Το 1959 υπήρχαν στην Αλάσκα 75 ενορίες, που τις διοικούσαν 12 πιστοί ηλικιωμένοι Ιερείς^[37]. Επίσης υπήρχαν 96 ναοί και παρεκκλήσια^[38].

Το έτος εκείνο κτίσθηκε και νέος Ορθόδοξος ναός στην Αλάσκα με εισφορές των εκεί ευρισκομένων Ελλήνων. Οι πρώτες Ιεροτελεστίες έγιναν τη Μεγάλη Εβδομάδα του ιδίου έτους και τον Οκτώβριο εγκαταστάθηκε προϊστάμενος Ελληνοαμερικανός Ιερέας (ο π. Adams)^[39].

Το 1960 τέσσερις νέοι Ιερείς, απόφοιτοι του Σεμιναρίου του Αγίου Βλαδιμήρου Ν. Υόρκης, πήγαν να ενισχύσουν την Εκκλησία της Αλάσκας. Ο π. Βλαδίμηρος Nagosky αρχικά έμεινε στη Σίτκα για να βοηθήσει τον Επίσκοπο Αμβρόσιο και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Ουναλάσκα. Ο π. Μιχαήλ Radik αντικατέστησε τον προηγούμενο στη Σίτκα, ο π. Μακάριος Targonsky εγκαταστάθηκε στην Κοντιάκ και ο Σέρβος ιερομόναχος Πέτρος Baderovitz στο νησί Αγ. Παύλος. Υπήρχαν πληροφορίες επίσης ότι ορισμένοι νέοι κληρικοί θα πήγαιναν στην Αλάσκα για την ίδρυση ενός μοναχικού Ιεραποστολικού κέντρου^[40]. Ταυτοχρόνως μερικοί ιθαγενείς νέοι της Αλάσκας άρχισαν να σπουδάζουν σε διάφορες Ορθόδοξες θεολογικές σχολές της Αμερικής.

Όλα αυτά έδωσαν νέα πνοή στη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλάσκα. Ο π. Nagosky με αποφασιστικότητα καταπολέμησε το πάθος των Αλεούτων για τα οινοπνευματώδη ποτά και τους βοήθησε σε διάφορες δύσκολες περιστάσεις. Όταν μια φοβερή πυρκαγιά σάρωσε ένα νησί, μίλησε συγκινητικά στην τηλεόραση, οργάνωσε «λογία» και κατόρθωσε να βρει ένα βετεράνο αεροπόρο για να μεταφέρει δωρεάν τη βοήθεια μέχρι την Ουναλάσκα^[41].

Ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση κάνει η δραστηριότητα μερικών ντόπιων Ιερέων. Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση του Ορθόδοξου Εσκιμώου ιερέα Charles Guest. Το 1952, ενώ ήταν 38 ετών, μετακόμισε από το χωριό του Kasiglug στη Σίτκα μαζί με τη γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά του για να σπουδάσει Θεολογία. Κατά τη διάρκεια της εντατικής σπουδής του συντηρούσε την οικογένειά του κυνηγώντας. Όταν τελείωσε τις σπουδές του επέστρεψε στο Kasiglug και άρχισε να εξυπηρετεί δωδεκάδες χωριά μεταξύ των ποταμών Κουσκοκουίμ, Γιούκωνα και της Βεριγγείου Θαλάσσης. Συχνά επισκέπτεται όλες αυτές τις ενορίες χρησιμοποιώντας κανό το καλοκαίρι και έλκηθρα που τα σύρουν σκυλιά τον χειμώνα. Ο Εσκιμώος Ιερέας μετάγγιζε τον θαυμαστό του ζήλο και στους ενορίτες του. Το 1956, για να κτίσει ένα ναό, κατέστρωσε το εξής σχέδιο. Κινητοποίησε τους άνδρες του χωριού και τους πήρε μαζί του για κυνήγι. Κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν δέρματα αξίας 5.000 δολαρίων, τα αντάλλαξαν με ξυλεία, και όλο το χωριό των τριάντα οικογενειών εργάσθηκε δυο ολόκληρα χρόνια για να τελειοποιήσει την Εκκλησία^[42].

Η συνεργασία των Ορθοδόξων διαφόρων εθνικοτήτων που βρίσκονται στην Αλάσκα είναι πολύ αρμονική. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η Ορθόδοξη ενορία του Ανκοράζ, της μεγαλύτερης πόλεως της Αλάσκας (το 1954, 29.000 κάτοικοι), έχει 150 πιστούς διαφόρων εθνικοτήτων. Ρώσοι, Έλληνες, Σέρβοι, Αλεούτοι, Εσκιμώοι, Ινδιάνοι, που κατοικούν στην περιοχή, συνεργάζονται αδελφικότατα για τη συνεχή πρόοδο της Ορθόδοξης κοινότητος^[43].

Συγκινητική είναι μια λεπτομέρεια που αναφέρει ο A. Herscha, ο οποίος έμεινε για λίγο το 1961 στην πόλη αυτή. «την τρίτη Κυριακή οι Ιερείς ξάφνιασαν τους ενορίτες, καθώς ο π. Βασίλειος λειτούργησε στην Ελληνική γλώσσα και ο π. Adams στη Σλαβονική. Μόνο η σύζυγός μου κι εγώ γνωρίζαμε πώς είχαν προπαρασκευασθεί τα πράγματα. Ο π. Adams ήταν καθημερινός επισκέπτης στο σπίτι μας, για να διδάσκει τον π. Βασίλειο Ελληνικά και αντιστοίχως να διδάσκεται Σλαβονικά. Όταν δεν δίδασκαν ο ένας τον άλλο, οι δύο Ιερείς συζητούσαν ζωηρά κάνοντας όνειρα για ένα σεμινάριο, όπου Αλεούτοι και Εσκιμώοι θα μπορούσαν να μελετούν λειτουργική και να διακονούν τις πολλές κενές ενορίες σ' αυτή την 49η Πολιτεία. Από τότε που το Ανκοράζ έγινε η μεγαλύτερη πόλη της Αλάσκας, φαίνεται να είναι το καλύτερο μέρος για το σχολείο. Πράγματι, οι δύο Ιερείς βρήκαν οικόπεδο που θα δωριζόταν και είχαν υποσχέσεις ότι μερικά αχρησιμοποίητα κτήρια στην κεντρική αεροπορική βάση θα δίνονταν στο σχολείο».

Ο ίδιος συγγραφέας προσθέτει: «Οι Αλεούτοι και οι Εσκιμώοι είναι πιθανώς οι πιο πιστοί από όλους τους Ορθόδοξους λαούς. Είναι χωρίς Ιερείς και πώς τα καταφέρνουν να αντικρούουν τις θωπείες εκείνων που ζητούν να τους μεταστρέψουν από την Ορθοδοξία είναι δύσκολο μερικές φορές να καταλάβουμε… Αλλά πόσο καιρό θα θεωρούμε την Ορθόδοξη πίστη και αφοσίωσή τους σαν ένα απλό, αδιάφορο για μας δεδομένο; Οι ανάγκες τους είναι πολλές»^[44].

«Χρειαζόμαστε περισσότερους στρατιώτες του Θεού στα χωριά», έλεγε ο π. Guest στα μέσα της δεκαετίας του 1950. «Οι άνθρωποι με θέλουν στο χωριό τους σε όλες τις εκκλησιαστικές γιορτές, ιδιαίτερα την περίοδο του Πάσχα και των Χριστουγέννων, αλλά εγώ βέβαια δεν μπορώ να τα κάνω όλα, αναστέναξε. Και τώρα ακόμη περνάει ένας μήνας χωρίς να δω την οικογένειά μου και πάλι δεν κατορθώνω να επισκέπτομαι όλα τα χωριά όσο συχνά θα το επιθυμούσα»^[45].

«Το βασικό πρόβλημα είναι η κρίσιμη έλλειψη Ιερέων», υπογραμμίζει ο Ιθαγενής Ιεροσπουδαστής Oskolkoff. «Πολλοί από τους Ορθόδοξους Χριστιανούς μας δεν έχουν τη δυνατότητα να κοινωνήσουν ούτε μία φορά τον χρόνο εξαιτίας αυτής της ελλείψεως. Για τον ίδιο λόγο πολλά παιδιά των Ορθοδόξων Χριστιανών δεν είναι βαπτισμένα και μυρωμένα». Και καταλήγει: «Η Ορθοδοξία έχει πλούσια ιστορική κληρονομιά στην Αλάσκα και με κάποια βοήθεια η Ορθόδοξη Εκκλησία θα αποκτήσει και πάλι τη θέση που δικαιούται»^[46].

Σημειώσεις

37. Th. Hopko, «Από την ιστορία της Ορθοδόξου Ιεραποστολής στην Αλάσκα», Πορευθέντες, 11 (1961), σ. 39.

38. A. Herscha, μν. έργ., σ. 9.

39. «Alaska. New outpost in an old frontier», The Goyan, Chicago III., Winter 1962, σ. 17, 26.

40. Th. Hopko, ένθ. αν.

41. A. Herscha, μν, έργ., σ. 11. Σημείωση: τέλη του 1962 ο π. Nagosky χειροτονήθηκε βοηθός Επίσκοπος του Ορθόδοξου αρχιεπισκόπου Ιαπωνίας με έδρα το Κιότο (βλέπε Μ. Coi-Μπουντά, «Ιεραποστολικαί ειδήσεις από την Ιαπωνία», Πορευθέντες, 16 (1962), σ. 50).

42. W. B. Stroyen, «Priest in Many Churches», Syndesmos, London, November 1958, σ. 13-14.

43. "Alaska. New outpost in an old frontier", The Goyan, ένθ. αν.

44. A. Hersha, μν. έργ. σ. 10.

45. W. Stroyen, μν. έργ., σ. 14.

46. S. Oskolkoff, μν. έργ. σ. 60.