Συνδέεται στενά η βιολογική ζωή τού ανθρώπου με τον χρόνο. Ακόμη, όλα τα όργανα τού σωματικού οργανισμού του έχουν τον δικό τους χρόνο, που κάποτε αρχίζει με την σύλληψη τού ανθρώπου, την διαφοροποίηση τών εμβρυικών κυττάρων και τον σχηματισμό τών ιστών και τών οργάνων, και κάποτε θα πεθάνουν. Ζωή και θάνατος συνδέονται στενά με τα κύτταρα, τα όργανα, την βιολογική ζωή. Και αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει έναρξη και τέλος τού χρόνου.

Έτσι, η βιολογική ζωή συνδέεται με τον χρόνο και έχει αρχή, συνέχεια και τέλος. Ο χρόνος κινείται συνεχώς, το κάθε παρόν γίνεται παρελθόν και μέλλον, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει παρόν, αφού κάθε στιγμή γίνεται παρελθόν και μέλλον. Έτσι ζούμε το παρελθόν με τις αναμνήσεις, χωρίς να μπορούμε να επανέλθουμε σε αυτό και ζούμε το μέλλον με την συνεχή κίνηση και την ελπίδα. Είναι ένα εκπληκτικό μυστήριο η σύνδεση τής βιολογικής ζωής με τον χρόνο, η πορεία τού ανθρώπου στον χρόνο και τον χώρο, με προοπτική την αιωνιότητα.

Ο Μέγας Βασίλειος, Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας τής Καππαδοκίας έζησε μόνον 49 χρόνια στην βιολογική του ζωή, αλλά δίδαξε τόσα πολλά που άντεξαν στον χρόνο, αφού όλες οι Οικουμενικές Σύνοδοι και η θεολογία τής Εκκλησίας στηρίχθηκε πάνω στην διδασκαλία του, που είναι σταθερή, αποκαλυπτική και διαχρονική.

Σε μια ομιλία του, μεταξύ τών άλλων, αναφέρεται και στο θέμα τής βιολογικής ζωής, σε σχέση με τον χρόνο. Κάνει λόγο για την ανθρώπινη ζωή ως οδό, γι’ αυτό αναφέρεται και στην «υποκειμένην οδόν τού βίου», την οποία πρέπει να βαδίσουμε με ασφάλεια. Ζητά από τους ακροατές του να μη θεωρήσουν ότι πλάθει καινούργια ονόματα, επειδή απεκάλεσε την ανθρώπινη ζωή ως οδό, γιατί αυτό το γράφει ο Προφήτης Δαυΐδ, όταν λέγη: «Μακάριοι οι άμωμοι εν οδώ, οι πορευόμενοι εν νόμω Κυρίου» (Ψαλμ. 118, 1).

Επομένως, η ανθρώπινη ζωή είναι οδός, και κάθε άνθρωπος καλείται να βαδίση αυτήν την οδό. Έτσι, η παρούσα ζωή απλώνεται σε κάθε άνθρωπο ως «συνεχής οδός» που κατανέμεται σε διαφόρους σταθμούς κατά την ηλικία τους.

Αρχή τής οδοιπορίας αυτής είναι οι μητρικές ωδίνες, τέρμα δε τής οδοιπορίας είναι η διαμονή στους τάφους. Γράφει: «Αρχήν μεν εκάστω τής οδοιπορίας παρέχουσα τας τών μητρών ωδίνας, τέρμα δε υποδεικνύσα τού δρόμου τας τών τάφων σκηνάς». Σε αυτό το τέρμα οδηγούνται όλοι οι άνθρωποι, άλλοι γρηγορότερα και άλλοι βραδύτερα, άλλοι αφού πέρασαν όλες τις ηλικίες τής ζωής τους και άλλοι χωρίς καν να αυλιστούν στα πρώτα στάδια τού βίου.

Οδός, λοιπόν, είναι η παρούσα ζωή και είμαστε οδοιπόροι, αφού κάποτε αρχίσαμε να βαδίζουμε και κάποτε θα περατώσουμε αυτήν την βιολογική ζωή με τον θάνατό μας.

Λαμβάνοντας το παράδειγμα τής οδοιπορίας από πόλεως σε πόλη λέγει ότι αυτή η οδός δεν μπορεί να είναι υποχρεωτική, αφού κάποιος έχει την δυνατότητα, εάν δεν θέλη, να αποφύγη την οδό και να μη βαδίση. Όμως, την οδό τής βιολογικής ζωής δεν μπορεί να την ορίση κανείς μόνος του. Εάν εμείς θέλουμε να αναβάλουμε την πορεία, δεν μπορούμε να το κάνουμε, αφού η ίδια η πορεία αρπάζει τους ανθρώπους με την βία και τους ελκύει προς το τέλος, σύμφωνα με την εξουσία που έχει λάβει από τον Δεσπότη. Έτσι, αυτός που ήλθε στην ζωή και άρχισε την πορεία τής οδού, δεν μπορεί να μην φθάση στο τέλος της, που είναι ο θάνατος και ο τάφος.

Στην συνέχεια εξηγεί την σχέση που υπάρχει μεταξύ τής βιολογικής ζωής, τής πορείας στην οδό τού ανθρωπίνου βίου, και τού χρόνου. Λέγει ότι ο καθένας μας, αμέσως μόλις φύγει από «τους μητρικούς κόλπους», δηλαδή μόλις γεννηθή, «ευθύς τοις τού χρόνου ρεύμασιν ενδεθείς υποσύρεται», δηλαδή σύρεται αμέσως προς τα κάτω, αφού προσδέθηκε με την ροή τού χρόνου. Και τότε αφήνοντας την ημέρα που έζησε, δεν μπορεί, ακόμη και αν το θέλη, να επανέλθη στην χθεσινή ημέρα.

Ο άνθρωπος βαδίζει την βιολογική ζωή, συρόμενος από την ροή τού χρόνου, αφού η μια ημέρα διαδέχεται την άλλη, και δεν μπορεί να επανέλθη στην προηγούμενη ημέρα.

Συνεπώς, ο χρόνος είναι πανδαμάτωρ. Κάθε οδοιπόρος, κάθε ταξιδιώτης έχει να επιλέξη το να συνεχίση την πορεία ή όχι, να επιστρέψη στην αρχή από όπου ξεκίνησε. Όμως, εκείνος που βαδίζει τον δρόμο τής βιολογικής ζωής από την αρχή μέχρι το τέλος, δεν μπορεί να έχη τέτοιες επιλογές, διότι ελκύεται, σύρεται με την βία από την ροή τού χρόνου προς το τέλος.

Αλλά ο Μέγας Βασίλειος, ύστερα από αυτές τις διαπιστώσεις του, προχωρεί για να ερμηνεύση και τις διαθέσεις τού ανθρώπου που βαδίζει αυτήν την πορεία στον δρόμο τού βίου. Λέγει ότι, παρά το ότι συρόμαστε προς το τέλος, εν τούτοις εμείς χαιρόμαστε που οδηγούμαστε προς τα εμπρός, αλλάζοντας τις ηλικίες. Δηλαδή, όταν κάποιος από παιδί γίνη άνδρας και από άνδρας γίνη πρεσβύτης στην ηλικία, το χαίρεται σαν να αποκτά κάτι και το θεωρεί μακάριο. Έρχεται νέος χρόνος και χαιρόμαστε σαν κάτι να προστίθεται στην ζωή μας, ενώ συρόμαστε και ελκυόμαστε προς το τέλος.

Στην πραγματικότητα αγνοούμε ότι κάθε φορά χάνουμε τόσο χρόνο από την ζωή μας που ζήσαμε, και δεν αισθανόμαστε ότι χάνεται ο χρόνος, αν και τον μετρούμε. Ακόμη, δεν σκεπτόμαστε πόσο χρόνο ακόμη θα θελήση να μάς παραχωρήση αυτός που μάς απέστειλε στον κόσμο αυτόν, και πότε θα ανοίξη τις πύλες τής εισόδου στον καθένα από τους δρομείς. Εδώ ο Μέγας Βασίλειος χαρακτηρίζει τον κάθε άνθρωπο ως οδοιπόρο και δρομέα που τρέχει από την εκκίνηση προς το τέλος, και φυσικά συνδέεται ο βίος με τον χρόνο.

Επίσης, ο Μέγας Βασίλειος λέγει ότι, δυστυχώς, δεν σκεπτόμαστε ότι πρέπει να ετοιμαζόμαστε καθημερινά για την αποδημία μας από εδώ και πρέπει να περιμένουμε με ανοικτά τα μάτια μας «το τού Δεσπότου νεύμα». Πρέπει να βρισκόμαστε σε διαρκή ετοιμότητα για να ακούσουμε την κλήση προς συνάντηση με τον Δεσπότη Χριστό, ο Οποίος μάς έφερε στην ύπαρξη.

Εκείνος που βαδίζει την οδό που είναι μεγάλη, και ο δρομεύς, ο αθλητής που πρέπει να διατρέξη πολύ δρόμο, φροντίζει να έχη ελάχιστα υλικά πράγματα επάνω του, και μάλιστα να έχη τα πλέον απαραίτητα. Έτσι, εμείς που κληθήκαμε να βαδίζουμε αυτήν την πορεία πρέπει να εξετάσουμε ακριβώς ποια φορτία είναι κατάλληλα να έχουμε μαζί μας και ποια φορτία είναι βαρειά, δύσκολα και ασήκωτα από την γη, για να μη τα λάβουμε μαζί μας. Αντίθετα, εμείς αυτά που έπρεπε να συλλέξουμε τα αφήσαμε, και αυτά που έπρεπε να περιφρονούμε, τα συγκεντρώνουμε. Δηλαδή, προσπαθούμε να συγκεντρώνουμε αυτά που είναι αιωνίως ξένα σε μάς, που είναι τα υλικά αγαθά, ο πλούτος, ο χρόνος.

Γενικά, κατά τον Μέγα Βασίλειο, η ανθρώπινη ζωή είναι μια πορεία, ένας δρόμος, και ο άνθρωπος είναι οδοιπόρος και δρομεύς που έχει βιολογική αρχή και βιολογικό τέλος. Ο βίος αρχίζει να μετριέται, αφού ο βίος συνδέεται με τον χρόνο, και ο άνθρωπος είναι δεμένος με τον χώρο και τον χρόνο. Η μία ώρα διαδέχεται την άλλη, η μία μέρα διαδέχεται την άλλη, το ένα έτος διαδέχεται το άλλο, πηγαίνουμε μπροστά και δεν μπορούμε να επιστρέψουμε πίσω. Ο χρόνος τού βίου είναι άγνωστος, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε έτοιμοι για να δεχθούμε την κλήση για το τέλος τής βιολογικής ζωής και την συνάντησή μας με τον Χριστό.

Σ’ αυτήν την πορεία πρέπει να συμπεριφερόμαστε με σοβαρότητα, που σημαίνει πρέπει να φροντίζουμε το τι αποσκευές θα έχουμε, δηλαδή να έχουμε αποσκευές αυτές που είναι ελαφρές και αντέχουν στην αιωνιότητα, οι οποίες θα προστρέξουν μαζί μας στους αγγέλους και γενικά τον ουράνιο κόσμο.

Είμαστε προσδεδεμένοι στον βίο και τον χρόνο, που μάς τυραννούν, και πρέπει να βαδίζουμε την οδό τού βίου με ελευθερία και προσευχή, υπερβαίνοντας τα δεσμά τού χώρου και τού χρόνου, τών σωματικών αισθήσεων και τών απαιτήσεων τών παθών. Αυτό θα γίνη, αν έχουμε οδοιπόρο τον Χριστό, όπως τον είχαν οι Μαθητές που πήγαιναν προς Εμμαούς και είχαν μαζί τους τον αναστάντα Χριστό.