Με μπλε θα είναι τα λόγια του Μουσουλμάνου και με μαύρο τού Σχολιαστή

ΙΒ΄ Μισπά

Μισπά

Σε αυτό το κεφάλαιο θα δείξω μία μικρή επεξήγηση της αρχαίας εβραϊκής λατρείας του Θεού γύρω από πέτρες, συνήθεια η οποία κληρονομήθηκε από τον προφήτη Ιμπραχήμ (Αβραάμ (αλέϊχι σαλάμ)) και από τον γιο του Ισμαήλ (αλέϊχι σαλάμ) διαδόθηκε στην αραβική χερσόνησο, από τον Ισχάκ (αλέϊχι σαλάμ) διαδόθηκε στη Χαναάν (Παλαιστίνη) και στη Μωάβ από τους υπόλοιπους απογόνους τους.

Με τον όρο «λατρεία της πέτρας» δεν εννοώ ότι οι άνθρωποι λάτρευαν την πέτρα (κάτι που είναι ειδωλολατρία) αλλά λατρεία του Ενός και Μοναδικού Θεού, η οποία πραγματοποιούνταν γύρω από μια πέτρα. Όταν δηλαδή η εκλεκτή οικογένεια ζούσε μια νομαδική ζωή, δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο μέρος έτσι ώστε να χτίσουν έναν ναό αφιερωμένο στη λατρεία του Θεού. Γι’ αυτό έστηναν μια στήλη από πέτρες, γύρω από την οποία συνήθιζαν να κάνουν Χατζ και συγκεκριμένα ταουάφ (δηλαδή γύριζαν γύρω γύρω κάθε φορά από τις στήλες αυτές και έτσι απέδιδαν μια μορφή λατρείας).

Θα πρέπει εδώ να υπενθυμίσω στους Χριστιανούς ότι η λέξη «Χατζ» έχει κοινή ρίζα στα εβραϊκά και στα αραβικά. Το αραβικό ρήμα «χαγκάγκ» είναι το ίδιο με το αραβικά «χατζάτζ» με μια διαφορά στην προφορά των γραμμάτων. Στον Νόμο του προφήτη Μούσα (Μωυσή (αλέϊχι σαλάμ)) η λέξη αυτή χρησιμοποιείται όταν δηλώνεται ότι πρέπει να τηρούνται κάποιες θρησκευτικές γιορτές κάθε χρόνο. Η λέξη «χαγκάγκ» σημαίνει κατά λέξη: «περιτριγυρίζω ένα κτήριο», «μία πέτρα» κ.τ.λ. περπατώντας ή τρέχοντας γύρω από αυτό με έναν ρυθμό με σκοπό την απόδοση θρησκευτικής λατρείας. Ακόμα οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί κάνουν στους γάμους τους κάτι ανάλογο που λέγεται: «higga» (ο χορός του Ησαϊα).

Ο προφήτης Αβραάμ (αλέϊχι σαλάμ) συνήθιζε να χτίζει μικρούς βωμούς στη διάρκεια των ταξιδιών του, για να προσφέρει λατρεία σε διάφορες ώρες και περιστάσεις. Όταν ο Γιακούμπ (Ιακώβ (αλέϊχι σαλάμ)) βρισκότανε στον δρόμο προς το «Παντάν Αράμ» και είδε ένα όραμα, έκτισε έναν μικρό βωμό από πέτρες, που πάνω τους έχυσε λάδι και τον ονόμασε «Μπέθελ» (σημαίνει: «Οίκος του Θεού») και είκοσι χρόνια αργότερα ξανά επισκέφτηκε αυτό το μέρος πάνω στο οποίο έριξε λάδι και λίγο καθαρό κρασί (Γένεση, 28:10-22).

Αν και όλα αυτά δεν έχουν θεολογική σημασία (μόνον ιστορική), ας παρατηρήσω τούτα:

Α) Και οι χριστιανοί Έλληνες ονομάζουμε «χατζή» (προσκυνητή) το χριστιανό που πηγαίνει στους Αγίους Τόπους (Παλαιστίνη). Δεν έχουμε πρόβλημα με τις λέξεις, από όποια γλώσσα κι αν προέρχονται. Οι λέξεις Αλλάχ, Κοράνι, μουσουλμάνος, Ισλάμ κ.τ.λ., μπορούν να είναι αποδεκτές και από εμάς, με αληθινό νόημα όμως (χριστιανικό) και όχι αιρετικό. Άλλωστε, πώς μιλούν οι αραβόφωνοι χριστιανοί τόσους αιώνες, μέχρι και σήμερα;

Β) Οι πέτρες που αναφέρει ο συγγραφέας είναι βωμοί, δηλαδή τραπέζια επί των οποίων γίνονταν θυσίες. Το ίδιο και το τραπέζι, γύρω από το οποίο τελείται ο χορός του Ησαΐα (επέχει θέση αγίας Τράπεζας). Στο χριστιανισμό βέβαια η θυσία που τελείται είναι η αναίμακτη θυσία της θείας Μετάληψης.

Δε βλέπω λοιπόν μέχρι στιγμής να κατανοεί σωστά τις λατρευτικές πρακτικές ούτε των Ιουδαίων ούτε των χριστιανών.

Επίσης, μία άλλη πέτρα είχε τοποθετηθεί από τον Ιακώβ (αλέϊχι σαλάμ) και τον πεθερό του πάνω σε έναν μικρό σωρό από πέτρες, που ονομάστηκε «Γαλαάδ» (στα εβραϊκά) και «Γιάγαρ σαχντούθα» (στα Αραμαϊκά) από τον Λάβαν, που σημαίνει: «σωρός του μάρτυρα» αλλά το κατάλληλο όνομα που έδιναν σ’ αυτές τις ειδικές πέτρες ήταν «Μισπά» (Γένεση, xxxi:45-55).

Αργότερα αυτό το Μισπά έγινε σημαντικό κέντρο λατρείας και κέντρο των εθνικών συνάξεων στην ιστορία του λαού Ισραήλ. Ήταν εδώ που ο Νάφθα (ένας Εβραίος ήρωας) έκανε όρκο «μπροστά» στον Κύριο και μετά που πολέμησε με τους Αμμονίτες, θεωρείται ότι εδώ αφιέρωσε την κόρη του στον Θεό (Κριτές, 11). Ήταν στο Μισπά όπου 400.000 ξιφομάχοι από τις έντεκα φυλές του Ισραήλ συγκεντρώθηκαν και ορκίστηκαν να εξολοθρεύσουν τη φυλή Βενιαμίν, για ένα αποτρόπαιο έγκλημα που είχαν κάνει (Κριτές, 20-21). Στο Μισπά όλοι οι άνθρωποι τότε κλήθηκαν από τον Σαμουήλ να ορκιστούν στον Θεό ότι θα καταστρέψουν όλα τα είδωλα και τις εικόνες τους οπότε και σώθηκαν από τους Φιλισταίους (Α Σαμουήλ, 7). Ήταν επίσης εδώ που συνάχθηκαν οι Εβραίοι και ο Σαούλ ανακηρύχτηκε βασιλιάς (Α Σαμουήλ, 10). Κάθε σημαντική απόφαση λοιπόν παίρνονταν στα Μισπά, τα οποία χτίζονταν συνήθως πάνω σε ψηλά μέρη (που συνήθως ονομάζονταν «Ραμόθ»).

Ακόμα και μετά το χτίσιμο του ναού του προφήτη Σουλεϊμάν (Σολομόντα) στα Μισπά δείχνονταν μεγάλος σεβασμός. Μερικές φορές όμως οι άνθρωποι που με τα χρόνια αρκετές φορές λάτρεψαν άλλες θρησκείες και ξέχασαν και αλλοίωσαν την πραγματική μονοθεΐα, συχνά γέμιζαν τα Μισπά με είδωλα (όπως έγινε στη Μέκκα με την Κάαμπα). Μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Χαλδαίους, ακόμα και τότε τα Μισπά διατήρησαν τον ιερό τους χαρακτήρα.

Τι σημαίνει η λέξη «Μισπά»? Συνήθως μεταφράζεται ως: «Σκοπιά». Ανήκει σ’ αυτά τα ουσιαστικά (τα λεγόμενα «άσμα ζαρφ») τα οποία παίρνουν τη σημασία και το όνομα τους από αυτό που περιέχουν. «Μισπά» είναι το μέρος ή το κτίσμα που παίρνει το όνομα του από τη λέξη «Σάφα»,  μια αρχαϊκή λέξη που σημαίνει: «Πέτρα». Υπάρχουν διάφορες λέξεις στα εβραϊκά και στα αραβικά και στα συριακά που σημαίνουν «πέτρα» όπως «ίμπεν» (εβραϊκά), «χάτζαρ» (αραβικά), «κιπά» (συριακά) αλλά η λέξη «σάφα» φαίνεται να είναι κοινή σε όλες αυτές τις γλώσσες όταν πρόκειται να υποδειχτεί ένα αντικείμενο ή ένα πρόσωπο ως πέτρα. Έτσι λοιπόν «Μισπά» σημαίνει το μέρος ή την τοποθεσία όπου τοποθετείται μία «σάφα» (πέτρα).

Όταν ο Χριστός (αλέϊχι σαλάμ) ονόμασε τον πρώτο του μαθητή Σίμον με το χαρακτηριστικό «Πέτρος», σίγουρα είχε στο μυαλό του την αρχαία ιερή «σάφα» που πολλά χρόνια πριν είχε χαθεί. Η λέξη «Πέτρος» (η πέτρα σε αρσενική μορφή) ήταν τόσο ασυνήθιστη. Κάλεσε ποτέ κάποιος Ιουδαίος τον γιο του Ιωνά «Πέτρο»? Σίγουρα όχι.

Κάνεις λάθος, αδελφέ μου. Όλοι ανεξαιρέτως οι ελληνόφωνοι Ιουδαίοι και χριστιανοί (όπως ήταν και ο ίδιος ο Πέτρος, ως Γαλιλαίος), έτσι τον ονόμαζαν. Έτσι τον ονομάζει ολόκληρη η Καινή Διαθήκη, έτσι ονομάζει και ο ίδιος τον εαυτό του στις δύο επιστολές του, που βρίσκονται εντός της Καινής Διαθήκης. Αντιθέτως, η ιδέα περί «σάφα» και «μισπά» είναι εντελώς άγνωστη τόσο στην Αγία Γραφή όσο και στους χριστιανούς και δεν έχουμε απολύτως κανένα λόγο να τη συνδέσουμε με τη μετονομασία του Σίμωνα σε Πέτρο.

Σημειωτέον εδώ ότι η πράξη αυτή του Χριστού, να μετονομάσει έναν άνθρωπο, είναι πράξη που αρμόζει μόνο στο Θεό: Εκείνος μετονόμασε π.χ. τον Άβραμ σε Αβραάμ, τη Σάρα σε Σάρρα και τον Ιακώβ σε Ισραήλ.

Στη συριακή Βίβλο χρησιμοποιείται η λέξη «Κηφά» (ή «Κηπά») η οποία αναφέρεται ακόμα και στην ελληνική μετάφραση της Βίβλου («Κηφάς»). Στις αραβικές μεταφράσεις της Βίβλου το πλήρες όνομα του Πέτρου είναι: «Σαμούν ας-Σάφα» (δηλαδή: «Σίμον η Πέτρα»). Τα λόγια του Χριστού: «Εσύ είσαι ο Πέτρος» (στα αραβικά: «άντας σάφα») κ.τ.λ. (Ματθαίος, 16:18;  Ιωάννης, 1:42). Έτσι λοιπόν φαίνεται ότι αφού ο Σίμον (ή η ομολογία του) ήταν «Σάφα», η εκκλησία η οποία επρόκειτο να χτιστεί πάνω σ’ αυτόν ήταν το «Μισπά» (ή «Μισφά»). Ποιο είναι όμως αυτό το μυστήριο που κρύβεται στη λέξη «σάφα»? Είναι ένας από τους μεγαλύτερους χαρακτηρισμούς του προφήτη Μουχάμμεντ (σαλλαλλάχου αλέϊχι ουά σαλάμ), το «Μουσταφά».

Από εδώ το πάμε, από εκεί το φέρνουμε, πάλι στο Μωάμεθ καταλήγουμε… Ωστόσο, δεν βλέπω να αποδεικνύεται κάτι εδώ. Όπως κι αν χαρακτηρίστηκε ο Μωάμεθ, πρόκειται για χαρακτηρισμούς που δόθηκαν σ’ αυτόν είτε από τον ίδιο, είτε από τους οπαδούς του, είτε από αμφίβολης προέλευσης πνεύματα.

Ανάλογους χαρακτηρισμούς έχουν όλοι οι ηγέτες όλων των θρησκειών. Δαλάι λάμα π.χ. (ο ηγέτης των βουδιστών του Θιβέτ) σημαίνει «Ποταμός σοφίας». Και λοιπόν; Μήπως ο βουδισμός τελικά είναι η αληθινή θρησκεία;

Εδώ θα έπρεπε λοιπόν να κάνω κάποιες ερωτήσεις. Α) Γιατί οι μουσουλμάνοι και οι μονοθεϊστές απόγονοι του Αβραάμ (αλέϊχι σαλάμ) διάλεξαν πέτρες για να προσφέρουν λατρεία προς τον Θεό, με το να τριγυρίζουν γύρω από τις πέτρες αυτές? Β) Γιατί θα έπρεπε αυτές οι πέτρες πάνω στις οποίες βρίσκονταν τα Μισπά, να ονομάζονται «Σάφα»? Κ.τ.λ.

Η πέτρα τότε θεωρούνταν ως το καλύτερο υλικό πάνω στο οποίο ένας ταξιδιώτης προσέφερε τις θυσίες του και έχυνε λάδι, προσφέροντας έτσι τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Ήταν κάτι παραπάνω από αυτό? Συνήθως σ’ αυτές τις πέτρες μπροστά ένας προφήτης ή γενικά άνθρωποι ορκίζονταν στον Θεό ενώ επίσης τα Μισπά, ήταν μνημεία που θύμιζαν μεγάλες θρησκευτικές στιγμές. Επίσης, σύμφωνα με τον Μωσαϊκό Νόμο απαγορευόταν η χάραξη των πετρών με τις οποίες χτίζονταν τα Μισπά και απαγορευόταν επίσης η χάραξη οποιασδήποτε μορφής πάνω σ’ αυτά.

Η λέξη «σάφα» (στα εβραϊκά / αραμαϊκά) περιέχει τα γράμματα «σάντι» και «πι» και τελειώνει με το φωνήεν «χι» και σαν ρήμα σημαίνει: «καθαρίζω», «κάνω κάτι πιο αγνό» αλλά και «διαλέγω», «εκλέγω» κ.α.

Αυτός που έβλεπε από μία σκοπιά, καλούνταν «σοφί» (Β Βασιλέων, 9:17). Πριν το χτίσιμο του ναού του Σολομόντα (αλέϊχι σαλάμ) ένας προφήτης ή άνθρωπος του Θεού καλούνταν «Ρόϊ» ή «Χόζι» που σημαίνει: «αυτός που βλέπει» (Α Σαμουήλ, 9:9). Οι Ιουδαίοι ασφαλώς γνωρίζουν καλά τη λέξη «Msaphpi» ή «Msappi» που είναι η ίδια λέξη με την αραβική λέξη «musaphphi» που σημαίνει: «κάποιος που προσπαθεί να διαλέξει αυτό που είναι αγνό» κ.τ.λ.

Ποια ήταν λοιπόν η «δουλειά» αυτού του σοφί (σκοπού) που κοιτούσε από το Μισπά? Ήταν απλά να βλέπει ποιος ταξιδεύει στην έρημο? Αρχικά το Μισπά ήταν ένα μέρος στη Γαλαάδ όπου ζούσε κάποιος σοφί (σκοπός) με την οικογένεια του. Μετά την κατάκτηση της γης Χαναάν από τους Εβραίους τα Μισπά έγιναν περισσότερα και απέκτησαν έναν μεγαλύτερο θρησκευτικό χαρακτήρα, ενώ γύρω απ’ αυτά αναπτύχτηκαν μικρές κοινότητες όπου διδασκόταν ο Νόμος του Μωυσή (αλέϊχι σαλάμ) με τον σοφί (σκοπό) του κάθε Μισπά να είναι επικεφαλής της κάθε κοινότητας ενώ οι κάτοικοι ή τα μέλη αυτών των κοινοτήτων θεωρούνταν προφήτες ή άνθρωποι του Θεού όπως ο Σαούλ (Α Σαμουήλ, 10:9-13) και άλλοι

(Β Βασιλέων, 2).

Εγκυκλοπαιδικά, ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Ωστόσο, δε βλέπω να αποδεικνύουν κάτι σε σχέση με την εγκυρότητα του Ισλάμ.

Το σίγουρο είναι [από πού είναι σίγουρο;] ότι αυτοί οι σοφί διατήρησαν την πραγματική γνώση μέχρι την εμφάνιση του Χριστού (αλέϊχι σαλάμ) ο οποίος έκτισε την «εκκλησία» του πάνω στα λόγια του Σίμον που τον ονόμασε «Σάφα» ή «Κηφά» (δηλαδή «Πέτρο») κάνοντας έτσι την εκκλησία του ένα Μισπά, μέχρι την εμφάνιση του εκλεκτού του Θεού, δηλαδή του προφήτη Μουχάμμεντ αλ-Μουσταφά (το «Μουσταφά» είναι το ίδιο με το εβραϊκό «Μουστάφι») ενώ παλαιότερα υπήρχαν (όπως είπα) πολλά Μισπά.

Λάθος. Πουθενά ο Χριστός δεν λέει ότι η οικοδόμηση της Εκκλησίας Του επί του Πέτρου θα πάψει να ισχύει «όταν εμφανιστεί ένας άλλος εκλεκτός». Αν ήταν έτσι, τότε τι είδους πέτρα ήταν αυτή; Ό,τι θεμελιώνεται στην πέτρα, δεν προορίζεται για κατάργηση ούτε αλλάζει ποτέ θεμέλια!

Ο Ιησούς λοιπόν είπε γι’ αυτή την Εκκλησία ότι «πύλες Άδη δεν θα τη νικήσουν» (Ματθ. 16, 18). Θα είναι λοιπόν αιώνια, όχι προσωρινή ούτε μεταβατική, όπως αυθαίρετα (για μια ακόμη φορά) ισχυρίζεται ο συγγραφέας μας.

Επίσης, ο Ιησούς αμέσως παρακάτω λέει ότι θα δώσει στον Πέτρο τα κλειδιά της βασιλείας των ουρανών, ώστε να βάζει μέσα όποιον θέλει, συγχωρώντας τις αμαρτίες του. Αν ο συγγραφέας μας δέχεται ότι ο Χριστός πράγματι μετονόμασε το Σίμωνα σε Πέτρο, οφείλει να δεχτεί και ότι ο Χριστός έχει στη διάθεσή Του τα κλειδιά της βασιλείας των ουρανών και μπορεί να τα παραχωρεί σε όποιον θέλει. Και ποιος μπορεί να έχει τέτοια εξουσία, εκτός από τον Ίδιο το βασιλιά της βασιλείας αυτής, δηλαδή το Θεό;

Εξάλλου, δεν πρόσεξε ο συγγραφέας ότι ο Ιησούς «επιβράβευσε» τον Πέτρο με αυτό το χαρακτηρισμό, επειδή εκείνος διακήρυξε προς τον Ιησού: «εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος» (Ματθ. 16, 13-20, Μάρκ. 8, 27-30, Λουκ. 9, 18-21)! αυτό ο Ιησούς βεβαίωσε ότι του το αποκάλυψε ο Ίδιος ο Θεός Πατέρας. Και μόνο αυτά τα λόγια αρκούν, για να ανατρέψουν ολόκληρη τη χριστολογία του Ισλάμ.

Άλλωστε, και μόνο το γεγονός ότι ο Ιησούς έχει δική Του Εκκλησία, που την αποκαλεί «η Εκκλησία μου» (κι όχι «η Εκκλησία του Θεού»), φανερώνει τη θεότητά Του. Θα τολμούσε ποτέ ένας προφήτης –τόλμησε ο Μωάμεθ;– να πει κάτι αντίστοιχο για τη διδασκαλία του Θεού που (υποτίθεται ότι) μεταφέρει;

Τέλος, να επισημάνω ότι το απόσπασμα Ματθ. 16, 13-20, όπου εξιστορείται αυτό το γεγονός, προσεβλήθη από τον ίδιο το συγγραφέα μας λίγο παραπάνω (στο κεφάλαιο περί βαπτίσματος) ως πιθανόν «νόθο»! Εμείς οι χριστιανοί βέβαια θεωρούμε ότι δεν υπάρχει τίποτε το νόθο στην Αγία Γραφή, όμως εκείνος δε φαίνεται να έχει την ίδια άποψη. Πώς λοιπόν τώρα στηρίζει μια ερμηνευτική σκέψη σε αυτό ακριβώς το απόσπασμα, που προηγουμένως το αρνήθηκε;

Η αληθινή λοιπόν σοφία και η αναγγελία ενός νέου προφήτη στους Ιουδαίους ανήκε στα Μισπά, μέχρι που ο Σίμον έγινε η τελευταία «σάφα» (πέτρα) και η εκκλησία έγινε το τελευταίο Μισπά (αναγγέλλοντας έτσι τον ερχομό ενός άλλου προφήτη που θα ήταν και ο τελευταίος προφήτης). Λίγοι αναγνώρισαν τον Χριστό σαν προφήτη αλλά λανθασμένα θεώρησαν ότι αυτός θα ήταν ο τελευταίος και εκλεκτός («Μουσταφά» σημαίνει «εκλεκτός») του Θεού αλλά δεν είναι αλήθεια διότι θα ήταν γελοίο ο Χριστός (αλέϊχι σαλάμ) να αναγνωρίσει τον Σίμωνα ως «σάφα» και άρα την εκκλησία ως «Μισπά» (γιατί το κύριο καθήκον ενός Μισπά ήταν η αναγγελία ενός επόμενου προφήτη).

Αυτό από πού συνάγεται; Παραπάνω έχει πει ότι «τα Μισπά ήταν μνημεία που θύμιζαν μεγάλες θρησκευτικές στιγμές, γύρω τους διδασκόταν ο Νόμος» κ.τ.λ.

Ο προφήτης Άμπουλ-Κάσιμ Μουχάμμεντ αλ-Μουσταφά ιμπν Αμπντουλλάχ ιμπν Άμπντουλ-Μουττάλιμπ ιμπν Χάσιμ αλ-Κουράϊσι αλ-Μάκκι ή απλά Μουχάμμεντ (σαλλαλλάχου αλέϊχι ουά σαλάμ) ήταν το μυστήριο αυτό του τελευταίου Μισπά’ αυτός ήταν ο τελευταίος προφήτης του ΑΛΛΑΧ Σουμπχάνα ουά Ταάλα.