Παρά το ότι οι προετοιμασίες της ενωτικής Συνόδου προεμήνυαν την συμφορά που επρόκειτο να υποστή η Ορθόδοξος Εκκλησία, ο άγιος Μάρκος αποδέχθηκε να συμμετάσχη σ' αυτήν. Αναχώρησε μάλιστα για την Ιταλία τόσο με τον «προδιεφθαρμένο»²⁶⁸ πατριάρχη Ιωσήφ όσο και με τους υπολοίπους λατινόφρονας και φιλενωτικούς επισκόπους και κληρικούς, με τους οποίους ουδέποτε είχε διακόψει την εκκλησιαστική κοινωνία.

Μεταξύ των λατινοφρόνων επισκόπων ήταν ο Ρωσίας Ισίδωρος, ο οποίος υποστήριζε την κλασική κακοδοξία των παλαιών Λατινοφρόνων περί συμφωνίας Ορθοδόξων και Λατίνων στο δόγμα περί της εκπορεύσεως του αγίου Πνεύματος²⁶⁹. Επίσης οι Μυτιλήνης Δωρόθεος και Λακεδαιμονίας Μεθόδιος αρνούντο κατηγορηματικά, ότι οι Λατίνοι είναι αιρετικοί και υποστήριζαν ότι η μεταξύ μας διαφορά είναι ολίγη²⁷⁰. Θεωρούσαν δε τους αγίους Πατέρας που είχαν συγγράψει κατά των λατινικών κακοδοξιών ως «σχισματικούς», δηλαδή υποστηρικτάς της εκκλησιαστικής διαιρέσεως και δεν αποδέχονταν τα συγγράμματά τους²⁷¹.

Ο άγιος Μάρκος αγωνίσθηκε με ακαταμάχητη γενναιότητα για να ματαιώση την συμβατική ένωσι. Έπειτα όμως από την πραγματοποίησί της (1439) διέκοψε την εκκλησιαστική κοινωνία με τους Λατινόφρονας και συνιστούσε στους Ορθοδόξους: «Δει γαρ παντάπασιν εκείνους (τους Λατινόφρονας) είναι κεχωρισμένους ημών»²⁷². Η στάσις αυτή του Αγίου έναντι των Φιλενωτικών, που υποστήριζαν “οικουμενιστικού” τύπου ένωσι με τους Λατίνους, αποτελεί αναμφίβολα την μεγίστη καταδίκη των Γ.Ο.Χ. και τους στερεί το δικαίωμα να προβάλλουν τον Άγιο ως πρότυπό τους.

Η ένωσις Ορθοδόξων - Λατίνων στην Φλωρεντία δεν είχε μεγάλη διάρκεια. Αν και οι Ανθενωτικοί επικράτησαν, το 1452 άρχισαν προσπάθειες για νέα ένωσι²⁷³. Στις διαπραγματεύσεις με τους Λατίνους προσκλήθηκε και ο διάδοχος του αγίου Μάρκου στον ανθενωτικό αγώνα και μετέπειτα πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γεννάδιος ο Σχολάριος.

Ο ιερός Γεννάδιος είχε προσπαθήσει ποικιλοτρόπως²⁷⁴ να αποτρέψη την νέα ένωσι με τους Λατίνους, χωρίς όμως να διακόψη την εκκλησιαστική κοινωνία, με όσους την σχεδίαζαν. Αποδέχθηκε μάλιστα τον Θεολογικό Διάλογο με τους Λατίνους και έκανε σχετικές προτάσεις²⁷⁵. Επειδή όμως αντιλήφθηκε, ότι η ένωσις είχε αποφασισθή προ του Διαλόγου, αρνήθηκε να συμμετάσχη σ' αυτόν. Αντιστάθηκε μάλιστα με σθένος -όπως ακριβώς ο άγιος Μάρκος- στην εφαρμογή της νέας ενώσεως με τους Λατίνους, η οποία πραγματοποιήθηκε στο τέλος του 1452.

 

Σημειώσεις:

---

268. Αγίου Μάρκου Εφέσου, Έκθεσις..., P.O.17, 448.

269. Sylvestre Syropoylos, ένθ ανωτ. Τμήμα η΄, κεφ. λα΄, σελ. 418.

270. Ένθ ανωτ. Τμήμα θ΄, κεφ. ι΄, σελ. 444.

271. Ένθ ανωτ. Κεφ. ιγ΄, σελ. 446-448.

272. Απολογία..., P.G.160, 537A.

273. Φ. Βαφείδου, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμος β΄, § 150, 2, σελ. 232.

274. Γενναδίου του Σχολαρίου, Άπαντα τα ευρισκόμενα, τόμος γ΄, σελ. 165.

275. Ένθ ανωτ. σελ. 169.