• 1. Οι κοινές καταβολές των αιρέσεων

• 2. Επιλογή μιας «παναίρεσης» ως περιεκτικό παράδειγμα

• 3. Περιληπτικά τα πρώτα βήματα και κίνδυνοι που εξετάσαμε

  • Α. Ο πρώτος φωτισμός

  • Β. Κίνδυνος «βολέματος»

  • Γ. Η σύγκρουση με την αίρεση ο διωγμός του

• 4. Ο κίνδυνος να γίνει αιρεσιάρχης

• 5.  «Κόλλημα» με την αίρεση

• 6. Η περιπλάνηση στη θρησκευτική έρημο, μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο

• 7. Οργή και ενοχές

• 8. Ψυχολογικοί φόβοι

• 9. Αναζήτηση ομοιοπαθών

• 10. Ο πειρασμός τής αιρεσιαρχίας

• 11. Η κακόδοξη παγίδα τής "αόρατης εκκλησίας"

• 12. Η παγίδα τής απογοήτευσης και τής απομάκρυνσης

• 13. Η παγίδα τής ηθικής εξαχρείωσης

• 14. Ξεπερνώντας την προκατάληψη για τις άλλες θρησκείες

• 15. Περιπλανώμενος στις άλλες θρησκείες

• 16. Η θαυματουργική επέμβαση τού Κυρίου

Αγαπητού ακροατές χαίρετε! Η σημερινή εκπομπή, αποτελεί το δεύτερο μέρος της σειράς, με τίτλο: «Ο δύσκολος δρόμος της επιστροφής».

1. Οι κοινές καταβολές των αιρέσεων

Η σειρά αυτή αναφέρεται στη δύσκολη και ανηφορική πορεία ενός ανθρώπου, ο οποίος κατ’ αρχήν παγιδεύτηκε στα δίχτυα μιας αίρεσης του Χριστιανικού κόσμου, και στη συνέχεια με τη βοήθεια και τη συνδρομή του Κυρίου, προσπαθεί να επιστρέψει στην αλήθεια και στο φως του Χριστού.

Όπως επισημάναμε και στην προηγούμενη εκπομπή, ενώ στην αρχή φαίνεται πως κάθε αίρεση έχει και τα δικά της χαρακτηριστικά, και επομένως αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση, ωστόσο, ύστερα από μια βαθύτερη εξέταση του θέματος γίνεται πρόδηλο, το ότι γενικά οι αιρέσεις του Χριστιανικού κόσμου έχουν πάρα πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Εμφανίζουν δηλαδή μια συγγένεια διδασκαλιών και πρακτικών, και βέβαια κάτι τέτοιο είναι απολύτως φυσικό και αναμενόμενο, διότι όπως θα λέγαμε, η συγγένειά τους είναι και κληρονομική. Δεν ξεφύτρωσαν η μία ανεξάρτητα από την άλλη, αλλά έχουν κοινούς πατέρες ή παππούδες. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, έχουν ξεπηδήσει από τον χώρο της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, και είναι σχεδόν βέβαιο, ότι οποιαδήποτε αίρεση του Χριστιανικού κόσμου εξετάσουμε από ιστορικής πλευράς, θα βρούμε αρκετά πίσω, τον Λούθηρο, ή τον Ζβίγγλιο ή τον Καλβίνο. Δηλαδή, οι Χριστιανικές αιρέσεις, εκτός από ελαχιστότατες περιπτώσεις, μπορούν να καταταγούν στο χώρο του Προτεσταντισμού ή της Μεταρρύθμισης.

Έτσι, λίγο ή πολύ, τα βασικά τους χαρακτηριστικά, και στη δογματική και στην πρακτική τους, είναι κοινά. Και εξετάζοντας τον αγώνα που κάνει κάποιος που είναι εγκλωβισμένος σε μια απ’ αυτές, για να αποκτήσει την κατά Χριστόν ελευθερία και να οδηγηθεί πίσω στην αλήθεια, είναι πολύ διδακτικό, και βρίσκει άμεση εφαρμογή και για οποιαδήποτε άλλη.

2. Επιλογή μιας «παναίρεσης» ως περιεκτικό παράδειγμα

Στη δική μας τη μελέτη, εξετάζουμε την ιστορία ενός ανθρώπου, που βρισκόταν στο χώρο των ΜτΙ. Όπως εξηγήσαμε και στην προηγούμενη εκπομπή, διαλέξαμε αυτό τον χώρο, διότι είναι πολύ αντιπροσωπευτικός, ενώ από πλευράς δογματικών διδασκαλιών, είναι πλουσιότατος σε κακοδοξίες. Οι ΜτΙ έχουν κάνει μια ανθολογία των αιρετικών διδασκαλιών, σχεδόν από όλους τους αιρετικούς όλων των προηγουμένων αιώνων. Συχνά αρκετά εύστοχα, τους προσδίδεται και ο χαρακτηρισμός της «παναίρεσης».

Έτσι, εξετάζοντας αυτόν τον χώρο, εξετάζουμε ταυτόχρονα και τις κακοδοξίες όλων των άλλων αιρέσεων. Παράλληλα τονίσαμε, ότι η πορεία του ανθρώπου που περιγράφουμε, δεν είναι υποθετική ή αποκύημα της φαντασίας, αλλά στηρίζεται σε προσωπικές εμπειρίες γνωστών μας ανθρώπων. Δεν είναι φιλοσοφικού περιεχομένου η μελέτη μας. Αλλά εξιστόρηση πραγματικών γεγονότων, και προσωπικών εμπειριών, αρκετών υπαρκτών προσώπων.

3. Περιληπτικά τα πρώτα βήματα και κίνδυνοι που εξετάσαμε

Α. Ο πρώτος φωτισμός

Είδαμε λοιπόν, ότι το πρώτο βήμα σ’ αυτόν τον δρόμο της επιστροφής, γίνεται όταν ο Κύριος φωτίσει τον άνθρωπο, είτε άμεσα, (μέσω του λόγου Του), είτε έμμεσα, (μέσω κάποιου συνανθρώπου του), να διακρίνει, ότι μια από τις βασικές διδασκαλίες της αίρεσης στην οποία ανήκει, είναι εσφαλμένη.

Β. Κίνδυνος «βολέματος»

Στο σημείο αυτό, ο άνθρωπος αντιμετωπίζει το πρώτο βασικό δίλημμα. Ο ένας δρόμος είναι να σταματήσει την έρευνα, και να αγνοήσει την έστω μικρή αλήθεια που του φανερώθηκε, για να υπηρετήσει μονίμως πλέον το ψεύδος της αίρεσης, με αντάλλαγμα την εξωτερική του ηρεμία, και το κοινωνικοθρησκευτικό βόλεμα που του παρέχει η αίρεση.

Είναι φανερό, πως αυτός ο δρόμος είναι της κακίας. Εύκολος, αλλά και το τέλος του είναι η απώλεια. «Πλατεία είναι η πύλη, και ευρύχωρος η οδός, η φέρουσα εις την απώλεια, και πολλοί είναι οι εισερχόμενοι δι’ αυτής. (Ματθαίος 7/ζ: 13).

Ο άλλος δρόμος, είναι αυτός της Αρετής, της Ζωής αλλά και της θλίψεως. «Στενή είναι η πύλη και τεθλιμμένη ο οδός, η φέρουσα εις την ζωήν, και ολίγοι είναι οι ευρίσκοντες αυτήν» (Ματθαίος 7/ζ: 14).

Αυτός ο γενικός κανόνας, βρίσκει εφαρμογή και σ’ αυτή την περίπτωση. Έτσι, αν διαλέξει να συνεχίσει την έρευνα προς όφελος της αληθείας, ανεξαρτήτως των συνεπειών, τότε ο άνθρωπος αυτός έχει ολοκληρώσει το πρώτο βήμα στο δρόμο της επιστροφής, και ο Κύριος, εφ’ όσον φάνηκε πιστός στο λίγο, του δίνει περισσότερο, ώστε να διακρίνει πλέον με σαφήνεια και βεβαιότητα το δογματικό λάθος της αίρεσης.

Γ. Η σύγκρουση με την αίρεση ο διωγμός του

Αυτό, αρκετά σύντομα θα τον φέρει στο δεύτερο στάδιο. Ο Κύριος είχε πει στους μαθητές: «Ό,τι σας λέγω εν τω σκότει, είπατε εν τω φωτί. Και ό,τι ακούετε εις το ωτίον, κηρύξατε επί των δωμάτων» (Ματθαίος 10/ι: 27). Δεν μπορεί αυτό το τόσο σημαντικό στοιχείο να το κρατήσει για τον εαυτό του. Έτσι, πολύ σύντομα χαρακτηρίζεται σαν «αποστάτης», ή «ετεροδιδάσκαλος» και επακολουθούν θρησκευτικά δικαστήρια.

Αν δεν συμβιβαστεί και δεν υποκύψει στις ανοικτές πλέον απειλές της αίρεσης, τότε αποκόπτεται. Και συνήθως δεν φεύγει μόνος. Φέρνει μαζί του και ένα σωρό συκοφαντίες, που η αίρεση φροντίζει έντεχνα και ύπουλα να του προσάψει, έτσι ώστε να καταστήσει πλέον αδύνατη την επαφή του, με οποιαδήποτε άλλα ενεργά μέλη της ομάδας, μήπως ακούσουν κι άλλοι και αποχωρήσουν και αυτοί.

Σημειωτέον, πως για όλες αυτές τις ανίερες πράξεις, οι αιρετικοί χρησιμοποιούν την Αγία Γραφή για να τις υποστηρίξουν. Και γι’ αυτό είναι τόσο πολύ επικίνδυνοι. Διότι διαστρέφουν τον λόγο του Θεού, για να δικαιολογήσουν τις ενέργειές τους. Δεν ενδιαφέρονται για την ουσία, αλλά για τον τύπο. Έτσι, για παράδειγμα, δεν ενδιαφέρονται για το εάν αυτά που λέει κάποιος είναι πράγματι αληθινά ή όχι. Αλλά για το εάν μπορούν να βρεθούν δύο ή τρεις μάρτυρες κατηγορίας, που να αποδείξουν ότι πράγματι τα λέει ή τα πιστεύει, κ.ο.κ. Πράγματι, ο Φαρισσαϊκός νομικισμός, σε όλη του την μεγαλοπρέπεια. Προσπαθούν να είναι προσκολλημένοι στο γράμμα της Αγίας Γραφής, ενώ τους διαφεύγει το πνεύμα, επειδή είναι πονηρά τα έργα τους.

Ας επανέλθουμε όμως στον πνευματικό μας οδοιπόρο, και ας παρακολουθήσουμε σε ποιο ακριβώς σημείο βρίσκεται, και ποιοι είναι οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες του. Στην προηγούμενη εκπομπή, τον αφήσαμε να βρίσκεται μόνος, αποκομμένος, αλλά και ελεύθερος από την αίρεση. Στο σημείο αυτό ακριβώς, εμφωλεύουν πολλοί κίνδυνοι, που δεν είναι εμφανείς, αλλά μοιάζουν με υφάλους.

4. Ο κίνδυνος να γίνει αιρεσιάρχης

Η ένταση της πνευματικής και συνειδησιακής μάχης, δεν έχει ακόμα καταλαγιάσει. Ο ψυχολογικός και ο συναισθηματικός του κόσμος, βρίσκονται σε ιδιαίτερη εγρήγορση. Έτσι κινδυνεύει να του δημιουργηθούν προσωπικές εμπάθειες, εναντίον συγκεκριμένων προσώπων. Κινδυνεύει να αποπροσανατολισθεί από την αρχική του πορεία. Και ο αγώνας του για την αλήθεια, να καταντήσει αγώνας εναντίον της αίρεσης, χωρίς ο ίδιος να έχει ξεκαθαρίσει τις θέσεις του, και να έχει αποκτήσει γνώση, αγάπη και νηφαλιότητα.

Εάν πέσει σ’ αυτή την παγίδα, είναι βέβαιο πως θα αναλωθεί, χωρίς να φθάσει στο τέρμα του δρόμου. Οι άγιοι πατέρες λένε, ότι πρώτα πρέπει να καθαρισθείς εσύ ο ίδιος, και ύστερα να ασχοληθείς να καθαρίσεις και άλλους. Πρώτα να φωτισθείς εσύ, και ύστερα να φωτίσεις και άλλους. «πρώτον δει καθαρθείν, και είτα καθάραι. Πρώτον δει φωτισθήναι, και είτα φωτίσαι».

5.  «Κόλλημα» με την αίρεση

Επειδή όμως η αίρεση γι’ αυτόν ήταν το Α και το Ω για τη ζωή του, και ξαφνικά αισθάνεται προδομένος απ’ αυτήν, ο κίνδυνος είναι μεγάλος να του γίνει έμμονη ιδέα, και συνέχεια ο νους του και οι συζητήσεις του, να περιστρέφεται γύρω από το τι λένε και τι δεν λένε οι πρώην ομόπιστοί του, καυτηριάζοντάς τους, και μη μπορώντας να ασχοληθεί με την αλήθεια που οδηγεί στην ζωή, και δεν τη γνωρίζει ακόμα.

6. Η περιπλάνηση στη θρησκευτική έρημο, μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο

Η πορεία αυτή, μπορεί να παρομοιασθεί με την Έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο. Ο Φαραώ, που σ’ αυτή την περίπτωση είναι η ηγεσία της αίρεσης, όταν βλέπει ότι δεν μπορεί πλέον να κρατήσει τον Ισραήλ στην Αίγυπτο, δηλαδή τον άνθρωπο στην αίρεση, τότε τον διώχνει με την αποκοπή. Ο άνθρωπος όμως αυτός, δεν βρίσκεται αυτόματα στον χώρο της βασιλείας του Θεού, που είναι ο χώρος της Χριστιανικής Εκκλησίας, όπως ακριβώς δεν βρέθηκε ο Ισραήλ αυτόματα στη γη της Επαγγελίας, φεύγοντας από την Αίγυπτο.

Ακολουθεί μια μακρά και οδυνηρή περιπλάνηση στην έρημο, σ’ έναν χώρο αφιλόξενο. Δεν μπορεί ο άνθρωπος να ζήσει σ’ αυτόν επί μακρόν. Δεν είναι το φυσικό του περιβάλλον. Οι κίνδυνοι που παραμονεύουν είναι πολλοί και θανατηφόροι. Οι πειρασμοί είναι πολλών ειδών. Μπορούμε μάλιστα να πούμε, ότι και ποσοτικά υπάρχει αναλογία. Όπως ελάχιστοι από τους Ισραηλίτες κατάφεραν να μπουν στη γη της Επαγγελίας, έτσι ελάχιστοι δυστυχώς, είναι αυτοί που με τη Χάρη και με τη φανερή βοήθεια του Θεού, καταφέρνουν να φθάσουν στο τέλος του δρόμου και να γίνουν μέλη της αληθινής Χριστιανικής Εκκλησίας, μέλη του Σώματος του Χριστού.

Αυτό δεν το λέμε για να αποθαρρύνουμε όσους από τους ακροατές βρίσκονται σε αυτή την όντως δύσκολη θέση. Αντίθετα μάλιστα, επισημαίνοντας την πραγματικότητα, θέλουμε να τους βοηθήσουμε στον αγώνα τους, ενθαρρύνοντάς τους και προειδοποιώντας τους, ώστε να είναι προετοιμασμένοι και με τα πνευματικά τους αισθητήρια σε εγρήγορση.

7. Οργή και ενοχές

Αναχωρώντας λοιπόν ο άνθρωπος από την αίρεση, διακατέχεται από ανάμεικτα συναισθήματα. Ανακούφιση για την ελευθερία που απέκτησε, φεύγοντας από τη δουλεία της πλάνης της συγκεκριμένης αίρεσης. Αγανάκτηση και οργή, εναντίον όλων των υπαιτίων της πλάνης. Απογοήτευση, για το ότι τόσα χρόνια, όχι μόνο βρισκόταν δέσμιος σ’ αυτό το περιβάλλον, που έχει για θεμέλια το ψεύδος, την απάτη και την αδικία, αλλά και για το ότι το υποστήριξε με όλες του τις δυνάμεις. Τον βασανίζουν ενοχές, για το πόσους άλλους ο ίδιος έσπρωξε στην αίρεση αυτή, όντας τυφλό όργανό της. Βέβαια η διάθεσή του ήταν πάντα ειλικρινής, αλλά το αποτέλεσμα μετράει. Πώς τελικά ο ίδιος έγινε όργανο της πλάνης, και εν αγνοία του την υπηρέτησε πιστά, εναντίον του Θεού και των συνανθρώπων του. Αισθάνεται και βαθειά ευγνωμοσύνη προς τον Θεό, που δεν τον απέρριψε εξ αιτίας της αιρετικής του στάσης, αλλά τον βοήθησε να κατανοήσει κάποιες αλήθειες και να διαχωρίσει τη θέση του από την πλάνη της αιρέσεως.

8. Ψυχολογικοί φόβοι

Αλλά κοντά σ’ αυτά έρχονται να προστεθούν, και το συναίσθημα της μοναξιάς και εγκατάλειψης από τους οικείους του, συγγενείς και φίλους, που ανήκουν ακόμα στην αίρεση, αλλά και ένα ακαθόριστο συναίσθημα φόβου, για το τι πρόκειται να απογίνει μόνος στο άγνωστο.

9. Αναζήτηση ομοιοπαθών

Μέσα σ’ αυτή την κατάσταση, μπορεί να περάσει αρκετό καιρό. Γίνονται έντονες ζυμώσεις μέσα του. Παράλληλα ψάχνει να βρει ομοιοπαθείς, για να επικοινωνήσει μαζί τους και να ανταλλάξει μαζί τους τις εμπειρίες τους, μήπως και βοηθηθεί να ξεχωρίσει κάποιο μονοπάτι. Βλέπετε, ενώ έχει απορρίψει από πάνω του την προκατάληψη που είχε υπέρ της αίρεσης, δεν έχει απορρίψει και την προκατάληψη που του είχε αυτή υποβάλλει σχετικά με τις υπόλοιπες Χριστιανικές ομολογίες, ότι όλες ανεξαιρέτως προέρχονται από τον Σατανά.

Δεν έχει ακόμα βέβαια απορρίψει και όλα τα εσφαλμένα δόγματα και διδασκαλίες, με τα οποία η αίρεση επί χρόνια τον είχε γαλουχήσει. Θα χρειασθούν χρόνια, σκληρός αγώνας για καθένα από αυτά. Και προπαντός η Χάρη του Θεού για να μπορέσει να του τα αποβάλλει.

Έτσι, η περιπλάνηση στην έρημο έχει ήδη αρχίσει. Στην αρχή υπάρχει έντονος ζήλος, που εκδηλώνεται με αρκετή μελέτη, και με μια έντονη προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος, να διαρρήξει τα στεγανά της αίρεσης, και να ενημερώσει όσο το δυνατόν περισσοτέρους πρώην ομοπίστους του γίνεται. Κάτι τέτοιο συνήθως έχει κάποια αποτελέσματα, και κατ’ αυτό τον τρόπο δεν είναι πλέον τελείως μόνος, αλλά μοιράζεται μ’ αυτούς τη μοναξιά του, τις αγωνίες του, τις ανησυχίες του, και τις πνευματικές του αναζητήσεις και ανακαλύψεις.

10. Ο πειρασμός τής αιρεσιαρχίας

Στο σημείο όμως αυτό ακριβώς, κρύβεται ένας πολύ μεγάλος πειρασμός. Οι άνθρωποι που τον έχουν ακούσει, και που με όμοιο τρόπο έχουν αποχωρήσει από την αίρεση, δεν μπορούν να αντέξουν στον προσωπικό αγώνα για την εκζήτηση της αληθείας. Και δεν μπορούν κάτι τέτοιο, γιατί οι ρίζες τους δεν είναι βαθιές. Τους δημιουργείται ένα έντονο συναίσθημα στέρησης των θρησκευτικών συνάξεων. Επειδή οι αντιδράσεις τους δεν ήταν πρωτογενείς, τα περιμένουν όλα έτοιμα. Έχοντας την οργανωτική εικόνα της αίρεσης, προσπαθούν υποσυνείδητα να την αναπαράγουν. Ό,τι ακριβώς συνέβη με τους Ισραηλίτες στην έρημο. Κάποιοι τους έβγαλαν από την Αίγυπτο. Στην αρχή ήταν ευχαριστημένοι που ξέφυγαν από τη δουλεία των Αιγυπτίων, και αισθάνθηκαν ελεύθεροι. Αντιμετώπισαν όμως τις θλίψεις της ελευθερίας, και έτσι ανάγκασαν τον Ααρών, να τους φτιάξει ένα είδωλο. Ένα χρυσό μοσχάρι, για να το λατρεύουν στη θέση του Θεού. Ας λατρεύουν κάτι γρήγορα, κι ας είναι ο,τιδήποτε. Ας είναι είδωλο. Το ίδιο λοιπόν συμβαίνει και εδώ.

Αφού ενημερωθούν από τον άνθρωπο, του οποίου τα βήματα παρακολουθούμε, για τα συγκεκριμένα δόγματα της αίρεσης που διαπίστωσε πως είναι εσφαλμένα, και τον ανάγκασαν να διαχωρίσει τη θέση του, και τελικά να αποχωρήσει, του ζητούν να αναλάβει την πλήρη πνευματική τους καθοδήγηση. Να παίξει γι’ αυτούς το ρόλο που παλαιότερα έπαιζε η πνευματική ηγεσία της αιρέσεως.

Αν κοιτάξει κανείς την ιστορία, θα διαπιστώσει ότι αυτός ακριβώς υπήρξε και ο τρόπος δημιουργίας των περισσοτέρων Χριστιανικών αιρέσεων. Έτσι λοιπόν, ο άνθρωπος βρίσκεται σε έναν πάρα πολύ μεγάλο κίνδυνο. Εάν δεν διακρίνεται από ταπείνωση και διάκριση, αλλά έχει μέσα του έστω και μια μικρή δόση από το δηλητήριο του εγωισμού, τότε το πιο πιθανό είναι από εκζητητής της Εκκλησίας του Χριστού και της αληθείας, να καταντήσει αιρεσιάρχης, εκτός του Χριστού.

Εάν ο πονηρός βρει κατάλληλο έδαφος, δηλαδή έδαφος υψηλοφροσύνης, τότε υποβάλλει στον άνθρωπο και βιβλικές παροτρύνσεις για να ξεκινήσει τη δική του αίρεση, όπως οι εξής: «Ίσως ο Θεός να σε διάλεξε όπως τον Μωυσή, για να επιτελέσεις αυτό το συγκεκριμένο έργο». Ή του  φορτώνει μεγαλύτερες ευθύνες, εκτός από αυτές που φυσιολογικά είναι δικές του, όπως: «Τι θα γίνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι αν τους εγκαταλείψεις; Πού θα πάνε; Θα χαθούν! Έχεις αυτό το δικαίωμα να τους στερήσεις την πνευματική τροφή, που δεν μπορούν να τη βρουν μόνοι τους;»

Διακρίνετε αγαπητοί, τον διαβολικό συλλογισμό; Λέτε και ο ίδιος είναι διδάσκαλος φωτισμένος από τον Θεό, και μέλος της αληθινής Εκκλησίας, ώστε να γίνει ποιμένας και να αναλάβει να φωτίσει άλλους!

Αν υποκύψει στις πιέσεις, τις εσωτερικές και εξωτερικές, τότε το αποτέλεσμα είναι μοιραίο. «Τυφλός οδηγεί τυφλούς». Και βέβαια η κατάληξη είναι γνωστή: «Τυφλός δε τυφλόν εάν οδηγεί, αμφότεροι εις βόθρον θέλουσι πέσει» (Ματθαίος 15/ιε: 14).

Ας τονίσουμε και πάλι, ότι βασική αιτία για όλες αυτές τις ακραίες θέσεις, είναι η προκατάληψη που έχει δημιουργήσει η προηγούμενη αίρεση, ότι στον κόσμο υπάρχει γενική αποστασία, και δεν υπάρχει πουθενά ορατή η Αποστολική Εκκλησία του Χριστού.

Έτσι λοιπόν, αν ο άνθρωπος του οποίου παρακολουθούμε την πορεία της επιστροφής, ξεπεράσει και αυτόν τον πειρασμό με τη Χάρη του Θεού, τότε έχει κάνει ακόμη ένα βήμα προς την αληθινή Εκκλησία, αλλά ακόμη του υπολείπεται πολύς και δύσβατος δρόμος. Ούτε καν έχει δει τη γη της Επαγγελίας. Βρίσκεται ακόμη βαθειά μέσα στην έρημο, και το φως που έχει είναι λιγοστό.

11. Η κακόδοξη παγίδα τής "αόρατης εκκλησίας"

Η αντίληψη που έχει περί γενικής αποστασίας, θα αποτελέσει και την αφετηρία για τον επόμενο πειρασμό που έχει να αντιμετωπίσει.

Επειδή όμως είναι τόσο διαβρωτική και καταλυτική αυτή η διδασκαλία, και αρκετά κοινή μεταξύ των διαφόρων αιρέσεων, ας τη δούμε λίγο πιο αναλυτικά:

Οι περισσότερες από τις Χριστιανικές αιρέσεις, οι οποίες δεν μπορούν να συνδέσουν την ιστορία τους με την Αποστολική εποχή, αλλά κατά ιδιαίτερο τρόπο οι εσχατολογικές, όσες δηλαδή αιτιολογούν και ταυτίζουν την εμφάνισή τους με τους έσχατους καιρούς, αποδέχονται και προωθούν αυτή τη θεωρία.

Ισχυρίζονται ότι ο Κύριος ίδρυσε την Εκκλησία, η οποία εγκαινιάσθηκε την Πεντηκοστή του έτους 33 μ.Χ. στην Ιερουσαλήμ. Η Εκκλησία αυτή βεβαίως, είχε εξωτερικό σχήμα και χαρακτηριστικά, δηλαδή συγκεκριμένους τόπους σύναξης, οργανική διάρθρωση με Αποστόλους, Επισκόπους, Πρεσβυτέρους, Διακόνους, και γενικά πιστούς βαπτισμένους Χριστιανούς, που μετείχαν στην διδαχή και στη λατρεία. Αυτή λοιπόν η Χριστιανική Εκκλησία στους αποστολικούς χρόνους, είχε ορατή δομή, και σε αυτήν, υπήρχε το Πνεύμα του Θεού και τα ορθά δόγματα. Όποιος ήθελε να πλησιάσει τον Θεό, σ’ αυτήν έπρεπε να προσκολληθεί.

Και μέχρι εδώ, τα πράγματα έχουν καλώς. Ισχυρίζονται όμως επιπρόσθετα, (και εδώ βρίσκεται η πλάνη), ότι μετά τους αποστολικούς χρόνους, η Εκκλησία αυτή στο σύνολό της, έγινε αποστατική. Με αποτέλεσμα όποιος ήθελε να πλησιάσει τον Θεό, έπρεπε να μην έχει καμία σχέση μ’ αυτήν, αλλά με τον Θεό απ’ ευθείας. Και αν ακόμη για κάποιο λόγο, βρισκόταν μέσα σ’ αυτή την Εκκλησία που είχε τις ρίζες της στην Πεντηκοστή, έπρεπε να διαχωρίσουν τη θέση τους και να βγουν από εκεί.

Σε αντίθεση λοιπόν, με μια σωρεία βιβλικών και ιστορικών αποδείξεων, ισχυρίζονται ότι η Εκκλησία του Θεού δεν έχει ορατή δομή, ή και αν είχε στους αποστολικούς χρόνους, κατόπιν είχε μόνο αόρατη. Ισχυρίζονται ακόμη, ότι απέκτησε ορατή δομή, με την σύσταση της συγκεκριμένης αίρεσης που διδάσκει αυτή τη θεωρία.

Έτσι, αν χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα των Μαρτύρων του Ιεχωβά, με τους οποίους και αρχίσαμε, διδάσκουν ότι η Εκκλησία του Θεού δεν είχε ορατό μέρος στη διάρκεια όλων των αιώνων που ακολούθησαν την κοίμηση των Αποστόλων. Απέκτησε και πάλι ορατή δομή, με την ίδρυση της εταιρίας Σκοπιά με τον Ρώσσελ, στα τέλη του 19^ου αιώνα.

Έτσι, μ’ αυτό το δογματικό υπόβαθρο, μόλις ο άνθρωπος διαπιστώσει ότι αίρεση στην οποία ανήκε, είναι πράγματι αίρεση, τότε δεν αρχίζει να αναζητά την πραγματική Χριστιανική Εκκλησία που έχει τις ρίζες της στους Αποστόλους, διότι εξακολουθεί να πιστεύει ότι δεν υπάρχει. Εκείνο που πιστεύει, είναι ότι εξακολουθεί η περίοδος της γενικής αποστασίας, κατά την οποία δεν υπάρχει ορατή, γνήσια Εκκλησία επί της γης.

Αυτό είναι και το κλειδί, για να κατανοήσουμε γιατί δεν ψάχνει κάπου αλλού, για να βρει την αλήθεια. Γιατί απλούστατα, πιστεύει ότι δεν υπάρχει πουθενά! Πιστεύει ακόμα, και ότι ο καθένας πρέπει ανεξάρτητα να βρει τον Θεό. Αυτό το πιστεύω του, αποτελεί και το μεγαλύτερο εμπόδιο και την ισχυρότερη προκατάληψη που έχει κληρονομήσει από την αίρεση.

12. Η παγίδα τής απογοήτευσης και τής απομάκρυνσης

Έτσι απομονωμένος πλέον, αρχίζει απεγνωσμένα να αναζητά τον Θεό μέσα από την Αγία Γραφή. Του διαφεύγει βέβαια το γεγονός, ότι η Αγία Γραφή παρήχθη και επεκυρώθη από την Εκκλησία. Και μόνο από την Εκκλησία ερμηνεύεται. Παράλληλα, έτσι απομονωμένος όπως είναι, δεν αργεί να κουραστεί ψάχνοντας. Έτσι όπως είναι αποκαμωμένος, αρχίζει να απογοητεύεται. Δεν βλέπει από πουθενά φως. Δεν έχει έναν άνθρωπο να ανταλλάξει μια πνευματική κουβέντα και να στηριχθεί λιγάκι. Ταυτόχρονα, ως ατελής άνθρωπος που είναι, σφάλλει. Υποπίπτει σε αμαρτήματα, και αυτές οι πτώσεις του μειώνουν ακόμη περισσότερο το ηθικό.

Ήδη λοιπόν, έχει αρχίσει μια πολύ αποθαρρυντική κατηφορική πορεία. Σιγά – σιγά, αρχίζει και κλονίζεται και η πίστη του. «Άραγε υπάρχει Θεός; Ή έχω εμπλακεί σ’ ένα φιλοσοφικό παιχνίδι θεολογικού περιεχομένου;»

Ο πονηρός βρίσκει κατάλληλο έδαφος αυτή τη φορά της απομόνωσης, της πνευματικής ασιτίας και της πτώσης στην αμαρτία, και πάνω σε αυτό σπέρνει την απογοήτευση, την αμφιβολία, και στη συνέχεια, τη λήθη του Θεού, ίσως και τη βλασφημία.

Έτσι λοιπόν, πίσω απ’ αυτό το ερώτημα, ακολουθούν και άλλα παρόμοια. Μόλις λοιπόν σπαρεί ο σπόρος της αμφιβολίας για την ύπαρξη του Θεού, ο άνθρωπος έχει ήδη μπει, σε έναν ακόμη μεγάλο πειρασμό. Ο πονηρός του υποβάλλει και νέες ερωτήσεις και σκέψεις σε πρώτο πρόσωπο, όπως: «Αρκετές θυσίες έχω κάνει για τη θρησκεία. Και τώρα διαπιστώνω ότι όλα αυτά ήταν στον αέρα. Τόσα χρόνια παραγκώνισα την εργασία μου, την οικογένειά μου, την ήσυχη και άνετη ζωή για μία αίρεση. Μήπως και τώρα κάνω το ίδιο; Άλλωστε, τι έχω καταλάβει απ’ αυτή τη ζωή; Μόνο περιορισμοί, στερήσεις και θλίψεις. Χιλιάδες ώρες, αφιερωμένες και δαπανημένες σε μια πλάνη. Καιρός δεν είναι να αλλάξω; Να ασχοληθώ και λίγο με τον εαυτό μου, και με την οικογένειά μου; Να ενδιαφερθώ και λίγο για την καριέρα μου; Δεν λέω να πάω να κλέψω, ή να σκοτώσω. Ηθικές και τίμιες δραστηριότητες είναι κι αυτές. Ας σταματήσω πια να ασχολούμαι με τη θρησκεία. Μέχρι τώρα, μόνον πίκρες και απογοητεύσεις μου προσέφερε.

Για όποιον διαθέτει νηφαλιότητα, είναι εύκολο να διακρίνει, ότι αυτές οι σκέψεις είναι σκέψεις άφρονος.

Ας θυμηθούμε πάλι την τόσο διδακτική ιστορία της εξόδου των Ισραηλιτικών. Ο Κύριος τους έβγαλε από τη σκληρή δουλεία, και τους διατηρούσε θαυματουργικά στην έρημο, ωστόσο εκείνοι εγόγγυζαν, και πολύ εύκολα προτιμούσαν να τον ανταλλάξουν για τα υλικά αγαθά, που μάλιστα ήταν τόσο ταπεινά και καταφρονητέα! Τα ζαρζαβατικά της Αιγύπτου. Έτσι λοιπόν, αν ο άνθρωπός μας δώσει προσοχή σ’ αυτές τις σκέψεις, τότε σύντομα χάνει την πνευματικότητα που είχε, και τον κερδίζει πλέον ο κόσμος.

Ας φέρουμε στον νου μας τον Δημά. Συνεργάτης του αποστόλου Παύλου στις αποστολικές του περιοδείες. Θα έλεγε κανείς πως βρισκόταν σε μια θέση πολύ ζηλευτή. Και πως είχε σχεδόν βέβαιο το «βραβείο». Σίγουρα οι κόποι του και οι προσπάθειες που είχε κάνει για το Χριστιανικό Ευαγγέλιο δεν θα ήταν και λίγες. Όμως στο τέλος, ο Παύλος δηλώνει με θλίψη: «Ο Δημάς με εγκατέλειπεν, αγαπήσας τον παρόντα κόσμον, και απήλθεν εις Θεσσαλονίκη». (Β΄ Τιμόθεον 4/δ: 10).

Σίγουρο είναι αγαπητοί, πως ο κόσμος της Χριστιανοσύνης, δεν είναι μόνο αποκαλύψεις υψηλών νοημάτων και αληθειών μέσα από το λόγο του Θεού, αλλά και θλίψεις, και πειρασμοί. Συχνά και ανηφορικός Γολγοθάς. Ας μην αφήσουμε τον παρόντα πρόσκαιρο κόσμο, να μας δελεάσει και να μας αποστερήσει από το βραβείο.

Ας θυμηθούμε τις παραινέσεις του Ιωάννη, στην Α΄ Ιωάννου 2/β: 15, 17: «Μη αγαπάτε τον κόσμον, μηδέ τα εν τω κόσμω. Εάν τις αγαπά τον κόσμον, η αγάπη του Πατρός δεν είναι εν αυτώ. Και ο κόσμος παρέρχεται, και η επιθυμία αυτού. Όστις όμως πράττει το θέλημα του Θεού, μένει εις τον αιώνα».

Είναι αλήθεια, ότι στο χώρο της αίρεσης, δεν υπάρχει σεβασμός της ελευθερίας του ανθρώπου, αλλά συνήθως υπάρχει καταδυνάστευση. Έτσι μπαίνουν διάφοροι περιορισμοί, σε ολόκληρο το φάσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Όπως φυσικά στην ηθική, στη διάθεση του χρόνου, στον επαγγελματικό προσανατολισμό, στον οικονομικό προγραμματισμό και σε πολλά άλλα. Βέβαια, κάτι τέτοιο, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά των αιρέσεων. Η ασφυκτική δηλαδή πίεση στους πιστούς από μέρους της ηγεσίας.

Ας το ακούσουμε όμως από τον Απόστολο Παύλο, στην προς Γαλάτας επιστολή 2/β: 4: «Δια τους παρεισάκτους ψευδαδέλφους, οίτινες παρεισήλθον δια να κατασκοπεύσωσι την ελευθερίαν ημών, την οποίαν έχομεν εν Χριστώ Ιησού, δια να μας καταδουλώσωσιν».

Έτσι λοιπόν, τώρα που ο άνθρωπος αναπνέει τον αέρα της ελευθερίας, μακριά πλέον από τους περιορισμούς της αίρεσης, είναι πολύ πιθανόν να παρασυρθεί και να θελήσει να εκτονώσει όλη αυτή την πίεση που δεχόταν επί τόσα χρόνια. Μπορεί λοιπόν να μετατρέψει την ελευθερία σε ασυδοσία, με άμεσο βέβαια αποτέλεσμα την επιστροφή του στον κόσμο.

Ο άνθρωπος προσπαθεί να ανακτήσει και όλο τον χαμένο χρόνο που του έκλεψε η αίρεση. Έτσι, η επανείσοδός του στον κόσμο, στον κοσμικό τρόπο ζωής, γίνεται με ακραίο τρόπο. Από εκεί που αφιέρωνε πολύ λίγο χρόνο στη δουλειά, και πάρα πολύ σε θρησκευτικά ζητήματα, τώρα οι όροι αντιστρέφονται εντελώς. Πέφτει με τα μούτρα στη δουλειά, ζητώντας να καταξιωθεί μέσα απ’ αυτήν, και παράλληλα να φθάσει γρήγορα στον πλουτισμό. Η θρησκευτική ενασχόληση, ή παύει εντελώς, ή γίνεται πλέον πάρα πολύ αραιά. Ενώ η μελέτη της Αγίας Γραφής, όποτε γίνεται, αντιμετωπίζεται σαν το μέσον διανοητικών ασκήσεων, και πάλι έχει σαν στόχο την προσωπική καταξίωση.

13. Η παγίδα τής ηθικής εξαχρείωσης

Στο χώρο της ηθικής, από το ένα άκρο που βρισκόταν πηγαίνει στο άλλο. Δεν σταματά ούτε στο απλό μέτρο που ορίζει η Βίβλος, αλλά ούτε και στο κοινωνικά αποδεκτό μέτρο. Πολλές φορές, κατεβαίνει και πιο κάτω απ’ αυτό. Πραγματικά, πρόκειται για θλιβερό κατάντημα. Για απότομο κατρακύλισμα. Και βέβαια όλα αυτά συμβαίνουν, διότι η αίρεση είχε επιβάλλει στα μέλη της μια ευσεβιστική στάση, μέσω σιδηράς πειθαρχίας, διότι την ενδιέφερε η εξωτερική εικόνα. Δεν θέλησε να εργασθεί κατά Χριστόν, και με αγάπη και φιλανθρωπία, με το καθένα μέλος της ξεχωριστά, για να το βοηθήσει ώστε οι αρετές να πιάσουν ρίζες μέσα του. Από αυτό τον πειρασμό, που μόλις συζητήσαμε, κινδυνεύει η συντριπτική πλειοψηφία όσων αποχωρούν από αιρέσεις του Χριστιανικού κόσμου.

Από τη θρησκευτική χαλάρωση, περνούν στο στάδιο αμφιβολιών της πίστεως, από εκεί στην απογοήτευση, προχωρούν λίγο περισσότερο στην επανεκτίμηση της ζωής τους, και ορμούν πλέον στον κόσμο για να κερδίσουν απ’ αυτόν όσα στερήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, μεταμελημένοι για το θρησκευτικό τους παρελθόν.

Έτσι καλύπτουν την καρδιά τους με βαθύ σκοτάδι και σβήνουν τη μικρή λάμψη που είχε ανάψει. Και συμβαίνει τελικά, αυτό που περιγράφει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή 1/α κεφάλαιο: «Λατρεύουν την κτίση μάλλον, παρά τον Κτίσαντα». Και έτσι, «ο Θεός τους παραδίδει εις αδόκιμον νουν» Πάθη ατιμίας, ενίοτε δε και στην ακαθαρσία. Αληθινά, πολύ θλιβερή κατάληξη. «Συνέβη δε εις αυτούς το της αληθινής παροιμίας: Ο κύων επέστρεψεν εις το ίδιον αυτού εξέραμα, και ο χοίρος λουσθείς, επέστρεψεν εις το κύλισμα του βορβόρου». (Β΄ Πέτρου, 2/β: 22).

Εάν όμως ο άνθρωπος που εξετάζουμε αντιληφθεί έγκαιρα την παγίδα και αποκρούσει τον πειρασμό, τότε έχει κάνει άλλο ένα πολύ σημαντικό βήμα στον ανηφορικό δρόμο της επιστροφής. Ωστόσο, μέσα από όλες αυτές τις δοκιμασίες και τους ποικίλους πειρασμούς, έχει διαπιστώσει πόσο μικρές, πόσο περιορισμένες είναι οι δυνατότητές του, και πόσο δύσκολο είναι να στηρίζεται μόνος. Έχει αρχίσει πλέον να αντιλαμβάνεται την ανάγκη της αληθινής Εκκλησίας. Και πως εκτός αυτής, ο πνευματικός θάνατος είναι απλώς ζήτημα χρόνου.

Αν και διακατέχεται ακόμα από την προκατάληψη εναντίον όλων των ορατών εκκλησιών, ότι είναι «αποστατικές», εν τούτοις πιστεύει στην αόρατη Εκκλησία, η οποία και στην εποχή του, πρέπει να έχει γνήσιους εκπροσώπους της στη γη. Πιθανώς ανένταχτους, πιθανώς και ενταγμένους σε κάποια Χριστιανική ομάδα. Ωστόσο πάντοτε ψάχνει για άτομα και όχι για ομάδες.

14. Ξεπερνώντας την προκατάληψη για τις άλλες θρησκείες

Έτσι, κάνει ένα μεγάλο βήμα. Αποφασίζει να ψάξει να τους βρει. Σιγά – σιγά, αρχίζει να έρχεται σε επαφή με «χριστιανούς» άλλων ομολογιών. Συγκρίνει τις δογματικές τους θέσεις με αυτές στις οποίες έχει ο ίδιος καταλήξει και αποδέχεται, εξετάζει και τη διαγωγή τους, σε προσωπικό πλέον επίπεδο, και όχι σε επίπεδο συνόλου. Είναι φανερό, ότι αυτή η σύγκριση, θα τον οδηγήσει σε ανθρώπους που ανήκουν σε χώρους συγγενικούς με την αίρεση στην οποία ανήκε και ο ίδιος.

Ωστόσο έχει γίνει πιο ανοικτός, πιο διαλλακτικός με τους συνανθρώπους του. Δεν εκφράζει αμέσως καταδικαστικές κρίσεις, με μόνο κριτήριο τον χώρο στον οποίο ανήκουν. Ενδιαφέρεται να μαθαίνει την προσέγγιση που εκείνοι έχουν προς τον Θεό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αναθεωρεί και τις δογματικές του θέσεις.

Ένα άλλο σημαντικό καλό που προκύπτει από αυτό το άνοιγμα και προς άλλες «χριστιανικές» ομολογίες, είναι το γεγονός ότι αναζωπυρώνεται μέσα του το ενδιαφέρον, για την εκζήτηση της αληθείας. Παίρνει κάποια τροφή πνευματική, έστω και αν δεν είναι ολοκάθαρη. Παράλληλα, ενθαρρύνεται και από άλλους στον αγώνα προς τις Χριστιανικές αρετές.

Η εμπειρία που έχει, και που ξεκινά από την αίρεση που ανήκε, τον προφυλάσσει τώρα από το να γίνει εύκολη λεία άλλων αιρετικών, χωρίς βέβαια κάτι τέτοιο να αποκλείεται εντελώς. Άλλωστε, η ισχυρή προκατάληψη που έχει απέναντι σε οποιαδήποτε οργανωμένη «χριστιανική» ομολογία, διατηρείται μέσα του αμείωτη.

15. Περιπλανώμενος στις άλλες θρησκείες

Έτσι λοιπόν τώρα μπαίνει σε μια καινούργια φάση: όπου περιπλανιέται στις διάφορες «χριστιανικές» εκκλησίες, αναζητώντας για γνήσιους πνευματικούς του αδελφούς, με χαρακτηριστικά όμως, που ο ίδιος τα έχει περιορίσει να ταιριάζουν στις δογματικές του θέσεις και τις προκαταλήψεις του.

Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται ότι έχει  φθάσει στο τέρμα κάποιου δρόμου, που όμως είναι αδιέξοδος. Οι ψευδείς διδασκαλίες με τις οποίες έχει γαλουχηθεί από την αίρεση της πλάνης όπου βρισκόταν, του κλείνουν τους οφθαλμούς της διανοίας, και τον περιορίζουν σε χώρους αντίστοιχους με αυτόν που βρισκόταν. Ίσως λίγο καλύτερους αυτή τη  φορά.

16. Η θαυματουργική επέμβαση τού Κυρίου

Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο, που φαίνεται ότι ο άνθρωπος δεν πρόκειται ποτέ να βρει την όντως αλήθεια, ακέραια και ανόθευτη, έρχεται να ανοίξει τον δρόμο στο αδιέξοδο ο Ίδιος ο Κύριος. Ο τρόπος που διαλέγει, ποικίλει ανάλογα με την περίσταση. Άλλοτε χρησιμοποιεί πιστούς Του δούλους. Γνήσια και καθαγιασμένα μέλη της Εκκλησίας Του, θεοφόρους και πνευματοφόρους ανθρώπους, άλλοτε επεμβαίνοντας άμεσα ο Ίδιος. Αυτές είναι οι προσωπικές εμπειρίες γνωστών μας ανθρώπων που έχουν βρεθεί σε ανάλογες καταστάσεις. Βλέπετε, σ’ αυτές τις περιπτώσεις η αρρώστια είναι πολύ βαρειά. Και επομένως το φάρμακο πρέπει να είναι πολύ ισχυρό. Καμιά φορά και η δόση μεγάλη. Έχουμε δηλαδή ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ στον άνθρωπο, και όχι «ανακάλυψη» της Εκκλησίας από αυτόν. Ο Θεός είναι που καλεί.

Βέβαια στο ζήτημα αυτό δεν υπάρχουν κανόνες. Η σοφία Θεού μπορεί να ενεργήσει με χίλιους δυο τρόπους. Ο Κύριος ανοίγει την καρδία του ανθρώπου να προσέξει, και να καταλάβει με ποιους πολιτεύεται. Όπως ακριβώς έκανε και στην Λυδία: «Και γυνή τις, Λυδία το όνομα, πωλήτρια πορφύρας, εκ πόλεως Θυατείρων, σεβομένη τον Θεόν ήκουε. Της οποίας ο Κύριος διήνοιξε την καρδίαν δια να προσέχει εις τα λαλούμενα υπό του Παύλου» (Πράξεις 16/ιστ: 14). Ο Ίδιος ο Κύριος σπάζει τα τείχη της προκατάληψης.

Σε μια άλλη περίπτωση, όταν ο άνθρωπος βρεθεί μπροστά σ’ ένα πνευματοφόρο μέλος της Εκκλησίας, συμβαίνει ό,τι περιγράφει ο Απόστολος Παύλος, όταν έμπαινε ένας άνθρωπος άπιστος στη Χριστιανική Εκκλησία και υπήρχαν προφήτες: «Αλλ’ εάν πάντες προφητεύωσι, εισέλθη δε τις άπιστος ή ιδιώτης, ελέγχεται υπό πάντων, ανακρίνεται υπό πάντων. Και ούτω, τα κρυπτά της καρδίας αυτού γίνονται φανερά. Και ούτω, πεσών κατά πρόσωπον, θέλει προσκυνήσει τον Θεό, κηρύττων, ότι ο Θεός είναι τωόντι εν μέσω ημών». (Α΄ Κορινθίους 14/ιδ: 24,25).

Διακρίνει κανείς τα χαρίσματα, αλλά και τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Και εδώ πρέπει να προσέξουμε, γιατί μπορεί μερικοί «χριστιανικοί» χώροι να ισχυρίζονται χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, αλλά όχι μόνον δεν έχουν, αλλά ούτε και γνωρίζουν τους καρπούς του, όπως την «αγάπη, τη χαρά», «την ειρήνη την υπερέχουσα πάντα νουν», κλπ. Αυτοί οι χώροι είναι χώροι πλάνης, που μιμούνται τη Χριστιανική Εκκλησία.

Αυτοί είναι λοιπόν μερικοί από τους τρόπους που διαλέγει ο Κύριος για να βοηθήσει τον εκζητητή της αληθείας, να επιστρέψει στην αληθινή, στην «μία αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία» του Χριστού.

Οι προκαταλήψεις που δημιουργεί η πλάνη και η αίρεση στον άνθρωπο, είναι τόσο ισχυρές, και τα δεσμά είναι τόσο γερά, που μόνο με θαύμα του Θεού μπορούν να σπάσουν. Και αυτό κάνει ο Κύριος με το άπειρο έλεός Του και την άμετρη φιλανθρωπία Του. Αρκεί εμείς να τον εκζητήσουμε από τα βάθη της ύπαρξής μας, με ειλικρίνεια και προθυμία. Και Εκείνος είναι δυνατός και πρόθυμος να ανταποκριθεί.

Ο λόγος του Κυρίου δεν ξέπεσε, ότι «θα είναι μεθ’ ημών πάσας τας ημέρας, έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθαίος 28/κη: 20). Άλλωστε, μας φανέρωσε με τις παραβολές της χαμένης δραχμής, του απολολώτος προβάτου και του Ασώτου, ότι ο Ίδιος ενδιαφέρεται και μας αναζητά. Γίνεται δε χαρά μεγάλη στον ουρανό, για την επιστροφή και ενός ακόμη από εμάς.

Απομαγνητοφώνηση: Ν. Μ.