Όταν τον Σεπτέμβριο του 1841 ο Βενιαμίνωφ έφθασε στη Σίτκα, όλοι τον υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό. Ακόμη και οι άγριοι, σκληροί και δύσπιστοι Κολόσσοι του επιφύλαξαν πανηγυρική υποδοχή.

Ο Ιννοκέντιος, χωρίς καθυστέρηση, με αποφασιστικότητα και με σύστημα έβαλε σε εφαρμογή τα σχέδιά του. Από το πρώτο ήδη έτος ίδρυσε εκκλησιαστική Σχολή στη Σίτκα για τη δημιουργία στελεχών. Παρακίνησε τους συνεργάτες του να σπουδάσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τις τοπικές γλώσσες και να αρχίσουν τη μετάφραση διαφόρων θρησκευτικών κειμένων. Έδωσε ο ίδιος το παράδειγμα μεταφράζοντας τις ευαγγελικές και Αποστολικές περικοπές, καθώς και τις κυριότερες προσευχές. Σύντομα τον ακολούθησαν και άλλοι, όπως ο Ιεραπόστολος των Κοντιάκων Ηλίας Τυσκώφ, ο οποίος μετέφρασε το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και μια σύντομη κατήχηση με προσευχές, ο Ιερέας Ναντεζντίν, ο οποίος δημοσίευσε το 1855 το πρώτο ευαγγέλιο και διάφορες περικοπές της Θείας Λειτουργίας στη γλώσσα των Κολόσσων. Κάθε τόσο, διάφορα βιβλία της Καινής Διαθήκης και λειτουργικά κείμενα προσφέρονταν στη μητρική γλώσσα πρωτογόνων φυλών.

Με την εμπνευσμένη καθοδήγησή του, οι Ορθόδοξοι Ιεραπόστολοι είχαν θαυμαστές επιτυχίες στις διάφορες φυλές της Αλάσκας. Ο Ιννοκέντιος γράφει σε μια του επιστολή την εποχή εκείνη: «Πώς να μη χαρεί κανείς όταν οι ως τώρα ανυπότακτοι κερδήθηκαν στην πίστη χωρίς κανένα δόλωμα; Διότι, εκτός από μικρούς ξύλινους σταυρούς, δεν ελάμβαναν τίποτε». Και αλλού σημειώνει: «Έως ογδόντα άνθρωποι είναι πλέον έτοιμοι να βαπτισθούν και παρακαλούν. Αλλά σκέπτομαι να μη βιαστώ. Όσο περισσότερο και καλύτερα μαθητεύουν, τόσο είναι ασφαλέστερο». Βασική του αρχή, σε όλη την ιεραποστολική του δράση, παρέμεινε να μη βαπτίζει χωρίς μεθοδική κατήχηση και προετοιμασία. Και καταλήγει η επιστολή του αυτή προς τον Φιλάρετο, Μητροπολίτη Μόσχας (30 Απριλίου 1842): «Μετά δύο μέρες αναχωρώ προς επίσκεψη της επαρχίας μου. Θα διαρκέσει περί τους 16 μήνες»^[19]. Τόσο εκτεταμένη ήταν η επαρχία του!

Πόσο βαθιά ήταν η θρησκευτική δόνηση που δημιουργούσε στον λαό η παρουσία του, δείχνει το εξής περιστατικό: Κατά το διάστημα της Τεσσαρακοστής του 1842 συγκεντρώθηκαν στη Σίτκα περισσότεροι από 400 Χριστιανοί από διάφορα μέρη, για να εξομολογηθούν στον Ιννοκέντιο. Ένας φύλαρχος των Αλεούτων ήθελε οπωσδήποτε να εξομολογηθεί δημόσια, παρά τις αντιρρήσεις του συνετού Ιεραποστόλου. «Εφόσον δεν φοβήθηκα να αμαρτήσω, γιατί να ντραπώ να ομολογήσω τα σφάλματά μου ακόμα και μπροστά σ’ όλους τους ανθρώπους;», έλεγε ο ιθαγενής.

Στα επόμενα χρόνια ο Ιννοκέντιος άνοιξε νέους ιεραποστολικούς σταθμούς. Το 1842 στο Νουσαγκάγκ, επί του ποταμού Κουσκοβίμ, το 1845 στη χερσόνησο Κενάυ και το Ικογκμούτ, στο εσωτερικό της χερσονήσου της Αλάσκας έως ψηλά στις πηγές του ποταμού Γιούκωνα. Μεταξύ των ετών 1841 και 1860 βαπτίσθηκαν 4.700 Εσκιμώοι και Ερυθρόδερμοι, αριθμός σπουδαιότατος εάν ληφθεί υπόψη ότι οι άνθρωποι αυτοί ήσαν σκορπισμένοι κατά μικρές ομάδες σε αχανείς παγωμένες εκτάσεις.

Το 1850 ο Ιννοκέντιος ανακηρύχθηκε Αρχιεπίσκοπος Καμτσάτκας (της βορειοανατολικής χερσονήσου της Ασίας) και το 1851 εγκαταστάθηκε στις ασιατικές ακτές, όπου συνέχισε την εκπληκτική δραστηριότητά του. Για την άμεση παρακολούθηση του Ιεραποστολικού έργου στην Αλάσκα, χειροτονήθηκε πρώτος βοηθός Επίσκοπος ο διευθυντής της εκκλησιαστικής Σχολής στη Σίτκα, Πέτρος.

Στην ασιατική ακτή, ο Αρχιεπίσκοπος Ιννοκέντιος συνέχισε με τον ίδιο ακατάβλητο ενθουσιασμό την ιεραποστολική του δράση, παρ’ όλο που στα 60 του χρόνια έχασε σχεδόν το φως του από τα ατέλειωτα ταξίδια του στις απέραντες εκτάσεις του Βορρά. Στα 63 του χρόνια τον βρίσκουμε στην Ιαπωνία, στα 65 του πάλι στην Καμτσάτκα. Στα 70, στο εσωτερικό της επαρχίας του ποταμού Αμούρ.

Κανείς σχεδόν λαός της Σιβηριανής Ανατολής δεν έμεινε έξω από τη δραστήρια αγάπη του. Ήταν τόση η πνευματική ακτινοβολία και το κύρος του Ι. Βενιαμίνωφ ώστε, όταν το 1868 πέθανε ο Μητροπολίτης Μόσχας Φιλάρετος, παρά την προχωρημένη του ηλικία (ήταν τότε 71 ετών) και την αναπηρία του, τον κάλεσαν στον θρόνο της Μόσχας. Και από αυτήν τη θέση δεν έπαψε να εργάζεται για την εξωτερική Ιεραποστολή. Προσπάθησε μάλιστα να μεταδώσει σε όλη τη Ρωσική Εκκλησία τη συναίσθηση του χρέους που έχει κάθε πιστός για την εκπλήρωση της εντολής του Κυρίου: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη».

Με δική του έμπνευση ιδρύθηκε το 1870 στη Μόσχα η «Ορθόδοξος Ιεραποστολική Εταιρεία» και καθορίσθηκε να περιφέρεται δίσκος την Κυριακή της Ορθοδοξίας σε όλους τους ναούς για την ενίσχυση των ιεραπόστολών. Η κινητοποίηση αυτή του ρωσικού λαού έδωσε μεγάλη ώθηση στην περαιτέρω ιεραποστολική δράση της Εκκλησίας. Το Μεγάλο Σάββατο του 1879, ο Ιννοκέντιος ετοιμάσθηκε για το τελευταίο ταξίδι: για να συναντήσει στην αναστάσιμη χώρα Εκείνον που τόσο αγάπησε και, με ειλικρίνεια, ενθουσιασμό και μοναδική αυταπάρνηση, υπηρέτησε. Στον τάφο του παρακάλεσε να γράψουν το ρητό: «Παρά Κυρίου τα διαβήματα ανθρώπου κατευθύνεται», για να υπενθυμίσει ταπεινά ότι το έργο του οφείλεται στον Θεό και μόνο.

Όταν μελετά κανείς τη ζωή του Βενιαμίνωφ, στέκεται κυριολεκτικά εκστατικός εμπρός στον άσβεστο από τις θύελλες των δυσκολιών ευαγγελικό του ζήλο, εμπρός στην πολύμορφη και ακατάβλητη δραστηριότητά του. Δεκάδες χιλιάδες μίλια διέσχισε ο ήρωας αυτός της αγάπης σε επικίνδυνες πολικές περιοχές, άλλοτε με έλκηθρα, άλλοτε με καΐκια, άλλοτε με εύθραυστα μονόξυλα, για να μεταφέρει τη Χριστιανική ζωή στις πιο απρόσιτες περιοχές της γης.

Σημειώσεις

19. Αποσπάσματα από την «Επιστολή του Θεοφιλεστάτου Ιννοκεντίου, Επισκόπου Καμτσάτκας, προς τον Πανιερώτατον Φιλάρετον, Μητροπολίτην Μόσχας», στο οδηγός εις την βασιλείαν των Ουρανών, μν. έργ., σ. 19-20 (κατά γλωσσική προσαρμογή).