• 1. Γιατί πρέπει να εξομολογηθώ;

• 2. Πού θα εξομολογηθώ;

• 3. Όχι δικαιολογίες

• 4. Πότε όμως;

• 5. Πώς θα εξομολογηθώ;

• 6. Μετά την εξέταση

• 7. Πήγαινε στον Πνευματικό

• 8. Πρόσεχε όταν Εξομολογείσαι

• 9. Αφού μιλήσεις, άκουσε

• 10. Μετά την Εξομολόγηση

• 11. Αγωνίζου τον καλόν αγώνα

• 12. Χρησιμοποίησε τα κατάλληλα μέσα

• 13. Αυτό είναι η εξομολόγηση

 Ίσως να έχεις πλησιάσει και μερικές άλλες φορές στην Εξομολόγηση και ασφαλώς θα ήθελες να μάθεις περισσότερα γύρω από το ιερό αυτό Μυστήριο, που τόση ανακούφιση και γαλήνη χαρίζει στην ψυχή σου. Θα επιθυμείς ακόμη να μάθαινες πώς θα πλησίαζες καλύτερα και πώς θα χρησιμοποιούσες αποδοτικότερα την αγία και πολύτιμη ευκαιρία, που σού χαρίζει δια τού Μυστηρίου αυτού ο Θεός.

Ίσως όμως να είσαι από εκείνους, που δεν γνώρισαν ως τώρα την γαλήνη και την χαρά που χαρίζει η Εξομολόγηση. Δεν σού εδόθη η κατάλληλη ευκαιρία. Δεν γνωρίζεις την αναγκαιότητα τής Εξομολογήσεως. Δεν γνωρίζεις πως πρέπει να εξομολογηθείς. Θα ήθελες όμως να πληροφορηθείς, να μάθεις...

Το βιβλιαράκι αυτό, μέσα στις λίγες γραμμές του, αυτό ακριβώς σκοπεύει. Να δώσει, σε όσους έχουν την δίψα να μάθουν, την ευκαιρία, να γνωρίσουν τα βασικά γύρω από το μεγάλο Μυστήριο τής Εξομολογήσεως, να βοηθήσει στο να κάνουν καλή Εξομολόγηση, να αισθανθούν την ανακούφιση και την χαρά που φέρνει η Εξομολόγηση, χαρά η οποία είναι ο αντίλαλος τής χαράς τού ουρανού, διότι όπως είπε ο Χριστός: «Χαρά γίνεται εν ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι».

Πρώτα - πρώτα θα απαντήσουμε στην πρωταρχική απορία σου:

1. Γιατί πρέπει να εξομολογηθώ;

Θα εξομολογηθείς για να βρεις την γαλήνη και την χαρά σου. Είσαι στενοχωρημένος και λυπημένος. Πολλές σκέψεις και αγωνίες βασανίζουν την ψυχή σου. Νομίζεις ότι αιτία τής αγωνίας σου είναι η ανέχεια, η αρρώστια, οι δυσκολίες που συναντάς... Πραγματικά όμως η ουσιαστική αφορμή ευρίσκεται αλλού. Η χαρά και η λύπη τού ανθρώπου έχει την πηγή της στην συνείδησή του. Όταν αυτή ειρηνεύει και δεν διαμαρτύρεται, τότε όση συννεφιά και αν είναι απ' έξω, ο άνθρωπος χαίρεται την ζωή του. Όταν όμως η συνείδηση φωνάζει πως είσαι ένοχος, τότε και μέσα στην πιο ζηλευτή υγεία και στα μεγαλύτερα πλούτη και στις ζωηρότερες απολαύσεις, θα είσαι ο δυστυχής. Θα είσαι ένας άλλος Δαμοκλής, που θα βλέπεις επάνω από το κεφάλι σου να κρέμεται το ξίφος τής θείας δικαιοσύνης. Από την κατάσταση αυτή μόνο η Εξομολόγηση έχει την δύναμη να σε λυτρώσει, διότι μόνο με αυτήν επιτυγχάνεται η συγχώρηση τών αμαρτιών σου και άρα η γαλήνη τής συνειδήσεώς σου.

Θα εξομολογηθείς για να αποκτήσει και πάλι η ψυχή σου την καθαρότητα και την ωραιότητα που τής έδωσε ο Θεός. Οι παρεκτροπές και οι αμαρτίες σου είναι εκείνα που μολύνουν και ασχημίζουν την ψυχή σου, που την κάνουν αγνώριστη, τόσο, ώστε να την αποστρέφεται ο Θεός και σιγά-σιγά και οι άνθρωποι. Πρόσεξε και θα δεις πόσο αποκρουστικός γίνεται ο άνθρωπος ο εγωϊστής, ο φθονερός, ο μέθυσος, ο εγκληματίας, όσο ωραίος και αν είναι εξωτερικά.

Θα εξομολογηθείς ακόμη, διότι αυτή είναι η εντολή τού Θεού. Με το στόμα τού Προφήτου Ησαΐα ο Θεός διέταξε: «Λούσασθε και καθαροί γίνεσθε, αφέλετε τας πονηρίας από τών ψυχών υμών». Ο Πρόδρομος Ιωάννης, αλλά και αυτός ο Κύριός μας εις μετάνοιαν εκάλεσαν: «Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία τών ουρανών». Και δεν υπάρχει χριστιανική ψυχή, που να μη συγκινείται διαβάζοντας την παραβολή τού Ασώτου υιού, τον οποίο η πραγματική μετάνοια και η ειλικρινής Εξομολόγηση οδήγησαν στο να ξαναπάρει την πρώτη του θέση στο πατρικό σπίτι.

Πρέπει λοιπόν, είναι ανάγκη, να εξομολογηθείς.

2. Πού θα εξομολογηθώ;

Όχι μπροστά στην εικόνα ούτε απ' ευθείας στον Θεό. Εφ' όσον πήρες απόφαση να εξομολογηθείς, είσαι υποχρεωμένος να κάνεις Εξομολόγηση όπως την όρισε ο Χριστός και η Εκκλησία και όχι όπως νομίζεις εσύ. Όσες φορές τα είπες στην εικόνα ή απ' ευθείας στον Θεό, τι απάντηση επήρες; Και πώς είσαι σίγουρος ότι έκαμες καλή Εξομολόγηση, αφού για πολλά ίσως σφάλματά σου δεν θεώρησες ανάγκη να τα πεις, διότι δεν γνώριζες πως είναι αμαρτίες; και ύστερα από μία τέτοια Εξομολόγηση τι οδηγίες και τι συμβουλές πήρες για την διόρθωση τής ζωής σου;

Αν αυτό που λες είναι ορθό, τότε θα είναι σωστό κι αυτό που θα σού πω τώρα: Όταν είσαι άρρωστος, δεν χρειάζεται να πας στον γιατρό. Πάρε μία φωτογραφία τού γιατρού και πες της πού πονάς και τι αισθάνεσαι!

Όχι λοιπόν! Για να εξομολογηθείς, θα πας στον Ιερέα, στον Πνευματικό, ο οποίος είναι επιφορτισμένος εκ μέρους τού Θεού ειδικά με την εργασία αυτή. Ο Κύριος, μετά την Ανάστασή Του, το βράδυ τής πρώτης ημέρας τής Αναστάσεως, έδωσε στους Αποστόλους την ειδική αυτή εξουσία με το να εμφυσήσει σ' αυτούς το Άγιο Πνεύμα και με τους βαρυσήμαντους αυτούς λόγους: «Λάβετε Πνεύμα Άγιον· αν τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς· αν τινων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ιωάν. κ´ 22-23).

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει τα εξής, ερμηνεύοντας τα λόγια αυτά τού Κυρίου: «Καίτοι κατοικούν εδώ εις την γην, επετράπησαν να διοικούν τα εν ουρανοίς και έλαβον εξουσίαν, την οποίαν ο Θεός ούτε εις αγγέλους, ούτε εις αρχαγγέλους έδωκε, διότι δεν είπεν εις εκείνους «όσα αν δήσητε επί τής γης, έσται δεδεμένα εν τω ουρανώ, και όσα αν λύσητε επί τής γης, έσται λελυμένα εν τω ουρανώ». Όσα οι Ιερείς εδώ επί τής γης ενεργούν (δια τού Μυστηρίου τής Εξομολογήσεως), ταύτα ο Θεός από τον ουρανό επικυρώνει και ο Δεσπότης επιβεβαιώνει την απόφαση τών δούλων του Ιερέων...»

«Μετανοήσατε οι πεπλανημένοι, επιστρέψατε τη καρδία» (Ησαΐας, μς´ 8)

3. Όχι δικαιολογίες

Παρ' όλα αυτά είναι μερικοί, που δικαιολογούνται πως δεν υπάρχουν σήμερα καλοί Ιερείς και κατάλληλοι Εξομολόγοι. Αυτό είναι μία μεγάλη ανακρίβεια. Σήμερα υπάρχουν καλοί Εξομολόγοι, περισσότεροι από κάθε άλλη φορά. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ψάξουμε να τους βρούμε.

Ας κάνουμε για την υγεία τής ψυχής ότι κάνουμε και για την υγεία τού σώματος. Όταν αρρωστήσουμε, ερωτούμε να μάθουμε πού είναι ο καλός γιατρός. Και είμεθα διατεθειμένοι να φθάσουμε και στην Ευρώπη και στην Αμερική ακόμη. Γιατί να μην κάνουμε το ίδιο και για την ψυχή μας; Θα σε ρωτούσα ακόμη και κάτι άλλο: Μήπως εξετάζεις τι άνθρωπος είναι ο γιατρός, ο φαρμακοποιός, ο αρτοποιός σου; Δεν πηγαίνεις μόνο και μόνο για να πάρεις ό,τι σου χρειάζεται, αδιαφορώντας για το ποιόν τών ανθρώπων αυτών;

Έπειτα μη λησμονείς ότι η χάρις τού Μυστηρίου δεν εξαρτάται από το πρόσωπο τού Ιερέως. Η συγχώρηση τών αμαρτιών σου, την οποίαν πηγαίνεις να λάβεις στην Εξομολόγηση, δεν πηγάζει από τον Ιερέα, αλλ' από τον ίδιο τον Θεό. Εάν προσέξεις, θ' ακούσης, στο τέλος τής Εξομολογήσεως, τον Ιερέα, μετά την ανάγνωση τής ευχής, να σού λέει και τα εξής: «Η χάρις τού Παναγίου Πνεύματος, (όχι εγώ), δια τής εμής ελαχιστότητος, έχει σε συγκεχωρημένον και λελυμένον».

4. Πότε όμως;

Πρέπει να εξομολογηθείς τα ταχύτερο. Χωρίς να χάσεις καθόλου καιρό. Μη πεις: Εξομολογούμαι αργότερα. Ο καιρός δεν είναι στην εξουσία σου. Πόσους δεν γέλασε και δεν κατέστρεψε έτσι ο εχθρός τής ψυχής μας, ο διάβολος! Όσο αναβάλλεις, τόσο συσσωρεύονται όλο και περισσότερες αμαρτίες. Όσο περνά ο καιρός, τόσο οι αμαρτίες σου θα γίνονται βαρύτερες και χειρότερες. Μη φαντάζεσαι ότι οι μεγάλοι αμαρτωλοί έφθασαν δια μιας στο κατάντημά τους. Από μικρές αμαρτίες άρχισαν και σιγά – σιγά, χωρίς την συγχώρηση και την ενίσχυση τής Εξομολογήσεως, η ψυχή τους συνήθισε στην ατμόσφαιρα και την ζωή τής αμαρτίας και έτσι προχώρησαν από τις μικρότερες στις μεγαλύτερες αμαρτίες, χωρίς να το αντιληφθούν. Με την Εξομολόγηση βγάζεις από το χωράφι τής ψυχής σου τους σπόρους τού κακού, που σπέρνει ο διάβολος, και δεν τους αφήνεις να ριζολογήσουν και να αναπτυχθούν. Επί πλέον, όσο αναβάλλεις να εξομολογηθείς, τόσο δυσκολότερο σού φαίνεται να πλησιάσεις στον Πνευματικό. Μη πεις με τον νου σου: Θα μετανοήσω και θα εξομολογηθώ, όταν θα γεράσω. Ποιος σού υπόσχεται ότι θα γεράσεις; και πώς φαντάζεσαι ότι θα έχεις την αντοχή που χρειάζεται για να μετανοήσεις, όταν ξέρεις πόσο αδύνατη γίνεται και η θέληση και η σκέψη και όλες οι δυνάμεις τού ηλικιωμένου ανθρώπου;

Μη σκεφθείς: Τώρα είμαι πολύ αμαρτωλός. Θα φροντίσω σιγά-σιγά να διορθωθώ και μετά εξομολογούμαι. Αλλοίμονο αν ο βαρειά άρρωστος έλεγε θα γίνω καλύτερα και μετά θα πάω στον γιατρό. Μην αφήσεις να πας στον Πνευματικό την τελευταία στιγμή, τις παραμονές τών μεγάλων Εορτών. Τότε είναι τόσοι πολλοί που περιμένουν να εξομολογηθούν, ώστε είναι αδύνατο και από μέρους σου και από μέρους εκείνου να κάνεις μία καλή Εξομολόγηση.

Πότε λοιπόν θα εξομολογηθείς;

Κάθε πότε πλένεσαι; Κάθε πότε πλένεις τα ρούχα σου; Μήπως μένεις άπλυτος και με ακάθαρτα ρούχα, λέγοντας ότι θα καθαριστείς τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα; Μήπως όταν πονάς ή όταν σε καίει ο πυρετός, αφήνεις, έστω και ύστερα από μία ώρα, να ζητήσεις την βοήθεια τού γιατρού; Ότι κάνεις για το σώμα σου, θα κάνεις και για την ψυχή σου. Μόλις αισθανθείς το πρώτο λέρωμα, την πρώτη πληγή, το πρώτο βάρος τής αμαρτίας, θα τρέξεις αμέσως χωρίς αναβολή.

Τής πατρώας, δόξης σου, αποσκιρτήσας αφρόνως, εν κακοίς εσκόρπισα, ον μοι παρέδωκας πλούτον· όθεν σοι την τού Ασώτου, φωνήν κραυγάζω· Ήμαρτον ενώπιόν σου Πάτερ οικτίρμον· δέξαι με μετανοούντα, και ποίησόν με, ως ένα τών μισθίων σου. (Κοντάκιον Κυριακής Ασώτου)

5. Πώς θα εξομολογηθώ;

Όπως για να πας στον γιατρό πρέπει να καταλάβεις ότι είσαι άρρωστος, έτσι και για να ξεκινήσεις να εξομολογηθείς πρέπει πρώτα – πρώτα να συναισθανθείς ότι είσαι ένας αμαρτωλός. Πολλοί νομίζουν πως δεν έχουν αμαρτίες ή πιστεύουν πως οι αμαρτίες τους είναι ασήμαντες και ελαφρές, άλλωστε έχουν τόσες δικαιολογίες για τα σφάλματά τους. Όμως ο λόγος τού Θεού βεβαιώνει κατηγορηματικά ότι δεν υπάρχει δίκαιος «ουδέ εις» και μάς προειδοποιεί ότι «εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ουκ έστιν εν ημίν». Όσες και όποιες και αν είναι οι αμαρτίες μας, είναι αμαρτίες, που για να συγχωρηθούν χρειάσθηκε να σταυρωθεί ο Χριστός.

Εάν λες ότι δεν έχεις αμαρτίες, ή ότι οι αμαρτίες σου είναι ελαφρές και δικαιολογημένες, αυτό σημαίνει πως δεν γνωρίζεις όσο πρέπει τον νόμο τού Θεού. Εδώ θα σε βοηθήσουμε σύντομα και απλά να εξετάσεις τον εαυτό σου κάτω από το φως τού νόμου τού Θεού, για να ανακαλύψεις και εξακριβώσεις τις αμαρτίες σου. Ο κατάλογος τών ερωτημάτων αυτών δεν εξαντλεί και δεν περιλαμβάνει – διότι δεν είναι εύκολο – όλες τις περιπτώσεις που μπορεί να γίναμε ένοχοι απέναντι τού θείου νόμου. Θα σού είναι όμως μία καλή αρχή και μία αρκετή βοήθεια για αν κάνεις μία καλή εξέταση τού εαυτού σου.

Μη ξεκινήσεις, λοιπόν, απροετοίμαστος για την Εξομολόγηση. Διάλεξε έναν ήρεμο τόπο και σε μία ήσυχη ώρα, βάλε κάτω τον εαυτό σου και εξέτασε τον αμερόληπτα και χωρίς ελαφρυντικά.

Α´

Εξέτασέ τον πρώτα εάν είναι εντάξει στα καθήκοντά του προς τον Θεό:

Ποια είναι η πίστη σου και η εμπιστοσύνη σου προς τον Θεό; Μήπως στις δυσκολίες τής ζωής σου απελπίζεσαι και γογγύζεις κατά τού Θεού; Μήπως πιστεύεις σε όνειρα και δεισιδαιμονίες; μήπως διαφωτίζεις και οδηγείς άλλους στα να τηρήσουν διάφορες δεισιδαιμονίες και προλήψεις; Κατέφυγες καμιά φορά στα μάγια, τον πνευματισμό κλπ.; Μήπως παρασύρθηκες ποτέ από αιρετικές διδασκαλίες; Μήπως συζητείς με τους μάρτυρας τού Ιεχωβά ή άλλους αιρετικούς; Μήπως πηγαίνεις στις συναθροίσεις τους, ή διαβάζεις τα βιβλία τους; Αφήνεις το στόμα σου ελεύθερο ώστε να βγαίνουν απ' αυτό απρεπείς λόγοι, ύβρεις, κακολογίες, κατάρες; Μήπως ορκίσθηκες χωρίς λόγο ή, το χειρότερο, ψευδώς; Προσεύχεσαι και εκκλησιάζεσαι τακτικά; Στέκεσαι στην προσευχή και στην Εκκλησία με την απαιτούμενη ευλάβεια; Φυλάς την αργία τής Κυριακής, τις νηστείες (εφ όσον είσαι υγιής) και τους άλλους κανονισμούς τής Εκκλησίας μας;

Β´

Εξέτασε έπειτα τη συμπεριφορά σου προς τους άλλους:

Δείχνεις την υπακοή και τον σεβασμό που επιβάλλεται στους Ιερείς, τους γονείς, τους διδασκάλους σου και γενικώς προς τους μεγαλυτέρους σου; Τους τιμάς και τους βοηθάς στις ανάγκες τους; Μήπως συνηθίζεις να κατακρίνεις ή να κακολογείς τους Ιερείς ή να συμμετέχεις σε συζητήσεις όπου διασύρεται και σχολιάζεται ο κλήρος;

Αν είσαι πατέρας ή μητέρα, μήπως αποφεύγεις την τεκνογονία;

Φροντίζεις όπως πρέπει για τα παιδιά σου, φροντίζεις για τις ψυχές τους, προσέχεις να τους δίνης το καλό παράδειγμα;

Μήπως υβρίζεις ή καταριέσαι τα παιδιά σου;

Μήπως εμποδίζεις τα παιδιά σου από το Κατηχητικό Σχολείο ή τα σπρώχνεις στην κοσμική ζωή;

Μήπως στενοχωρείσαι αν κάποιο παιδί σου εξεδήλωσε διάθεση να γίνει κληρικός ή να αφιερωθεί στον Χριστό και κάνεις το παν για να το εμποδίσεις;

Μήπως δημιουργείς σκηνές και επεισόδια, ή βάζεις λόγια και δημιουργείς ψυχρότητα ή διχόνοια ανάμεσα στην νύφη, την πεθερά, ή τους συγγενείς σου;

Αν είσαι εργοδότης ή προϊστάμενος, πώς συμπεριφέρεσαι προς τους κατωτέρους σου; Μήπως τους αδικείς; Αν είσαι εργάτης ή υφιστάμενος, είσαι ευσυνείδητος στην εργασία σου;

Γ´

Μήπως εμποδίζεις τους άλλους από τον εκκλησιασμό ή από την εκτέλεση τών θρησκευτικών καθηκόντων τους; Μήπως ειρωνεύεσαι εκείνους, που εξομολογούνται και κοινωνούν τακτικά και γενικά όσους προσπαθούν να ζήσουν την χριστιανική ζωή;

Εξέτασε ακόμη αν αγαπάς όλους, αν συγχωρείς εκείνους που σε έβλαψαν, αν οργίζεσαι, αν ζημίωσες κανέναν, αν φάνηκες ασυνεπής στις υποχρεώσεις σου, αν στο επάγγελμά σου εργάζεσαι με τιμιότητα, χωρίς νοθείες, αισχροκέρδεια κλπ.

Μήπως υποκύπτεις στα σοβαρά αμαρτήματα τής χαρτοπαιξίας, τής συκοφαντίας, τής κατακρίσεως;...

Δ´

Εξέτασε ακόμη, με ιδιαίτερη αυστηρότητα την ζωή σου από ηθικής απόψεως. Προσέχεις τι διαβάζεις, τι ακούς, τι συζητάς; Μήπως συχνάζεις σε θεάματα που προσβάλλουν την ηθική, σε διασκεδάσεις, χορούς κλπ.;

Μήπως σε παρασύρει η μόδα, ο καλλωπισμός και η φιλαρέσκεια, ώστε να δημιουργείς περιττά έξοδα, ή να παραμελείς άλλα σοβαρότερα καθήκοντα, ή να χάνεις άσκοπα τον πολύτιμο χρόνο σου;

Μήπως διέπραξες οποιαδήποτε ανήθικη αμαρτία με οποιοδήποτε πρόσωπο;

Αν είσαι νέος ή νέα, μήπως εκτίθεσαι σε συζητήσεις και συναναστροφές, που θα σε οδηγήσουν ίσως σε ηθικές παρεκτροπές;

Μήπως, με την ενδυμασία σου, με τα βλέμματά σου, με τα λόγια σου, γενικά με την απρόσεκτη συμπεριφορά σου, γίνεσαι αφορμή σκανδάλου;

Αν είσαι μνηστευμένος, προσέχεις την αγνότητα τού σώματος και τής ψυχής σου μέχρι τής ημέρας τού γάμου σου;

Αν είσαι σύζυγος, τήρησες κατά πάντα την συζυγική πίστη;

«Επιστράφητε, υιοί, επιστρέφοντες, και ιάσομαι τα συντρίμματα υμών». (Ιερεμίας, Γ´ 22)

6. Μετά την εξέταση

Αφού κάνεις όσο μπορείς καλύτερα αυτή την εξέταση τής συνειδήσεώς σου, θα πρέπει να αισθανθείς στα βάθη τής ψυχής σου λύπη και συντριβή. Διότι με τις αμαρτίες σου ύβρισες τον Θεό. Συ ο μικρός άνθρωπος τον μεγάλο Θεό. Συ ο αμαρτωλός άνθρωπος τον Άγιο Θεό. Το πλάσμα τον Πλάστη του. Το δημιούργημα τον Δημιουργό του. Εκείνον, εις τού οποίου τα χέρια ευρίσκεται η ζωή σου και η ύπαρξή σου. Εκείνον, εις ένα νεύμα τού οποίου υποτάσσεται το σύμπαν. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ακόμη φάνηκες αχάριστος στον μεγαλύτερό σου ευεργέτη. Σε Εκείνον, που σού χαρίζει όλα τα αγαθά. Σε Εκείνον, που σε ανέχεται και δεν σε τιμωρεί για τις αμαρτίες σου. Σε Εκείνον, ο οποίος δεν συλλογίσθηκε τον Υιό Του, αλλά τον παρέδωσε στον σκληρό και ατιμωτικό θάνατο τού Σταυρού για την δική σου σωτηρία.

Θα λυπηθείς και θα στενοχωρηθείς για όλα αυτά. Τότε θα είναι πραγματική η μετάνοιά σου. Τότε θα δεχθεί την Εξομολόγησή σου ο Θεός. «Θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει». Όλοι όσοι πραγματικά μετανόησαν, αυτό έκαναν. Ο Δαβίδ έλεγε: «Λούσω καθ εκάστην νύκτα την κλίνην μου, εν δάκρυσί μου την στρωμνήν μου βρέξω». Η πόρνη εκείνη γυναίκα με τα δάκρυά της, έπλυνε τα πόδια τού Σωτήρος. Ο Απόστολος Πέτρος αρνήθηκε τον Χριστό, αλλά μόλις συναισθάνθηκε το σφάλμα του, «εξελθών έξω έκλαυσε πικρώς».

Με την λύπη αυτή και την κατάνυξι ξεκίνησε για το Εξομολογητήριο.

Δίδου μοι κατάνυξιν και τών κακών αλλοτρίωσιν και τού βίου διόρθωσιν, εις πάθη τού σώματος νυν βεβυθισμένω και μεμακρυσμένω εκ σού, Θεέ παμβασιλεύ, και μηδαμόθεν ελπίδα έχοντι και σώσόν με τον άσωτον δια πολλήν αγαθότητα, Ιησού παντοδύναμε, ο Σωτήρ τών ψυχών ημών. (Προσόμοιον κατανυκτικόν γ´ ήχου)

7. Πήγαινε στον Πνευματικό

Εξομολογήσου όλες τις αμαρτίες σου με ευθύτητα και ειλικρίνεια. Γνώριζε ότι και μία έστω αμαρτία αν δεν εξομολογηθείς, όχι μόνο δεν συγχωρείσαι για όσες εξομολογήθηκες, αλλά διέπραξες και μία ακόμη σοβαρότερη αμαρτία, διότι νόμισες πως θα κρυφθείς από τον Θεό, ο οποίος τα γνωρίζει όλα. Μην αφήνεις τον εαυτό σου να παρασύρεται από το αίσθημα τής ντροπής που σού δημιουργεί την ώρα εκείνη ο Διάβολος. Πρέπει κανείς να ντρέπεται την ώρα που αμαρτάνει και όχι την ώρα που εξομολογείται. Συλλογίσου πόση αγάπη δείχνει και στα σημείο αυτό ο Θεός, ο οποίος δεν απαιτεί να φανερωθούν οι αμαρτίες σου ενώπιον πολλών ανθρώπων, όπως επιβάλλει τών ανθρώπων η δικαιοσύνη, αλλά ενώπιον μόνο του Ιερέως, ο οποίος και θα είναι ο μόνος άνθρωπος, που θα μάθει τα σφάλματά σου. Και ο Πνευματικός είναι απόλυτα υποχρεωμένος –επί ποινή καθαιρέσεως– να τηρήσει ιερά και απαραβίαστα τα μυστικά τής Εξομολογήσεως, όχι μόνο στις ιδιωτικές του συζητήσεις, αλλά και ενώπιον οιασδήποτε δικαστικής ή πολιτικής αρχής. Σκέψου άλλωστε ότι οπωσδήποτε οι αμαρτίες μας πρέπει μία φορά να φανερωθούν. Και θα φανερωθούν ή εδώ, στον Πνευματικό σου οπότε θα συγχωρηθούν, ή κατά την ημέρα τής Κρίσεως, ενώπιον δισεκατομμυρίων ανθρώπων, χωρίς ελπίδα συγχωρήσεως, αλλά μόνο προς καταισχύνη και αιώνια τιμωρία μας. Πού λοιπόν είναι προτιμότερο να φανερώσεις τις αμαρτίες σου; συλλογίσου ακόμη, τι θα έλεγες για εκείνον, ο οποίος, ενώ πήγε στον γιατρό, ντρέπεται αν δείξει σε αυτόν τις πληγές και τα άρρωστα μέλη του; Πώς μπορεί να περιμένει θεραπεία ο άνθρωπος αυτός; Για να εξασφαλισθείς και να νικήσεις εξ αρχής τον θανάσιμο αυτό κίνδυνο, εξομολογήσου πρώτη εκείνη την αμαρτία, για την οποία ντρέπεσαι περισσότερο.

8. Πρόσεχε όταν Εξομολογείσαι

Μη πεις αόριστα και γενικά: Είμαι ένας αμαρτωλός. Όπως ο άρρωστος δεν λέει στον γιατρό απλώς: Είμαι άρρωστος. Εξομολογήσου καθαρά το είδος την κάθε αμαρτίας σου και αν μία ή πολλές φορές έπεσες σε αυτή.

Μη περιμένεις τον Πνευματικό να σε ρωτά: «Λέγε συ πρώτος τας αμαρτίας σου, ίνα δικαιωθής». Κατηγόρησε μόνο τον εαυτό σου. Μη ζητήσεις να ρίξεις τα βάρος στους άλλους, όπως έκαμε ο Αδάμ και η Εύα. Μη προσπαθήσεις να δικαιολογηθείς.

Εάν ο Απόστολος Παύλος έλεγε ότι είναι ο πρώτος τών αμαρτωλών, τότε τι πρέπει να πούμε εμείς:

9. Αφού μιλήσεις, άκουσε

Άκουσε με μεγάλη προσοχή τι θα σού πει ο Πνευματικός. Γράψε στο πλάτος τής καρδιάς σου τις υποδείξεις και τις συμβουλές του, με την ίδια και μεγαλύτερη προσοχή, με την οποία ο άρρωστος ακούει τις οδηγίες τού γιατρού, για τα φάρμακα που πρέπει να πάρει και την δίαιτα που πρέπει να ακολουθήσει. Δέξου με χαρά και προσπάθησε να εφαρμόσεις με ακρίβεια και σχολαστικά τον «κανόνα» που θα σού βάλει. Ιδιαίτερα πρόσεξε μη τυχόν και προσέλθεις στο Μυστήριο τής Θείας Ευχαριστίας χωρίς την άδεια τού Πνευματικού.

Όταν η Εξομολόγησή σου γίνει κατά τον τρόπο που εκθέσαμε έως τώρα, τότε θα δοκιμάσεις προσωπικά και ο ίδιος τα μεγάλα αποτελέσματα και την ανέκφραστη ειρήνη και χαρά, που φέρνει στην ψυχή η καλή Εξομολόγηση.

Ο Αμνός ο τού Θεού, ο αίρων πάντων τας αμαρτίας, άρον τον κλοιόν απ' εμού τον βαρύν, τον τής αμαρτίας, και ως εύσπλαγχνός μοι δος δάκρυα κατανύξεως. (Εκ τού Μεγάλου Κανόνος)

10. Μετά την Εξομολόγηση

Αφού λοιπόν εξομολογηθείς, χρειάζεται να προσέξεις καλύτερα τη ζωή σου.

Τώρα που ο Κύριος σε συγχώρησε και η ψυχή σου καθαρίστηκε από τον μολυσμό τής αμαρτίας, πρόσεξε να μην ξαναλυπήσεις τον Θεό με τις αμαρτίες σου. Προφύλαξε τον εαυτό σου από κάθε τι που μπορεί να ξαναλερώσει την ψυχή σου. Διότι πρέπει να ξέρεις ότι η μετάνοια και η χριστιανική μόρφωση και η χριστιανική ζωή δεν είναι υπόθεση μιας μέρας, αλλά έργο που πρέπει να σε απασχολεί σε όλη σου την ζωή.

Μην επαναπαυθείς, λοιπόν, στον ότι μετανόησες και εξομολογήθηκες, αλλά φρόντισε να εξακολουθήσεις τον καλό δρόμο, που σού έδειξε ο Θεός και που θα σε οδηγήσει στην αληθινή ευτυχία.

«Μακάριοι ων αφέθησαν αι ανομίαι και ων επεκαλύφθησαν αι αμαρτίαι» (Ψαλμ. ΛΑ´ 1)

11. Αγωνίζου τον καλόν αγώνα

Πάρε σταθερή και οριστική απόφαση να αγωνίζεσαι εναντίον κάθε αμαρτίας και να είσαι έτοιμος για κάθε θυσία, προκειμένου να τηρήσεις το θέλημα τού Θεού. Αυτός είναι ο ευγενέστερος αγών. Ο αγών που λυτρώνει τον άνθρωπο από την αγωνία και τού δημιουργεί την βαθύτερη χαρά. Αγωνίζου, ενθυμούμενος ότι κάθε φορά που αγωνίσθηκες για να νικήσεις τον πειρασμό, ύστερα από λίγο κόπο δοκίμασες τη μεγαλύτερη ικανοποίηση, ενώ εάν υποχώρησες στις απαιτήσεις τής αμαρτίας, ύστερα από λίγη ευχαρίστηση δοκίμασες την μεγαλύτερη απογοήτευση και αηδία. Αγωνίζου... Κι αν στον αγώνα αυτόν τραυματισθείς, μην αποθαρρύνεσαι. Σπεύσε για άλλη μια φορά, σπεύσε δε πάντοτε στο ιατρείο τού Χριστού, την Εξομολόγηση. Θα βρίσκεις πάντοτε εκεί την θεραπεία, την συγγνώμη, την δύναμη να συνεχίσεις τον αγώνα σου.

«Τι ωφελήσει άνθρωπον, εάν κερδήση τον κόσμο όλον και ζημιωθή την ψυχήν αυτού;». (Μάρκ. Η´ 36)

12. Χρησιμοποίησε τα κατάλληλα μέσα

Φρόντισε να μελετάς και να μαθαίνεις καλύτερα τον Νόμο τού Θεού. Μη παραλείπεις με την προσευχή να ζητάς παρά τού Θεού δύναμη και ενίσχυση, ώστε να αγωνίζεσαι κατά τής αμαρτίας. Ιδιαιτέρως δε μη παραλείπεις τον τακτικό εκκλησιασμό και την ουράνια τροφή τής ψυχής μας, το Σώμα και Αίμα τού Κυρίου, από την οποίαν όποιος τρέφεται παίρνει όλα εκείνα που τού χρειάζονται για να συντηρηθεί και αναπτυχθεί η ψυχή του.

«Χαρά γίνεται εν ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι». (Λουκ. ΙΕ´ 10)

13. Αυτό είναι η εξομολόγηση

Εξευγενίζει την ζωή τού ανθρώπου, ειρηνεύει την ψυχή του. Τού δίνει οδηγίες και κατευθύνσεις για τον αγώνα τής ζωής. Η Εξομολόγηση είναι πραγματική ευλογία τής ζωής μας, διότι είναι εκείνη που συμφιλιώνει τους ανθρώπους, τους χαρίζει την άφεση τών αμαρτιών τους και επί πλέον τους προετοιμάζει για να υποδεχθούν εντός τους την μεγάλη δωρεά τού Σώματος και Αίματος τού Χριστού.

Αγάπησε την με όλη σου την καρδιά, πήγαινε όσο μπορείς πιο συχνά σε αυτήν και έτσι θα δοκιμάσεις και θα δεις καινούργιες ημέρες στην ζωή σου, ημέρες αληθινής χαράς και ειρήνης.