Ο Ιησούς Χριστός, είπε για τη Θεία Κοινωνία: "Τούτε ποιείτε, οσάκις αν πίνητε, εις την εμήν ανάμνησιν" (Α΄ Κορινθίους 11/ια΄ 25). Εδώ ο Κύριος, αν και δεν μας προσδιόρισε πότε πρέπει να γίνεται, χρησιμοποίησε τη λέξη: "οσάκις". Αυτό σημαίνει ότι δεν έθεσε περιορισμούς στο χρόνο τέλεσής της. Πώς κατάλαβαν οι Απόστολοι αυτά τα λόγια;

Οι απόστολοι τελούσαν την "κλάση τού άρτου" από πολύ ενωρίς, κατά την εντολή τού Κυρίου να την τελούν σε ανάμνησή Του. Ήδη αποδείξαμε σε άλλη μελέτη την έννοια τής φράσης "κλάση τού άρτου", ότι σημαίνει τη Θεία Ευχαριστία. Με τη βοήθεια αυτής τής φράσης λοιπόν, θα δούμε τη συχνότητα με την οποία τελούσε η πρώτη Εκκλησία τη Θεία Ευχαριστία.

Στις Πράξεις 2/β΄ 42, αναφέρεται ότι οι πρώτοι Χριστιανοί "ήσαν προσκαρτερούντες τη διδαχή τών αποστόλων και τη κοινωνία και τη κλάσει τού άρτου και ταις προσευχαίς". Και λίγα εδάφια πιο κάτω, στο εδάφιο 46, προσθέτει ότι "καθ' ημέραν τε προσκαρτερούντες ομοθυμαδόν εν τω ιερώ, κλώντές τε κατ' οίκον άρτον μετελάμβανον τροφής εν αγαλλιάσει και αφελότητι καρδίας". Η κλάσις τού άρτου λοιπόν, γινόταν ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ.

Στις Πράξεις 20/κ΄ 7-11, Παρουσιάζονται οι μαθηταί στην "μία τών Σαββάτων", (δηλαδή την πρώτη από τα Σάββατα που είχαν αργία, την Κυριακή), "τού κλάσαι άρτον". Μαζεύτηκαν δηλαδή για την "κλάση τού άρτου" την Κυριακή. Γιατί οι πρώτοι Χριστιανοί, την "πρώτη ημέρα" τής εβδομάδος κατά την οποία αναστήθηκε ο Κύριος, την αφιέρωσαν σ' Αυτόν, και την ονόμασαν από τότε ως σήμερα: "Κυριακή". Και εκτός από τις άλλες ημέρες, ειδικά και την Κυριακή τελούσαν την κλάση τού άρτου.

Πράγματι η "πρώτη τών Σαββάτων", η ημέρα στην οποία αναστήθηκε ο Κύριος, από τους Χριστιανούς εξυψώθηκε ως "τύπος" τής μελλούσης ημέρας τού Κυρίου και τού μέλλοντος αιώνος, και από τότε ονομάστηκε Κυριακή. Αυτό φαίνεται στην Αποκάλυψη 1/α΄ 10: "εγενόμην εν πνεύματι εν τη Κυριακή ημέρα..." Εκεί φαίνεται καθαρά, ότι ο Ιωάννης έλαβε την Αποκάλυψη, την Κυριακή.

Κάποιοι αιρετικοί, για να συσκοτίσουν τις αποδείξεις, λένε ότι εκεί εννοεί ότι ο Ιωάννης δήθεν μεταφέρθηκε σε όραμα στην "ημέρα τού Κυρίου", όπου θα έβλεπε προφητικά την Αποκάλυψη. Κάτι τέτοιο όμως, είναι λάθος για τους εξής λόγους:

1. Η ημέρα τού Κυρίου ήταν τότε (και είναι ακόμα) μελλοντική (Β΄ Θεσσαλονικείς 2/β΄ 2).

2. Πουθενά αλλού η Αγία Γραφή δεν χρησιμοποιεί τη λέξη: "Κυριακή" για την ημέρα τού Κυρίου, ώστε να υποθέσουμε ότι η έννοια ταυτίζεται και εδώ. Παντού χρησιμοποιεί τη φράση: "ημέρα τού Κυρίου", και όχι "Κυριακή".

3. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι ο Ιωάννης πιθανόν να μιλούσε για την ημέρα τού Κυρίου, η διατύπωσή του είναι η εξής: "εγενόμην εν πνεύματι εν τη Κυριακή ημέρα". (Αποκάλυψις 1/α΄ 10). Η λέξη "εν", σημαίνει ότι "μέσα", "κατά τη διάρκεια" τής Κυριακής ημέρας "έγινε εν πνεύματι", δηλαδή είχε αυτή την εμπειρία. Δεν λέει ότι μεταφέρθηκε στην Κυριακή ημέρα, ούτε ότι είδε την Κυριακή ημέρα, ώστε να εννοείται εδώ δήθεν η ημέρα τού Κυρίου. Βρισκόταν ΗΔΗ στην Κυριακή ημέρα, όταν του δόθηκε η Αποκάλυψη.

Εκτός απ' όλα αυτά όμως, έχουμε και ιστορικές πηγές. Έχουμε άλλες αρχαίες μαρτυρίες τής πρώτης Εκκλησίας, για την έννοια τής ημέρας Κυριακής, και τη σχέση της με τη Θεία Κοινωνία όπως θα δούμε στη συνέχεια:

Το αρχαιότατο σύγγραμμα: "Διδαχή τών Αποστόλων", που γράφτηκε ΕΝΩ ΑΚΟΜΑ ΖΟΥΣΑΝ ΣΤΗ ΓΗ ΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ, μεταξύ τού 70 και 100 μ.Χ. μας λέει το εξής γι' αυτό:

"Κατά Κυριακήν δε Κυρίου συναχθέντες κλάσατε άρτον και ευχαριστήσατε" (14/ιδ΄ 1).

Ο Ιουστίνος ο Μάρτυρας (100-165 μ.Χ.) επίσης, γράφει τα εξής για το τι έκαναν οι Χριστιανοί την Κυριακή, την οποία οι Εθνικοί την ονόμαζαν "ημέρα τού ήλιου":

"Και τη τού ηλίου λεγομένη ημέρα, πάντων κατά πόλεις ή αγρούς μενόντων επί το αυτό συνέλευσις γίνεται,... και ο προεστώς ευχάς ομοίως και ευχαριστίας, όση δύναμις αυτώ, αναπέμπει, και ο λαός επευφημεί λέγων το "αμήν" και η διάδοσις και η μετάληψις από τών ευχαριστηθέντων εκάστω γίνεται, και τοις ου παρούσι δια τών διακόνων πέμπεται (Απολογία Α΄ 67, 3,5).

Ο άγιος Ιγνάτιος, μαθητής τού αποστόλου Ιωάννη και επίσκοπος Αντιοχείας, γύρω στο 110 μ.Χ., γράφει σε επιστολή του προς τους Εφεσίους λίγο πριν μαρτυρήσει στους διωγμούς τού Τραϊανού:

"Σπουδάζετε ουν πυκνότερον συνέρχεσθε εις ευχαριστίαν Θεού και εις δόξαν. Όταν γαρ πυκνώς επί το αυτό γίνεσθε, καθαιρούνται αι δυνάμεις τού σατανά...." (Εφεσίους 13/ιγ΄).

Είναι δυνατόν να μη γνώριζε ως επίσκοπος ο Ιγνάτιος τι συνήθιζαν οι Χριστιανοί, και τι τον είχε διδάξει ο δάσκαλός του ο Ιωάννης για τη Θεία Ευχαριστία; Αν οι πρώτοι Χριστιανοί γιόρταζαν μόνο μια φορά το χρόνο όπως κακώς λένε κάποιοι, θα έλεγε ο άγιος Ιγνάτιος για "πυκνότερη" Κοινωνία;

Αυτές οι αρχαιότατες μαρτυρίες, όχι μόνο αποδεικνύουν λάθος τον ισχυρισμό κάποιων αιρέσεων, ότι δήθεν η λέξη: "Κυριακή" δεν αναφέρεται σε ονομασία ημέρας, και ότι είναι σωστή η αραιή τους μετάληψη κάθε χρόνο, αλλά αποδεικνύουν σωστές και αποστολικές τις συχνότατες Θείες Ευχαριστίες τής σημερινής Εκκλησίας τού Κυρίου. Όχι μόνο στην καθιερωμένη μετάληψη κάθε Κυριακή, αλλά και ενδιάμεσα στην εβδομάδα.

Στο ίδιο πνεύμα, ο απόστολος Παύλος, στην Α΄ Κορινθίους 11/ια΄ 20, μιλάει για "Κυριακό δείπνο", όχι επειδή ονομάζεται: "δείπνος" η Θεία Ευχαριστία, αλλά επειδή τότε γινόταν στα πλαίσια "δείπνου", όπως έγινε την πρώτη φορά από τον Χριστό. Οι Χριστιανοί τότε, μαζί με τη Θεία Μετάληψη, τελούσαν και τις "Αγάπες". Οι Αγάπες, ήταν αυτό το δείπνο, όπου ο κάθε Χριστιανός έφερνε μαζί του φαγητό από το σπίτι του, και ενώ δειπνούσαν, τελούσαν και τη Θεία Ευχαριστία. Έτσι, καταλαβαίνουμε ότι αποτελεί παρανόηση, το ότι κάποιες αιρέσεις σήμερα αποκαλούν τη Θεία Ευχαριστία "Δείπνο τού Κυρίου".

Στην Α΄ Κορινθίους 11/ια΄ 20-28, περιγράφεται από τον Παύλο, το πώς τελείτο, ενώ επικρίνει τον τρόπο τών Κορινθίων για τα έκτροπα που συνέβαιναν σε αυτές τις Αγάπες, καθώς σε αυτές τελείτο και η Θεία Ευχαριστία. (Λόγω τών εκτρόπων αυτών που συνέβαιναν και αλλού, αργότερα η Εκκλησία κατάργησε τις Αγάπες, και έκτοτε η Θεία Λειτουργία τελείται μόνη της). Ως τότε όμως, που τα λέει αυτά ο Παύλος, τελούνταν μαζί.

Ο λόγος που τα αναφέρουμε αυτά τα παραπάνω, είναι ο εξής: Αν ο Παύλος, επικρίνοντας τους Κορινθίους, αναφερόταν σε μία μόνο σύναξη κάθε χρόνο, (όπως υποστηρίζουν κάποιοι σήμερα, που νομίζουν ότι πρέπει η Κλάση τού Άρτου να τελείται μία φορά το χρόνο), τότε τα λόγια του δεν θα είχαν νόημα. Αν αναφερόταν σε μία μόνο σύναξη στις πάνω 50 τού έτους, θα χειριζόταν το θέμα αυτό ως "εξαίρεση". Όμως εδώ, ο Παύλος το χειρίζεται ως "συνήθες". Λέει για παράδειγμα στο εδάφιο 18: "συνερχομένων υμών εν Εκκλησία". Και με τη φράση αυτή, δείχνει ότι οι παρακάτω επικρίσεις του, αναφέρονται σε ΚΑΘΕ Εκκλησιαστική σύναξη. Και αυτό επιβεβαιώνεται και στο εδάφιο 20, καθώς συνεχίζοντας λέει: "συνερχομένων ουν υμών επί το αυτό, ουκ έστιν Κυριακόν δείπνον φαγείν..." Η λέξη: "ουν', δηλαδή "λοιπόν", δείχνει ότι αυτά που λέει εκεί, αφορούν τα ίδια που έλεγε πιο πάνω, δηλαδή τη "σύναξη εν Εκκλησία", καθώς το Σώμα τού Κυρίου, η Εκκλησία, γίνεται φανερό στη Θεία Κοινωνία. Τέτοια θέματα λοιπόν, υπήρχαν σε όλες τις συναθροίσεις τους, και οι συναθροίσεις τους αυτές, συμπεριελάμβαναν τον "Κυριακό Δείπνο".

Ο απόστολος Παύλος, ίδρυσε την Εκκλησία τής Κορίνθου, το 51-52 μ.Χ., και έμεινε εκεί 18 μήνες. Αν είχε κάνει Θεία Ευχαριστία ο Παύλος εκεί, και ήταν ετήσιο γεγονός, προλάβαινε να την τελέσει μόνο μία φορά μαζί τους. Την επιστολή του αυτή που εξετάζουμε εδώ, την Α΄ Κορινθίους, την έστειλε το 55 μ.Χ. Έτσι, αν η Θεία Ευχαριστία γινόταν μόνο μία φορά το χρόνο, οι Κορίνθιοι είχαν το πολύ 3 φορές ευκαιρία να την τελέσουν. Πώς λοιπόν πρόλαβαν σε 3 φορές μόνο να δημιουργήσουν τέτοιο πρόβλημα, αν τελούσαν τη Θεία Ευχαριστία μόνο μία φορά το χρόνο; Αυτό δείχνει ότι ήταν κάτι σύνηθες, εκείνο στο οποίο αναφερόταν ο Παύλος.

Σε αυτό συνηγορεί και η λέξη: "συνερχομένων", που χρησιμοποιεί ο Παύλος στο εδάφιο 20, που είναι μετοχή Ενεστώτα, και συνεπώς χρησιμοποιείται για γεγονότα που λάμβαναν χώραν συνεχώς και κατά συνήθειαν, και όχι διακεκομένα και σποραδικά, σαν να γίνονταν κατ' εξαίρεσιν μία φορά το χρόνο.

Στην Α΄ Κορινθίους 4/δ΄ 17, λέει ο Παύλος: "δια τούτο έπεμψα υμίν Τιμόθεον... ος υμάς αναμνήσει τας οδούς μου τας εν Χριστώ..." Αν ο Παύλος είχε στείλει τον Τιμόθεο, (είναι εμφανές ότι ήδη τον είχε στείλει όταν έγραφε την επιστολή αυτή), δεν θα χρειαζόταν να τους τα λέει όλα αυτά άμεσα για τον "Κυριακό Δείπνο" και τα προβλήματα που είχαν σε αυτόν. Το ότι όμως παρά την αποστολή τού Τιμοθέου, σπεύδει να τους τα γράψει, δείχνει ότι το γεγονός δεν ήταν ετήσιο, αλλά ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΟΤΕΡΟ, κάτι που ήθελε να προλάβει. Διαφορετικά δεν θα βιαζόταν για κάτι που γινόταν μία μόνο φορά το χρόνο.

Επίσης, ο Παύλος πήγε στην Κόρινθο την επόμενη ακριβώς χρονιά, (και από εκεί έγραψε και την προς Ρωμαίους επιστολή του), το έτος 56 μ.Χ. Αν λοιπόν επρόκειτο να τους τα πει αυτά για ένα ετήσιο γεγονός, δεν θα χρειαζόταν πάλι να τους τα γράψει αυτά στην επιστολή του. Και ο Παύλος δεν πήγε απρογραμμάτιστα, ώστε να μην το ξέρει. Το είχε προγραμματίσει, όπως φαίνεται στο εδάφιο Α΄ Κορινθίους 11/ια΄ 33: "ει τις πεινά, εν οίκω εσθιέτω, ίνα μη εις κρίμα συνέρχησθε, τα δε λοιπά ως αν έλθω διατάξομαι". Να λοιπόν, που το γεγονός αυτό ήταν συχνότατο, και γι' αυτό ο Παύλος, παρά το ότι θα πήγαινε σε ένα έτος, και ο Τιμόθεος ακόμα ενωρίτερα, σπεύδει να τους γράψει.

Για το θέμα αυτό, πολλά θα μπορούσαμε να γράψουμε ακόμα, νομίζουμε όμως ότι προς το παρόν αυτά επαρκούν.

N. M.