1. Ποιος ήταν ο άγιος Πολύκαρπος Σμύρνης

Ο Πολύκαρπος Σμύρνης υπήρξε η κατ' εξοχήν Ορθόδοξη φυσιογνωμία στην Εκκλησία της Μικράς Ασίας κατά το 1ο ήμισυ του Β' αιώνα. Και τούτο διότι ο Πολύκαρπος ήταν αποστολικός άνδρας, με την έννοια ότι γνώρισε αποστόλους, και κατά μαρτυρίες, μαθήτευσε στον απόστολο Ιωάννη, κι εγκαταστάθηκε ως επίσκοπος από αποστόλους, καθώς πληροφορεί ο μαθητής και συνεχιστής της παραδόσεώς του Ειρηναίος (Έλεγχος III 3,4). Το κύρος του όμως ο Πολύκαρπος το οφείλει περισσότερο στο γεγονός ότι υπήρξε ο κατ' εξοχήν φορέας της γνήσιας αποστολικής παραδόσεως, σε μια εποχή που η Εκκλησία γνώρισε στους κόλπους της πλήθος διδασκάλων, οι οποίοι εξέφραζαν αμφίβολη και πάντως όχι γνήσια αποστολική παράδοση. (Τα πολλά απόκρυφα έργα, αλλά ακόμη και ο συντάκτης της Διδαχής, ο Παπίας, ο Ερμάς κ.α.).

Σημαντικό ρόλο στην πνευματική πορεία του Πολυκάρπου διαδραμάτισε ασφαλώς η γνωριμία του στη Σμύρνη (107-117) με τον Ιγνάτιο, από τον οποίο είχε λάβει και προσωπική Επιστολή, στην οποία τον επαινεί και τον συμβουλεύει. Η αποστολικότης του φρονήματος τού Πολυκάρπου εξηγεί το κύρος του και την ειρηνευτική του αποστολή στη Ρώμη κατά τους χρόνους του Ανίκητου (154-166). Η διαφορά ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα (Ρώμη: Κυριακή, Μ. Ασία: 14η του μηνός Νισάν) και η ασύνετη τακτική του Ρώμης, προκάλεσε σχίσμα, το όποιο επιχείρησε να αποτρέψει ο Πολύκαρπος. Και το πέτυχε, διότι, δε συμφώνησαν βέβαια οι δύο επίσκοποι στη Ρώμη, χωρίσθηκαν όμως εν αγάπη και με τη συναίσθηση ότι διαφορά σε θέματα νηστείας, εορτών κλπ. εκφράζει (!) την ενότητα στην πίστη (Ειρηναίου, Επιστολή προς Βίκτωρα, ΒΕΠ 5, 173).

Τη ζωή του ο Πολύκαρπος τελείωσε με μαρτύριο σε πολύ μεγάλη ηλικία στο στάδιο της Σμύρνης, την Εκκλησία της οποίας ποίμανε σχεδόν έξι δεκαετίες. Για το χρόνο του μαρτυρίου, που η παράδοση τοποθετεί στο έτος 155/156, έγιναν πρόσφατα νέες προτάσεις (167 /8 η 177). Η πρώτη από αυτές (167-168) είναι πιθανή, ενώ πολλοί πατρολόγοι δέχονται ακόμη την παραδοσιακή χρονολογία.

Ο Πολύκαρπος, τον όποιο τιμούσαν ως «διδάσκαλο» της «Ασίας» (Μαρτύριον Πολυκ. 12, 2), δεν είναι μεγάλος συγγραφέας.

2. Η Επιστολή Πολυκάρπου

Ο Πολύκαρπος κατά τον Ειρηναίο έγραψε πολλές επιστολές προς διάφορες εκκλησίες, αλλά σώθηκε μόνο μία, την όποια έστειλε στους Φιλιππησίους, απαντώντας στο αίτημά τους να έχουν από τον Πολύκαρπο επιστολές του Ιγνατίου, ο οποίος πρόσφατα πέρασε από την πόλη τους, πορευόμενος για τη Ρώμη. Τον είχαν καλέσει να τους απευθύνει λόγους προτροπής [§ 3 (Το σύμβολο  § σημαίνει "παράγραφος") ], του είχαν ζητήσει να προωθήσει με δικόν του αγγελιοφόρο την επιστολή που είχαν απευθύνει στην Συριακή Εκκλησία (§ 13) και του ζήτησαν να τους στείλει όσες επιστολές του Ιγνατίου τυχόν είχε στα χέρια του.

Η επιστολή είναι πρακτική - συμβουλευτική και εκφράζει τη θερμή πίστη του συντάκτη της. Ελάχιστα θεολογικά θέματα της εποχής  θίγει. Αναφέρεται κυρίως στην πραγματικότητα της ενσαρκώσεως του Κυρίου, αλλά αυτό φαίνεται να τον απασχολεί λιγότερο από άλλα ζητήματα.

Αυτό που φαίνεται να απασχολεί κυρίως τον άγιο Πολύκαρπο, είναι το θέμα της διαγωγής των Χριστιανών της εποχής του. Φαίνεται ότι η αύξηση του Χριστιανικού πληθυσμού, έφερε μαζί της και την αναπόφευκτη έκπτωση των ηθών, με αποτέλεσμα να διασύρεται το όνομα του Κυρίου από τα σκάνδαλα. Κάνει λοιπόν μια προσπάθεια να συμβουλεύσει, να προειδοποιήσει και να ενισχύσει τον αγώνα των συγχριστιανών του, με υπομονή και επιμονή στο δρόμο του Κυρίου. Γι' αυτό και τους αναφέρει ως παράδειγμα τον άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο. Πολύ σημαντική είναι και η πληροφορία του αγίου Πολυκάρπου, για το πώς αντιμετώπιζαν οι πρώτοι Χριστιανοί, όσους ξέπεφταν από την πίστη, σαν τον πρώην Πρεσβύτερο Ουάλεντα που αναφέρει (§ 11.4)

Η επιστολή αυτή συσχετίζεται στενά με τις επιστολές και το μαρτύριο του ιδίου του Ιγνατίου. Οι Φιλιππήσιοι είχαν πρόσφατα υποδεχθεί και συνοδεύσει στον δρόμο τους ορισμένους αγίους δεσμώτες (§ 1). Από μια μεταγενέστερη σημείωση στην επιστολή, φαίνεται πως ο Ιγνάτιος ήταν ένας από αυτούς. (§ 9). Εκτός αυτού, αναφέρονται και άλλοι δύο, ονομαστικά, ήτοι ο Ζώσιμος και ο Ρούφος.  Μια  όχι απίθανη εικασία θέλει αυτά τα άτομα να είναι Χριστιανοί της Βιθυνίας, οι οποίοι είχαν σταλεί από τον Πλίνιο στην Ρώμη για να δικασθούν εκεί, και συναντήθηκαν με τον Ιγνάτιο στους Φιλιππους. Στην περίπτωση αυτή, θα είχαν τεθεί κάτω από την ίδια φρουρά με τον Ιγνάτιο, και θα είχαν συνεχίσει μαζί του προς την Ρώμη, φρουρούμενοι από τις «δέκα λεοπαρδάλεις» (Ιγνατ. Ρωμ. 5). Είναι προφανές πως ο Ιγνάτιος – πιθανότατα δια προφορικού λόγου – είχε δώσει στους  Φιλιππησίους την ίδια νουθεσία που είχε δώσει γενικά στις εκκλησίες (Φιλαδελφ. 10, Σμυρν. 11, Πολυκαρπ. 7), δηλαδή, συνιστούσε να αποστείλουν επιστολές και (όπου ήταν δυνατό) και αντιπροσώπους, για να συγχαρούν την Εκκλησία της Αντιόχειας επί τη αποκαταστάσει της ειρήνης. Εξ ου και το αίτημα των Φιλιππησίων - ενισχυόμενο και από τον ίδιο τον Ιγνάτιο - να προωθήσει ο Πολύκαρπος την επιστολή τους στην Συρία. Είναι επίσης φανερό πως είχαν ακούσει – είτε από τον ίδιο τον Ιγνατιο, ή από τους γύρω του – για τις επιστολές που είχε απευθύνει και στις Εκκλησίες της Μικράς Ασίας, ειδικότερα δε της Σμύρνης.  Εξ ου και το περαιτέρω αίτημα να τους στείλει ο Πολύκαρπος όσες από αυτές τις επιστολές τυχόν είχε στην κατοχή του. Η επίσκεψη του Ιγνατίου ήταν πρόσφατη – τόσο πρόσφατη μάλιστα, ώστε ο Πολύκαρπος (αν και θα υποψιαζόταν πως ο άγιος θα είχε υποστεί μαρτύριο) να μην έχει βέβαιη γνώση για το γεγονός.  Έτσι, ρωτά τους Φιλιππησίους – οι οποίοι είναι πολύ πιο κοντά στην Ρώμη απ’ ότι η Σμύρνη – να του μεταφέρουν οποιαδήποτε πληροφορία που τυχόν έχουν λάβει σχετικά με τον άγιο και τους συντρόφους του. (§ 13).

Πέραν αυτών των αναφορών στον Ιγνάτιο, η επιστολή δεν περιέχει άλλα, προσωπικά θέματα. Ο Πολύκαρπος αναφέρει τις επικοινωνίες του Αποστόλου Παύλου με τους Φιλιππησίους – τις γραπτές και τις προφορικές  (§§ 3, 11).  Κάνει μνεία για την φήμη της Εκκλησίας των Φιλίππων τις πρώτες μέρες του Ευαγγελίου, και τους συγχαίρει για την διατήρηση της πρώτης τους καλής φήμης (§§ 1, 11).  Παρεμπιπτόντως αναφέρει επίσης πως οι Φιλιππησιοι είχαν μεταστραφεί στο Ευαγγέλιο πριν από τους Σμυρνείς (§ 11) — αναφορά που εναρμονίζεται πλήρως με τις σημειώσεις των δύο εκκλησιών στην Καινή Διαθήκη.

Η καλή φήμη όμως της Εκκλησίας των Φιλίππων είχε σπιλωθεί από την αμαρτία ενός ανάξιου ζεύγους. Ο Ουαλέντιος και η σύζυγός του – οι Ανανίας και Σαπφείρα της κοινότητας των Φιλιππησίων – ήσαν ένοχοι κάποιας πράξεως πλεονεξίας, πιθανόν απάτης και ανεντιμότητας.  Ο Ουαλέντιος ήταν ένας από τους Πρεσβύτερους, έτσι η Εκκλησία ήταν πιο άμεσα αρμόδια για το έγκλημά του.  Ο Πολύκαρπος εκφράζει την βαθύτατη λύπη του. Αν και το περιστατικό αυτό αναφέρεται μονάχα σε ένα σημείο, είναι προφανές ότι τον έχει επηρεάσει. Η αμαρτία της φιλαργυρίας καταγγέλλεται ξανά και ξανά μέσα στο σώμα της επιστολής. (§§ 2, 4, 6, 11).

Η επιστολή έχει σταλεί δια χειρός κάποιου Κρήσκεντος. Η αδελφή του Κρήσκεντος επίσης, η οποία προτίθεται να επισκεφθεί τους Φιλίππους, αναφέρεται με καλές συστάσεις σ’ αυτούς.  (§ 14).

Το 1936 ο P. Harrison έκανε μια νέα και ευλογοφανή υπόθεση προς λύση του φιλολογικού προβλήματος της επιστολής: Από το σώμα του κειμένου χώρισε το κεφ. 13, το όποιο θεώρησε γράμμα-σημείωμα (ή μέρος του γράμματος), με το οποίο ο Πολύκαρπος συνόδευσε τις επιστολές του Ιγνατίου που απέστειλε στους Φιλιππησίους. Το υπόλοιπο κείμενο αποτελεί δεύτερη επιστολή, που τοποθετείται μεταξύ 135 και 137. Ανεξάρτητα με την ορθότητα της υποθέσεως αυτής, που πάντως δεν είναι εύκολο να απορριφθεί, το κείμενο της δεύτερης έστω επιστολής κατανοείται ευχερέστερα, εάν δεχθούμε ότι γράφηκε λίγο καιρό μετά τα γεγονότα του Ιγνατίου (107-117).

Το σύγγραμα «Βίος του Πολυκάρπου» είναι φανταστικό έργο του Δ' αι. Η επιστολή του όμως, είναι γνήσιο έργο του, που μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την Εκκλησία της πρώτης μετα-αποστολικής εποχής.

3. Πηγές και αξιοπιστία της επιστολής του αγίου Πολυκάρπου

Η επιστολή του αγίου Πολυκάρπου, είναι σ' εμάς γνωστή, από αρχαία Ελληνικά αλλά και Λατινικά χειρόγραφα που υπάρχουν στη διάθεσή μας.

Οι πηγές από τις οποίες παραλάβαμε και ανασυνθέσαμε την επιστολή του Αγίου Πολυκάρπου είναι οι εξής:

Α. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ  (με ένδειξη «G»).

Τα Ελληνικά χειρόγραφα αυτά, είναι εννέα σε αριθμό:

• 1. Vaticanus 859 [ v ]   

• 2. 0ttobonianus 348 [ o ]

• 3. Florentinus Laur. vii. 21 [ f ]

• 4. Parisiensis Graec. 937 [ p ]

• 5. Casanatensis G. V. 14 [ c ]

• 6. Theatinus [ t ]

• 7. Neapolitanus Mus. Nat. II. A. 17 [ n ]

• 8. Salmasianus [ s ]

• 9. Andrius [ a ]

Όλα αυτά τα χειρόγραφα, ανήκουν στην ίδια οικογένεια, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι η Επιστολή του Πολυκάρπου συνεχίζει μέσα στην Επιστολή του Βαρνάβα χωρίς καμία διακοπή, το δε ακρωτηριασμένο τέλος του τμήματος § 9 Πολυκάρπου (αποθανόντα και δι' ημάς υπό του Θεού αναστάντα) είναι ακολουθούμενο από την ακρωτηριασμένη αρχή της Επιστολής Βαρνάβα § 5 (τον λαόν τον καινόν κτλ.).

Εντός της οικογενείας αυτής όμως, τα χειρόγραφα εμπίπτουν σε δύο υποδιαιρέσεις:

(1) Με τις ενδείξεις v, o, p και  f  που τονίζονται με κίτρινο χρώμα, επισημαίνονται όλα τα χειρόγραφα στα οποία η Επιστολή Πολυκάρπου έχει επισυναφθεί στις ψευδο-Ιγνατιανές Επιστολές. Στην πρώτη αυτή υποδιαίρεση, τα χειρόγραφα με ένδειξη o, p και  f  έχουν προέλθει άμεσα ή έμμεσα από την πηγή v, και δεν περιλαμβάνουν καμία ανεξάρτητη πηγή.

(2) Με τις ενδείξεις c, t, n και a  (στις οποίες ίσως προσθέσουμε και ένα s), η επιστολή είναι μόνη της.

Εκ των δύο ανωτέρω υποδιαιρέσεων, η πρώτη είναι κάπως ανώτερη της δεύτερης ομάδας.

Β.  ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ  (με ένδειξη «L»).

Στην αρχή της επιστολής η εκδοχή αυτή είναι χρήσιμη ορισμένες φορές, για τη διόρθωση του κειμένου του σωζόμενου Ελληνικού χειρογράφου, όπου αυτό περιέχει λάθη. Διότι, αν και αρκετά παραφρασμένο, είχε διαμορφωθεί από μια παλαιότερη μορφή Ελληνικών από αυτά. Όμως και τα δύο κείμενα, (Ελληνικών και Λατινικών πηγών), συσχετίζονται στενά, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι η εκδοχή αυτή πάντοτε βρίσκεται συσχετισμένη με τα Λατινικά των ψευδο-Ιγνατιανών επιστολών και μοιάζει να έχει μεταφρασθεί από τον ίδιο Τόμο που τις περιείχε.

Για το τελευταίο τμήμα της επιστολής, από την § 10 και έπειτα, Οι Λατινικές είναι οι αποκλειστικές πηγές που διαθέτουμε, με εξαίρεση τα τμήματα της § 12, τα οποία έχουν διατηρηθεί στην Συριακή σε εδάφια του Τιμοθέου και του Σεβήρου ή αλλού, καθώς και ολόκληρη η § 13, η οποία παρέχεται από τον Ευσέβιο στην «Εκκλησιαστική Ιστορία» του.

Οι Λατινικές πηγές, από τις οποίες έγινε η συρραφή του τελικού κειμένου της επιστολής, είναι και αυτά συνολικά εννέα στον αριθμό:

• - Reginensis 81 [ r ]

• - Trecensis 412 [ t ]

• - Pansiensis 1639, formerly Colbertinus 1039 [ c ]

• - Bruxellensis 5510 [ b ]

• - Oxon. Balliolensis 229 [ o ]

• - Palatinus 150 [ p ]

• - Florentinus Laur. xxiii. 20 [ f ]

• - Vindobonensis 1068 [ v ]

• - Oxon. Magdalenensis 78 [ m ]

Κατά τον ίδιο τρόπο και εδώ, τα χρώματα επισημαίνουν τις ομάδες πηγών.

Και στα Ελληνικά και στα Λατινικά χειρόγραφα που υπάρχουν ως πηγές, η Επιστολή Πολυκάρπου συνδέεται στενά με την Μακρά Κριτική Αναθεώρηση των Ιγνατιανών Επιστολών. Το γεγονός αυτό, αν ήταν μεμονωμένο, θα προξενούσε ανυποληψία ως προς την ακεραιότητα του κειμένου. Θα μπορούσε να υποψιαστεί κανείς πως το ίδιο χέρι που παρεμβλήθηκε στις Μακρές Επιστολές Ιγνατίου είχε  παρεμβληθεί και σ’ αυτή την επιστολή.  Όμως τα εσωτερικά τεκμήρια, και ειδικότερα το υπαινικτικό των αναφορών στις Ιγνατιανές Επιστολές είναι αποφασιστικό υπέρ της γνησιότητας της επιστολή αυτής. 

Σε ό,τι αφορά τα εξωτερικά τεκμήρια, όχι μόνο ο Ειρηναίος – μαθητής του Πολυκάρπου -  υπαινίσσεται την «πολύ επαρκή επιστολή του Πολυκάρπου την απευθυνόμενη στους Φιλιππησίους»,  αλλά και οι αναφορές του Ευσεβίου, του Τιμοθέου και του Σεβήρου, μαζί με τα άλλα Συριακά αποσπάσματα, αποτελούν άκρως σημαντικά πειστήρια.  Μας δείχνουν πως, η επιστολή αυτή ήταν γνωστή, υπαρκτή και έγκυρη, πολύ πριν γεννηθεί ο χαλκευτής των Μακρών Ιγνατιανών επιστολών. Και όποτε δίνεται η ευκαιρία να ελέγξουμε τα κείμενα των Ελληνικών και των Λατινικών αντιγράφων, η γενική τους ακεραιότητα δικαιώνεται.

4. Κείμενο και Μετάφραση της Επιστολής

(ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ)

Πολύκαρπος και οι συν αυτώ πρεσβύτεροι τη εκκλησία του Θεού τη παροικούση Φιλίππους·  έλεος υμίν και ειρήνη παρά Θεού παντοκράτορος και Ιησού Χριστού του σωτήρος ημών πληθυνθείη.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Ο Πολύκαρπος, και οι πρεσβύτεροι που είναι μαζί του, προς την Εκκλησία του Θεού  που βρίσκεται στους Φιλίππους.  Να πληθυνθεί  σε εσάς το έλεος και η ειρήνη του Θεού του Παντοκράτορος και Ιησού Χριστού του Σωτήρα μας.

1.1 Συνεχάρην υμίν μεγάλως εν Κυρίω ημών Ιησού Χριστώ, δεξαμένοις τα μιμήματα της αληθούς αγάπης και προπέμψασιν, ως επέβαλεν υμίν, τους ενειλημένους τοις αγιοπρεπέσιν δεσμοίς, άτινά εστιν διαδήματα των αληθώς υπό Θεού και του κυρίου ημών εκλελεγμένων·

Απόδοση στην νεοελληνική:

Χάρηκα πολύ μαζί με εσάς εν Κυρίω ημών Ιησού Χριστώ,  που δεχθήκατε να μιμηθείτε την αληθινή αγάπη και που ξεπροβοδίσατε, όπως επιβάλλεται, εκείνους που είναι τυλιγμένοι με τα αγιοπρεπή δεσμά, τα οποία είναι διαδήματα των αληθινά εκλεγμένων από τον Θεό, και από τον Κύριό μας.

1.2 και ότι η βεβαία της πίστεως υμών ρίζα, εξ αρχαίων καταγγελλομένη χρόνων, μέχρι νυν διαμένει και καρποφορεί εις τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, ος υπέμεινεν υπέρ των αμαρτιών ημών έως θανάτου καταντήσαι, ον ήγειρεν ο Θεός, λύσας τας ωδίνας του άδου·

Απόδοση στην νεοελληνική:

και που η σίγουρη ρίζα της πίστεώς σας, η οποία είχε ανακοινωθεί από αρχαιοτάτων χρόνων,  μέχρι και τώρα παραμένει και καρποφορεί στον Κύριό μας Ιησού Χριστό, ο Οποίος υπέμεινε υπέρ των αμαρτιών μας, φτάνοντας μέχρι τον θάνατο, τον Οποίον ανέστησε ο Θεός, λύνοντας τις ωδίνες του Άδη,     

1.3 εις ον ουκ ιδόντες πιστεύετε χαρά ανεκλαλήτω και δεδοξασμένη, εις ην πολλοί επιθυμούσιν εισελθείν, ειδότες, ότι χάριτί εστε σεσωσμένοι, ουκ εξ έργων, αλλά θελήματι Θεού δια Ιησού Χριστού.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Τον Οποίον, χωρίς να Τον έχετε δει, Τον πιστεύετε με ανεκλάλητη και γεμάτη δόξα χαρά, στην οποία πολλοί επιθυμούν να εισέλθουν, βλέποντες ότι είσαστε σωσμένοι δια της Χάριτος, και όχι δια των έργων σας, αλλά με το θέλημα του Θεού, δια Ιησού Χριστού.

**********

2.1 ∆ιό αναζωσάμενοι τας οσφύας υμών δουλεύσατε τω θεώ εν φόβω και αληθεία, απολιπόντες την κενήν ματαιολογίαν και την των πολλών πλάνην, πιστεύσαντες εις τον εγείραντα τον κύριον ημών Ιησούν Χριστόν εκ νεκρών και δόντα αυτώ δόξαν και θρόνον εκ δεξιών αυτού· ω υπετάγη τα πάντα επουράνια και επίγεια, ω πάσα πνοή λατρεύει, ος έρχεται κριτής ζώντων και νεκρών, ου το αίμα εκζητήσει ο θεός από των απειθούντων αυτώ.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Για τον λόγο αυτό, ζώνοντας την μέση σας, να εργάζεσθε για τον Θεό με φόβο και αλήθεια, εγκαταλείποντας την κενή ματαιολογία και την πλάνη των πολλών, μιας και έχετε πιστέψει σε Εκείνον που ανέστησε τον Κύριό μας Ιησού Χριστό εκ νεκρών και που έδωσε σε Αυτόν θρόνο στα δεξιά Του, στον Οποίον έχουν υποταγεί όλα τα επουράνια και τα επίγεια, τον Οποίον κάθε πνοή λατρεύει, ο Οποίος έρχεται ως Κριτής ζώντων και νεκρών, του Οποίου το Αίμα θα απαιτήσει ο Θεός από εκείνους που απειθούν σε Αυτόν.

2.2 ο δε εγείρας αυτόν εκ νεκρών και ημάς εγερεί, εάν ποιώμεν αυτού το θέλημα και πορευώμεθα εν ταις εντολαίς αυτού και αγαπώμεν, α ηγάπησεν, απεχόμενοι πάσης αδικίας, πλεονεξίας, φιλαργυρίας, καταλαλιάς, ψευδομαρτυρίας· μη αποδιδόντες κακόν αντί κακού ή λοιδορίαν αντί λοιδορίας ή γρόνθον αντί γρόνθου ή κατάραν αντί κατάρας·

Απόδοση στην νεοελληνική:

Ο δε Εκείνος που Τον ανέστησε εκ των νεκρών θα αναστήσει και εμάς, εάν κάνουμε το θέλημά Του και πορευόμαστε σύμφωνα με τις εντολές Του και αγαπούμε αυτά που Εκείνος αγάπησε,  απέχοντας από κάθε αδικία, πλεονεξία, φιλαργυρία, καταλαλιά, ψευδομαρτυρία, μη αποδίδοντες κακό αντί κακού ή βρισιά αντί βρισιάς, ή γροθιά αντί γροθιάς, ή κατάρα αντί κατάρας.

2.3 μνημονεύοντες δε ων είπεν ο κύριος διδάσκων· Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε· αφίετε, και αφεθήσεται υμίν· ελεάτε, ίνα ελεηθήτε· ω μέτρω μετρείτε, αντιμετρηθήσεται υμίν· και ότι μακάριοι οι πτωχοί και οι διωκόμενοι ένεκεν δικαιοσύνης, ότι αυτών εστίν η βασιλεία του Θεού.

Απόδοση στην νεοελληνική:

μνημονεύοντες επίσης όσα είπε ο Κύριος, που δίδασκε: «Μην κρίνετε, για να μην κριθήτε. Συγχωρείτε, και θα σας συγχωρεθούν.  Να ελεείτε, για να ελεηθείτε. Στο μέτρο που εσείς μετράτε, θα αντιμετρηθεί σε εσάς» και ότι «Μακάριοι οι πτωχοί και οι διωκόμενοι ένεκεν δικαιοσύνης, διότι αυτών είναι η βασιλεία του Θεού.»

**********

3.1 Ταύτα, αδελφοί, ουκ εμαυτώ επιτρέψας γράφω υμίν περί της δικαιοσύνης, αλλ' επεί υμείς προεπεκαλέσασθέ με.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Αυτά, αδελφοί μου, περι δικαιοσύνης, δεν τα έγραψα αφ’ εαυτού μου, αλλά επειδή εσείς μου το είχατε ζητήσει πρωτύτερα. 

3.2 ούτε γαρ εγώ ούτε άλλος όμοιος εμοί δύναται κατακολουθήσαι τη σοφία του μακαρίου και ενδόξου Παύλου, ος γενόμενος εν υμίν κατά πρόσωπον των τότε ανθρώπων εδίδαξεν ακριβώς και βεβαίως τον περί αληθείας λόγον, ος και απών υμίν έγραψεν επιστολάς, εις ας εάν εγκύπτητε, δυνηθήσεσθε οικοδομείσθαι εις την δοθείσαν υμίν πίστιν.

Απόδοση στην νεοελληνική:

 Διότι ούτε εγώ, αλλά ούτε άλλος που να μου μοιάζει, μπορεί να ακολουθήσει την σοφία του μακαρίου και ενδόξου Παύλου, ο οποίος όταν ήταν μαζί σας εδίδαξε προσωπικά τους τότε ανθρώπους με ακρίβεια και βεβαιότητα τους λόγους περι της αληθείας, ο οποίος ακόμα και όταν απουσίαζε σας έγραφε επιστολές, τις οποίες αν μελετήσετε, μπορείτε να οικοδομηθείτε στην πίστη σας, που σας δόθηκε,

3.3 ήτις εστίν μήτηρ πάντων ημών, επακολουθούσης της ελπίδος, προαγούσης της αγάπης της εις θεόν και Χριστόν και εις τον πλησίον. εάν γαρ τις τούτων εντός ή, πεπλήρωκεν εντολήν δικαιοσύνης· ο γαρ έχων αγάπην μακράν εστιν πάσης αμαρτίας.

Απόδοση στην νεοελληνική:

η οποία είναι μητέρα όλων μας, ακολουθούμενη από την ελπίδα, με πρώτη την αγάπη στον Θεό και Χριστό και στον πλησίον. Διότι εάν κάποιος είναι μέσα σε αυτά, τότε έχει εκπληρώσει την εντολή της δικαιοσύνης.  Επειδή εκείνος που έχει αγάπη, απέχει μακριά από κάθε αμαρτία. 

**********

4.1 Αρχή δε πάντων χαλεπών φιλαργυρία. ειδότες ουν, ότι ουδέν εισηνέγκαμεν εις τον κόσμον, αλλ' ουδέ εξενεγκείν τι έχομεν, οπλισώμεθα τοις όπλοις της δικαιοσύνης και διδάξωμεν εαυτούς πρώτον πορεύεσθαι εν τη εντολή του κυρίου·

Απόδοση στην νεοελληνική:

Η δε αρχή όλων των δυσκολιών, είναι η φιλαργυρία. Βλέποντες, λοιπόν, ότι τίποτε δεν φέραμε μέσα στον κόσμο, αλλά ούτε έχουμε τίποτε να βγάλουμε από αυτόν, ας οπλιζόμαστε με τα όπλα της δικαιοσύνης και ας διδάξουμε τους εαυτούς μας πρωτίστως να πορευόμαστε στην εντολή του Κυρίου.

4.2 έπειτα και τας γυναίκας υμών εν τη δοθείση αυταίς πίστει και αγάπη και αγνεία, στεργούσας τους εαυτών άνδρας εν πάση αληθεία και αγαπώσας πάντας εξ ίσου εν πάση εγκρατεία, και τα τέκνα παιδεύειν την παιδείαν του φόβου του Θεού·

Απόδοση στην νεοελληνική:

Έπειτα και τις γυναίκες σας, στην πίστη και την αγάπη που τους έχουν παραδοθεί,  να στέργουν τους άνδρες τους σε κάθε αλήθεια και να αγαπούν όλους εξ ίσου, με κάθε εγκράτεια, και τα τέκνα να τα εκπαιδεύουν με την παιδεία του φόβου του Θεού.

4.3 τας χήρας σωφρονούσας περί την του Κυρίου πίστιν, εντυγχανούσας αδιαλείπτως περί πάντων, μακράν ούσας πάσης διαβολής, καταλαλιάς, ψευδομαρτυρίας, φιλαργυρίας και παντός κακού· γινωσκούσας, ότι εισί θυσιαστήριον Θεού και ότι πάντα μωμοσκοπείται, και λέληθεν αυτόν ουδέν ούτε λογισμών ούτε εννοιών ούτε τι των κρυπτών της καρδίας.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Σωφρονίζοντας τις χήρες σχετικά με την πίστη του Κυρίου, να ικετεύουν (τον Θεό) αδιάλειπτα για τα πάντα, μακριά από κάθε διαβολή, καταλαλιά, ψευδομαρτυρία, φιλαργυρία και από κάθε κακό, γνωρίζοντας ότι (αυτές) είναι θυσιαστήριο του Θεού, και ότι τα πάντα περνούν από έλεγχο, και ότι τίποτε δεν Του διαφεύγει, ούτε από λογισμούς, ούτε από έννοιες ούτε το οποιοδήποτε από τα κρυφά της καρδιάς.

**********

5.1 Ειδότες ουν, ότι Θεός ου μυκτηρίζεται, οφείλομεν αξίως της εντολής αυτού και δόξης περιπατείν.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Βλέποντες λοιπόν, ότι ο Θεός δεν εμπαίζεται, οφείλουμε να περπατούμε αξίως στην εντολή και την δόξα Του.

5.2 ομοίως διάκονοι άμεμπτοι κατενώπιον αυτού της δικαιοσύνης ως Θεού και Χριστού διάκονοι και ουκ ανθρώπων· μη διάβολοι, μη δίλογοι, αφιλάργυροι, εγκρατείς περί πάντα, εύσπλαγχνοι, επιμελείς, πορευόμενοι κατά την αλήθειαν του κυρίου, ος εγένετο διάκονος πάντων· ω εάν ευαρεστήσωμεν εν τω νυν αιώνι, αποληψόμεθα και τον μέλλοντα, καθώς υπέσχετο ημίν εγείραι ημάς εκ νεκρών, και ότι εάν πολιτευσώμεθα αξίως αυτού, και συμβασιλεύσομεν αυτώ, είγε πιστεύομεν.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Ομοίως οι Διάκονοι να είναι άμεμποι ενώπιόν της δικαιοσύνης Του, ως διάκονοι του Θεού και του Χριστού  και όχι των ανθρώπων.  Να μην είναι διάβολοι, δίλογοι, να είναι αφιλάργυροι, εγκρατείς σε όλα, εύσπλαχνοι, επιμελείς,  να πορεύονται σύμφωνα με την αλήθεια του Κυρίου, ο Οποίος έγινε Διάκονος όλων, τον Οποίον, αν ευαρεστήσουμε στον παρόντα αιώνα, θα απολάβουμε και στον μέλλοντα - αφού μας υποσχέθηκε πως θα μας εγείρει εκ των νεκρών, και ότι αν πολιτευθούμε άξια γι' Αυτόν, θα συμβασιλεύσουμε μαζί Του, εάν πιστεύουμε.

5.3 ομοίως και νεώτεροι άμεμπτοι εν πάσιν, προ παντός προνοούντες αγνείας και χαλιναγωγούντες εαυτούς από παντός κακού. καλόν γαρ το ανακόπτεσθαι από των επιθυμιών των εν τω κόσμω, ότι πάσα επιθυμία κατά του πνεύματος στρατεύεται και ούτε πόρνοι ούτε μαλακοί ούτε αρσενοκοίται βασιλείαν Θεού κληρονομήσουσιν, ούτε οι ποιούντες τα άτοπα. διο δέον απέχεσθαι από πάντων τούτων, υποτασσομένους τοις πρεσβυτέροις και διακόνοις ως θεώ και Χριστώ· τας παρθένους εν αμώμω και αγνή συνειδήσει περιπατείν.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Ομοίως και οι νεώτεροι να είναι άμεμπτοι σε όλα, προπαντός να προνοούν για την αγνότητά τους και να χαλιναγωγούν τους εαυτούς τους από κάθε κακό.  Διότι είναι καλό να ανακόπτεται κανείς από τις επιθυμίες του κόσμου, αφού κάθε επιθυμία στρατεύεται κατά του πνεύματος, και ούτε οι πόρνοι, ούτε οι μαλθακοί, ούτε οι αρσενοκοίτες θα κληρονομήσουν την βασιλεία του Θεού, ούτε όσοι κάνουν άτοπα πράγματα.  Γι’ αυτό, πρέπει να απέχετε από όλα αυτά, υποτασσόμενοι στους Πρεσβύτερους και τους Διακόνους, σαν στον Θεό και τον Χριστό. Οι παρθένοι, ας βαδίζουν με άμωμη και αγνή την συνείδησή τους.

**********

6.1 Και οι πρεσβύτεροι δε εύσπλαγχνοι, εις πάντας ελεήμονες, επιστρέφοντες τα αποπεπλανημένα, επισκεπτόμενοι πάντας ασθενείς, μη αμελούντες χήρας ή ορφανού ή πένητος· αλλά προνοούντες αεί του καλού ενώπιον Θεού και ανθρώπων, απεχόμενοι πάσης οργής, προσωποληψίας, κρίσεως αδίκου, μακράν όντες πάσης φιλαργυρίας, μη ταχέως πιστεύοντες κατά τινος, μη απότομοι εν κρίσει, ειδότες, ότι πάντες οφειλέται εσμέν αμαρτίας.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Και οι Πρεσβύτεροι δε, ας είναι εύσπλαγχνοι, σε όλους ελεήμονες, φέρνοντας πίσω τα πλανημένα (τέκνα της Εκκλησιας), επισκεπτόμενοι όλους τους ασθενείς, μη αμελούντες τις χήρες ή ορφανό ή πένητα, αλλά, προνοούντες πάντοτε για το καλό ενώπιον του Θεού και των ανθρώπων, να απέχουν από κάθε οργή, προσωποληψία, άδικη κρίση, μένοντες μακρυά από κάθε φιλαργυρία, να μην πιστεύουν εύκολα εναντίον κάποιου, να μην είναι απότομοι στην κρίση τους, γνωρίζοντας ότι όλοι μας είμαστε οφειλέτες της αμαρτίας.

6.2 ει ουν δεόμεθα του Κυρίου, ίνα ημίν αφή, οφείλομεν και ημείς αφιέναι· απέναντι γαρ των του Κυρίου και Θεού εσμέν οφθαλμών, και πάντας δεί παραστήναι τω βήματι του Χριστού και έκαστον υπέρ αυτού λόγον δούναι.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Αν λοιπόν δεόμαστε στον Κύριο για την δική μας άφεση, οφείλουμε και εμείς να δίνουμε άφεση, διότι είμαστε απέναντι στους οφθαλμούς του Κυρίου και Θεού, και όλοι μας θα παραστούμε στο Βήμα του Χριστού, και όλοι πρέπει να παρασταθούμε στο βήμα του Χριστού, και ο καθένας θα δώσει λόγο για τον εαυτό του.

6.3 ούτως ουν δουλεύσωμεν αυτώ μετά φόβου και πάσης ευλαβείας, καθώς αυτός ενετείλατο και οι ευαγγελισάμενοι ημάς απόστολοι και οι προφήται, οι προσκηρύξαντες την έλευσιν του κυρίου ημών· ζηλωταί περί το καλόν, απεχόμενοι των σκανδάλων και των ψευδαδέλφων και των εν υποκρίσει φερόντων το όνομα του κυρίου, οίτινες αποπλανώσι κενούς ανθρώπους.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Έτσι λοιπόν ας εργαζόμαστε για Αυτόν, με φόβο και κάθε ευλάβεια,  όπως ο Ίδιος έδωσε εντολή, και οι Απόστολοι και προφήτες που μας ευαγγέλισαν, οι προκηρύξαντες την έλευση του Κυρίου μας.  Να είμαστε ζηλωτές για το καλό, και να απέχουμε από τα σκάνδαλα και τους ψευδαδελφούς και εκείνους που με υποκρισία φέρουν το όνομα του Κυρίου,  οι οποίοι αποπλανούν τους κενούς ανθρώπους.

**********

7.1 Πας γαρ, ος αν μη ομολογή, Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθέναι, αντίχριστός εστιν· και ος αν μη ομολογή το μαρτύριον του σταυρού, εκ του διαβόλου εστίν· και ος αν μεθοδεύη τα λόγια του κυρίου προς τας ιδίας επιθυμίας και λέγη μήτε ανάστασιν μήτε κρίσιν, ούτος πρωτότοκός εστι του σατανά.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Διότι, ο κάθε άνθρωπος που δεν ομολογεί Ιησού Χριστό ελθόντα εν σαρκί είναι αντίχριστος.  Και όποιος δεν ομολογεί το μαρτύριο του Σταυρού, είναι εκ του διαβόλου. Και όποιος αν μεθοδεύει τα λόγια του Κυρίου προς τις δικές του επιθυμίες, και λέει πως ούτε Ανάσταση, ούτε Κρίση υπάρχει, εκείνος είναι πρωτότοκος του Σατανά.

7.2 διο απολιπόντες την ματαιότητα των πολλών και τας ψευδοδιδασκαλίας επί τον εξ αρχής ημίν παραδοθέντα λόγον επιστρέψωμεν, νήφοντες προς τας ευχάς και προσκαρτερούντες νηστείας, δεήσεσιν αιτούμενοι τον παντεπόπτην θεόν μη εισενεγκείν ημάς εις πειρασμόν, καθώς είπεν ο κύριος· Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σάρξ ασθενής.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Γι’ αυτό, εγκαταλείποντας την ματαιότητα των πολλών (ανθρώπων) και τις ψευτοδιδασκαλίες τους, ας επιστρέψουμε στον εξ αρχής παραδοθέντα λόγο, νήφοντες προς τις ευχές και υπομένοντες νηστείες, ζητούντες με δεήσεις από τον παντεπόπτη Θεό να μην μας εισάγει σε πειρασμό (δοκιμασία), καθώς είπε ο Κύριος: «Το μεν πνεύμα πρόθυμο, η δε σαρξ ασθενής»

**********

8.1 Αδιαλείπτως ουν προσκαρτερώμεν τη ελπίδι ημών και τω αρραβώνι της δικαιοσύνης ημών, ος εστι Χριστός Ιησούς, ος ανήνεγκεν ημών τας αμαρτίας τω ιδίω σώματι επί το ξύλον, ος αμαρτίαν ουκ εποίησεν, ουδέ ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού· αλλά δι' ημάς, ίνα ζήσωμεν εν αυτώ, πάντα υπέμεινεν.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Ας προσκαρτερούμε λοιπόν μαζί με την ελπίδα μας και τον αρραβώνα της δικαιοσύνης, που είναι ο Χριστός Ιησούς, ο Οποίος πήρε τις αμαρτίες στο ίδιο το Σώμα Του πάνω στο ξύλο, ο Οποίος δεν έκανε καμία αμαρτία, ούτε βρέθηκε δόλος στο στόμα Του, αλλά, για μας, για να ζήσουμε εν Αυτώ, υπέμεινε τα πάντα.

8.2 μιμηταί ουν γενώμεθα της υπομονής <αυτού>, και εάν πάσχομεν δια το όνομα αυτού, δοξάζωμεν αυτόν. τούτον γαρ ημίν τον υπογραμμόν έθηκε δι' εαυτού, και ημείς τούτο επιστεύσαμεν.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Ας γίνουμε λοιπόν μιμητές της υπομονής (Αυτού), και αν τυχόν πάσχουμε για το Όνομά Του, ας Τον δοξάζουμε.  Αυτό είναι ο υπογραμμός που μας έβαλε δια του Εαυτού Του, και εμείς αυτό επιστεύσαμε.

**********

9.1 Παρακαλώ ουν πάντας υμάς πειθαρχείν τω λόγω της δικαιοσύνης και ασκείν πάσαν υπομονήν, ην και είδατε κατ' οφθαλμούς ου μόνον εν τοις μακαρίοις Ιγνατίω και Ζωσίμω και Ρούφω αλλά και εν άλλοις τοις εξ υμών και εν αυτώ Παύλω και τοις λοιποίς αποστόλοις.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Παρακαλώ λοιπόν όλους σας να πειθαρχείτε στον λόγο της δικαιοσύνης και να ασκείτε κάθε υπομονή, την οποία και είδατε με τα μάτια σας, και όχι μόνο στους μακαρίους Ιγνάτιο και Ζώσιμο και Ρούφο, αλλά και σε άλλους από εσάς, και στον ίδιο τον Παύλο και τους λοιπούς αποστόλους,

9.2  Πεπεισμένους ότι ούτοι πάντες ουκ εις κενόν έδραμον αλλ’ εν πίστει και δικαιοσύνη και ότι εις τον οφειλόμενον τόπον εισιν παρά τω Κυρίω ω και συνέπαγον ου γαρ τον νυν ηγάπησαν αιώνα αλλά τον υπέρ ημών αποθανόντα και δι ημάς υπό του Θεού αναστάντα.

Απόδοση στην νεοελληνική:

όντες πεπεισμένοι ότι όλοι αυτοί δεν βάδισαν άδικα, αλλά με πίστη και δικαιοσύνη, και ότι βρίσκονται στον τόπο που οφείλουν να είναι πλάι στον Κύριο, από το οποίο συμπεραίνουμε ότι δεν αγάπησαν τον παρόντα αιώνα, αλλά Εκείνον τον αποθανόντα για εμάς, και αναστάντα από τον Θεό για εμάς.

**********

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

10.1 In his ergo state et Domini exemplar sequimini, firmi in fide et immutabiles, fraternitatis amatores diligentes invicem, in veritate sociati, mansuetudinem Domini alterutri praestolantes, nullum despicientes.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Μείνετε λοιπόν στα πράγματα αυτά, και ακολουθείτε το παράδειγμα του Κυρίου, μένοντες σταθεροί και αμετάβλητοι στην πίστη, αγαπώντες την αδελφοσύνη και προσκολλημένοι μεταξύ σας, ενωμένοι εν τη αληθεία, επιδεικνύοντες την ταπεινότητα του Κυρίου στις μεταξύ σας συναναστροφές, χωρίς να περιφρονείτε κανέναν.

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

10.2 Cum potestis benefacere, nolite differre, quia Eleemosyna de morte liberat. Omnes vobis invicem subiecti estote, conversationem vestram irreprehensibilem habentes in gentibus, ut ex bonis operibus vestris et vos laudem accipiatis et Dominus in vobis non blasphemetur.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Όταν μπορείτε να κάνετε καλό, μην το αναβάλλετε, επειδή η ελεημοσύνη ελευθερώνει εκ του θανάτου.  Να είσθε ο καθένας σας υποταγμένος στον άλλον, έχοντας ακατάκριτον την συμπεριφορά σας εν μέσω των Εθνικών, ώστε και να λάβετε έπαινο για τα καλά σας έργα, και ο Κύριος να μην βλασφημείται εξ αιτίας σας.

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

10.3 Vae autem per quem nomen Domini blasphematur. Sobrietatem ergo docete omnes, in qua et vos conversamini.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Όμως αλλοίμονο σ’ αυτόν δια του οποίου βλασφημείται το όνομα του Κυρίου! Διδάξτε λοιπόν την νηφαλιότητα σε όλους, και επιδείξτε την και στην δική σας συμπεριφορά.

**********

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

11.1 Nimis contristatus sum pro Valente, qui presbyter factus est aliquando apud vos, quod sic ignoret is locum qui datus est ei. Moneo itaque vos, ut abstineatis vos ab avaritia et sitis casti veraces. Abstinete vos ab omni malo.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Θλίβομαι πολύ για τον Ουάλεντα, ο οποίος υπήρξε Πρεσβύτερος κάποτε ανάμεσά σας, διότι τόσο αδιαφόρησε για την θέση που του είχε δοθεί (μέσα στην Εκκλησία).  Σας προτρέπω λοιπόν, να απέχετε από την απληστία, και να είσθε αγνοί  και ειλικρινείς.  Απέχετε από κάθε είδος πονηρίας.

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

11.2 Qui autem non potest se in his gubernare, quomodo alii pronuntiat hoc? Si quis non se abstinuerit ab avaritia, ab idololatria coinquinabitur, et tanquam inter gentes iudicabitur, qui ignorant iudicium Domini. Aut nescimus, quia sancti mundum indicabunt? sicut Paulus docet.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Διότι, αν ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτόν του σε τέτοια ζητήματα, πώς θα τα κηρύττει στους άλλους; Αν ο άνθρωπος δεν φυλάσσει τον εαυτόν του από την απληστία, θα μολυνθεί από την ειδωλολατρία και θα κριθεί ως ένας των ειδωλολατρών. Όμως ποιοι από εμάς έχουν άγνοια για την κρίση του Κυρίου; Μήπως δεν γνωρίζουμε ότι οι άγιοι θα κρίνουν τον κόσμο, καθώς διδάσκει ο Παύλος;

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

11.3 Ego autem nihil tale sensi in vobis vel audivi, in quibus laboravit beatus Paulus, qui estis in principio epistulae eius: de vobis etenim gloriatur in omnibus ecclesiis, quae solae tunc Dominum cognoverant; nos autem nondum cognoveramus.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Όμως ούτε έχω δει, ούτε έχω ακούσει για τέτοιο πράγμα για σας, εν μέσω των οποίων ο ευλογημένος Παύλος εργάσθηκε, και οι οποίοι αναφέρεσθε στην αρχή της Επιστολής του. Διότι σας επαινεί, σε όλες εκείνες τις Εκκλησίες που τότε μόνο εκείνες γνώριζαν τον Κύριο, αλλά που εμείς ( δηλαδή της Σμύρνης) δεν είχαμε ακόμα γνωρίσει.

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

11.4 Valde ergo, fratres, contristor pro illo et pro coniuge eius, quibus det Dominus poenitentiam veram. Sobrii ergo estote et vos in hoc; et non sicut inimicos tales existimetis, sed sicut passibilia membra et errantia eos revocate, ut omnium vestrum corpus salvetis. Hoc enim agentes, vos ipsos aedificatis.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Θλίβομαι βαθύτατα λοιπόν, αδελφοί, για εκείνον (τον Ουάλεντα) και την σύζυγόν του, στους οποίους ο Κύριος ας χαρίσει αληθινή μετάνοια!  Ώστε ως εκ τούτου να μεριμνείτε να είσθε μετρημένοι, και να μην θεωρείτε ως εχθρούς τους τοιούτους, αλλά να τους ανακαλείτε, ως πάσχοντα και απολωλότα μέλη, προκειμένου να σώσετε ολόκληρο το σώμα σας. Πράττοντας έτσι, θα οικοδομηθείτε και εσείς.

**********

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

12.1  Confido enim vos bene exercitatos esse in sacris literis, et nihil vos latet; mihi autem non est concessum. Modo, Ut his scripturis dictum est, Irascimini et nolite peccare, et Sol non occidat super iracundiam vestram. Beatus, qui meminerit; quod ego credo esse in vobis.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Διότι είμαι βέβαιος πως είσθε καλά εξασκημένοι στις Άγιες Γραφές και πως τίποτε δεν είναι κρυμμένο από εσάς, όμως αυτό το προνόμιο δεν έχει δοθεί ακόμα σε μένα.  Λέγεται λοιπόν στις Γραφές «Οργίζεσθε, και μην αμαρτάνετε», και «Μην αφήνετε να δύσει ο ήλιος επί της οργής σας». Ευτυχισμένος είναι εκείνος που το θυμάται αυτό. Πιστεύω πως έτσι είναι με εσάς.

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

12.2 Deus autem et pater Domini nostri Jesu Christi et ipse sempiternus pontifex, Dei filius Jesus Christus, aedificet vos in fide et veritate et in omni mansuetudine et sine iracundia et in patientia et in longanimitate et tolerantia et castitate; et det vobis sortem et partem inter sanctos suos, et nobis vobiscum, et omnibus qui sunt sub caelo, qui credituri sunt in Dominum nostrum et Deum Jesum Christum et in ipsius patrem qui resuscitavit eum a mortuis.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Έτσι λοιπόν, είθε ο Θεός και Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, και ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι ο Υιός του Θεού και ο παντοτινός Μέγας Αρχιερέας μας, να σας οικοδομήσει στην πίστη και στην αλήθεια, και σε κάθε ταπεινοφροσύνη, ηπιότητα, υπομονή, μακροθυμία,  ανοχή και αγνότητα. Και είθε να σας δώσει μερίδα και θέση ανάμεσα στους αγίους Του, και σε εμάς μαζί σας, και σε όλους όσοι είναι κάτω από τον ουρανό, οι οποίοι πιστεύουν στον Κύριό μας Ιησού Χριστό, και στον Πατέρα Του, ο Οποίος Τον ανέστησε εκ των νεκρών.

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

12.3 Pro omnibus sanctis orate. Orate etiam pro regibus et potestatibus et principibus atque pro persequentibus et odientibus vos et pro inimicis crucis, ut fructus vester manifestus sit in omnibus, ut sitis in illo perfecti.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Εύχεσθε υπέρ όλων των αγίων. Εύχεσθε επίσης για τους βασιλείς και τους ηγεμόνες, και για εκείνους που σας διώκουν και σας μισούν, και για τους εχθρούς του Σταυρού, ώστε οι καρποί σας να είναι φανεροί σε όλους, και εσείς να είσθε τέλειοι εν Αυτώ.

**********

Διασωθέν ΕΛΛΗΝΙΚΟ τμήμα:

13.1 Εγράψατέ μοι και υμείς και Ιγνάτιος, ίνα, εάν τις απέρχηται εις Συρίαν, και τα παρ’ υμών αποκομίση γράμματα· όπερ ποιήσω, εάν λάβω καιρόν εύθετον, είτε εγώ, είτε ον πέμπω πρεσβεύσοντα και περί υμών.

Απόδοση στην νεοελληνική:

Μου γράψατε, και εσείς και ο Ιγνάτιος, αν τυχόν πάει κανείς προς την Συρία, να μεταφέρει και τα δικά σας γράμματα, πράγμα που θα κάνω, αν βρω την  κατάλληλη ευκαιρία, είτε ο ίδιος εγώ, ή με εκείνον που εγώ θα στείλω να πρεσβεύσει και για εσάς.

Διασωθέν ΕΛΛΗΝΙΚΟ τμήμα:

13.2 τας επιστολάς Ιγνατίου τας πεμφθείσας ημίν υπ’ αυτού και άλλας, όσας είχομεν παρ’ ημίν, επέμψαμεν υμίν, καθώς ενετείλασθε· αίτινες υποτεταγμέναι εισίν τη επιστολή ταύτη, εξ ων μεγάλα ωφεληθήναι δυνήσεσθε. περιέχουσιν γαρ πίστιν και υπομονήν και πάσαν οικοδομήν την εις τον κύριον ημών ανήκουσαν... (Ακολουθεί το Λατινικό τμήμα) 

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

... Et de ipso Ignatio et de his, qui cum eo sunt, quod certius agnoveritis significate.

Απόδοση στην νεοελληνική ολόκληρου του εδαφίου 13.2:

Τις επιστολές του Ιγνατίου που εστάλησαν σε εσάς από τον ίδιο, και άλλες, όσες είχαμε μαζί μας, σας τις στείλαμε, όπως μας παραγγείλατε. Αυτές είναι υποταγμένες στην επιστολή αυτή, από τις οποίες μπορείτε να ωφεληθείτε πολύ. Επειδή περιέχουν πίστη και υπομονή και κάθε οικοδομή που ανήκει στον Κύριό μας....

...Και για τον ίδιο τον Ιγνάτιο και εκείνους που είναι μαζί του, αν τυχόν υπάρχουν οποιεσδήποτε πληροφορίες, παρακαλούμε να μας τις γνωστοποιήσετε.

**********

Διασωθέν Λατινικό τμήμα:

14.1 Haec vobis scripsi per Crescentem, quem in praesenti commendavi vobis, et nunc commendo: conversatus est enim nobiscum inculpabiliter, credo autem quia et vobiscum similiter. Sororem autem eius habebitis commendatam, cum venerit ad vos. Incolumes estote in Domino Jesu Christo in gratia cum omnibus vestris. Amen.

Απόδοση των Αγγλικών στην νεοελληνική:

Αυτά σας τα έγραψα δια του Κρήσκεντος, τον οποίον μέχρι τώρα σας τον συνιστούσα και τώρα σας συνιστώ. Διότι έχει υπάρξει ανένοχος ανάμεσά μας, και πιστεύω ανάμεσά σας επίσης. Επί πλέον, να δεχθείτε και την αδελφή του με εκτίμηση όταν εκείνη έλθει σε εσάς.  Μείνετε ασφαλείς εν τω Κυρίω Ιησού Χριστώ.

Η Χάρις να είναι με όλους σας.

Αμήν