Όταν σε μία αντιπαράθεση επιχειρημάτων, ο συνομιλητής σας σταματάει να επιχειρηματολογεί για το αντικείμενο της συζήτησης, και αρχίζει να σας κατηγορεί προσωπικά, τότε να ξέρετε ότι στέρεψε από επιχειρήματα!

Έχετε ξεκινήσει μία συζήτηση με κάποιον, και επιχειρηματολογείτε εναντίον των θέσεών του, όπως κάνει και αυτός εναντίον των δικών σας θέσεων. Κάποια στιγμή όμως, αντιλαμβάνεστε ότι η συζήτηση έχει αλλάξει αντικείμενο! Ο άνθρωπος αυτός, αντί να επικεντρωθεί στο θέμα, έχει αρχίσει να σας κατηγορεί προσωπικά, και η συζήτηση έχει εκφυλισθεί σε λασπολογία. Τι σημαίνει αυτό;

Απλούστατα, σημαίνει ότι ο άνθρωπος αυτός, αντιλαμβάνεται τη γύμνια των θέσεών του, και νιώθει θιγμένος από το ότι δεν μπορεί να τις στηρίξει πλέον. Όμως, αντί να τις εγκαταλείψει, και να σας ευχαριστήσει που του ανοίξατε τα μάτια, ξαφνικά σας θεωρεί ως "εχθρό της ιδεολογίας του", και ως εχθρό του, επιθυμεί να σας εξοντώσει ηθικά. Θεωρεί ότι αν θίξει την προσωπικότητά σας μπροστά στους τρίτους που παρακολουθούν τη συζήτηση, θα σας κάνει να φαίνεστε λιγότερο αξιόπιστος, και έτσι νιώθει ότι ξεφεύγει από την υποχρέωση να αντιμετωπίσει (ή να αποδεχθεί) τα επιχειρήματά σας, όσο λογικά και αν είναι.

Αυτός είναι ο τρόπος των φανατικών, που δεν αποζητούν την αλήθεια, αλλά την προβολή της ιδεολογίας τους.

Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις, που το θέμα της συζήτησης είναι εξ' αρχής η ηθική υπόσταση κάποιου, ή που τα επιχειρήματα κάποιου, εξαρτώνται από την ηθική του υπόσταση. Για παράδειγμα, αν το θέμα της συζήτησης είναι κάποια προσωποπαγής θρησκεία, που στηρίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο πρόσωπο του ηγέτη της, τότε είναι φυσικό και λογικό, το ότι σε μια συζήτηση γι' αυτήν, θα τεθεί αναγκαστικά το θέμα: "Ποιος είναι αυτός που αξιώνει την πίστη και την εμπιστοσύνη των άλλων στο πρόσωπό του". Δεν θα είναι όμως καθόλου λογικό, το να χρησιμοποιήσει κάποιος την κακή διαγωγή ενός απλού μέλους αυτής της θρησκείας, για να θίξει ολόκληρη τη θρησκεία! Ένα (ή περισσότερα) κακά μέλη, δεν αλλάζουν τίποτα στο θέμα της αξιοπιστίας μιας θρησκείας ή μιας ιδεολογίας. ΕΚΤΟΣ και αν οι ανήθικες πράξεις τους, διατάσσονται από την ίδια τη θρησκεία τους!

Στα πλαίσια αυτά, μπορεί να κατανοηθεί και η λασπολογία πολλών, (αλλοθρήσκων ή αιρετικών), εναντίον διαφόρων Χριστιανών ή κληρικών. Επειδή δεν έχουν επιχειρήματα εναντίον της Χριστιανικής πίστης, στρέφονται εναντίον προσώπων. Και δεν έχουν τη στοιχειώδη λογική να σκεφθούν ότι σε ΚΑΘΕ ιδεολογία, πίστη ή θρησκεία, υπάρχουν και κακά μέλη. Αλλά αυτό δεν επηρεάζει την αλήθεια (ή το ψεύδος αντίστοιχα) της θρησκείας τους.

Εάν βέβαια σε μία συζήτηση, κάποιος προτάσσει τα μέλη της θρησκείας του, ή τον εαυτό του, ως "παράδειγμα προς μίμησιν", τότε φυσικά δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει όσους αποδείξουν "σκάρτο" αυτόν, ή τα υποτιθέμενα "καθαρά" μέλη της θρησκείας του. Ο ίδιος προκάλεσε την προσωπική αυτή επίθεση στο πρόσωπό του, και στους ομοπίστους του, δίνοντας ψευδείς συστάσεις. Αλλά προσωπικές επιθέσεις, σε ανθρώπους που η διαγωγή τους δεν σχετίζεται με τα δόγματα της πίστης τους, ή που δεν προτάσσουν τον εαυτό τους ή τη διαγωγή των μελών της θρησκείας τους, κρύβει μόνο δόλο, φανατισμό, και έλλειψη επιχειρημάτων ουσίας.

Υπάρχει και η περίπτωση, κάποιος να σας παραπέμψει σε μία υποτιθέμενη "αυθεντία" για κάποιο θέμα, που όμως κάθε άλλο, παρά αυθεντία είναι! Εάν λοιπόν έχετε ντοκουμέντα, ότι η "αυθεντία" αυτή που σας συστήνουν είναι ανεπαρκής για το θέμα αυτό, δεν θα μπορούσε κανείς να σας κατηγορήσει για "προσωπική επίθεση", αν παρουσιάσετε αυτά τα ντοκουμέντα, που αποδεικνύουν την αναξιοπιστία της σχετικά με το υπό συζήτησιν θέμα. Και βέβαια, όταν μιλάμε για αναξιοπιστία, δεν εννοούμε ζητήματα ηθικής. Αν για παράδειγμα ένας μεγάλος φυσικός αποδεικνυόταν κλεπτομανής, η κλεπτομανία του αυτή, δεν θα ήταν ντοκουμέντο εναντίον των ικανοτήτων του ως φυσικού. Και το να τονίσετε μία τέτοια άσχετη ιδιότητά του, για ένα θέμα συζήτησης σχετικό με τη φυσική, θα σας εξέθετε ότι του κάνετε προσωπική επίθεση, σε άσχετο θέμα! Αν όμως είχατε στη διάθεσή σας αντίγραφο από κάποιο επίσημο χαρτί, που αποδείκνυε ότι το δίπλωμά του ως φυσικός το είχε πάρει με δόλο, τότε θα είχε κάποια χρησιμότητα για την αξιοπιστία του μια τέτοια απόδειξη, αν και πάλι όχι απόλυτη χρησιμότητα. Αλλά τουλάχιστον δεν θα αποτελούσε κάτι τέτοιο μια άσχετη προσωπική επίθεση.

Μερικοί πάλι, συγχέουν τις διαπιστώσεις αντιφάσεων στα λόγια τους, με προσωπικές επιθέσεις. Γιατί είναι συνηθισμένο σε μία συζήτηση, ο συνομιλητής σας να πέσει σε αντιφάσεις. Κάτι που λέει τη μία στιγμή, να έρχεται σε αντίθεση με κάτι που λέει την άλλη. Και φυσικά εσείς σπεύδετε να του το επισημάνετε. Τότε όμως, μερικοί απ' αυτούς, (λόγω της αντιφατικής τους σκέψης), σπεύδουν να θεωρήσουν αυτή την επισήμανση ως προσωπική επίθεση! Γιατί αδυνατούν να διακρίνουν μεταξύ αντιφάσεων και λασπολογίας. Και σε μια τέτοια περίπτωση, είναι συνηθισμένο ο άνθρωπος αυτός να αρχίσει να σας επιτίθεται, να διαστρεβλώνει τα λόγια σας, για να βρει και στα δικά σας λόγια μια υποτιθέμενη αντίφαση. Αυτό είναι δείγμα φανατισμού και διαταραγμένης προσωπικότητας.

Υπάρχει βεβαίως και η περίπτωση εκείνων που ΕΚΟΥΣΙΩΣ διαστρέφουν κάποια κείμενα, ή λόγια, μόνο και μόνο για να εξαπατήσουν τους ακροατές ή συνομιλητές τους. Σε μία τέτοια περίπτωση κατ' ανάγκην ο συνομιλητής τους ίσως τους εκθέσει ως "απατεώνες". Αυτό όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί προσωπική επίθεση, όταν αποδεδειγμένα ο άλλος παρουσιάσει στοιχεία ότι ο συνομιλητής του έκανε διαστρέβλωση των πηγών. Εκτός και αν τελικά τη διατρέβλωση την κάνει αυτός που κατηγορεί! Μία άμεση έρευνα στις πηγές, θα δείξει ποιος από τους δύο είναι ο απατεώνας. Ας μη ξεχνάμε όμως και την περίπτωση λάθους. Πιθανόν κάποιος πράγματι να παρανόησε κάτι, και αδίκως να κατηγορηθεί ως απατεώνας από τον συνομιλητή του. Σε μία τέτοια περίπτωση, η "συγνώμη" αυτού που έκανε το λάθος, θα είναι αψευδής μάρτυρας της αθωότητάς του. Η επιμονή του όμως σε μία αποδεδειγμένη διαστρέβλωση, θα είναι αψευδής μάρτυρας της απάτης του, ή του εγωισμού του.

Είναι πολύ συχνή επίσης η "απειλή" πολλών τους οποίους "στριμώχνετε" σε μία συζήτηση, ότι "γι' αυτό που είπες, θα καταφύγω στη δικαιοσύνη..." ή "κάπου θα σε πετύχω, και τότε θα τα πούμε...", ή "θα βρω ποιος είσαι και τότε...". Φυσικά πρόκειται για ανθρώπους νοοτροπίας τέτοιας, που θέλουν να στηρίζουν την ιδεολογία τους σε βίαιη ΕΠΙΒΟΛΗ και όχι στη λογική. Πρόκειται για τύπους δικτατορικής νοοτροπίας, που θεωρούν ότι οι θέσεις πρέπει να επιβάλλονται και όχι να κερδίζονται με τη λογική.

Δεν λείπουν φυσικά και οι ΣΤΗΜΕΝΕΣ λασπολογίες προσώπων, όταν κάποιοι τους θεωρούν επικίνδυνους για την επέκταση της ιδεολογίας τους. Τέτοιες κατασκευασμένες κατηγορίες, στηρίζονται στη λογική: "ρίξε μπόλικη λάσπη, κάτι θα μείνει". Και συχνά υπάρχουν στημένες ολόκληρες βιομηχανίες συκοφαντίας, για να διαστρέψουν με ψεύδη όσα δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν με λογικά επιχειρήματα και αλήθεια.

Όταν λοιπόν σε μία συζήτηση που συμμετέχετε ή παρακολουθείτε, βλέπετε κάποιον από τους συνομιλητές να καταφεύγει σε προσωπικές επιθέσεις, τότε μπορείτε να ξέρετε ποιος ξέμεινε από επιχειρήματα, και ποιος μπερδεύει την πίστη με το πρόσωπο που πιστεύει. Μπορείτε έτσι να ξεχωρίσετε τον "οπαδό", από τον όντως ορθολογιστή.

Γ. Κ.