Kεφάλαιο 1ο Περιεχόμενα Kεφάλαιο 3ο
Αγία Γραφή και παραδόσεις
Αυτή η αμφισβήτηση εκ μέρους των προτεσταντών της αυθεντίας της Εκκλησίας είναι τελείως ανιστόρητη. Αλλά και η απόδοση απόλυτης και αυθύπαρκτης αξίας στην Αγία Γραφή είναι τελείως αυθαίρετη. Αυτές όμως οι ανιστόρητες αυθαιρεσίες οδήγησαν όχι μόνο σε απλά «ιατρικά παράδοξα», όπως το ανωτέρω, αλλά κυριολεκτικά σε... τερατογενέσεις! Τερατογενέσεις που μέχρι τουλάχιστον σήμερα έχουν δημιουργήσει περίπου 23.000 προτεσταντικές ομάδες.
Όσο οι προτεστάντες δεν θέλουν να ψάξουν για το σωστό κλειδί που ξεκλειδώνει την Αγία Γραφή, τόσο θα την εκθέτουν στην υποκειμενική και αυθαίρετη ερμηνεία. Ο Schaeffer αφότου βρήκε αυτό το κλειδί επιστρέφοντας στην Μία Εκκλησία, ομολογεί με ανακούφιση:
«Η Εκκλησία ποτέ δεν είδε τον εαυτό της ως ένα χάος πνευματικού ατομικισμού, πολύ δε περισσότερο ως μία δίνη 23.000 ομολογιών, που μάχονται μεταξύ τους για τον ζωτικό τους χώρο, ενώ κάθε μια είναι οπλισμένη με την δική της υποκειμενική ερμηνεία των Γραφών και με τις δικές της αυτοανακαλυπτόμενες παραδόσεις».
Και αναρωτιέται δικαιολογημένα ο πρώην προτεστάντης: «Ποια διαφορά μπορεί να έχει η φράση ΄΄σήμερα το άγιο Πνεύμα μου είπε να σας πω΄΄ από την φράση ΄΄εν ονόματι του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών σε διατάσσω να πλύνεις τα πιάτα!΄΄. Και η μία και η άλλη προήλθαν από την αυθαιρεσία της υποκειμενικής ερμηνείας μιας παραδόσεως (ενός κειμένου), αποκομμένης από την πηγή που την γέννησε και την διαφυλάσσει.
Τι να περιμένει όμως κάποιος από τα πνευματικά τέκνα του Λουθήρου, ο οποίος - ενώ στην αρχή, δηλ. στις Πανεπιστημιακές Παραδόσεις του για την ερμηνεία της Προς Ρωμαίους, δεχόταν την ερμηνευτική αυθεντία της Λατινικής Εκκλησίας, μετά τον πήρε η «μπόρα» (Μπόρα λεγόταν και η κυρία που παντρεύτηκε) και - άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου, υποστηρίζοντας το έξης: «Όταν ο άνθρωπος συνδεθεί προσωπικά με τον Χριστό δια της πίστεως, μπορεί να υποκαθιστά όχι μόνο την ιεραρχία της Εκκλησίας αλλά και αυτή την ίδια την Εκκλησία. Σε ό,τι αφορά την πίστη, κάθε Χριστιανός είναι καθ’ εαυτόν και πάπας και Εκκλησία!». (Αυτά είναι ακριβώς τα λόγια του Λουθήρου από τη γερμανική έκδοση των έργων του, τ. 5 σελ. 407).
Έτσι συχνά ακούμε προτεστάντες να ισχυρίζονται: «Η Εκκλησία ζει μέσα στην καρδιά μου. Είναι η πίστη που έχω μέσα μου. Εγώ κουβαλώ την Εκκλησία μέσα μου!»
Σ’ αυτό το κατάντημα οδήγησε η πολεμική ιαχή Sola Scriptura, που κατά τον Schaeffer δεν είναι πια τίποτε περισσότερο από τον πρώτο στίχο του προτεσταντικού τραγουδιού: «I did it my way!» (που σε αρκετά ελεύθερη μετάφραση σημαίνει: «έτσι πιστεύω, γιατί έτσι μου αρέσει!). Και καταλήγει ο εν λόγω ορθόδοξος αμερικανός: «Η επανάσταση που ξεκίνησε με την ιαχή «Έξω οι επίσκοποι! Μόνο η Γραφή!» κατέληξε στην αναγνώριση ότι: η Βίβλος έξω από το πλαίσιο της Ιερας Παραδόσεως, της Θείας Λειτουργίας, της Μυστηριακής ζωής και της προσευχής, «σημαίνει» αυτό που θέλει ο καθένας να σημαίνει».
«Μια τέτοια χρήση της Γραφής ανοίγει την πόρτα για την ΄΄θεολογία των δαιμονίων΄΄», λέγει ο Ευάγριος ο Ποντικός. Μια τέτοια μελέτη της Γραφής, χωρίς ενδιαφέρον για την ιστορία, την λατρεία, την ερμηνεία της Εκκλησίας, την υποβιβάζει σε έναν αχταρμά, που δεν διαφέρει από τις συμβουλές των αστρολόγων που δημοσιεύονται καθημερινά στις εφημερίδες. Και τέτοιου είδους αστρολογικά κείμενα χρησιμοποιούν την Γραφή, όχι ως το βιβλίο που ομιλεί περί της Μιας αληθείας, αλλά μάλλον σαν είδος τυχερού παιχνιδιού, με το όποιο παίρνομε προσωπικά και μαγικά μηνύματα.
«Νομίζω», συνεχίζει ο Schaeffer, «ότι το κίνητρο γι' αυτού του είδους την αστρολογική εκδοχή της «βιβλικής μελέτης» και γι' αυτού του είδους την «προσευχή» που την συνοδεύει, είναι το ίδιο με εκείνο που οδηγεί δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων στα μέντιουμ και στις χαρτορίχτρες. Πρόκειται για την πλήρη ιδιωτικοποίηση της θρησκευτικής πίστεως. Αυτό ίσως αποτελεί το τελειωτικό κτύπημα στους ισχυρισμούς της ιστορικότητας του Χριστιανισμού.
Ο σύγχρονος προτεσταντισμός κατέστησε το κείμενο της Γραφής ακατανόητο έξω από ατομικές συναισθηματικές αντιδράσεις. Και έτσι ο κύκλος της υποκειμενικότητας συμπληρώθηκε: Η πίστη έχει τώρα προσωποποιηθεί σε «αναγεννητική εμπειρία». Η Εκκλησία «ζει μέσα στις καρδιές μας». Τα Μυστήρια είναι «μόνον σύμβολα». Και σε τελική ανάλυση το «μήνυμα» της Βίβλου αποδεικνύεται ένα μήνυμα, που «ακούγεται» στο εσωτερικό κάποιων επιπόλαιων, στους οποίους μυστικές φωνές «αποκαλύπτουν» πράγματα που κανένας άλλος δεν μπορεί να ακούσει».
Που βρίσκουν λοιπόν την παρρησία οι σημερινοί κατακερματισμένοι προτεστάντες, και ιδιαίτερα οι Πεντηκοστιανοί, να μέμφονται την Ορθόδοξη Εκκλησία ότι ακολουθεί ανθρώπινες παραδόσεις αντίθετες προς την Αγία Γραφή και την Αποστολική διδασκαλία; Πότε θα καταλάβουν αυτό που κατάλαβε και ένας ακόμη μεταστραφείς στην Ορθοδοξία Προτεστάντης, ο αμερικανός π. Γρηγόριος Rogers, ότι το ερώτημα δεν είναι αν «θα είμαι υπέρμαχος η πολέμιος, της ή των παραδόσεων, αλλά το ποια παράδοση θα ακολουθήσω!» (Coming Home, p. 23-35).
α. Ο π. Γρηγόριος ανήκε σε μια προτεσταντική σέκτα, που είχε τις ρίζες της στην Αναγεννητική Κίνηση του Alexander Campbell. «Κάποια στιγμή», λέει, «κατάλαβα ότι κι εγώ ο αντιπαραδοσιακός τελικά ακολουθούσα μια ανθρώπινη υποκειμενική παράδοση, την παράδοση του Campbell».
Εφαλτήριο για να βγει από το χάος του προτεσταντικού υποκειμενισμού και να αρχίσει να πατάει στο οδηγητικό έδαφος της ιστορικής Εκκλησίας ήταν για τον Rogers ο κανόνας του Αγίου Βικέντιου του Λειρίνου, που λέει: «Πίστις είναι ό,τι πανταχού, πάντοτε και υπό πάντων επιστεύθη». Ο κανόνας αυτός, έστω κι αν σωστά χαρακτηρίζεται από τον π. Γεώργιο Φλωρόφσκι «ανεπαρκής για να ορίσει πλήρως την παραδοθείσα Πίστη», εν τούτοις ήρκεσε για να στρέψη τα μάτια του πρώην προτεστάντη στα κείμενα των Πατέρων και στα Πρακτικά των Οικουμενικών Συνόδων.
β. Κάποιος άλλος, ο επίσης αμερικανός π. Ιωάννης Pro, επί 35 χρόνια Βαπτιστής πάστορας, βρήκε τον δρόμο του προς την ιστορική Εκκλησία διαβάζοντας λίγο πιο προσεκτικά το 13ο κεφάλαιο της προς Εβραίους επιστολής. Ιδιαίτερα το χωρίο: «Μνημονεύετε των ηγουμένων υμών, οίτινες ελάλησαν τον λόγον του Θεού, ων... μιμείσθε την πίστιν», και το χωρίο: «Πείθεσθε τοις ηγουμένοις υμών και υπείκετε…» του έστρεψαν τα μάτια προς την ιστορική Ιεραρχία της Εκκλησίας. Και έτσι άρχισε να ψάχνει για τον ηγούμενό του, δηλ. τον επίσκοπό του, με οδηγό τον αποστολικώτατο Πατέρα, άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο. Το πιο ωραίο είναι, ότι αποχαιρέτησε τους Βαπτιστές, κάνοντάς τους ένα αφυπνιστικό κήρυγμα με τίτλο: «Η Αγία Γραφή, όπως εμείς οι Βαπτιστές δεν μας αρέσει να την ακούμε!» Αφού τελείωσε το κήρυγμα, εκινδύνευσε να εξέλθει από την αίθουσα... δια του παραθύρου! (Coming Home, p. 95-103).
γ. Να τελειώσω την αναφορά μου στους μεταστραφέντες, με, τον -πάλι αμερικανό - π. Πέτρο Gillquist, ο οποίος ανάμεσα στα άλλα «ξυπνητήρια» που τον αφύπνισαν, αναφέρει και το χωρίο από το β΄ κεφάλαιο της Β΄ προς Θεσσαλονικείς: «Αδελφοί, στήκετε και κρατείτε τας παραδόσεις, ας εδιδάχθητε είτε δια λόγου είτε δι’ επιστολής ημών...».
Εκεί ο π. Πέτρος πρόσεξε ότι η Αποστολική Διδαχή δεν παρεδόθη μόνον γραπτώς αλλά και δια λόγου. (Peter Gillquist, Becoming Orthodox, p. 61- 75). Και έψαξε να βρει ποιος είναι ο ιστορικός φορέας αυτού του λόγου.
Φυσικά δεν βρήκε κάποια καλά οργανωμένη Τράπεζα Πληροφοριών με μαγνητοφωνημένες τις ομιλίες τών Αποστόλων! Βρήκε, όμως, ότι η Εκκλησία (που δεν απαγορεύεται να την έχουμε και στην καρδιά μας - όπως κάθε τι που αγαπάμε) έχει και ιστορική διάσταση. Και ότι αυτή είναι, η Μία Αποστολική Εκκλησία, δια της οποίας λαλεί το Πνεύμα το Άγιο.
Από όσα ομολογούν και οι ως άνω μεταστραφέντες στην Ορθοδοξία προτεστάντες, η βασική αιτία που οδήγησε τον προτεσταντισμό στην αυθαιρεσία της υποκειμενικής ερμηνείας τών Γραφών, είναι η λανθασμένη τους αντίληψη περί της θεοπνευστίας τών ιερών κειμένων της Αγίας Γραφής. Πιστεύουν δηλαδή, ότι η θεοπνευστία είναι μία έκτακτη ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, για να γράψουν οι ίεροί συγγραφείς τα κανονικά βιβλία, ώστε αυτά να είναι ο ασφαλής οδηγός της μετέπειτα Εκκλησίας. Η άποψη αυτή έχει και την ακραία κατάληξη ότι τα κείμενα γράφτηκαν καθ’ υπαγόρευση του Αγίου Πνεύματος, και επομένως είναι θεόπνευστα κατά γράμμα!
Έτσι καταντούν να ταυτίζουν την Αγία Γραφή με την αποκάλυψη του Θεού. Δικαιολογημένα, λοιπόν, τους κατηγορεί ο Inge ότι «το πιστεύω τους είναι ουσιαστικά επιστροφή στο Ευαγγέλιο με το πνεύμα του Κορανίου!»
Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης ορθά-κοφτά (δηλαδή ορθοτομών την αλήθεια) λέγει ότι αυτή η ιδέα (ότι μπορεί δηλαδή να ταυτισθεί η Γραφή με την Αποκάλυψη) είναι «ου μόνον γελοία από πατερικής απόψεως αλλά και καθαρά αίρεσις. Η Γραφή δεν είναι αποκάλυψις, αλλά λόγος περί της αποκαλύψεως». Και καταλήγει ο π. 'Ιωάννης σε μία παράγραφο που ξεκαθαρίζει τα πάντα:
«Δια τους Πατέρας η αυθεντία δεν είναι μόνον η Βίβλος, αλλά η Βίβλος συν τοις θεουμένοις, τ. ε. τοις προφήταις, τοις αποστόλοις, τοις αγίοις, δηλαδή τη παραδόσει της Πεντηκοστής, δι' ης το άγιον Πνεύμα θεοί τους εκκρίτους και δι’ αυτών φωτίζει τους φωτιζόμενους και καθαρίζει τους κατηχουμένους. Η Βίβλος δεν είναι καθ' εαυτήν ούτε θεό - πνευστός, ούτε αλάθητος. Γίνεται θεόπνευστος και απλανής, εντός της κοινωνίας τών αγίων, οι οποίοι έχουν την πείραν της απερίγραπτου θείας δόξης, την περιγραφείσαν εν τη Βίβλω, αλλά ουχί μεταδοθείσαν δια μόνης της Βίβλου. Εις τους εκτός της ζώσης παραδόσεως της θεωρίας…» (=θεοπτίας, θεοφανείας), δηλαδή εις τους εκτός της Εκκλησίας, «…η Βίβλος παραμένει βιβλίον κλειστόν, το οποίον δεν ξεκλειδώνει τα μυστήριά της, εφ' όσον λείπει η κλεις της θεωρίας εις τας χείρας τών θεουμένων του σώματος του Χριστού» (Χαριστήρια Μελίτωνος, σελ.498).
Δημιουργία αρχείου: 7-1-2005.
Τελευταία ενημέρωση: 8-1-2005.