. Όταν, λοιπόν, δείτε το βδέλυγμα της ερήμωσης, για το οποίο μίλησε ο προφήτης Δανιήλ, να στέκεται στον άγιο τόπο, (εκείνος που διαβάζει, ας καταλαβαίνει).

16. Τότε, αυτοί που βρίσκονται στην Ιουδαία ας φεύγουν προς τα βουνά·

17. όποιος βρεθεί επάνω στην ταράτσα, ας μη κατέβει να πάρει κάτι από το σπίτι του·

18. και όποιος βρεθεί στο χωράφι, ας μη γυρίσει πίσω στο σπίτι για να πάρει τα ιμάτιά του.

19. Και αλλοίμονο στις εγκυμονούσες και σ' αυτές που θηλάζουν κατά τις ημέρες εκείνες.

20. Και προσεύχεστε, η φυγή σας να μη γίνει μέσα σε χειμώνα ούτε σε σάββατο.

21. Επειδή, τότε θα υπάρχει μεγάλη θλίψη, που δεν έγινε από την αρχή τού κόσμου μέχρι σήμερα, ούτε θα ξαναγίνει.

22. Και αν δεν συντομεύονταν οι ημέρες εκείνες, δεν θα σωζόταν καμιά σάρκα· εξαιτίας, όμως, των εκλεκτών, θα συντομευτούν εκείνες οι ημέρες.

23. Τότε, αν κάποιος σας πει: Να! εδώ είναι ο Χριστός ή εδώ, να μη πιστέψετε.

24. Επειδή, θα σηκωθούν ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήτες, και θα δείξουν μεγάλα σημεία και τέρατα, ώστε να πλανήσουν, αν είναι δυνατόν, και τους εκλεκτούς.

25. Δέστε, σας τα προείπα.

26. Αν, λοιπόν, σας πουν: Να! είναι στην έρημο, μη βγείτε: Να! στα εσωτερικά δωμάτια, μη πιστέψετε.

27. Επειδή, όπως η αστραπή βγαίνει από την ανατολή, και φαίνεται μέχρι τη δύση, έτσι θα είναι και η παρουσία τού Υιού τού ανθρώπου.

28. Επειδή, όπου είναι το πτώμα, εκεί θα μαζευτούν οι αετοί.

29. Κι αμέσως, ύστερα από τη θλίψη εκείνων των ημερών, ο ήλιος θα σκοτεινιάσει, και το φεγγάρι δεν θα δώσει το φως του, και τα αστέρια θα πέσουν από τον ουρανό, και οι δυνάμεις των ουρανών θα σαλευτούν.

30. Και, τότε, θα φανεί το σημείο τού Υιού τού ανθρώπου στον ουρανό· και, τότε, θα θρηνήσουν όλες οι φυλές τής γης, και θα δουν τον Υιό τού ανθρώπου να έρχεται επάνω στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και πολλή δόξα.

31. Και θα αποστείλει τούς αγγέλους του με δυνατή φωνή σάλπιγγας· και θα συγκεντρώσει τούς εκλεκτούς του από τους τέσσερις ανέμους, από τις άκρες των ουρανών μέχρι τις άλλες άκρες τους.

32. Και από τη συκιά μάθετε την παραβολή· όταν το κλαδί της γίνει ήδη απαλό, και βγάζει φύλλα, γνωρίζετε ότι πλησιάζει το θέρος.

33. Έτσι κι εσείς, όταν δείτε όλα αυτά, να ξέρετε ότι είναι κοντά, επί θύραις.

34. Σας διαβεβαιώνω, δεν θα παρέλθει αυτή η γενεά, μέχρις ότου γίνουν όλα αυτά.

35. Ο ουρανός και η γη θα παρέλθουν, τα λόγια μου όμως δεν θα παρέλθουν.

36. Για την ημέρα εκείνη, όμως, και την ώρα, δεν γνωρίζει κανένας, ούτε οι άγγελοι των ουρανών, παρά ο Πατέρας μου, μόνος. (Ματθαίος 24: 1-36)

Διαβάζοντας το παράθεμα διαπιστώνουμε ότι οι Μαθητές ρωτήσανε τον Ιησού για το πότε θα εμφανιστούν τα σημάδια της τελευταίας μέρας (μέρα Κρίσης-Δευτέρα Παρουσία) ο Ιησούς (αλέϊχι σαλάμ) τους απάντησε λέγοντας μερικά σημάδια που θα γίνουν φανερά αυτήν την ημέρα. Αμέσως μετά όμως δηλώνει ότι κανένας ( Υιός και άγιο Πνεύμα)   δεν γνωρίζει την ημέρα και την Ώρα αυτής της τελευταίας ημέρας παρά μόνο ο Πατέρας (ο Θεός). Συχνά οι Μουσουλμάνοι παραθέτουν αυτόν τον στίχο για να αποδείξουν επίσης ότι ο Ιησούς ο ίδιος δεν είναι Θεός από την στιγμή που και ο ίδιος δεν είναι γνώστης της ώρας αυτής, όπως τουλάχιστον γραφεί το ευαγγέλιο του Ματθαίου. Τι συμβαίνει όμως με το άγιο Πνεύμα; Όπως είδαμε πιο πάνω ο Ιησούς δηλώνει ότι κανένας εκτός από τον Πατερά δεν ξέρει πότε θα έρθει η μέρα αυτή, επομένως και το Άγιο Πνεύμα δεν γνωρίζει για αυτό το συμβάν, καθώς δεν είναι παντογνώστης.  Αν όντως ήταν, γιατί ο Ιησούς δεν ανέφερε για παράδειγμα ότι ο Πατέρας και το άγιο πνεύμα γνωρίζει την τελευταία ώρα της μέρας αυτής αλλά περιορίστηκε μόνο στον Πατέρα; Μην ξεχνάμε ότι ο Ιησούς (αλέϊχι σαλάμ) αποκλείει και τον ίδιο του τον εαυτό από την επίγνωση αυτής της ώρας. Επομένως, εύκολα μπορούμε  να καταλήξουμε στο ότι το άγιο πνεύμα, σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Ματθαίου που παραδέχεται ότι το άγιο Πνεύμα δεν είναι παντογνώστης, δεν μπορεί να είναι Θεός, ο Οποίος χαρακτηρίζεται για την πανσοφία Του. Η επίγνωση της τελευταίας ώρας είναι αποκλειστικό προνόμιο του Θεού (Πατέρα), σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ιησού Χριστού από το ευαγγέλιο του Ματθαίου, και κανείς άλλος δεν γνωρίζει πότε θα έρθει η ώρα αυτή. Ένα άλλο εδάφιο της Καινής Διαθήκης ξεκαθαρίζει ότι  ο Ιησούς δεν είναι γνωστής της ώρας αυτής : 

“Όσο για την ημέρα εκείνη και την ώρα δεν γνωρίζει κανένας ούτε οι άγγελοι, που είναι στον ουρανό, ούτε ο Υιός, παρά μονάχα ο Πατέρας” (Μάρκος 13:32).

Αν ο Ιησούς ήταν Θεός τότε θα ήταν και παντογνώστης όμως δεν είναι, όπως είδαμε από το παραπάνω στίχο. Ο Ιησούς Χριστός και το Άγιο Πνεύμα δεν είναι Θεοί γιατί υστερούν σε ένα σημαντικό θειο χαρακτηριστικό το οποίο είναι η παντογνωσία .

Όπως και σε προηγούμενο κεφάλαιο, ο συγγραφέας παραβλέπει όλα τα άλλα που αναφέρει ο Ιησούς στο Ματθ. κεφ. 24 και 25 (π.χ. ότι ο Ιησούς είναι ο Κύριος, ο Υιός του Θεού, ο υιός του ανθρώπου, ο βασιλεύς, ο τελικός κριτής, που έχει δικούς Του αγγέλους, που θα διανείμει τους ανθρώπους όλων των εθνών σε παράδεισο και κόλαση κ.τ.λ.) και στέκεται μόνο σε ένα μικρό κομμάτι, που μπορεί (απομονώνοντάς το) να το χρησιμοποιήσει για τους προπαγανδιστικούς σκοπούς του.

Ας δεχτεί ΟΛΑ όσα λέει ο Ιησούς στα κεφάλαια αυτά, και κατόπιν μπορούμε να συζητήσουμε σοβαρά για το στίχο Ματθ. 24, 26.

Ωστόσο, το ζήτημα το απαντήσαμε συνοπτικά προηγουμένως. Το αντιγράφουμε ξανά εδώ:

Θα μεταφέρω εδώ λοιπόν με τέτοιο δισταγμό και συστολή (καλώντας και το συγγραφέα να έχει τα ίδια) ότι ο Χριστός δεν ανέφερε το Άγιο Πνεύμα στα λόγια Του διότι οι μαθητές Του δεν ήξεραν ακόμη ότι υπάρχει το Άγιο Πνεύμα. Η ύπαρξη του Αγίου Πνεύματος αποκαλύπτεται από τον Ιησού στους μαθητές Του κατά το μυστικό δείπνο (ο Παράκλητος, το Πνεύμα της αληθείας, το Οποίο εκπορεύεται από τον Πατέρα, Ιω. 15, 26). Πώς λοιπόν θα αναφερόταν σε Κάποιον Άγνωστο σ’ αυτούς;

Εκτός αυτού, οι άγιοι διδάσκαλοι του χριστιανισμού, εμπνευσμένοι από το Άγιο Πνεύμα, γράφουν ότι ο Ιησούς εδώ μιλάει ως άνθρωπος. Ως άνθρωπος φαίνεται να μην είναι παντογνώστης, ενώ ως Θεός είναι. Ο Τριαδικός Θεός όλος γνωρίζει τα πάντα, επομένως και πότε θα συμβούν τα έσχατα. Ο Χριστός όμως δεν το αποκαλύπτει στους μαθητές Του γιατί δεν θέλει, γι’ αυτό και μιλάει κατά την ανθρώπινη φύση Του – απλά τους δίνει σημεία, που κι αυτά ακόμη φανερώνουν ότι ξέρει τα πάντα (αυτό φαίνεται ήδη στο απόσπασμα που παραθέτει ο συγγραφέας).

Κάτι τελευταίο: το Άγιο Πνεύμα τελεί τη θεία Μετάληψη κάθε Κυριακή στις εκκλησίες μας. Πώς λοιπόν έρχεται ένας άλλος, μη ορθόδοξος και τελικά πλανηθείς και μη χριστιανός, άγευστος από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος (εκτός αν την είχε γευθεί, αλλά την απέρριψε), να μας «εξηγήσει» και να μας «διδάξει» τι είναι το Άγιο Πνεύμα, λες και ξέρει καλύτερα;

Ποιος είναι ο ρόλος του αγίου Πνεύματος στο Ισλάμ, γιατί δεν το αποκαλούμε Θεό;         

Ο Θεός λέει στο Κοράνι :

“Και σε ρωτάνε για το Πνεύμα (της έμπνευσης ). Πες : Το Πνεύμα φτάνει κατά τη διαταγή του Κυρίου μου” (Κοράνι 17: 85)

Ο Θεός  στο Ισλάμ δεν είναι Τριαδικός, δυαδικός. Είναι απόλυτα Μοναδικός :

“Πράγματι βλαστήμησαν όσοι είπαν : «Ο Θεός είναι ένας από τους τρεις της Τριάδας», γιατί δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από Έναν Θεό” (Κοράνι, 5:73).

“Λέγε: Αυτός είναι ο Θεός ο Ένας και Μοναδικός”  (Κοράνι, 112:1).

“Πες: Ω! Λαέ της Βίβλου! Ελάτε μαζί να συμφωνήσουμε για της διαφορές ανάμεσα μας, ώστε να μη λατρεύουμε παρά μονό τον Θεό. Και να μην εξομοιώνουμε τίποτε με Εκείνον κι ας μη στήσουμε ανάμεσα μας κυρίους η προστάτες εκτός από τον Θεό”  (Κοράνι, 3:64).

Όλα τα παραπάνω είναι πλανημένες διδασκαλίες του Ισλάμ και αποτελούν μερικούς από τους λόγους, για τους οποίους δεν είναι δυνατόν το Κοράνι να μεταφέρει την αληθινή διδασκαλία του Θεού. Σε όλη την έκταση του παρόντος (ιδιαίτερα στο κεφάλαιο για το Μπαρ Νάσα) έχουμε δώσει αρκετά τεκμήρια για την τριαδικότητα του Θεού. Ο ενδιαφερόμενος ας ανατρέξει. Αν δεν τα θυμάται, προτείνω να μην τα παραβλέψει με ευκολία, αλλά να ανατρέξει στα προηγούμενα κεφάλαια, για να τα θυμηθεί.

Το άγιο Πνεύμα στο Ισλάμ είναι υπεύθυνο για δυο ρόλους :

1)    Δημιουργεί τις ψυχές-πνεύματα των ανθρώπων. Ο Θεός ο Παντοδύναμος το διατάζει να εμφυσά στις μήτρες των μανάδων μας τις ανθρώπινες μας ψυχές. Αυτός είναι ο λόγος άλλωστε γιατί απαγορεύεται η έκτρωση στο Ισλάμ γιατί το έμβρυο έχει ψυχή-πνεύμα, ζωή με αλλά λόγια και θεωρείται κανονικός άνθρωπος :

“Κι έπειτα του έδωσε το σχήμα, στις πρέπουσες αναλογίες, και φύσηξε μέσα του κάτι από το Πνεύμα Του. Κι έφτιαξε για ευκολία σας την ακοή, την όραση και το αίσθημα (την κατανόηση)”  (Κοράνι, 32:9).

“Όταν του δώσω το (ολοκληρωμένο) σχήμα και εμφυσήσω μέσα του από το Πνεύμα μου, πέσετε όλοι κάτω με υπακοή προς αυτόν” (Κοράνι, 38:72).

“Και θυμήσου αυτήν που φύλαξε την αγνότητα της (την παρθένο Μαρία). Εμφυσήσαμε μέσα της από το Πνεύμα Μας και κάναμε αυτήν και τον γιο της (Ιησού Χριστό) ένα άξιο θαυμασμού σημείο για όλους τους λαούς”  

(Κοράνι, 21:91).

Αφού ο συγγραφέας αναφέρει ότι «ο Θεός διατάζει το Άγιο Πνεύμα» να εμφυσά τις ψυχές, προφανώς Το θεωρεί πρόσωπο, διότι μόνο ένα πρόσωπο μπορεί να υπακούει σε διαταγή.

2)    Παρέχει θεϊκή καθοδήγηση πάντα με εντολή του Θεού [άρα είναι πρόσωπο και δέχεται εντολές] στους πιστούς. Δεν είναι μονό το άγιο πνεύμα που παρέχει καθοδήγηση αλλά επίσης και οι άγγελοι :

“Με δική Του διαταγή στέλνει το Πνεύμα (της έμπνευσης) σε όποιον από τους δούλους του θέλει για να προειδοποιήσει τον κόσμο αναφορικά με την Ημέρα της Αμοιβαίας Συνάντησης”  (Κοράνι, 40:15).

“Πες, ότι το Άγιο Πνεύμα έφερε το Κοράνι ως την Αποκάλυψη από τον Κύριο σου – με την αλήθεια – ώστε να σταθεροποιεί αυτούς που πίστεψαν και σαν Χαρούμενα νέα στους Μουσουλμάνους  (Κοράνι, 16:102).

“Γι’ αυτούς έχει φυτρώσει η πιστή στις καρδιές τους και είναι δυναμωμένοι με ένα Πνεύμα από τον ίδιο τον Θεό” (Κοράνι, 58:22).

“Ω Ιησού γιε της Μαρίας! Θυμήσου την χάρη Μου σε εσένα και στη μητέρα σου. Κοιτά! Σ’ ενίσχυσα με το Άγιο Πνεύμα”  (Κοράνι, 5:110). [Τέτοια χωρία ανήκουν στη φαντασία του Ισλάμ. Αυτά τα λόγια δεν θα μπορούσε να έχουν ειπωθεί από το Θεό Πατέρα στον Ιησού, που σε αμέτρητα σημεία αποκαλύπτεται ως Υιός Του και όχι απλά «υιός της Μαρίας»]

Όπως βλέπουμε και από τα χωρία, ο Θεός είναι αυτός που δημιούργησε το Άγιο Πνεύμα για συγκεκριμένους λόγους. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν είναι Θεός το άγιο Πνεύμα! Ο λόγος που δεν αποκαλούμε θεό το Άγιο πνεύμα είναι γιατί πολύ απλά  είναι ένα δημιούργημα του Θεού που Τον υπηρετεί.

Πουθενά στα παραπάνω χωρία δεν αναφέρεται ότι το Άγιο Πνεύμα είναι «δημιούργημα» του Θεού. Εκτός αυτού, η λέξη «πνεύμα» σημαίνει επίσης και πνοή, αλλά σημαίνει και τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, όπως θα δούμε παρακάτω. Κάθε φορά που χρησιμοποιείται η λέξη «πνεύμα» (ακόμη και «άγιο πνεύμα»), δεν αναφέρεται αυτονόητα στο Άγιο Πνεύμα.

Επίσης το άγιο πνεύμα έχει περιορισμένες δυνατότητες και δεν είναι παντοδύναμο, άρα δεν θα μπορούσε να είναι Θεός. Για παράδειγμα διαβάζουμε στο Κοράνι:

“Την ημέρα που το Πνεύμα και οι άγγελοι θα στέκονται στη γραμμή, κανείς δεν θα μιλά παρά μόνο με την άδεια του Πανοικτίρμονα Θεού και θα λέει ότι είναι σωστό” (Κοράνι, 79:38).

“Σ’ αυτή τη νύχτα κατεβαίνουν οι άγγελοι και το Πνεύμα με την άδεια του Κυρίου τους – για κάθε υπόθεση”  (Κοράνι, 97:4).

Ο ρόλος του Αγίου Πνεύματος στην Βίβλο.

Ενδιαφέρον είναι να δούμε και το ρόλο του αγίου Πνεύματος στη Βίβλο. Σε γενικές γραμμές η Βίβλος συμφωνεί με το Κοράνι όσων αφορά το ρολό του αγίου Πνεύματος, πουθενά η Βίβλος δεν υποστηρίζει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός. Για παράδειγμα διαβάζουμε:

“στέλνεις το πνεύμα Σου, κτίζονται, και ανανεώνεις το πρόσωπο της γης”

(Ψαλμοί, 104:30).

“Πού να πάω από το πνεύμα Σου; Και από το πρόσωπό σου πού να φύγω”;

(Ψαλμοί, 139:7).

“Δίδαξε με να κάνω το θέλημά σου· επειδή, εσύ είσαι ο Θεός μου· το αγαθό σου πνεύμα ας με οδηγήσει σε δρόμον ευθύ”  (Ψαλμοί, 143:10).

Μέχρι στιγμής αυτοί οι στίχοι μιλάνε για το πνεύμα από τον Θεό.

Το Άγιο Πνεύμα αποστέλλεται μυστηριωδώς και θεοπρεπώς από το Θεό Πατέρα. Πού λέει στα παραπάνω ότι το Πνεύμα «δεν είναι Θεός»;

Ο στίχος (ψαλμοί, 104:30) συμφωνεί απόλυτα με το Κοράνι σχετικά με το πώς ο Θεός εμφυσά το Πνεύμα του στις μήτρες των μανάδων μας όταν είμαστε σε εμβρυακή μορφή. Όμως, μήπως αυτός ο στίχος δηλώνει ότι το άγιο Πνεύμα είναι Θεός; Βεβαίως όχι! Η Βίβλος είναι γεμάτη από μεταφορικές έννοιες. Το άγιο Πνεύμα στους παραπάνω στίχους αναφέρεται σαν δημιούργημα από τον Θεό, [πού αναφέρεται κάτι τέτοιο; Ο συγγραφέας βγάζει μόνος του άλλο ένα αυθαίρετο συμπέρασμα] όπου ρόλος του είναι να δημιουργεί τα πνεύματα μας και τις ψυχές μας όπως ξεκάθαρα αναφέρει και ο στίχος (ψαλμοί, 104:30) σύμφωνα πάντα με την εντολή του Θεού. Όπως στο Κοράνι έτσι και στην Βίβλο ένα άλλο ρόλο που έχει το άγιο Πνεύμα είναι να καθοδηγεί τους πιστούς. Για παράδειγμα διαβάζουμε:

“ας προστάξει τώρα ο κύριός μας τους δούλους σου, που είναι μπροστά σου, να αναζητήσουμε έναν άνθρωπο ειδήμονα στο να παίζει κιθάρα· και όταν το πονηρό πνεύμα από τον Θεό είναι επάνω σου, να παίζει με το χέρι του, και θα σου κάνει καλό”  (1 Σαμουήλ, 16:16).

Έχει ο Θεός πονηρό πνεύμα; Φυσικά όχι, απλά είναι μεταφορικός αυτός ο στίχος:

“Και την επόμενη ημέρα ήρθε επάνω στον Σαούλ ένα πονηρό πνεύμα από τον Θεό, και προφήτευε μέσα στο σπίτι· και ο Δαβίδ έπαιζε με το χέρι του κιθάρα, όπως κάθε ημέρα· και υπήρχε ένα μικρό δόρυ στο χέρι τού Σαούλ”  (1 Σαμουήλ, 18:18).

Άλλο ένα πονηρό πνεύμα του Θεού; Φυσικά όχι. Εδώ παρατίθεται άλλη μια μεταφορά. Ομοίως διαβάζουμε:

“Τώρα, λοιπόν, δες, ο Κύριος έβαλε πνεύμα ψέματος στο στόμα όλων αυτών των προφητών σου, και ο Κύριος μίλησε κακό για σένα” (1 Βασιλέων, 22:23).

Είναι ο Θεός ψεύτης; Στο συγκεκριμένο χωρίο ο λόγος είναι πάλι μεταφορικός και είναι φανερό πως το πνεύμα δεν έχει θεϊκή φύση. Παρατίθενται ακολούθως και άλλα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι ο Θεός δεν είναι το άγιο Πνεύμα και επίσης πως περιέχονται στη Βίβλο μεταφορικές έννοιες για το άγιο Πνεύμα:

Τα παραπάνω χωρία, περί πονηρού πνεύματος, εξυπακούεται ότι δεν αναφέρονται στο Άγιο Πνεύμα. Πνεύματα υπάρχουν πολλά (αγαθά και πονηρά), και κάθε πνεύμα μπορεί να σταλεί από το Θεό. Επίσης ο όρος «πνεύμα» μπορεί να έχει πολλές έννοιες (π.χ. πνοή, ανέμου ή ανθρώπου, ψυχή κ.λ.π.). Εδώ δεν αναφέρεται το Άγιο Πνεύμα, επομένως δεν υπάρχει λόγος να σχολιάσω τα παραπάνω αποσπάσματα.

Τα παρακάτω χωρία όμως εννοούν όντως το Άγιο Πνεύμα. Ο συγγραφέας αυθαίρετα, όπως το συνηθίζει, τα χαρακτηρίζει «μεταφορικά». Ερωτώ: πώς είναι τόσο σίγουρος ότι είναι μεταφορικά;

Θα μιλήσουμε όμως αναλυτικότερα για την προσωπική υπόσταση του Αγίου Πνεύματος παρακάτω.

“Και ο Βαλαάμ σήκωσε τα μάτια του ψηλά, και είδε τον Ισραήλ κατασκηνωμένον, σύμφωνα με τις φυλές τους· και ήρθε επάνω του το πνεύμα τού Θεού”

(Αριθμοί, 24:2).

“Και ήταν επάνω του το Πνεύμα τού Κυρίου, και έκρινε τον Ισραήλ· και βγήκε σε μάχη, και ο Κύριος παρέδωσε τον Χουσάν-ρισαθαϊμ, τον βασιλιά τής Μεσοποταμίας, στο χέρι του· και το χέρι του υπερίσχυσε ενάντια στον Χουσάν-ρισαθαϊμ” (Κριτές, 3:10).

“Και το Πνεύμα τού Κυρίου περιχύθηκε επάνω στον Γεδεών, και σάλπισε με σάλπιγγα, και συγκεντρώθηκαν οι Αβί-εζερίτες πίσω απ' αυτόν”  (Κριτές, 6:34),

“Τότε, ήρθε επάνω στον Ιεφθάε Πνεύμα τού Κυρίου, κι αυτός πέρασε μέσα από τη Γαλαάδ, και τον Μανασσή, και πέρασε μέσα από τη Μισπά τής Γαλαάδ, και από τη Μισπά τής Γαλαάδ πέρασε ενάντια στους γιους Αμμών”  (Κριτές, 11:29).

“Και ήρθε επάνω του το Πνεύμα τού Κυρίου και το διασπάραξε σαν να διασπάραττε ένα κατσικάκι, χωρίς νάχει τίποτε στα χέρια του, αλλά δεν ανήγγειλε στον πατέρα του ή στη μητέρα του τι είχε κάνει”  (Κριτές, 14:6).

“Και ήρθε επάνω του Πνεύμα τού Κυρίου· και κατέβηκε στην Ασκάλωνα, και φόνευσε απ' αυτούς 30 άνδρες, και πήρε τα ιμάτιά τους, και έδωσε τις στολές σ' εκείνους που εξήγησαν το αίνιγμα. Και ο θυμός του εξάφθηκε, και ανέβηκε στο σπίτι τού πατέρα του”  (Κριτές, 14:19).

“Και όταν ήρθε στη Λεχί, οι Φιλισταίοι έτρεξαν αλαλάζοντας σε συνάντησή του. Και ήρθε επάνω του Πνεύμα τού Κυρίου· και τα σχοινιά, που ήσαν στους βραχίονές του, έγιναν σαν λινάρι που ανάβει στη φωτιά, και τα δεσμά του έπεσαν από τα χέρια του σπασμένα”  (Κριτές, 15:14).

“Και θα’ ρθει επάνω σου το Πνεύμα τού Κυρίου, και θα προφητεύσεις μαζί τους, και θα μεταβληθείς σε άλλον άνθρωπο”  (1 Σαμουήλ, 10:6).

“Και όταν ήρθαν εκεί στο βουνό, να, τον συνάντησε μια ομάδα προφητών· και ήρθε επάνω του το Πνεύμα τού Θεού, και προφήτευσε ανάμεσά τους”  (1 Σαμουήλ, 10:10).

“Και ήρθε επάνω στον Σαούλ το Πνεύμα τού Θεού, όταν άκουσε εκείνα τα λόγια· και άναψε η οργή του υπερβολικά”  (1 Σαμουήλ, 11:6).

“Τότε, ο Σαμουήλ πήρε το κέρας με το λάδι, και τον έχρισε ανάμεσα στα αδέλφια του· και ήρθε επάνω στον Δαβίδ το Πνεύμα τού Κυρίου από εκείνη την ημέρα και στο εξής. Και αφού ο Σαμουήλ σηκώθηκε, αναχώρησε στη Ραμά” 

(1 Σαμουήλ, 16:13).

“Και ο άγγελος, απαντώντας, της είπε: Πνεύμα Άγιο θάρθει επάνω σου, και δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει· γι' αυτό και εκείνο που θα γεννηθεί από σένα θα είναι άγιο, θα ονομαστεί Υιός Θεού”  (Λουκάς, 1:35).

“Και να! στην Ιερουσαλήμ υπήρχε κάποιος άνθρωπος, που λεγόταν Συμεών· και ο άνθρωπος αυτός ήταν δίκαιος και ευλαβής, ο οποίος πρόσμενε την παρηγοριά τού Ισραήλ· και το Άγιο Πνεύμα ήταν επάνω του”  (Λουκάς, 2:25).

Από τους στίχους της αγίας Γραφής βλέπουμε ότι το άγιο Πνεύμα έχει διάφορους τύπους λειτουργίας.

Και τι είναι (ή «Ποιος είναι») ο Παράκλητος?

Διαβάστε το κατά Ιωάννη 14:16: 

“Και εγώ θα ρωτήσω τον Πατέρα και θα σας στείλει άλλον Παράκλητο για να είναι μαζί σας στον αιώνα”.

Αυτός ο στίχος σαφώς δηλώνει ότι άλλος, διαφορετικός, πρόσθετος, αλλά του ίδιου είδους, ακόμα ευδιάκριτα διαφορετικός από τον Ιησού θα σταλεί βάση τη προσευχή του Ιησού. Ερώτηση ποιος είναι ο πρώτος Παράκλητος"? Ο χριστιανικός κόσμος ομόφωνα θα έλεγε ότι αυτός ο Παράκλητος (ή αρωγός, όποιος προστίθεται τώρα) είναι το άγιο πνεύμα ή το ιερό φάντασμα όπως συνήθως μεταφράζεται στα Αγγλικά, ανάλογα με ποια Βίβλο διαβάζετε και υποστηρίζεται μόνο από τον  Ιωάννη 14:26 που λέει:

“Ο Παράκλητος, το άγιο πνεύμα το οποίο θα στείλει ο Πατέρας στο όνομα μου, εκείνος θα σας διδάξει τα πάντα και θα σας υπενθυμίσει όλα όσα σας είπα”.

Εντούτοις, το «κατά Ιωάννη 14:26» και «Ιωάννη 14:16» έρχονται σε αντίθεση το ένα με το άλλο γ’ αυτό, εάν το «14:16» αναφέρει ότι θα στελνόταν ένας άλλος Παράκλητος, κατόπιν το «14:26» λέει ότι το άλλο που στέλνεται είναι το άγιο πνεύμα. Αυτό σήμαινε ότι συνολικά δύο άγια πνεύματα είχαν σταλεί. Η χρήση της λέξης άλλο στο «κατά Ιωάννη 14:16» σημαίνει ότι εκείνο ήδη υπήρξε. Σχετικά με ένα άλλο άγιο πνεύμα που στέλνεται, μερικοί Χριστιανοί θα υπεράσπιζαν αυτό λέγοντας ότι, το άγιο πνεύμα δεν ήταν στη γη ακόμα. Καλά, υπάρχουν πολυάριθμες περιπτώσεις στη Βίβλο για τον ερχομό και τη μετάβαση του αγίου πνεύματος πριν από τη γέννηση και την αναχώρηση του Μεσσία: κατά Λουκά 1:15 (Ιωάννου του Βαπτιστού), κατά Λουκά 1:41 (Ελισάβετ), κατά Λουκά 1:67 (Ζαχαρία), κατά Λουκά 2:26 (Σιμεόν), κατά Λουκά 3:22 (Ιησούς).

Το Άγιο Πνεύμα βοηθούσε τον Ιησού στο έργο του, και βοηθούσε τους αποστόλους του στις αποστολές τους να κηρύσσουν και να θεραπεύουν. Εάν υπάρχει ακόμα οποιαδήποτε αμφιβολία για τα έργα του Αγίου Πνεύματος, τότες διαβάστε το κατά Ιωάννη 20:21-22:

“Είπε πάλι σ’ αυτούς, «Ειρήνη σε σας· καθώς με απέστειλε ο Πατέρας και εγώ στέλνω εσάς». Και αφού το είπε αυτό, φύσηξε σ’ αυτούς και τους είπε «Λάβετε πνεύμα άγιο»”.

Εδώ δεν αναφέρεται στο Άγιο Πνεύμα ως πρόσωπο, αλλά "σε μοίρα χάριτος" (δηλαδή σε επί μέρους χάρισμα) τού Αγίου Πνεύματος που απορρέει από το φύσημα του Χριστού. Δεν λέει άλλωστε «το Άγιο Πνεύμα» αλλά «πνεύμα άγιο» (χωρίς άρθρο). Ο Χριστός ΕΜΦΥΣΗΣΕ στους ανθρώπους για μια φορά ακόμα, όπως έκανε ως Θεός και κατά τη δημιουργία τού Αδάμ, δείχνοντας για μια φορά ακόμα τη Θεότητά του, και την ταυτότητά Του ως δημιουργού τού Αδάμ, και ως φορέα τής Χάριτος τού Αγίου Πνεύματος. Αποκαθιστώντας έτσι στους πιστούς, το μέτρο Χάριτος τού Αγίου Πνεύματος που έχασε ο Αδάμ, και επιφυλασσόμενος να δώσει επί πλέον και την πληρότητα τής Χάριτος τού Πνεύματος κατά την Πεντηκοστή.

Όσο για τα υπόλοιπα, λέω απλά ότι το Άγιο Πνεύμα υπάρχει πάντοτε στη Γη, αλλιώς δεν θα υπήρχε καν η Γη! Ο συγκεκριμένος ερχομός Του μετά την αποχώρηση του Ιησού είναι κάτι εντελώς διαφορετικό: το βάπτισμα του πυρός που συνέβη κατά την Πεντηκοστή και αποτέλεσε την ίδρυση της Εκκλησίας.

Ο Ιησούς χαρακτηρίζει το Άγιο Πνεύμα «άλλον Παράκλητο» (Ιω. 14, 16), ενώ ο πρώτος Παράκλητος είναι ο Ιησούς (ονομάζεται κι Εκείνος «παράκλητος», Α΄ επιστολή Ιωάννου, 2, 1).

Θυμηθείτε, αυτή τη στιγμή ο Ιησούς δεν είχε αναχωρήσει από την γη ακόμα. Έτσι για τον Παράκλητο που έρχεται, ο Ιησούς (αλέϊχι σαλάμ) είπε ότι πρέπει να πάει μακριά όπως δηλώνεται, (κατά Ιωάννη 16:7):

“Αλλά εγώ την αλήθεια λέω σε σας· σας συμφέρει να φύγω. Αν εγώ δεν φύγω, ο Παράκλητος δε θα έρθει σε σας· αν φύγω, θα τον στείλω προς εσάς”.

Επιπλέον, το «κατά Ιωάννη 14:26» έρχεται σε αντίθεση με άλλες ρητές προβλέψεις του Ιησού σχετικά με το θέμα του Παράκλητου. Σημείωση, δεν υπάρχει κανένας άλλος στίχος στη Βίβλο, εκτός από το «κατά Ιωάννη 14:26», όπου αναφέρεται ότι ο Ιησούς (αλέϊχι σαλάμ) κάλεσε το άγιο πνεύμα «αυτός». [Είναι αρκετή η μία αναφορά] Σε όλους τους άλλους στίχους της Βίβλου, το άγιο πνεύμα καλείται ή προσδιορίζεται ως απλό πνεύμα.

Εάν διαβάζουμε το «κατά Ιωάννη 14:26» προσεκτικά, μπορούμε να δούμε με την παρεμβολή των λέξεων "ποιο είναι το Άγιο Πνεύμα", ο συγγραφέας οδηγεί τον αναγνώστη σε ένα συμπέρασμα. Το ίδιο πράγμα γίνεται με «κατά Ιωάννη 14:22» με την παρεμβολή του σχολίου «ουχί ο Ισκαριώτης»:

“Λέει σ’ αυτόν ο Ιούδας, όχι ο Ισκαριώτης: «Κύριε, και γιατί προτιμάς να εμφανίζεσαι σε μας και όχι στον κόσμο»”;

Δε λέει αυτό. Λέει: «Κύριε, τι εννοείς λέγοντας ότι πρόκειται να εμφανιστείς σε μας και όχι στον κόσμο;» (Ο Χριστός, μετά την ανάσταση, εμφανίστηκε στους μαθητές Του, αλλά δεν έκανε δημόσια εμφάνιση)

Για περαιτέρω υποστήριξη ότι η λέξη "Παράκλητος" δεν αναφέρεται στο άγιο πνεύμα.

Πώς δεν αναφέρεται στο άγιο Πνεύμα, όταν ο Χριστός δηλώνει σε τέσσερα σημεία ότι ο Παράκλητος είναι «το Πνεύμα της αληθείας, το Οποίο εκπορεύεται από τον Πατέρα» (Ιω. 14, 16-17. 14, 26. 15, 26 [εκεί αναφέρεται στην εκπόρευση], και 16, 13);

Σημειωτέον ότι το Πνεύμα «εκπορεύεται» από τον Πατέρα, συνεχώς, όχι μία φορά. Ο όρος «εκπορεύεται» δεν αναφέρεται σε κάποια μελλοντική αποστολή του Αγίου Πνεύματος από το Θεό Πατέρα στη Γη, αλλά στον τρόπο, με τον οποίο ο Πατήρ φέρνει διαρκώς το Άγιο Πνεύμα σε ύπαρξη, εκπορεύοντάς Το από την ουσία Του. Εξυπακούεται, ότι ο τρόπος της εκπόρευσης είναι άγνωστος στους ανθρώπους, όπως και ο τρόπος της γέννησης του Υιού από τον Πατέρα.

Ξέρατε ότι η λέξη "Παράκλητος" είναι μια μετάφραση της αραμαϊκής ή εβραϊκής λέξης "Μαουχαμάνα" που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς, και που συσχετίζεται με το όνομα "Μουχάμμεντ", ο τελευταίος προφήτης που θα έρθει πριν από τον δεύτερο ερχομό του Ιησού (αλέϊχι σαλάμ). Επίσης, στη Ελληνική Καινή διαθήκη, η λέξη "πνεύμα" έχει ερμηνευτεί επίσης σε ένα εμπνευσμένο πρόσωπο, "ο κάτοχος μιας πνευματικής επικοινωνίας" ή της αποκάλυψης. Ένας που είναι κατακλυσμένος  με μια θεία αποκάλυψη, ο ίδιος καλείται πνεύμα.

Το τελευταίο δεν ισχύει – το αναλύουμε διεξοδικότερα προς το τέλος του παρόντος.

Τι σημαίνει «Μαουχαμάνα» και πώς «ξέρει» ο συγγραφέας ότι αυτή τη λέξη χρησιμοποίησε ο Ιησούς; (Έχω πει κατ’ επανάληψιν ότι ο Ιησούς, ως Γαλιλαίος, πιθανότατα μιλούσε ελληνικά με τους μαθητές Του, όχι αραμαϊκά ή εβραϊκά). Πάντως «Παράκλητος» σημαίνει «Παρηγορητής». Το Άγιο Πνεύμα, με τον ερχομό Του, θα παρηγορούσε τους μαθητές, που θα ήταν θλιμμένοι για την αποχώρηση του Κυρίου Ιησού από κοντά τους. Τα υπόλοιπα που αναφέρει ο συγγραφέας προέρχονται από τη φαντασία του και δεν έχουν καμιά αποδεικτική αξία.

Άλλοι στίχοι που αναφέρουν τον "Παράκλητο" είναι το «κατά Ιωάννη 15:26»:

“Όταν έρθει ο Παράκλητος τον οποίo εγώ θα σας στείλω από τον Πατέρα, το Πνεύμα της αλήθειας που προέρχεται από τον Πατέρα, εκείνος θα μαρτυρήσει για μένα”.

Τώρα το «κατά Ιωάννη 16:12-14» είναι μια περιεκτικότερη εικόνα του προφήτη Μουχάμμεντ (σαλλαλλάχου αλέϊχι ουά σαλάμ) και του Ισλάμ:

“Έχω να σας πω ακόμα πολλά αλλά δεν μπορείτε να αντέξετε άλλο. Όταν έρθει εκείνος (ο Παράκλητος), το Πνεύμα της αλήθειας, θα σας οδηγήσει σε όλη την αλήθεια· δεν θα μιλήσει μόνος του, αλλά θα πει όσα ακούσει, και θα σας αναγγείλει όσα θα έρθουν. Εκείνος θα με δοξάσει, επειδή θα τα πάρει από μένα και θα τα αναγγείλει σε σας”.

Φαντασίες του συγγραφέα. Έχουμε απαντήσει σε άλλη ενότητα. Ομοίως και για την αυθαίρετη λέξη «περικλυτός», που γράφει παρακάτω. Πώς το Πνεύμα της αληθείας, το οποίο «παρά του Πατρός εκπορεύεται», είναι ο Μωάμεθ; Επίσης, ο Ιησούς ανάγγειλε τον ερχομό του Παρακλήτου στους ίδιους τους αποστόλους και όχι μετά από αιώνες. Τέλος, ο ερχομός αυτός συνέβη κατά την ημέρα της Πεντηκοστής. (Δες και Ιω. 7, 38-39, όπου ο άγιος ευαγγελιστής Ιωάννης ξεκάθαρα αναφέρεται στο Άγιο Πνεύμα, το Οποίο «επρόκειτο να λάβουν όσοι πιστεύουν στον Ιησού». Λέει «επρόκειτο», όχι «πρόκειται», άρα, όταν ο Ιωάννης έγραφε, ήδη Το είχαν λάβει).

Υπάρχει διαφορά μεταξύ των όρων “πνεύμα της αλήθειας” (Παράκλητος ή καλύτερα «Περικλυτός» [αστήρικτα τα περί «Περικλυτού» ή «Περικλητού», όπως αλλού το γράφει]) και άγιο πνεύμα (αν και μία φορά μόνο ονομάζεται όπως είπα «Παράκλητος» το άγ. πνεύμα [ονομάζεται όμως «Πνεύμα της αληθείας» τέσσερις φορές, και δώσαμε τις παραπομπές παραπάνω]). Επίσης στο «Α Κορινθίους, 6:19» ο ίδιος ο Παύλος λέει ότι οι δίκαιοι λάτρεις του Θεού θεωρούνται «ναοί» του αγ.πνεύματος ενώ στο «Προς Ρωμαίους, 8:9» λέγεται ότι το πνεύμα (και εδώ με το «πνεύμα» εννοείται συμβολικά απλά η πίστη) [τι λες, αδελφέ μου; Σοβαρά; Καθόλου δεν εννοείται αυτό, όπως με τόση ευκολία δογματίζεις] ζει «μέσα» στους πιστούς.

Τι έχουν πει για το αγ.πνεύμα κάποιοι από τους πρώτους πατέρες του Χριστιανισμού?

Ο Ερμάς (παρόμοιο, v.5,6) με το «αγ.πνεύμα» καταλαβαίνει το θεϊκό στοιχείο που υπάρχει στον Χριστό (αλέϊχι σαλάμ) και συγκεκριμένα ότι δημιουργήθηκε ο «υιός» (ή γεννήθηκε) πριν από οτιδήποτε και έτσι ο Ερμάς μπερδεύει προφανώς τον «Λόγο» με το «αγ.πνεύμα».

Ο Ιουστίνος (που καλείται και «μάρτυρας» [είναι μάρτυρας, επειδή θανατώθηκε για την πίστη του στο Χριστό]) και ο Θεόφιλος αντιληφθήκαν ως άγιο πνεύμα, μία ιδιαίτερη μορφή της εκδήλωσης του «Λόγου» και μια θεϊκή ιδιότητα αλλά ποτέ ένα πρόσωπο θεότητας (όπως λένε οι οπαδοί της Τριάδας).

Ο Αθηναγόρας (110 – 180 μ.Χ.) λέει ότι το άγιο πνεύμα είναι μία εκπόρευση από τον Θεό που προέρχεται από Αυτόν και επιστρέφει σε Αυτόν, όπως οι ακτίνες του ήλιου (Deprecatio pro Christiarus, ix, x). Ο Ειρηναίος (130? – 202? μ.Χ.) λέει ότι το αγ. πνεύμα και ο υιός είναι δύο λάτρεις του Θεού και ότι οι άγγελοι υποτάσσονται σ’ αυτούς. Νομίζω δεν χρειάζεται κανένα σχόλιο όσων αφορά τις διαφορετικές γνώμες αυτών των δύο πατέρων.

Ο Ωριγένης (185 – 254 μ.Χ.) λέει ότι το αγ.πνεύμα είναι πρόσωπο αλλά ότι είναι δημιούργημα του υιού (του Χριστού).

Μόλις το 386 μ.Χ. στη δεύτερη οικουμενική σύνοδο της Κωνσταντινούπολης δηλώθηκε ότι το αγ. πνεύμα αποτελεί το τρίτο πρόσωπο της «αγίας τριάδας» που ήταν «ίσο» με τον υιό και τον Πατέρα.

Ας σχολιάσουμε την απίστευτη σύγχυση που φανερώνουν όλα αυτά.

Κατ’ αρχάς, οι παραπάνω συγγραφείς δεν είναι Πατέρες της Εκκλησίας, εκτός από τον άγιο Ειρηναίο, ο οποίος, πού αναφέρει ότι ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα είναι «λάτρεις του Θεού»; Μια παραπομπή θα μας έπειθε και μάλιστα με παράθεση του αρχαίου κειμένου, για να δούμε τι εννοεί ο άγιος.

Ο Ερμάς είναι ένας πρωτοχριστιανικός συγγραφέας (αρχές 2^ου αιώνα) αγνώστων στοιχείων, με πολλές ατυχείς εκφράσεις, και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί διδάσκαλος του χριστιανισμού.

Οι άγιοι Ιουστίνος, Θεόφιλος Αντιοχείας και Αθηναγόρας ο Αθηναίος δεν είναι Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά Απολογητές. Έγραψαν τα βιβλία τους για να υπερασπιστούν τους χριστιανούς κατά τη διάρκεια των απάνθρωπων διωγμών τους από το (ειδωλολατρικό ακόμη) ρωμαϊκό κράτος. Έκαναν προσπάθειες να εξηγήσουν τη χριστιανική διδασκαλία, όμως ακόμη οι προσπάθειές τους ήταν πρωτόλειες και βρίσκονταν υπό δοκιμήν. Δεν ήταν εύκολο να είναι ακριβείς, διότι η διδασκαλία αυτή (την οποία βιώνουν στην ψυχή τους οι άγιοι) είναι πολύ δύσκολο να διατυπωθεί με λόγια. Γι’ αυτό οι εκφράσεις τους μερικές φορές είναι άστοχες. Η έκφραση του αγίου Αθηναγόρα είναι η πιο σωστή (μια συμβολική έκφραση), αλλά δεν αποκλείει ότι το Άγ. Πνεύμα είναι Πρόσωπο και Θεός, όπως το ότι ο Υιός είναι συγχρόνως και ο Λόγος και η Σοφία του Θεού δεν αποκλείει ότι είναι Πρόσωπο και Θεός.

Γι’ αυτό και η διατύπωση της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου (381 και όχι 386 μ.Χ.) καθιερώθηκε ως η τελική διατύπωση («δόγμα») περί του Αγίου Πνεύματος. Επειδή είναι η ακριβέστερη που μπορεί να υπάρξει σε ανθρώπινο λόγο, για την περιγραφή των (ακατανόητων και ανεξιχνίαστων στην πληρότητά τους) σχέσεων του Αγίου Πνεύματος με τον Πατέρα και τον Υιό.

Όσο για τον Ωριγένη, εκείνος είναι γεμάτος από εσφαλμένες διδασκαλίες (όχι μόνον ατυχείς εκφράσεις), γιατί επηρεάστηκε πάρα πολύ από το γνωστικισμό. Η διδασκαλία του δεν είναι αποδεκτή από το χριστιανισμό, δηλώθηκε μάλιστα αυτό ρητά στην Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο.

Πώς θεολογούν οι άγιοι Πατέρες;

Καθώς (και εφόσον) ο χριστιανός προοδεύει στην προσέγγιση του Θεού, εντός της αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας, ενώνεται με την άκτιστη θεία Χάρη και καθίσταται άγιος. Η αγιότητα (ένωση με το Θεό και κατ’ επέκτασιν με όλα τα πλάσματα) είναι μια κατάσταση που διαρκώς προοδεύει, δεν είναι στάσιμη, εκτός φυσικά αν ο άνθρωπος εκπέσει από αυτήν (όσο ζει εδώ). Κατά την πρόοδό του στην αγιότητα, ο άνθρωπος βιώνει ασύλληπτες από τον κοινό νου εμπειρίες της θείας πραγματικότητας, οι οποίες είναι «άρρητες», δηλαδή δεν μπορούν να περιγραφούν με ανθρώπινες λέξεις, αφού ανήκουν σε έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό από το γήινο κόσμο… Εφαρμόζεται δηλ. στον άνθρωπο ο λόγος του Κυρίου «ευλογημένοι οι καθαροί στην καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν το Θεό» (Ματθ. 5, 8).

Λόγω του απερίγραπτου των θείων εμπειριών, οι άγιοι προτιμούν να σιωπούν, όπως ο άγιος απόστολος Παύλος για τις δικές του εμπειρίες (βλ. Β΄ Κορινθίους, κεφ. 12).

Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση, λέμε ότι βρίσκονται σε κατάσταση «θεωρίας του Θεού» (=θέας του Θεού). Κατά κανόνα βλέπουν το άκτιστο Φως του Θεού ή το Χριστό ως θεάνθρωπο, την Παναγία, αγίους ή αγγέλους ή τον παράδεισο, αλλά και την κόλαση. Αν προσπαθήσουν να περιγράψουν τις εμπειρίες αυτές, χρησιμοποιούν εικόνες της γήινης πραγματικότητας, που όμως πρέπει να νοηθούν συμβολικά (όπως στις περιγραφές του αγ. Ανδρέα του διά Χριστόν σαλού και του αγίου γέροντα Νικολάου του Τούρκου της Όπτινα, πρώην μουσουλμάνου). Υπάρχουν και απλοί, άσημοι, καθημερινοί άνθρωποι που βίωσαν τέτοιες καταστάσεις, καθώς φαίνεται από έργα όπως ο τόμος Ασκητές μέσα στον κόσμο (έκδ. Ησυχαστηρίου «Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος» στη Μεταμόρφωση Χαλκιδικής), ή σε άρθρα σαν αυτό ή αυτό, ή ακόμη και αυτό (όπου ένας βουδιστής ιερέας γίνεται ορθόδοξος μετά από πολυήμερο ορθόδοξο χριστιανικό βίωμα).

Η κατάσταση αυτή είναι μια επίγεια πρόγευση του παραδείσου. Όμως, συχνά, ήδη από την ίδρυση της Εκκλησίας, προκύπτουν πρόσωπα και ομάδες, που επιχειρούν εσφαλμένα να προσεγγίσουν το Θεό, όχι με την κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη και την εγκατάσταση της ταπείνωσης και της αγάπης σ’ αυτήν, αλλά είτε με τη μελέτη και το φιλοσοφικό στοχασμό είτε με συγκεκριμένες μεθόδους πρόκλησης «πνευματικών εμπειριών», όπως ο διαλογισμός, ο χορός ή ακόμη και τα παραισθησιογόνα. Αυτές οι ομάδες είναι οι αιρέσεις. Τότε κάποιοι από τους αγίους λύνουν τη σιωπή τους και περιγράφουν όσο το δυνατόν πληρέστερα και ακριβέστερα αυτά που γνωρίζουν για το Θεό από την εμπειρία τους. Αυτή είναι η ορθόδοξη θεολογία.

Οι άγιοι που εξηγούν έτσι την πίστη είναι οι Πατέρες της Εκκλησίας. Όταν η διατύπωση της γνώσης τους για το Θεό φτάσει στην τελειότητα (επειδή είναι κάτι το δύσκολο και, όπως είπαμε, μπορεί να περάσουν ολόκληρες γενιές προσπαθειών – οι άγιοι δεν είναι μαγνητόφωνα το Θεού, όπως έχουμε πει και στο παρελθόν) τότε η διατύπωση αυτή παγιώνεται και έχουμε ένα δόγμα. Τα δόγματα είναι η έκφραση της ύψιστης εμπειρίας των αγίων από την πραγματικότητα του Θεού και όχι συστήματα φιλοσοφικών στοχασμών περί Θεού (όπως νομίζουν οι μη χριστιανοί και όπως πράγματι είναι τα μεταγενέστερα «δόγματα» της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, π.χ. το Filioque). Η επικύρωση ενός δόγματος γίνεται πάντα από μια Οικουμενική Σύνοδο, η οποία βασίζεται οπωσδήποτε στο φωτισμό του Αγίου Πνεύματος.

Η Οικουμενική Σύνοδος είναι έγκυρη, όχι διότι εκφράζει τη γνώμη της «πλειοψηφίας» για ένα θέμα, αλλά επειδή βασίζεται στη διδασκαλία των μεγάλων αγίων Πατέρων και διδασκάλων του χριστιανισμού. Σχετικά βλέπε εδώ. Γι’ αυτό το λόγο, οι χριστιανικές διδασκαλίες για την Αγία Τριάδα, το Χριστό, τη σωτηρία κ.τ.λ. δεν τίθενται υπό αμφισβήτηση ούτε χρειάζεται να «αποδειχθούν» φιλοσοφικά ή φιλολογικά (με μελέτη κειμένων, όπως κάνει ο συγγραφέας του παρόντος βιβλίου).

Οι άγιοι θεολογούν, επειδή γίνονται «διδακτοί Θεού» (Ιω. 6, 45), γι’ αυτό η γνώμη τους είναι πιο έγκυρη από τη δική μου, που δεν είμαι καθαρός στην καρδιά. Τέτοιος έγκυρος ερμηνευτής μπορεί να είναι κι ένας ταπεινός και αγράμματος άνθρωπος (άντρας ή γυναίκα, ή και παιδί), αν η καρδιά του είναι αρκετά καθαρή. Το «μέγα μυστήριο της ευσεβείας» (Α΄ Τιμ. 3, 16) κατανοείται με την κάθαρση της καρδιάς, όχι με τη λογική (καρδιά δεν είναι ο χώρος των συναισθημάτων, αλλά ο τόπος όπου εγκαθίσταται το Άγιο Πνεύμα, αν είναι καθαρή, ή το κακό πνεύμα –μη γένοιτο– αν είναι γεμάτη πάθη, βλ. Γαλάτας, 4, 6, Λουκ. 22, 3).

Ακόμη και στην τελική διατύπωση ενός δόγματος, ξέρουμε και η Εκκλησία διδάσκει ότι οι ανθρώπινες λέξεις δε μπορούν να εξαντλήσουν την πραγματικότητα του Θεού. Όταν δηλαδή λέμε για το Θεό όρους όπως «Πατέρας», «Υιός», «Άγιο Πνεύμα», «Τριάδα», «αγάπη», «πάνσοφος», «πανάγαθος», «παντοδύναμος», «αιώνιος», «αΐδιος», ακόμη και «Θεός» κ.τ.λ., δεν παύουμε να μιλάμε με ανθρώπινες λέξεις για άρρητα πράγματα. Μιλάμε λοιπόν με ταπείνωση και μόνον όταν δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Η διδασκαλία αυτή των αγίων, ότι η αλήθεια για το Θεό υπερβαίνει την ανθρώπινη κατανόηση και έκφραση, ονομάζεται «αποφατισμός» και εκφράστηκε από πολλούς αγίους, όπως π.χ. τον άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο: «Θεόν φράσαι μεν αδύνατον, νοήσαι δε αδυνατότερον», δηλ. «το Θεό είναι αδύνατο να Τον περιγράψεις και “πιο αδύνατο” να Τον κατανοήσεις» (Λόγος ΚΗ΄, Περί θεολογίας, δ΄, PG 36, 29C). Αναλύεται όμως διεξοδικά στα έργα ενός άγνωστου αγίου του 6^ου αι. μ.Χ., που έγραψε με το ψευδώνυμο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης («αρεοπαγιτικές συγγραφές»).

Εμείς οι απλοί άνθρωποι, που δεν έχουμε σημειώσει πρόοδο στην αγιότητα και έχουμε δει στη ζωή μας μόνο ελάχιστα μικρά (ή μεγάλα) θαύματα, στην πραγματικότητα δεν θεολογούμε, αλλά επαναλαμβάνουμε και επεξεργαζόμαστε αυτά που λένε και γράφουν οι άγιοι, οι μόνοι πραγματικοί θεολόγοι της Εκκλησίας μας.

Υπάρχουν αμέτρητοι άγιοι που δεν είναι Πατέρες της Εκκλησίας, δηλαδή δεν διατυπώνουν το χριστιανικό δόγμα. Αυτοί θεολογούν με την ίδια τη ζωή τους ή με τις γενικότερες προφορικές ή γραπτές διδασκαλίες τους και μας καθοδηγούν προς το Θεό. Αρκετές τέτοιες περιπτώσεις βλ. στην εκπληκτική εργασία του αγίου γέροντα Παϊσίου του Αγιορείτη με τίτλο Αγιορείται Πατέρες και αγιορείτικα, έκδ. Ησυχαστηρίου «Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης.

Μήπως η σωστή λέξη είναι «Περικλυτός» και όχι «Παράκλητος»? Ενώ στη συριακή βίβλο υπάρχει η λέξη «Παρακλίτα» εντούτοις στα αραμαϊκά είναι «Μχάμντα» (στα αραβικά «Μουχάμμεντ» και «Άχμεντ»).

Σε ποια Καινή Διαθήκη βρήκες αυτό το Μχάμντα, αδελφέ μου, ώστε να το θεωρήσεις πιθανώς σωστό; Όσο για το «Περικλυτός», ήδη μιλήσαμε. Δεν έχει κανένα νόημα, ενώ η λέξη Παράκλητος έχει πολύ σοβαρό και ταιριαστό στην περίσταση νόημα. Εξάλλου, είναι απίθανο να έκανε τέτοιο λάθος ο άγιος ευαγγελιστής Ιωάννης και αδύνατο να είπε ψέματα.

Ας υπενθυμίσω επίσης ότι ο Ιησούς απεύθυνε αυτά τα λόγια στους αγίους μαθητές και αποστόλους Του την παραμονή της σταύρωσής Του. Ήταν οι αποχαιρετιστήριοι λόγοι Του. Πιστεύεις, αδελφέ μου, ότι ο Ιησούς πράγματι σταυρώθηκε ή όχι; Αν όχι, πώς προσπαθείς να δώσεις ερμηνεία στους αποχαιρετιστήριους λόγους Του πριν σταυρωθεί;

Τέλος, καλώ κάθε μουσουλμάνο που αναζητά με ειλικρίνεια την αλήθεια, να διαβάσει τα κεφάλαια 13, 14, 15, 16 και 17 του κατά Ιωάννην ευαγγελίου και να τα συνδυάσει με τα κεφάλαια 6, 7, 8 και 10. Ας δει μόνος του αν ο Ιησούς εμφανίζει τον εαυτό Του ως απλό προφήτη ή ως θεόσταλτο Σωτήρα, διά του Οποίου και μόνο σώζονται οι άνθρωποι, όταν πιστεύουν σε Αυτόν και είναι ενωμένοι με Αυτόν.

Κάποτε έγινε ένας διάλογος ανάμεσα στον προτεστάντη πάστορα Φέντερ και στον Ινδό μουσουλμάνο Ραχματουλλάχ αλ-Χίντι.

Αν αυτός ο χριστιανός δεν ήταν προτεστάντης πάστορας, αλλά ορθόδοξος άγιος, θα μπορούσε να πει στο Ινδό διδάσκαλο ότι ο ίδιος έχει προσωπική πείρα από το Άγιο Πνεύμα και δε χρειάζεται να καταφεύγει σε φιλολογικές αναλύσεις της Αγίας Γραφής για να Το γνωρίσει, όπως έλεγε και ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης (1866-1932), το βίο του οποίου συνιστώ να διαβάσετε [αρχιμανδρίτη Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, έκδοση της ιεράς μονής Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας (Stavropegic Monastery to St John the Baptist, Essex)].

Είπε ο Φέντερ ότι τρεις φορές αναφέρεται ότι ο Παράκλητος είναι το «πνεύμα της αλήθειας» και μία φορά αναφέρεται ως «άγιο πνεύμα». Άρα λέει ότι ο Παράκλητος είναι πνεύμα και όχι άνθρωπος (και συγκεκριμένα όχι ο Μουχάμμεντ). Στο βιβλίο του «Η αλήθεια αποκεκαλυμμένη» ο Ραχματουλλάχ αλ-Χίντι λέει ότι η φράση «Το πνεύμα της αλήθειας» είναι ένας χαρακτηρισμός για τους προφήτες επίσης (όπως φαίνεται στο «Α Ιωάννης, 4:1-2»).

Μέγα λάθος. Τα πνεύματα που αναφέρονται στην Α΄ επιστολή Ιωάννη, 4, 1-3, δεν είναι άνθρωποι (προφήτες), αλλά πνευματικά όντα, που εμφανίζονται ως αγαθά πνεύματα (π.χ. το Άγιο Πνεύμα ή άγγελοι) και δίνουν υποτιθέμενες αποκαλύψεις και οράματα στους πιστούς, αλλά πιθανόν είναι πονηρά πνεύματα. Ακριβώς δηλαδή αυτό που θεωρούμε εμείς ότι συνέβη με το Μωάμεθ. Συνδύασέ το με το Β΄ προς Κορινθίους, 11, 14, όπου ο μέγας απόστολος Παύλος, μαθητής του Ιησού, προειδοποιεί τους χριστιανούς ότι ο διάβολος «μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός».

Στην ιστορία του χριστιανισμού καταγράφονται αμέτρητες τέτοιες περιπτώσεις, ακόμη και από τον εικοστό αιώνα.

Ο Φέντερ είπε στη συνέχεια ότι απ’ τη στιγμή που στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη ο Χριστός λέει στους αποστόλους για τον Παράκλητο «..θα σας διδάξει..» και «..θα σας τον στείλω..» άρα ο Παράκλητος θα ερχόταν στον καιρό των μαθητών. Ο Ραχματουλλάχ αλ-Χίντι όμως είπε ότι ο Χριστός λέγοντας «..θα σας διδάξει..» δεν εννοούσε συγκεκριμένα τους αποστόλους-μαθητές του Χριστού αλλά τους πιστούς γενικότερα.

Όχι. Σε όλη την έκταση των κεφαλαίων 13-16 του κατά Ιωάννην ο Ιησούς μιλάει στους αποστόλους με το «εσείς», «για σας», «σε σας». Την ίδια βραδιά επρόκειτο να συλληφθεί, να βασανιστεί ανελέητα και να θανατωθεί φρικτά. Θα ήταν μεγάλη παραπλάνηση, να τους λέει λόγια όπως «Ό,τι ζητήσετε εν τω ονόματί μου, θα το κάνω. Αν με αγαπάτε, τηρήστε τις εντολές μου και εγώ θα παρακαλέσω [ερωτήσω = θα παρακαλέσω] τον Πατέρα και θα σας στείλει άλλον Παράκλητο, το Πνεύμα της αληθείας, που ο κόσμος δεν μπορεί να το λάβει, γιατί δεν το βλέπει ούτε το γνωρίζει, αλλά εσείς το γνωρίζετε γιατί μένει σε σας και θα βρίσκεται μέσα σας. Δε θα σας αφήσω ορφανούς, έρχομαι προς εσάς. Σε λίγο ο κόσμος δε θα με βλέπει πια, αλλά εσείς θα με βλέπετε, γιατί εγώ ζω και εσείς θα ζήσετε. Εκείνη την ημέρα θα γνωρίζετε ότι εγώ βρίσκομαι μέσα στον Πατέρα και εσείς σε μένα και εγώ σε σας» (Ιω. 14, 14-20) κ.λ.π., και να μην εννοεί αυτούς τους ίδιους, αλλά κάποιους άλλους, που θα ζούσαν μετά από επτά ολόκληρους αιώνες!

Εξάλλου, όταν μιλάει γενικά για τους πιστούς, φαίνεται: «Όποιος έχει τις εντολές μου και τις τηρεί, εκείνος είναι που με αγαπά. Και εκείνος που με αγαπά, θα αγαπηθεί από τον Πατέρα μου και εγώ θα τον αγαπήσω και θα του εμφανίσω τον εαυτό μου» (αμέσως παρακάτω, στίχ. 21). Εδώ ο Κύριος μιλάει γενικά, για όλους τους ανθρώπους.

Όπως υποστήριξε ο Ραχματουλλάχ εφέντι αυτός ο τρόπος ομιλίας του Χριστού (αλέϊχι σαλάμ) είναι συνηθισμένος στην Καινή Διαθήκη (και αναφέρει ως παράδειγμα το εδάφιο «Ματθαίος, 26:64» όπου ο Χριστός είπε: «..θα δείτε τον Υιό του ανθρώπου να στέκεται στα δεξιά του Θεού..» εννοώντας το μακρινό μέλλον) 

Ο Φέντερ είπε ότι απ’ τη στιγμή που ειπώθηκε από τον Χριστό για τον Παράκλητο προς τους αποστόλους ότι: «..είναι ανάμεσα σας..», αυτό δείχνει ότι ο Παράκλητος ήταν ήδη με τους αποστόλους (και άρα σύμφωνα με το σκεπτικό του Φέντερ ο Παράκλητος δεν είναι ο Μουχάμμεντ αλ-Μουσταφά). Ο Ραχματουλλάχ αλ-Χίντι όμως είπε ότι αυτή η έκφραση «είναι ανάμεσα σας» είναι συμβολική και δείχνει ότι σίγουρα 100% ο Παράκλητος θα έρθει και οι προφητείες για τον ερχομό του δεν είναι ψέμα).

Στις Πράξεις των Αποστόλων υπάρχει το εδάφιο: «..και ενώ ήταν ανάμεσα τους, τους είπε να μη φύγουν απ’ την Ιερουσαλήμ αλλά να περιμένουν για την υπόσχεση του Πατέρα…γιατί ο Ιωάννης βάφτισε με νερό αλλά εσείς θα βαφτιστείτε με το Άγιο Πνεύμα..» (Πράξεις, 1:4-5). Ο Φέντερ λέει ότι αυτό το εδάφιο δείχνει ότι ο Παράκλητος είναι το Πνεύμα που ήρθε στους αποστόλους την ημέρα της Πεντηκοστής (και όχι ο προφήτης Μουχάμμεντ). Ο Ραχματουλλάχ αλ-Χίντι εφέντι λέει πως ότι περιγράφεται στις Πράξεις είναι η εκπλήρωση μιας υπόσχεσης-προφητείας η οποία δεν αφορά τον Παράκλητο (καθώς μόνο μία φορά και συμβολικά ο Παράκλητος ονομάζεται «άγιο πνεύμα»).

Οι ισχυρισμοί του Ραχματουλλάχ αλ-Χίντι είναι αυθαίρετοι. Νομίζει δηλαδή ότι εκείνος ξέρει τι συνέβη την ημέρα της Πεντηκοστής, ενώ οι ίδιοι οι απόστολοι (που έλαβαν το Άγιο Πνεύμα και τέλεσαν με τη χάρη Του αναρίθμητα θαύματα) και όλοι οι μεγάλοι χριστιανοί άγιοι όλων των εποχών και των λαών, έκαναν λάθος. Πώς είναι δυνατόν να θεωρηθεί σοβαρός ένας τέτοιος ισχυρισμός;

Επιπλέον, όπως έχουμε δείξει, ο Παράκλητος ονομάζεται και τέσσερις φορές «Πνεύμα της αληθείας». Και δεν ονομάζεται «συμβολικά» –από πού συνάγει πάλι αυτό το απίθανο συμπέρασμα ο συγγραφέας μας; Φυσικά, είναι πολύ εύκολο, κάθε φορά που τα κείμενα αποδεικνύουν ότι κάνει λάθος, να πετάει ένα «συμβολικά» και να ξεμπερδεύει… Όμως πουθενά δεν φαίνεται ότι ο Παράκλητος ονομάζεται «συμβολικά» Άγιο Πνεύμα, αλλά ο Παράκλητος είναι το Άγιο Πνεύμα, Εκείνο, στο Όνομα του Οποίου βαφτιζόμαστε.

Και τώρα ας επαναλάβουμε τα λίγα λόγια για το Άγιο Πνεύμα, που είχαμε πει νωρίτερα, στην πρώτη ενότητα για τον Παράκλητο.

Το Άγιο Πνεύμα

Νομίζω ότι το Άγιο Πνεύμα είναι το πιο μυστηριώδες από τα Τρία Πρόσωπα που εμφανίζονται στο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου. Αυτό συμβαίνει, γιατί το κυριότερο από τα ονόματά Του είναι ουδετέρου γένους, ενώ τα πρόσωπα, όπως τα ξέρουμε από την ανθρώπινη εμπειρία μας, είναι πάντα είτε αρσενικά είτε θηλυκά.

Το παράδοξο αυτό όμως θεραπεύεται από το γεγονός ότι ο Κύριος ονομάζει το Άγιο Πνεύμα με ένα όνομα αρσενικού γένους. Είναι ο «Παράκλητος», τον Οποίο θα στείλει ο Πατήρ μετά τη σωματική αποχώρηση του Ιησού (Ιω. 14, 16-17 και 26. 15, 26. 16, 7 και 13-14). «Παράκλητος» σημαίνει «παρηγορητής» (στα αρχαία ελληνικά, παρακαλώ = παρηγορώ): οι απόστολοι θα χρειάζονταν παρηγοριά, μετά τη σωματική αποχώρηση του Κυρίου από κοντά τους.

Οι αντιτριαδικές αιρέσεις, όπως το Ισλάμ, υποστηρίζουν ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι Πρόσωπο, αλλά «η δύναμη του Θεού». Ένα επιχείρημα, νομίζω, έχουν γι’ αυτό: ότι το Άγιο Πνεύμα εμφανίζεται να μπαίνει μέσα στους ανθρώπους και μάλιστα σε πολλούς μαζί, οπότε πώς είναι δυνατόν να είναι «ένα Πρόσωπο»;

Το επιχείρημα αυτό όμως δεν είναι καθόλου ισχυρό. Πολλές φορές στην Αγία Γραφή αναφέρεται ότι και ο Πατήρ και ο Υιός «μπαίνουν μέσα» στους πιστούς. Και φυσικά, επειδή πάντα υπάρχουν συγχρόνως στον κόσμο πολλοί πιστοί, προφανώς βρίσκονται μέσα σε όλους ταυτόχρονα.

Η πιο χαρακτηριστική ίσως από τις αναφορές αυτές είναι στο Ιω. 14, 23 (το «μονήν παρ’ αυτώ ποιήσομεν» [θα κατοικήσουμε κοντά του] δε μπορεί παρά να σημαίνει «μέσα του», για την ακρίβεια «στην καρδιά του», αλλιώς πώς θα καθαγιαστεί ο άνθρωπος;). Άλλες παρόμοιες αναφορές είναι τα Ιω. 1, 11-12 και 14, Ιω. 15, 4-10, Εφεσ. 3, 17, Γαλάτας, 2, 20 κ.λ.π.

Ακόμη και ο διάβολος, κατά την Αγία Γραφή, μπαίνει μέσα στους ανθρώπους, όπως στον Ιούδα και τον Ανανία (Λουκ. 22, 3, Πράξ. 5, 3).

Φυσικά, όταν λέμε ότι ο Θεός βρίσκεται μέσα σε κάποιον άνθρωπο, δεν εννοούμε την ουσία του Θεού, αλλά τις άκτιστες θείες ενέργειες, τη θεία χάρη (το ότι και ο Χριστός έχει «χάρη» είναι μία από της αποδείξεις της θεότητάς Του). Το ίδιο κι όταν λέμε ότι το Άγιο Πνεύμα βρίσκεται μέσα του, ότι «γέμισε από Άγιο Πνεύμα», ότι «βαπτίζεται με Άγιο Πνεύμα» ή δι’ Αγίου Πνεύματος κ.λ.π. (έτσι ερμηνεύεται και το Ιω. 20, 22, αλλιώς θα πρέπει να δεχτούμε ότι αντιφάσκει με την υπόσχεση του Ιησού ότι ο Πατήρ θα στείλει το Άγιο Πνεύμα μετά τη δική Του αποχώρηση). Ακόμη όμως κι αν θεωρήσουμε ότι «ο Θεός ο Ίδιος» μπαίνει μέσα στον άνθρωπο, καμιά δυσκολία δεν υπάρχει. Ο Θεός είναι πνεύμα και γι’ αυτό μπορεί να μπει στους ανθρώπους. Ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα μπορεί να βρίσκεται σε πολλούς ταυτόχρονα, γιατί ως Θεός είναι πανταχού παρών. Ο διάβολος ομοίως, παρόλο που δεν είναι πανταχού παρών, γιατί δεν είναι ένας, αλλά πολλοί (Μάρκ. 5, 9).

Η Αγία Γραφή δεν αναφέρει πουθενά ότι το Άγιο Πνεύμα είναι «η δύναμη του Θεού» ή κάτι παραπλήσιο. Αντίθετα, κάτι τέτοιο γράφει για τον Υιό. Ο Υιός είναι «Θεού Δύναμις και Θεού Σοφία» (Α΄ Κορινθίους, 1, 24), αλλά και Λόγος (=λογική) του Θεού (Ιω. 1, 1, Αποκάλυψη, 19, 13, Ιεζ. κεφ. 32-36). Κι όμως ο Υιός είναι πρόσωπο. Αντίστοιχα, το Άγιο Πνεύμα δεν είναι «η δύναμη» του Θεού (αυτό, όπως είπαμε, είναι ο Υιός) αλλά το Πνεύμα (πνοή ή «ψυχή») του Θεού. Όπως ο Λόγος, η Δύναμις και η Σοφία του Θεού είναι Ένα Πρόσωπο (ο Υιός), έτσι και το Πνεύμα Του είναι λογικά Ένα Πρόσωπο (ο Παράκλητος). Γι’ αυτό και στο Α΄ Κορινθίους, 2, 10-11 παρομοιάζεται με το πνεύμα του ανθρώπου (δηλαδή το νοήμον τμήμα του) και όχι με τη «δύναμη» του ανθρώπου: το Άγιο Πνεύμα «ερευνά» και «γνωρίζει» τα «βάθη του Θεού», όπως το (νοήμον) πνεύμα του ανθρώπου γνωρίζει τα βάθη του ανθρώπου.

Φυσικά, είναι και «Πνεύμα του Υιού» (Γαλάτας, 4, 6), λόγω της ενότητας της Αγίας Τριάδας. Αν, επομένως, ήταν η δύναμη του Θεού, τότε θα ήταν και η δύναμη του Χριστού, οπότε Πατήρ και Υιός θα είχαν μία δύναμη, κοινή και για τους Δυο, και θα είχαμε άλλη μια ισχυρή απόδειξη της θεότητας του Χριστού.

Γι’ αυτό το Άγιο Πνεύμα εμφανίζεται στην Παλαιά Διαθήκη ως άνθρωπος (στον Αβραάμ, όπως είδαμε) και στην Καινή Διαθήκη ως ζωντανό πλάσμα (περιστέρι). Επίσης ως Πρόσωπο χωριστό από «τον Κύριο» εμφανίζεται το Πνεύμα στο Ησαΐα, 48, 16 («Κύριος απέστειλέ με και το πνεύμα αυτού»), στο Ιεζ. 11, 5 κ.α.

Άλλωστε υπάρχουν σημεία όπου αναφέρονται παράλληλα και το Άγιο Πνεύμα και η δύναμις του Θεού, π.χ. Λουκ. 1, 35, Β΄ Κορινθ. 6, 4-7, Ρωμαίους, 15, 19 (όπου αναφέρεται και «δύναμις» του Αγίου Πνεύματος, και φυσικά δε μπορεί να έχουμε «δύναμη της δυνάμεως»).

Ο Ιησούς χαρακτηρίζει το Άγιο Πνεύμα «άλλον Παράκλητο» (Ιω. 14, 16), ενώ ο πρώτος Παράκλητος είναι ο Ιησούς (ονομάζεται κι Εκείνος «παράκλητος», Α΄ Ιω. 2, 1).

Η παρουσία του Αγίου Πνεύματος στην πρώτη Εκκλησία

Κατά τον απόστολο Παύλο, το Άγιο Πνεύμα «συναντιλαμβάνεται ταις ασθενείαις ημών» (ενεργεί μαζί με μας και βοηθάει στις αδυναμίες μας) και «υπερεντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις» (μεσιτεύει υπέρ ημών με ανέκφραστους στεναγμούς), Ρωμαίους, 8, 26-27. Επίσης, όταν αμαρτάνουμε, «λυπούμε το Πνεύμα το Άγιον του Θεού», προς Εφεσίους, 4, 30.

Στις Πράξεις των Αποστόλων το Άγιο Πνεύμα πρωταγωνιστεί και αναφέρεται χαρακτηριστικά ως Πρόσωπο εν τη Θεότητι. Αναντίρρητες αναφορές είναι ιδίως εκείνες, όπου το Πνεύμα φαίνεται ότι μιλάει και τότε δεν μπορεί να έχουμε συμβολική προσωποποίηση ούτε και να μιλάει ο Πατήρ (θα δηλωνόταν ρητά). Το Άγιο Πνεύμα δεν είναι ο Πατήρ, ούτε ο Υιός, ούτε μια απρόσωπη «θεία δύναμη» (εκτός αν είναι ομιλούσα δύναμις), είναι Κάποιος Άλλος. Κάποιος που αναφέρεται με το όνομα «το Πνεύμα» [γι’ αυτό αναφέρεται παράλληλα προς τον Πατέρα και τον Υιό, όχι μόνο στο Ματθ. 28, 19, αλλά και σε εδάφια όπως το Β΄ Κορινθίους, 13, 13 και πολλά όμοια].

Έτσι, στο Πράξ. 8, 29 «είπε το Πνεύμα τω Φιλίππω: πρόσελθε και κολλήθητι τω άρματι τούτω» (είπε το Άγιο Πνεύμα στο Φίλιππο: πήγαινε και προσκολλήσου σε αυτό το αμάξι). Στο Πράξ. 10, 19-20, το Πνεύμα ειδοποίησε τον απόστολο Πέτρο για τους απεσταλμένους του Κορνήλιου, δηλώνοντας μάλιστα «εγώ απέσταλκα αυτούς». Στο Πράξ. 13, 2-3, «λειτουργούντων αυτών τω Κυρίω και νηστευόντων είπεν το Πνεύμα το Άγιον: αφορίσατε δη μοι τον Βαρνάβαν και τον Σαύλον εις το έργον ό προσκέκλημαι αυτούς» (ενώ λειτουργούσαν για το Θεό και νήστευαν, είπε το Πνεύμα το Άγιο: ξεχωρίστε μου το Βαρνάβα και το Σαύλο στο έργο, για το οποίο τους προσκάλεσα). Στο Πράξ. 15, 28, οι απόστολοι δηλώνουν ότι «έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν» (φάνηκε καλό στο Άγιο Πνεύμα και σε μας).

Κατά το Εβρ. 3, 7-11, ο Θεός που μιλάει στον ψαλμ. 95, 7-11 [Ο΄: ψαλμ. 94, 8-11] είναι το Άγιο Πνεύμα, το Οποίο εκεί αναφέρεται σ’ Έναν Άλλο Θεό («εάν της φωνής αυτού ακούσητε»), αν και λέει «εμένα έβαλαν σε δοκιμασία οι πατέρες σας στην έρημο». Στο Πράξ. 21, 11 ο προφήτης Άγαβος μεταφέρει λόγο Θεού που αρχίζει: «Τάδε (=τα εξής) λέγει το Πνεύμα το Άγιον», φράση που ισοδυναμεί με το «Τάδε λέγει Κύριος» των προφητειών της Παλαιάς Διαθήκης.

Στο Ιεζ. 11, 5 επίσης μιλάει το Άγιο Πνεύμα, όπως είπαμε νωρίτερα, ενώ το Πνεύμα μιλάει και στην Αποκάλυψη, 14, 13 και 22, 17 (το τελευταίο όμως μπορεί να μη θεωρηθεί πολύ ισχυρό, λόγω της προσωποποιημένης Νύμφης δίπλα Του –αν και για μας είναι πολύ ισχυρό, η δε Νύμφη οράται ως πρόσωπο, γιατί κατά κάποιο τρόπο «είναι» πρόσωπο: η Εκκλησία).

Ομοίως, το Άγιο Πνεύμα δηλώνεται ρητά ως «ο Κύριος» στο Β΄ Κορινθίους, 3, 16-18. Άλλο το «ο Θεός είναι πνεύμα» (Ιω. 4, 24) και άλλο το «ο Θεός είναι το Πνεύμα» (=το Άγιο Πνεύμα, Β΄ Κορινθίους, 3, 17). Επομένως, το Άγιο Πνεύμα, εκτός από «Πνεύμα Κυρίου» (Β΄ Κορινθίους, 3, 17), είναι και ο Κύριος. Μετά από αυτή τη σαφή δήλωση, πώς γίνεται το Άγιο Πνεύμα να μην είναι Θεός;

Και τώρα ερωτώ: είναι δυνατόν να μην ήξεραν οι άγιοι χριστιανοί που ζούσαν μέσα στη χάρη του Αγίου Πνεύματος, ποιος ήταν ο Παράκλητος, και να ξέρει καλύτερα οποιοσδήποτε σύγχρονος «ερμηνευτής», «ερμηνεύοντας» φιλολογικά τα κείμενα της Βίβλου; Όχι, αγαπητέ μου. Εκείνοι γνώριζαν προσωπικά τον Παράκλητο, όπως Τον γνωρίζουν όλοι οι χριστιανοί άγιοι όλων των εποχών, και της δικής μας.

Οπωσδήποτε η τριαδικότητα του Θεού και η ενότητα των Τριών Προσώπων είναι μέγα μυστήριο και σκάνδαλο για την ανθρώπινη λογική. Πώς γίνεται ο Πατήρ να γεννά; Τι σημαίνει «εκπορεύει» το Άγιο Πνεύμα (Ιω. 15, 26); Πώς το Πνεύμα «ερευνά τα βάθη του Θεού»; Πώς ο Υιός βρίσκεται «εν τω Πατρί» (μέσα στον Πατέρα); Πώς γίνεται Τρία Πρόσωπα να αποτελούν Έναν Θεό, Έναν Κύριο; Όμως, αν μπορούσαμε να συζητήσουμε λογικά και να κατανοήσουμε πλήρως όλα τα σημεία της χριστιανικής διδασκαλίας για το Θεό, δε θα είχαν νόημα λόγοι όπως τα Λουκ. 10, 21, Α΄ Κορινθίους, 1, 18-25, που μιλούν για το ακατανόητο των Μυστηρίων του Θεού.

 Πηγές:

1) “Muhammad in the Bible” of Abdul-Ahad Dawood,

published by C.I.M.S (Conveying Islamic Message Society),

P.O. Box 834 – Alexandria – Egypt.

2) “Series of prophecies in the Bible for the advent of Muhammad”

of M.A.C. Cave, published by C.I.M.S (Conveying Islamic Message Society),

P.O. Box 834 – Alexandria – Egypt.

3) “The Bible led me to Islam” of Abdul-Malik le Blance,

published by “Dar al-Hadyan” publications,

Canada.

4) “The Promised Prophet of the Bible” of Munqith ibn Mahmood Al-Saqaar,

(http://www.islamhouse.com/p/178683), Saudi Arabia.

5) “Θεός, Ένας και Μοναδικός ή Ένας και Τριαδικός” του Άχμεντ Ελντίν,

Ελλάδα (ιστοσελίδα: islamforgreeks.org).