Ελληνικός Παρατηρητής τής Σκοπιάς

Φραγμός στην εκμετάλλευση της απειρίας των άλλων

Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Σύντομες μελέτες: Ιστορικά και Ψηφιακά Βιβλία

Λεπτομερής εξέτασις τών 70 ετών κατά το Β΄ Χρονικών 36:20-21

 1. Τι λέει ο Χρονικογράφος

«Και τούς εκφυγόντας την μάχαιραν μετώκισεν εις Βαβυλώνα, όπου ήσαν δούλοι εις αυτόν και εις τούς υιούς αυτού, μέχρι τού καιρού τής βασιλείας τών Περσών· 21. δια να πληρωθεί ο λόγος τού Κυρίου ο διά στόματος Ιερεμίου, εωσού η γη χαρεί τα σάββατα αυτής· διότι πάντα τον καιρόν τής ερημώσεως αυτής εφύλαττε σάββατον, εωσού συμπληρωθώσιν εβδομήκοντα έτη» (Β΄ ΧΡΟΝ. (Β΄ ΠΑΡ. Ο΄) ΛΣΤ:20-21)

Και εις αυτό το χωρίο, αγαπητοί αναγνώστες, η Εταιρία Σκοπιά ερμηνεύει ότι έχουμε να κάνουμε με 70 έτη ερημώσεως τής Ιερουσαλήμ (Ενόραση, τόμ.2, σελ.177, 856-857, Ελθέτω η Βασιλεία σου, έκδ.1982, σελ.189-190, Ο Παράδεισος Αποκαθίσταται, κεφ.8, σελ.131-132, παρ.21, Όλη η Γραφή Θεόπνευστος, σελ.84, παρ.85, Κόσμος χωρίς πόλεμο, σελ.7, Σκοπιά, 15.11.2006, σελ.32, Ξύπνα 08.05.1972 σελ.27, Αγγλ.έκδ. και 22.09.1972, σελ.27, Ελλ.έκδ., Σκοπιά, 01.10.2011, σελ.27)

Μία επιπόλαιη ανάγνωση τού κειμένου θα μπορούσε να δώσει την εντύπωση, ότι ο Έσδρας, ο συγγραφέας τού βιβλίου, αναφέρει ότι η γη απήλαυσε σαββατιαία ανάπαυση εβδομήκοντα ετών, και ότι αυτό είχε προλεχθεί υπό τού Ιερεμίου. Όμως, μία πιο προσεκτκή και λεπτομερή εξέταση τού βιβλίου τού Ιερεμίου δείχνει, ότι πουθενά δεν γίνεται λόγος περί σαββατιαίας αναπαύσως! Συνεπώς, τα λόγια τού συγγραφέως τών Χρονικών «εωσού η γη χαρεί τα σάββατα αυτής· διότι πάντα τον καιρόν τής ερημώσεως αυτής εφύλαττε σάββατον», δεν αποτελούν εκπλήρωση τού ‘λόγου τού Κυρίου δια στόματος Ιερεμίου’.

Οι δύο προτάσεις περί τής σαββατιαίας αναπαύσεως αναφέρονται εις το ΛΕΥΙΤ. ΚΣΤ:34-35 «Τότε η γη θέλει απολαύσει τα σάββατα αυτής, καθ’ όλον τον καιρόν όσο αυτή μείνει έρημος, και σεις εν τη γη τών εχθρών σας· τότε θέλει αναπαυθή η γη, και θέλει απολαύσει τα σάββατα αυτής. 35. Καθ’ όλον τον καιρόν τής ερημώσεως αυτής θέλει αναπαύεσθαι· διότι δεν ανεπαύετο εις τα σάββατά σας, ότε κατωκείτε επ’ αυτής»

Όπως ο Δανιήλ προηγουμένως, έτσι και ο Έσδρας εδώ, κατενόησε την ερήμωση τού Ιούδα ως εκπλήρωση αυτής τής κατάρας που προελέχθη εις τον Νόμο τού Μωυσέως. Συνεπώς, εισήγαγε αυτά τα λόγια από το Λευιτικό, για να δείξει ότι εξεπληρώθησαν κατά την διάρκεια τής αιχμαλωσίας εις την Βαβυλώνα, όπως ακριβώς προειπώθη υπό τού Μωυσέως ‘καθ’ όλον τον καιρόν όσο αυτή μείνει έρημος, και σεις εν τη γη τών εχθρών σας’

Ο Χρονικογράφος όμως, εισάγοντας τις δύο ρήσεις εκ τού Λευιτικού, δεν εννοούσε ότι η γη απολάμβανε ανάπαυση εβδομήκοντα ετών, εφόσον ούτε ο Μωυσής ούτε ο Ιερεμίας είχαν προείπει κάτι τέτοιο. Εις την πραγματικότητα, μία τέτοια κατανόηση τών λόγων τού Έσδρα, θα εσυγκρούετο με την προφητεία τού Ιερεμίου, εφόσον εκεί τα 70 έτη περιγράφονται ως περίοδος δουλείας για πολλά έθνη. Δουλεία που, τόσο η Αγία Γραφή όσο και η κοσμική ιστορία, δείχνουν ότι άρχισε πολύ προ τής ερημώσεως τού Ιούδα και τής Ιερουσαλήμ.

Η ερήμωση και η τελική εξορία ‘τών εκφυγόντων την μάχαιραν’ (στίχ.20), συνέβη περίπου δύο (2) δεκαετίες μετά την έναρξη τής δουλείας ‘πάντων τών εθνών’ (ΙΕΡ. ΚΖ:7). Κατά συνέπεια, η ερημωμένη κατάσταση τής πόλεως, δεν διήρκησε 70 έτη, αλλά κάτι λιγότερο από 50!

Όπως συνέβη με τον Δανιήλ, το κυρίως ενδιαφέρον τού Χρονικογράφου ήτο η επιστροφή τών εξορίστων γι’ αυτό κι επισημαίνει, ότι έπρεπε να παραμείνουν εις την Βαβυλώνα έως εκπληρώσεως αμφοτέρων τών προφητειών: α) Αυτήν τού Ιερεμίου περί εβδομηκονταετούς κυριαρχίας τής Βαβυλώνος [ΚΘ:10 (ΛΣΤ Ο΄)] και β) Αυτήν εις το Λευιτικό περί ερημώσεως και σαββατιαίας αναπαύσεως τής γης τού Ιούδα (ΛΕΥΙΤ. ΚΣΤ:34-35).

Αυτές οι δύο προφητείες, αγαπητοί αναγνώστες, δεν πρέπει να αναμειγνύονται και να μπερδεύονται, όπως ακριβώς κάνει η Εταιρία Σκοπιά. Διότι όχι μόνον αναφέρονται εις διαφορετικούς περιόδους και διαφορετικά μήκη, αλλά επίσης αναφέρονται και εις διαφορετικά έθνη! Εφόσον όμως οι δύο περίοδοι ήσαν τόσο στενά συνδεδεμένοι μεταξύ των, ώστε το τέλος τής μίας περιόδου εξαρτάτο από το τέλος τής άλλης, ο Χρονικογράφος (όπως και ο Δανιήλ) τις συνέδεσε.

2. Ποιος ακριβώς ήταν "ο λόγος τού Κυρίου ο δια στόματος Ιερεμίου" που εννοεί ο Έσδρας ότι εκπληρώθηκε;

Ποίος λοιπόν ήτο ‘ο λόγος τού Κυρίου ο δια στόματος Ιερεμίου’ που εξεπληρώθη κατά την διάρκεια τής αιχμαλωσίας, συμφώνως προς τον Έσδρα; Είναι το δεύτερον τμήμα τής προφητείας τού Ιερεμίου περί τών 70 ετών ‘για την Βαβυλώνα’: «θέλω επισκεφθή υμάς, και θέλω εκτελέσει προς υμάς τον λόγον μου τον αγαθόν, να επαναφέρω υμάς εις τον τόπον τούτον» (ΙΕΡ. ΚΘ:10β Εβρ. (ΛΣΤ΄ Ο΄)].

Αγαπητοί Μάρτυρες τού Ιεχωβά, προσέξτε σάς παρακαλώ πολύ το εξής σημαντικό: Ο προφήτης Ιερεμίας, δεν είπε ότι ο Γιαχβέ ΠΡΩΤΑ θα επεσκέπτετο τούς εξορίστους (με το να επιστρέψουν εις την Ιερουσαλήμ), κι αυτό ως αποτέλεσμα τού γεγονότος τής ολοκληρώσεως τών 70 ετών, όπως δηλαδή εφαρμόζει την προφητεία η Εταιρία Σκοπιά. Αντιθέτως, ο προφήτης εμφανώς αναφέρει, ότι ΠΡΩΤΑ θα ολοκληρώνοντο τα 70 έτη, και ΚΑΤΟΠΙΝ τής λήξεώς των, ο Γιαχβέ θα επεσκέπτετο τούς εξορίστους και θα τούς απελευθέρωνε για να επιστρέψουν εις την Ιερουσαλήμ! Τα 70 έτη, δηλαδή, θα ολοκληρώνοντο ενώ οι Ιουδαίοι εξόριστοι ευρίσκοντο ακόμη εις την Βαβυλώνα!!!

Κι έτσι ακριβώς συνέβη: Η Βαβυλώνα έπεσε στον Κύρο, τον βασιλιά τής Περσίας, τον Οκτώβριο τού 539 π.Χ., κι έτσι εξεπληρώθη η προφητεία τών 70 ετών ‘για την Βαβυλώνα’. Το επόμενο έτος, ο Κύρος, εξέδωσε το διάταγμα που επέτρεπε εις τούς Ιουδαίους εξορίστους να επιστρέψουν εις την Ιερουσαλήμ. Το τέλος τών 70 ετών με την πτώση τής Βαβυλώνος και η επιστροφή τών Ιουδαίων ένα έτος αργότερα, είναι δύο ξεχωριστά γεγονότα, και το τελευταίο τών οποίων είναι αυτό για το οποίο κάνει λόγο ο Έσδρας εις το Β΄ ΧΡΟΝ. (Β΄ ΠΑΡ. Ο΄) ΛΣΤ:22-23. Η αναφορά του λοιπόν εις τον λόγο ‘δια στόματος Ιερεμίου’ εις αυτούς τούς στίχους, είναι μία αναφορά εις το δεύτερο μισό τού στίχου 10 εις το κεφάλαιο 29 τού βιβλίου τού Ιερεμίου.

Διαπιστώνουμε λοιπόν, ότι το Β΄ ΧΡΟΝ. (Β΄ ΠΑΡ. Ο΄) ΛΣΤ:22-23, όπως και το ΔΑΝ. Θ:2, εναρμονίζονται με την προφητεία τού Ιερεμίου περί τών εβδομήκοντα ετών. Ο Χρονικογράφος τερματίζει την περίοδο ενώ οι Ιουδαίοι εξόριστοι ζούσαν ακόμη εις την Βαβυλώνα, ‘μέχρι τού καιρού τής βασιλείας τών Περσών’, δηλαδή το 539 π.Χ.

Τονίζει το γεγονός, ότι οι Ιουδαίοι εξόριστοι δεν ηδύναντο να επιστρέψουν εις την Ιερουσαλήμ, μέχρι να ολοκληρωθούν τα εβδομήκοντα έτη τής Βαβυλώνος και ‘εωσού η γη χαρεί τα σάββατα αυτής’. Κατόπιν ο Γιαχβέ τούς απελευθέρωσε για να επιστρέψουν εις την πατρίδα τους, εις εκπλήρωσιν τού ΙΕΡ. ΚΘ:10β, το 1^ο έτος τού Κύρου. Τα λόγια τού Χρονικογράφου, εάν κατανοηθούν ορθώς, δεν δύνανται να σημαίνουν, ότι η ερήμωση τού Ιούδα, μετά την καταστροφή τής Ιερουσαλήμ και τού Ναού, διήρκησε 70 έτη.

Εκτός από τα λόγια τού Ιερεμίου περί τών ‘εβδομήκοντα ετών που είχαν παραχωρηθεί εις την Βαβυλώνα’ [ΙΕΡ. ΚΘ:10 (ΛΣΤ΄ Ο΄)], ο συγγραφεύς τών Χρονικών προφανώς είχε υπ’ όψιν του και τα εξής τού αυτού προφήτου: «Και πάντα τα έθνη θέλουσι δουλεύσει εις αυτόν, κι εις τον υιόν αυτού, και εις τον υιόν τού υιού αυτού, εωσού έλθει ο καιρός τής γης και αυτού· και έθνη πολλά και βασιλείς μεγάλοι θέλουσι καταδουλώσει αυτόν» (ΙΕΡ. ΚΖ:7)

Πλέον συγκεκριμένως, όταν ο Έσδρας αναφέρει ότι ‘ήσαν δούλοι εις αυτόν (δηλ. εις τον βασιλέα τής Βαβυλώνος) και εις τούς υιούς αυτού, μέχρι τού καιρού τής βασιλείας τών Περσών, δια να πληρωθεί ο λόγος τού Κυρίου ο δια στόματος Ιερεμίου’ (Β΄ ΧΡΟΝ. (Β΄ ΠΑΡ. Ο΄) ΛΣΤ:20-21), παραπέμπει εις τα ανωτέρω λόγια τού Ιερεμίου (ΙΕΡ. ΚΖ:7).

Ο Έσδρας, δεν σχολιάζει την εφαρμογή τής προφητείας ‘εις πάντα τα έθνη’. Περιορίζεται εις την εφαρμογή της εις τούς Ιουδαίους αιχμαλώτους. Αυτοί οι εξόριστοι ήσαν αναγκασμένοι να παραμείνουν εις την Βαβυλώνα έως την εκπλήρωση ορισμένων προφητειών. Αυτό ακριβώς τονίζει ο Χρονικογράφος. Ήσαν αναγκασμένοι να παραμείνουν:

1^ον) «μέχρι τού καιρού τής βασιλείας τών Περσών» (ΙΕΡ. ΚΕ:12, ΚΖ:7. ΚΘ:10)

2^ον) «έως ότου η γη θέλει απολαύσει τα σάββατα αυτής (ΛΕΥΙΤ. ΚΣΤ:34-35)

3^ον) «έως ότου συμπληρωθώσιν τα εβδομήκοντα έτη (ΙΕΡ. ΚΕ:11, ΚΘ:10)

Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε, ότι ο Έσδρας ουδεμίαν εξήγηση δίδει ως προς το πώς εφαρμόζεται η περίοδος τών εβδομήκοντα ετών. Ο σκοπός του ήτο άλλος. Ήθελε να δείξει ότι οι Ιουδαίοι εξόριστοι δεν ηδύναντο να επιστρέψουν εις την πατρική τους γη, μέχρι να εκπληρωθούν ορισμένες προφητείες, ανάμεσα εις τις οποίες βεβαίως και η προφητεία τών ‘εβδομήκοντα ετών για την Βαβυλώνα’ [ΙΕΡ. ΚΘ:10 (ΛΣΤ΄ Ο΄)]. Εφόσον όλοι εγνώριζον, ότι αυτή η περίοδος έληξε όταν άρχισαν να κυβερνούν οι Πέρσες, το 539 π.Χ., δεν ήτο αναγκαίο να υπεισέλθει εις λεπτομέρειες και δεν εξηγεί πότε και πώς άρχισε αυτή η περίοδος.

Εν συνεχεία, όταν λέγει ότι οι αιχμάλωτοι ευρίσκοντο εις την Βαβυλώνα και η γη απελάμβανε σαββατιαία ανάπαυση ‘εωσού συμπληρωθώσιν εβδομήκοντα έτη’, θα ήτο εσφαλμένο να συμπεράνουμε ότι ο Έσδρας διεκρατούσε την άποψη, ότι η Ιουδαϊκή εξορία και η σαββατιαία ανάπαυση διήρκησαν εβδομήκοντα έτη. Επί παραδείγματι, εάν πάει κάποιος εις το κρεββάτι του τα μεσάνυκτα και αναπαύεται ‘έως να ολοκληρωθεί η νύκτα’, αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι κοιμήθηκε ΟΛΗ την νύκτα!

Κατά παρόμοιον δε τρόπον, η γη απήλαυσε μία σαββατιαία ανάπαυση (‘εωσού συμπληρωθώσιν εβδομήκοντα έτη’), αλλά όχι απαραιτήτως από την αρχή τών εβδομήκοντα ετών! Άλλωστε, η περίοδος αυτή τής Βαβυλωνιακής επικυριαρχίας και δουλείας για τα γύρω έθνη, άρχισε πολλά έτη προ τής καταστροφής τής Ιερουσαλήμ και τής απογυμνώσεως τού Ιούδα από τον πληθυσμό του, όπως αποδεικνύεται τόσο από την Αγία Γραφή, όσο και από τα ιστορικά γεγονότα. Φυσικά ο Έσδρας ήτο πλήρως ενήμερος για όλα αυτά.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι, τόσο το Β΄ ΧΡΟΝ. (Β΄ ΠΑΡ. Ο΄) ΛΣΤ:20-21 όσο και το ΔΑΝ. Θ:2, δύνανται να εναρμονισθούν με την προφητεία τού Ιερεμίου περί τών εβδομήκοντα ετών. Ο Δανιήλ ορίζει την λήξη τής περιόδου ενόσω οι Ιουδαίοι αιχμάλωτοι ευρίσκοντο ακόμη εις την Βαβυλώνα, το 539 π.Χ.

Ο Έσδρας εξάλλου δίδει έμφαση εις το γεγονός, ότι οι Ιουδαίοι εξόριστοι δεν ηδύναντο να επιστρέψουν εις την Ιερουσαλήμ έως να συμπληρωθεί ΚΑΙ η σαββατιαία περίοδος αναπαύσεως τής γης. Ύστερα ΚΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΗ τη συμπλήρωση, ο Γιαχβέ [εις εκπλήρωση τού χωρίου «θέλω επισκεφθή υμάς, και θέλω εκτελέσει προς υμάς τον λόγον μου τον αγαθόν, να επαναφέρω υμάς εις τον τόπον τούτον» (ΙΕΡ. ΚΘ:10β Εβρ. (ΛΣΤ΄ Ο΄)], τούς επανέφερε εις την πατρίδα τους, το πρώτο έτος τού Κύρου.

Εάν τα λόγια τού Έσδρα κατανοηθούν σωστά, δεν θα θεωρηθεί ότι σημαίνουν δήθεν, ότι η ερήμωση τού Ιούδα, μετά την καταστροφή τής Ιερουσαλήμ και τού Ναού της, διήρκησε εβδομήκοντα έτη.

Συνοψίζοντας λοιπόν λέμε τα εξής: Ο συγγραφεύς τών Χρονικών, εις το ανωτέρω χωρίο, εμφανώς υπαινίσσεται την προφητεία τού Ιερεμίου που μόλις παραθέσαμε: «Και πάντα τα έθνη θέλουσι δουλεύσει εις αυτόν, και εις τον υιόν αυτού, και εις τον υιόν τού υιού αυτού, εωσού έλθει ο καιρός τής γης και αυτού·» (ΙΕΡ. ΚΖ:7). Έχουν περάσει σχεδόν δύο δεκαετίες από τότε που κατεκτήθη για πρώτη φορά η Ιερουσαλήμ κι άρχισε η δουλεία τών Ιουδαίων εις την Βαβυλώνα. Τα υπόλοιπα έτη τής δουλείας (49 σχεδόν έτη) οι Ιουδαίοι θα τα περνούσαν εξόριστοι εις την Βαβυλώνα.

Ο Χρονικογράφος, υπαινισσόμενος το ΙΕΡ. ΚΖ:7, δεν αναφέρει επακριβώς την φράση ‘Και πάντα τα έθνη’, αλλά επικεντρώνεται μόνον εις το υπόλοιπο τών Εβραίων που εφέρθησν αιχμάλωτοι εις την Βαβυλώνα, μετά την καταστροφή τής Ιερουσαλήμ. Έως πότε αυτοί θα υπηρετούσαν τον βασιλέα τής Βαβυλώνος;

Όπως αναφέρει ο Ιερεμίας ‘εωσού έλθει ο καιρός τής γης και αυτού’, τον οποίον καιρό ο συγγραφεύς τών Χρονικών (ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω συνέγραψε το βιβλίο μετά από την ολοκλήρωση τής συγκεκριμένης εβδομηκονταετούς περιόδου), συγκεκριμενοποίησε λέγοντας τα εξής: ‘μέχρι τού καιρού τής βασιλείας τών Περσών’, δηλαδή έως το 539 π.Χ.! Η κατάκτηση τής Βαβυλώνος από τούς Πέρσες, τερμάτισε την εβδομηκονταετή περίοδο δουλείας κι εξεπλήρωσε την προφητεία τού Ιερεμίου.

3. Λήξη Σαββατιαίας αναπαύσεως και δουλείας τών Ιουδαίων ΤΑΥΤΙΖΟΝΤΑΙ!

Πώς δικαιολογείται κάτι τέτοιο; Δύναται η Σκοπιά να δώσει ικανοποιητική εξήγηση;

Μελετώντας προσεκτικότερα τα συγκεκριμένα χωρία παρατηρούμε, ότι ο συγγραφεύς τών Χρονικών ταυτίζει χρονικώς την λήξη τής σαββατιαίας αναπαύσεως τής γης με την λήξη τής δουλείας τών Ιουδαίων. Εφόσον όμως κατά την Σκοπιά αυτά τα δύο συνέπεσαν χρονικώς όταν οι Εβραίοι επέστρεψαν εις την πατρίδα τους, κατά το τέλος τού καλοκαιριού ή εις τις αρχές τού φθινοπώρου (όρα ΕΣΔΡΑ Γ:1) τού (κατά την Σκοπιά) 537 π.Χ., (κατά πάσα όμως πιθανότητα 538 π.Χ.), πρέπει να συμπεράνουμε ότι:

1^ον) Ή οι εξόριστοι συνέχισαν να υπηρετούν τον βασιλέα τής Βαβυλώνος έως το 538 π.Χ. [κατά την Σκοπιά 537 π.Χ. (εφόσον τότε έληξε η σαββατιαία ανάπαυση)] ή

2^ον) Η σαββατιαία ανάπαυση τής γης ετελείωσε το 539 π.Χ. (εφόσον τότε έληξε η δουλεία τους).

Η πρώτη γνώμη φαίνεται απίθανη, κι έτσι αποκλείεται εν τη γενέσει της. Πώς ηδύναντο οι εξόριστοι να συνεχίζουν να υπηρετούν τον βασιλέα τής Βαβυλώνος για ένα επιπλέον ακόμη έτος, μετά από την πτώση τής αυτοκρατορίας και την εκθρόνισή του το 539 π.Χ.; Μήπως τότε είναι πιθανή η δευτέρα περίπτωση, κατά την οποίαν η σαββατιαία ανάπαυση τής γης ολοκληρώθη το 539 π.Χ.; Ο συγγραφεύς τών Χρονικών, δεν συσχέτισε το έτος επιστροφής (538 π.Χ.) ως το τελευταίο έτος τής σαββατιαίας αναπαύσεως τής γης.

Άξιον δε παρατηρήσεως είναι επίσης το γεγονός, ότι συμφώνως προς τις οδηγίες τού Λευιτικού, η γη θα απολάμβανε μίαν πλήρη ανάπαυση κατά την διάρκεια ενός σαββατιαίου έτους.

«Το δε έβδομον έτος θέλει είσθε σάββατον αναπαύσεως εις την γην, σάββατον δια τον Κύριον· τον αγρό σου δεν θέλεις σπείρει, και την άμπελόν σου δεν θέλεις κλαδεύσει. 5. Δεν θέλεις θερίσει τον βλαστάνοντα αφ’ αυτού θερισμόν σου, και τα σταφύλια τής ακλαδεύτου αμπέλου σου δεν θέλεις τρυγήσει· ενιαυτός αναπαύσεως θέλει είσθαι εις την γην» (ΛΕΥΙΤ. ΚΕ:4-5 Εβρ.)

Τα σαββατιαία έτη υπελογίζοντο από Τισρί σε Τισρί (ΛΕΥΙΤ. ΚΕ:9 Εβρ.). Οι εναπομείναντες Ιουδαίοι που επέστρεψαν το 538 π.Χ., όπως είπαμε και ανωτέρω, έφθασαν εις την πατρίδα τους κατά το τέλος τού καλοκαιριού ή εις τις αρχές τού φθινοπώρου, προ τού εβδόμου μηνός Τισρί (16-17 Σεπτέμβρη), όπως εμφανώς δηλώνεται εις τον ΕΣΔΡΑ Γ:1. Επειδή εχρειάζοντο τροφή για τον χειμώνα, φαίνεται πολύ πιθανόν, ότι ξεκίνησαν αμέσως τις προετοιμασίες προς απόκτησιν τροφής. Ηδύναντο να μαζέψουν ελιές και φρούτα, όπως σταφύλια από ακλάδευτα αμπέλια.

Τα σταφύλια ήταν πολύτιμη τροφή, διότι ήσαν απεξηραμένα σαν σταφύδες κι εχρησιμοποιούντο ως χειμερινά τροφή. Έτσι, εάν αυτό είναι αληθές, ότι δηλαδή μάζεψαν τροφή κατά τον γυρισμό τους (το οποίο φαίνεται πολύ πιθανόν), το τελευταίο έτος τής σαββατιαίας πλήρους αναπαύσεως τής γης, δεν δύναται να είναι το 538 π.Χ., αλλά πρέπει να ήτο το έτος το οποίο είχε τελειώσει αμέσως πριν από την 1^η τού Τισρί τού 539 π.Χ. (λαμβανομένου δε υπ’ όψιν, ότι ο Κύρος, ο βασιλεύς τής Περσίας, άρχισε να κυβερνάει κατά το Φθινόπωρο τού 539 π.Χ.)

Αυτό θα εξηγούσε για ποιο λόγο, ο συγγραφεύς τών Χρονικών, τερματίζει την σαββατιαία ανάπαυση τής γης ΚΑΙ την δουλεία τών εξορίστων εις το ίδιο χρονικό σημείο! Κάτι βεβαίως που η διδασκαλία τής Σκοπιάς είναι ανεπαρκής εις το να δώσει μίαν ικανοποιητική εξήγηση, εφόσον, κατ’ αυτήν, σαββατιαία ανάπαυση και λήξη δουλείας εξορίστων συμπίπτουν ΜΟΝΟΝ κατά το 537 π.Χ.!

Διεπιστώσαμε λοιπόν, ότι δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να στηρίξει εις αυτό το χωρίο [Β΄ ΧΡΟΝ. (Β΄ ΠΑΡ. Ο΄) ΛΣΤ:20-21] η Εταιρία Σκοπιά τη θεωρία της περί εβδομηκονταετούς ερημώσεως τής Ιερουσαλήμ, ενάρξεως τών ‘καιρών τών εθνών’ εις το 607 π.Χ. και λήξεως αυτών εις το 1914!

**************************************

Έως τώρα, αγαπητοί αναγνώστες, αποδείξαμε ότι τα τέσσερα (4) από τα έξι (6) χωρία που επικαλείται η Εταιρία Σκοπιά, προκειμένου να αποδείξει το 607 π.Χ. ως το έτος καταστροφής τής Ιερουσαλήμ, ισχυριζομένη, ότι δήθεν πέρασαν 70 έτη πλήρους ερημώσεώς της, μετά την καταστροφή τής πόλεως και τού Ναού, εις την πραγματικότητα δεν λένε τίποτα τέτοιο.

Εις τα επόμενα δύο (2) χωρία, τα οποία η Εταιρία Σκοπιά χρησιμοποιεί κατά τον ίδιο τρόπο, όχι μόνον αποδεικνύεται το εσφαλμένον τής συγκεκριμένης ημερομηνίας (607 π.Χ.), αλλά αποδεικνύεται και τεκμηριώνεται η χρονολόγηση τών (κοσμικών) ιστορικών, ότι η Ιερουσαλήμ δηλαδή κατεστράφη το 587 π.Χ.!!!

Τα χωρία αυτά είναι το ΖΑΧ. Α:7,12 και Ζ:1-5. Η Εταιρία Σκοπιά θεωρεί, ότι πρόκειται για πρόσθετες παραπομπές εις την προφητεία τού Ιερεμίου περί τών 70 ετών. Όμως λείπουν ολοκληρωτικά οι αποδείξεις για το συμπέρασμα αυτό. Κανένα από τα κείμενα αυτά δεν περιέχει αναφορά εις τον Ιερεμία, όπως π.χ. συναντούμε εις το ΔΑΝ. Θ:2 και το Β΄ ΧΡΟΝ. ΛΣΤ:20-21. Τα συμφραζόμενα αυτών τών κειμένων δείχνουν ότι τα 70 έτη που μνημονεύονται εκεί αφορούν εις εντελώς διαφορετικές περιόδους. Η ανάπτυξη που ακολουθεί θα αποδείξει τού λόγου το αληθές.