Διάλογος μεταξύ Εβραίων και Χριστιανών ^[1]

© Π. Ι. Ρωμανίδης

Τα κείμενα που παρουσιάσθηκαν κατά την διάρκεια των συναντήσεων της πρώτης ημέρας είχαν ετοιμασθεί και παρουσιάσθηκαν από τον Καθηγητή κ. Μιχαήλ Βύσογκροντ του Πανεπιστημίου City University of New York, με τον τίτλο «Παράδοση και Κοινωνία στον Ιουδαϊσμό», και το Ορθόδοξο κείμενο είχε ετοιμασθεί από τον Διάκονο Ηλί Τζόουνς Γκολίτζιν του Ινστιτούτου Βιβλικών Επιστημών, Τμήμα Θεολογίας, Ελβετία, με τίτλο «Ο ρόλος της Αγίας Γραφής στην Ορθόδοξη Παράδοση» ^[3]

Πριν από την έναρξη της συναντήσεως, είχα μοιράσει μία μελέτη με θέμα «Ο Λόγος εις την Παλαιά Διαθήκη», σύμφωνα με τους Πατέρες των Εννέα Ορθοδόξων Οικουμενικών Συνόδων. ^[4] Οι Εβραίοι εκπρόσωποι αντέδρασαν, υποδεικνύοντας πως ήταν η πρώτη φορά που συναντούσαν Χριστιανούς που θα μπορούσαν να δείξουν ποιος είναι ο Λόγος μέσα στην Παλαιά Διαθήκη, και επίσης ζήτησαν την άδειά μου να αναπαράγουν αυτό το μικρό κείμενο και να το διανείμουν.

Τα δύο κείμενα της συνάντησης περί «Αγίας Γραφής και Παράδοσης» ουσιαστικά είχαν τόσο όμοιες θέσεις, που κατέστησαν δυνατή την λήξη της συζήτησης πολύ γρήγορα.  Δεδομένου αυτού, ρώτησα αν θα ήταν δυνατόν να θέσω ένα ερώτημα στον Εβραίο προεδρεύοντα, σε σχέση με το κείμενο που είχα διανείμει πριν από την έναρξη της συνάντησης. 

Η ερώτησή μου ήταν:  «Ο Άγγελος Κυρίου που εμφανίσθηκε στον Μωϋσή μέσα στην φλεγόμενη βάτο, ήταν μια εκδήλωση του Θεού;»

«Φυσικά και είναι!» ήρθε η αστραπιαία απάντηση.

Εγώ αντέδρασα με την επόμενη ερώτησή μου: «Είναι κτιστός, ή άκτιστος;»

Ήρθε η απάντηση σαν σφαίρα: «Φυσικά άκτιστος! Εμείς οι Εβραίοι δεν πιστεύουμε πως ο Θεός αποκαλύπτει τον Εαυτό Του μέσω κτισμάτων!»  

Το άμεσο σχόλιο μου σ’ αυτό ήταν:  «Αυτό ακριβώς είναι η Ορθόδοξη διδασκαλία μας για την Αγία Τριάδα».

Τότε ο Εβραίος προεδρεύων αντέδρασε, ρωτώντας: «Τότε προς τι, όλοι αυτοί οι φιλοσοφικοί όροι όπως ‘μία ουσία’, ‘τρεις υποστάσεις’ και ‘ομοούσιο’»;

Του απάντησα πως «Αυτοί οι όροι αποτελούσαν αντιδράσεις στους αιρετικούς, οι οποίοι είχαν μεταβάλλει την διδασκαλία της Εκκλησίας σε φιλοσοφικά συστήματα, ενώ,» συνέχισα, «ο μοναδικός σκοπός τέτοιων όρων ήταν να διασφαλισθεί η θεραπεία του κέντρου της ανθρώπινης προσωπικότητας μέσω του εξαγνισμού της καρδιάς, τον φωτισμό της, και τον αγιασμό ολόκληρου του ανθρώπου».

Οι Εβραίοι αντέδρασαν, με την πληροφορία πως αυτό είναι παράδοση των Χασιδείμ. Τότε τον ρώτησα αν είναι παράδοση και των σύγχρονων Χασιδείμ. Μου απάντησαν πως «εξ όσων γνωρίζουμε, πιθανόν να είναι».

Όμως αυτό δεν πρόκειται για παράδοση μόνο των Χασιδείμ. Ήταν, και συνέχισε να αποτελεί, το θεμέλιο της αποστολικότητας και της «προφητικότητας», της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, καθώς και της συνεχιζόμενης ζωής της Εκκλησίας από την ημέρα της Πεντηκοστής.  Ο μόνος τρόπος που μπορεί κανείς να γίνει μέλος του Σώματος του Χριστού είναι μέσω του εξαγνισμού της καρδιάς, ολοκληρωμένη με τον φωτισμό και τον αγιασμό της στην παρούσα ζωή αλλά και στην μέλλουσα.

Είμαι μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών από το 1975 στο Ναϊρόμπι, και της Κεντρικής Επιτροπής από το 1983 στο Βανκούβερ. Έχω ακούσει πολλές δηλώσεις Προτεσταντών ότι τους «άγγιξε το Άγιο Πνεύμα». Όμως, το μόνο σημείο πραγματικού αγγίγματος από το Άγιο Πνεύμα είναι ακριβώς αυτός ο εξαγνισμός και φωτισμός της καρδιάς και της θέωσης, που αποτελούν το θεμέλιο των Εννέα Οικουμενικών Συνόδων υπό την αιγίδα της Νέας Ρώμης. Αυτή η θεραπεία γιατρεύει τις διάφορες φαντασίες, μεταξύ των οποίων οι θρησκείες, που μπορούν να αποβούν εξαιρετικά επικίνδυνες.  Αυτός είναι ο λόγος που η παράδοση της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και των Εννέα Οικουμενικών Συνόδων υπό την αιγίδα της Νέας Ρώμης δεν είναι διόλου μια «θρησκεία».  Αντιθέτως, η παράδοση αυτή είναι η θεραπεία της αρρώστιας που λέγεται «Θρησκεία». ^[5]

Αν και οι Εβραίοι στην συνάντηση αυτή μας επισήμαναν πως η Ορθόδοξη παράδοση περί θεραπείας της ανθρώπινης προσωπικότητας μέσω εξαγνισμού και φωτισμού της καρδιάς και θέωσης είναι η αυτή των Χασιδείμ της  Παλαιάς Διαθήκης,  παρά ταύτα, αυτό δεν συμπεριελήφθη στην περίληψη των συζητήσεών μας, που ήταν ως ακολούθως:

«Το επίκεντρο των συζητήσεων ήταν η σχέση ανάμεσα στην Αγία Γραφή και την Παράδοση, με εστίαση στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής στην Παράδοση. Διαπιστώθηκε πως και οι δύο πλευρές συμφωνούν, πως η ερμηνεία της Γραφής ήταν ανέκαθεν άρρηκτα δεμένη με το κείμενο της Γραφής, καθ’ ότι η παράδοση είναι πρωτίστως παράδοση της αποκάλυψης.  Επίσης, και οι δύο πλευρές ετόνισαν πως η Γραφή και η Παράδοση ήρθαν στην ύπαρξη μέσα σε κοινωνία πιστών η οποία και τις συντηρεί, αλλά η οποία επίσης τις ερμηνεύει και τις εφαρμόζει στην καθημερινή ζωή, ως αυθεντία και πηγή της ταυτότητάς της.»

«Το κείμενο της Γραφής και η ερμηνεία του είναι αμφότερα το αποτέλεσμα ή μέρος της αποκάλυψης, στο κέντρο της οποίας είναι η αποκάλυψη του Θεού στον Μωϋσή στο όρος Σινά».

«Η Εβραϊκή παράδοση για την αποκάλυψη του γραπτού και προφορικού Τορά στο όρος Σινά βρέθηκε να έχει παράλληλό της στην Ορθόδοξή Χριστιανική θρησκεία, όπου ο Θεός αποκάλυψε στο Σινά το άκτιστο Τορά Του, εμπνέοντας έτσι τον Μωϋσή να παραδώσει στον εκλεκτό λαό Του το κτιστό ή γραπτό Τορά.»

«Η κεντρικότητα της αποκάλυψης του Θεού του Εαυτού Του στον Μωϋσή -για την Εβραϊκή και την Ορθόδοξη Χριστιανική κατανόηση της πίστεως και πνευματικότητας- έγινε εμφανής από τις συζητήσεις μας.»

«Διαπιστώθηκε πως, παρά τις γνωστές διαφορές στην πίστη, υπάρχουν παρά ταύτα σημεία ταύτισης και ομοιότητας που θα άξιζαν να ερευνηθούν, σε ένα προοδευτικό διάλογο.»

«Απεφασίσθη λοιπόν, πως το θέμα προς διερεύνηση στην επόμενη συνάντηση θα είναι το θέμα του νόμου στην πνευματική και κοινωνική ζωή της Εβραϊκής και της Ορθοδόξου Χριστιανικής παράδοσης.»

Σημειώσεις

^[1] A) Συμμετοχή Εβραϊκή: 1. Ραββίνος Μπαλφούρ Μπρίκνερ, Ένωση Εβραϊκών Συναθροίσεων της Αμερικής: 2. Δρ. Αντρέ Σουρακί, Εβραϊκό Συμβούλιο για Δια-θρησκειακές Διαβουλεύσεις του Ισραήλ. 3. Μιχαήλ Κλάϊν, Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο. 4. Δρ. Μωϋσής Ρόζεν, Αρχιραββίνος της Ρουμανίας. 5. Ραββίνος Ηλί Σαμπετάλ, Κεντρική Επιτροπή Εβραϊκών Κοινοτήτων στην Ελλάδα. 6. Ζαχαρίας Σούστερ, Αμερικανική Εβραϊκή Επιτροπή. 7. Ισραήλ Σίνγκερ, Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο. 8. Καθηγητής Σεμαρυάχου Ταλμών, Εβραϊκή Επιτροπή για Δια-θρησκειακές Διαβουλεύσεις. 9. Καθηγητής Μιχαήλ Βυσογκρόντ, Συμβούλιο Συναγωγών της Αμερικής.

B) Συμμετοχή Ορθοδόξων: Πατήρ Ντουμίτρου, Καθηγητής Παλαιάς Διαθήκης στο Θεολογικό Ινστιτούτο του Σιμπίου Ρουμανίας, Επίσκοπος Αντώνιος, Εφημέριος του Πατριαρχείου της Ρουμανίας, Βουκουρέστι, Πατήρ Κύριλλος Αργκέντι, Μασσαλία Γαλλίας, Καθηγητής Ιων Μπρία, Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, Διάκονος Αιμιλιανός Κονριτέσκου, Θεολογικό Ινστιτούτο του Βουκουρεστίου, Μητροπολίτης Δαμασκηνός Τρανουπόλεως, Διευθυντής του Ορθοδόξου Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Σαμπεζύ, Ελβετία, Διάκονος Ηλίας Τζόνς Γκολιτζιν, Ινστιτούτο Βιβλικών Σπουδών, Τμήμα Θεολογίας, Λωζάννη, Ελβετία, Διάκονος Βασίλειος Καραγιάννης, Ορθόδοξο Κέντρο, Σαμπεζύ, Ελβετία, καθηγητής Ιωάννης Σ. Ρωμανίδης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ελλάς, Σλάβκο Βαλκάνοφ Σλάβοφ, Θεολογική Ακαδημία της Σόφιας, Βουλγαρία.

^[2] Νυν επίσης Μητροπολίτης Ελβετίας.

^[3] Κείμενα που προφανώς δεν είχαν αρχικά προγραμματισθεί αλλά διαβάσθηκαν στην συνάντηση αυτή, ήσαν τα ακόλουθα: «Παράδοση και η Αγία Γραφή στην Ορθόδοξη Εκκλησία», του πατρός Κυρίλλου Αργκέντι της Μασσαλίας, Γαλλία,  "Le role des diverses traditions dans la vie de l’Eglise Orhodoxe," (Ο ρόλος των ποικίλων παραδόσεων στην ζωή της Εκκλησίας) του πατρός Ντουμίτρου του Θεολογικού Ινστιτούτου της Σιμπιου, Ρουμανίας, "Peace and Justice in Biblical Tradition" (Ειρήνη και Δικαιοσύνη στην Βιβλική Παράδοση) του Σλάβκο Βαλκάνοφ Σλάβοφ, "Jewish Community in the Light of Jewish Tradition," (Εβραϊκή Κοινότητα υπό το φώς της Εβραϊκής Παράδοσης) του Ισραήλ Σίνγκερ του Πανεπιστημίου City University of New York και του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συνεδρίου.

^[4] 1) Νίκαια 325, 2) Κωνσταντινούπολη 381, 3) Έφεσος 431, 4) Χαλκηδών 451, 5) Κωνσταντινούπολη 553, 6) Κωνσταντινούπολη 680, 7) Νίκαια 786/7, 8) Κωνσταντινούπολη 879, 9) Κωνσταντινούπολη 1341. (Περισσότερα εδώ).

^[5] Στο http://www.romanity.org/ (Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ)

Μετάφραση στα Ελληνικά Κ. Ν.