Στίχ. 9: «Ποιμανείς αυτούς εν ράβδω σιδηρά, ως σκεύος κεραμέως συντρίψεις αυτούς»

(«Θα τους ποιμάνεις με σιδερένιο ραβδί. Σαν κεραμικό σκεύος θα τους συντρίψεις») 

Οι Ο΄ μεταφράζουν το εβραϊκό ρήμα terο' êm, το οποίο προέρχεται από τη ρίζα ra'a (= σπάζω, διασκορπίζω, κονιορτοποιώ κ.ά.), με το ρήμα: «θα ποιμάνεις» αντί για το: «σπάσεις».

Ο Ακύλας το μεταφράζει «προσρήξεις» και ο Σύμμαχος «συντρίψεις». Αλλά και πολλοί άλλοι μεταφραστές και ερμηνευτές αποδίδουν διαφορετικά το ρήμα terο' êm. Μερικοί υποστηρίζουν ότι προέρχεται από το r'h ή r (= καταστρέφω, αφανίζω).

Οι Ο΄ το μεταφράζουν σαν να ήταν στα εβραϊκά tir'em από το ra'a (= οδηγώ το ποίμνιο, ποιμαίνω)

Κατ' εμάς πιθανά ορθότερη να είναι η μετάφραση του Συμμάχου, αν και η μετάφραση των Ο΄ δεν απομακρύνεται από το βαθύτερα νόημα αυτού του στίχου. Κατ' αυτούς το νόημα της φράσεως: «ποιμανείς αυτούς εν ράβδω σιδηρά» είναι το εξής: η ποιμαντορική σου ράβδος θα είναι περιβεβλημένη με σίδερο και δι’ αυτής θα κατευθύνεις τις τύχες όλων των λαών. «Η ράβδος σου και η βακτηρία σου, αύται με παρεκάλεσαν» (Ψαλ. 23, 4). Μέσω αυτής της σιδερένιας ράβδου θα τους χαστουκίσεις, εάν δεν σε υπακούσουν: «επισκέψομαι εν ράβδω τας ανομίας αυτών και εν μάστιξιν τας αμαρτίας αυτών» (Ψαλ. 88, 33. Βλέπε Αποκ. 2, 26-27).

Η έκφραση šebet, στην αραμαϊκή šabt και στην ασσυριακή šabitu, προήλθε από το ρήμα šabãtu (= κτυπώ). Πολύ συχνά χρησιμοποιείται ως σημείο αναγνωρίσεως της ράβδου μέσω της οποίας επιβάλλεται η τιμωρία (Παροιμ. 13, 25), ως σημείο αναγνωρίσεως του σκήπτρου — sceptrum (Ψαλ. 44, 7. 109, 2). Επίσης χρησιμοποιείται και ως σύμβολο κάθε μορφής εξουσίας, και μάλιστα κατ' εξοχήν της βασιλικής εξουσίας (Αριθμ. 24, 17) και δυνάμεως (Ησ. 14, 5).

Κατά τον Ευσέβιο Καισαρείας: «Ράβδον δε σιδηράν την Ρωμαίων αρχήν είναι φησιν, επικρατεστέραν γενομένην μετά την του Σωτήρος ημών επιφάνειαν»,⁷⁸ ενώ σύμφωνα με τον Άγιο Αθανάσιο κάτω από την έκφραση «εν ράβδω σιδηρά» πρέπει να εννοηθεί ο σταυρός, επειδή η μεν ύλη του είναι από ξύλο, η δύναμή του όμως σαν τού σιδήρου.⁷⁹ Η λέξη barzêl σημαίνει σίδερο και συμβολίζει την ακατάλυτη εξουσία.

Ποιμαίνω και διευθύνω είναι ιδιότητες των φιλειρηνικών και πράων βασιλιάδων, οι οποίοι γι' αυτό το λόγο ονομάζονται ποιμένες του λαού. «Και δώσω ποιμένας κατά την καρδίαν μου, και ποιμανούσιν υμάς ποιμαίνοντες μετ' επιστήμης» (Ιερεμίας 3, 15. Βλέπε Ιερεμίας 23, 4. Μιχ. 5,5. Ψαλ. 22, 1).

Στην Κ. Διαθήκη ο Απόστολος Παύλος λέει ότι στα χέρια του δικαστή το μαστίγιο είναι πάντοτε το ίδιο, και σε μεν τους «καλούς» χρησιμεύει για το καλό, ενώ για τους «κακούς» είναι εκδικητής στην οργή: «Θεού γαρ διάκονος εστίν σοι εις το αγαθόν. Εάν δε το κακόν ποιής, φοβού· ου γαρ εική την μάχαιραν φορεί Θεού γαρ διάκονος εστίν έκδικος εις οργήν τω το κακόν πράσσοντι» (Ρωμαίους 13, 4).

Επομένως η έκφραση «εν ράβδω σιδηρά» σημαίνει: «και ο πεσών επί τον λίθον τούτον συνθλασθήσεταν εφ’ ον ο αν πέση λικμήσει αυτόν» (Ματθαίος 21, 44). Ο Χριστός πριν τους τιμωρήσει, θα τους δείξει την εξουσία, τη δύναμη και τη δόξα Του πάνω στην Εκκλησία και επί όλων των λαών. Μόνο εάν δεν τον δεχθούν, δηλαδή αν τον απορρίψουν, θα τους τιμωρήσει και θα τους καταστρέψει πλήρως, επειδή εκτός της Εκκλησίας δεν υπάρχει σωτηρία «ως σκεύος κεραμέως συντρίψεις αυτούς».

Η έκφραση jοzer σημαίνει κεραμέας και το kikli — σκεύος, δοχείο. Τους συντρίβει δε, επειδή δεν υπομένει να κυβερνά το κακό επί του καλού, το ψεύδος πάνω στην αλήθεια, η αδικία πάνω στη δικαιοσύνη, ο θάνατος πάνω στη ζωή, ο σατανάς πάνω στον εκλεκτό λαό, η δημιουργία πάνω στον Δημιουργό. Μιλάει περί τής απολυτρώσεως όλων των ανθρώπων από τη Σατανική εξουσία. Για να μη καταλήξουν οι άνθρωποι στην καταστροφή, είναι απαραίτητη η αποστροφή του κακού, των πονηρών σχεδίων και σκέψεων, και ο προσανατολισμός προς τη μετάνοια και την υποταγή, όπως ακριβώς προτρεπόμαστε στη Θ. Λειτουργία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου: «εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα».

Στον στίχο αυτό παρουσιάζεται η εικόνα της καθολικής συντριβής εκείνων οι οποίοι αγωνίζονται εναντίον του Χριστού. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται η έκφραση «σαν σκεύος κεραμέα», για να αποδοθεί ακριβέστερα ότι, όπως είναι αδύνατο στο θρυμματισμένο πήλινο σκεύος να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση, έτσι θα συμβεί και στους εχθρούς του «Χριστού». Παρόμοια εικόνα συναντάται και στον Προφήτη Ιερεμία: «Τάδε λέγει Κύριος: Ούτω συντρίψω τον λαόν τούτον και την πόλιν ταύτην, καθώς συντρίβεται άγγος οστράκινον, ό ου δυνήσεται ιαθήναι ετι» (19, 11). Ο Κύριος χωρίς πόλεμο και αιματοχυσία θα καθυποτάξει όλους τους λαούς, κανείς δεν θα μπορεί να του εναντιωθεί και θα είναι δίκαιος στην κρίση Του.

Η ράβδος είναι το σύμβολο του Σταυρού δια του οποίου ο Υιός θα ανακαινίσει την αμαρτωλή ανθρώπινη φύση (Ιερεμίας 18, 4). Ο Σταυρός αποτελεί το σύμβολο της ουράνιας βασιλείας και ο Χριστός δεν τον άφησε στη γη, αλλά τον ανύψωσε στον ουρανό. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι θα έλθει με αυτόν (τον Σταυρό) και κατά τη δεύτερη και ένδοξη έλευσή Του (Ματθαίος 24, 30).⁸⁰

Μπορούμε να πούμε ότι «σωτήριος του Πατρός εν κόσμω ο Υιός· σωτήριος του Υιού εν κόσμω ο Σταυρός».⁸¹

Το σιδερένιο ραβδί, τέλος, δηλώνει ότι ο Σταυρός του Χριστού «ει και ξύλου οράται τη ουσία, αλλά θείαν περιβέβληται δυναστείαν, και αισθητώς τω κόσμω φαινόμενος, νοητώς την ημών θαυματουργεί σωτηρίαν».⁸² Στον Σταυρό φανερώθηκε ολόκληρη η οικονομία της σωτηρίας «και το κατ' αυτήν άπαν εμπεριέχων μυστήριον».⁸³ Ο Σταυρός του Κυρίου κάνει τους ανθρώπους «κληρονόμους Χριστού».⁸⁴