Ουνία: Πρόσωπο και Προσωπείo. 4. Η γένεση της Iεράς Εξετάσεως

	Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Έρευνα για το κτιστό και το Άκτιστο	Βιβλία

Η αύξηση της παπικής δυνάμεως και η κορύφωση του θεοκρατικού παποκαισαρικού συστήματος (9ος - 12ος αι. ) οδήγησαν στη στυγνή μισαλλοδοξία της Λατινικής «Εκκλησίας» και την εξοντωτική καταδίωξη των αντιφρονούντων, χαρακτηριζομένων συλλήβδην ως «αιρετικών». Η προσπάθεια, ακριβώς αποδυναμώσεως και εξοντώσεώς των γέννησε το τρομερό Δικαστήριο της ιεράς εξετάσεως (Inquisitio, από το ρήμα inquirere, που δηλώνει την ερευνητική αναζήτηση ενόχων). Οι αρχές της ιεράς εξετάσεως εντοπίζονται στην εποχή του Καρλομάγνου και των διαδόχων του (9ος αι.), η λειτουργία της όμως αφέθηκε στα χέρια της «Εκκλησίας». Οι αντιτασσόμενοι στην παποφραγκική εξουσία σφάζονταν αδίστακτα ως εχθροί του Κράτους. Βέβαια, δεν έχει πλήρως διευκρινισθεί, αν από την αρχή συμμετείχε στα εγκλήματα αυτά η «Εκκλησία», για τη συνέχεια όμως δεν υπάρχει παρόμοιο ερώτημα. Η ανάμειξη της Λατινικής «Εκκλησίας» στις εκτελέσεις των ποινών πρέπει να άρχισε πολύ ενωρίς, διότι με την κατάκτηση του επισκοπικού θρόνου της Π. Ρώμης από τους Φράγκους (11ος αι.) οι Φράγκοι Πάπες και Επίσκοποι, όλοι στρατιωτικοί (όπως ήσαν κατά κανόνα και οι Ηγούμενοι των Μοναστηριών) και μέλη όλοι της φραγκικής φεουδαρχικής ιεραρχίας, ταύτιζαν την Αποστολή τους με την προάσπιση των συμφερόντων του Φραγκικού Κράτους.

Η παπική ιεροεξεταστική υπηρεσία ονομάσθηκε «Sanctum officium». Έτσι, η Ιερά Εξέταση περιήλθε στα χέρια του Παπισμού και επικεφαλής της ήσαν επίσκοποι ή ειδικοί Δελεγάτοι, πολύ γρήγορα δε, καθιερώθηκαν ειδικοί Ιεροεξεταστές (φραγκισκανοί ή δομινικανοί μοναχοί). Άλλωστε, έχει ήδη επισημανθεί, ότι η Ιερά Εξέταση υπήρξε ο πρόδρομος των τρομοκρατιών της Γαλλικής (1789) και της Μπολσεβικικής (1917) επαναστάσεως και των Εγκληματιών του Φασισμού και Ναζισμού.

Η συνοδική, δηλαδή «Εκκλησιαστική», καταξίωση της ιεράς Εξετάσεως, η θεσμοποίησή της, έγινε διαδοχικά επί Ιννοκεντίου Γ΄ (1198-1216) στα έτη 1205, 1206, 1212 και κυρίως στη δ΄ σύνοδο του Λατερανού (1215), ολοκληρώθηκε δε το 1233 επί πάπα Γρηγορίου Θ'. Από την εποχή δε του πάπα Ιννοκεντίου Δ΄ (1243-1254) θεσμοθετήθηκε (αναγνωρίσθηκε εκκλησιαστικά) και η χρήση των βασανιστηρίων (1252). Η δράση της I. Εξετάσεως επεκτάθηκε στην Ιταλία, Ν. Γαλλία, Ισπανία, όπου υπήρχε ακμαιότερο ρωμαϊκό στοιχείο και λιγότερο στην Αγγλία και Γερμανία. Καταδιώχθηκαν συστηματικά Ιουδαίοι, Μωαμεθανοί, «αιρετικοί» (δηλαδή Χριστιανοί Ρωμαίοι) και αργότερα Προτεστάντες. Την «επιστροφή» και αυτών στον Παπισμό ανέλαβε η Ιερά Εξέταση.