Γύρω στα τέλη του 1793, δύο ιερομόναχοι, τέσσερις ιεροδιάκονοι και δύο μοναχοί της ιστορικής μονής Βαλάμο⁴ (στη λίμνη Λαντόγα) και της γειτονικής Κόνεφ, υπό την ηγεσία του αρχιμανδρίτη Ιωάσαφ Μπολότωφ, ξεκίνησαν για τη μακρινή αποστολή.

Ένα σύντομο απόσπασμα από επιστολή ενός ιεραποστόλου μας βοηθεί να παρακολουθήσουμε την πορεία τους: «Από το Ιρκούτσκ πλεύσαμε ήσυχα περισσότερα από 2.000 βέρστια στον Λένα ποταμό, εφοδιασμένοι επαρκώς με όλα. Από το Γιακούτσκ μέχρι το Οχότσκ ιππεύσαμε με τους αδελφούς περισσότερα από 1.000 βέρτσια. Τις αποσκευές μας τις μετέφεραν εκατό άλογα.

Εάν το ταξίδι πάνω στο ποτάμι ήταν ωραίο, με το άλογο ήταν ακόμη καλύτερο. Στα δάση, πάνω στα βουνά και τις κοιλάδες χόρτασε το μάτι μας να κοιτάζει… Στον δρόμο βαπτίσαμε όλους τους Γιακούτισκους που μας παρακάλεσαν θερμά γι' αυτό. Όταν συναντούσαμε νερό, σταματούσαμε και βαπίζαμε. Υπάρχουν μεν εκεί και Ιεροκήρυκες, αλλά πρέπει να τους πληρώσουν το βάπτισμα πολύ ακριβά»⁵.

Μετά από το εξάμηνο ταξίδι, στις 24 Σεπτεμβρίου 1794 έφθασαν στον προορισμό τους⁶. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι πρώτοι αυτοί Ιεραπόστολοι στο έργο τους ήσαν μεγάλες. Πολλοί πνίγηκαν ταξιδεύοντας στα επικίνδυνα αρκτικά πελάγη, που τις περισσότερες ημέρες του έτους τα δέρνει η θύελλα και τα τυλίγει η καταχνιά. Παρά ταύτα η Ιεραποστολική προσπάθεια έφερε αξιόλογους καρπούς. Όπως αναφέρουν επίσημες εκθέσεις του 1796, στην Κοντιάκ έγιναν 6.740 βαπτίσεις και 1.573 γάμοι. Ο Ιερομόναχος Μακάριος ήρθε στην Ουναλάσκα, όπου έκτισε ναό και κήρυξε το ευαγγέλιο. Κατόπιν επεξέτεινε τη δραστηριότητά του σε άλλα 24 νησιά των Αλεούτων. Συνολικά βάπτισε περί τους 2.500 ιθαγενείς και στεφάνωσε 536 ζευγάρια, από τα οποία τα 36 μεταξύ Ρώσων και Αλεούτων.

Ο ιερομόναχος Ιουβενάλιος, πρώην αξιωματικός, προχώρησε στο βάθος των ερημικών χωρών της αμερικανικής ηπείρου, στους Τσουγκάτσους στον κόλπο Κενάυ, στους Αλεγκμούτους, τους μακρινούς Κολόσσους και σε διάφορες άλλες φυλές.

Στο ελάχιστο διάστημα της Ιεραποστολικής του δραστηριότητος -σκοτώθηκε το 1796 στη λίμνη Ιλιάμνα- κατόρθωσε να ελκύσει στην πίστη 5.000 περίπου Ινδιάνους. Να μια σύντομη παλαιά περιγραφή του θανάτου του υπέροχου Ιεραποστόλου:

«Με τον θεάρεστο σκοπό να στερεώσει το έργο του Θεού, ο πατήρ Ιουβενάλιος προέτρεψε τους νεοφώτιστους Χριστιανούς του να του εμπιστευθούν μερικά από τα παιδιά τους, για να ανατραφούν στα καταστήματα της Εταιρείας. Οι μαθητές του υπάκουσαν. Είχε ήδη αναχωρήσει με την πολύτιμη παρακαταθήκη, όταν πλήθος ιθαγενών, οι οποίοι εξαγριώθηκαν γιατί τους φάνηκε ότι πρόκειται για αρπαγή, άρχισαν να τον καταδιώκουν. Σύντομα τον έφθασαν και όρμησαν εναντίον της μικρής του συνοδείας. Τότε ο υπηρέτης του Θεού της ειρήνης και του ελέους απαγόρευσε στους ανθρώπους του να εναντιωθούν και παραδόθηκε στα χέρια των φονέων, ζητώντας ως μοναδική χάρη να μην κακοποιήσουν αυτούς που τον συνόδευαν. Μετά από αυτό τον σκότωσαν».

Διηγούμενος αυτό το ένδοξο για την Εκκλησία συμβάν, ο πατήρ Βενιαμίνωφ προσθέτει ότι «ο άγιος μάρτυρας ζει στη μνήμη των κατοίκων και φανερώθηκε σ’ αυτούς πολλές φορές, σύμφωνα με κάποια εθνική παράδοση που μαρτυρεί τη δύναμη των ελέγχων της συνειδήσεως»⁷. Μετά τον θάνατό του, η ανάμνηση της αγίας ζωής του οδήγησε πολλούς ιθαγενείς στον Χριστό.

Οι συγκινητικές ειδήσεις για την πρόοδο του εκχριστιανισμού της χώρας οδήγησαν την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας να ανακηρύξει την ιεραποστολική περιοχή της Αλάσκας υποεπισκοπή του Ιρκούτσκ (Ιούλιος 1796) και να ορίσει Επίσκοπο τον Ιωάσαφ. Η χειροτονία του έγινε τον Απρίλιο του 1797. Δυστυχώς όμως το ιστιοφόρο «Φοίνιξ», που τον μετέφερε μαζί με τους συνοδούς του Μακάριο και Στέφανο, ναυάγησε κοντά στην Κοντιάκ και χάθηκαν πλήρωμα και ταξιδιώτες.

Ο ιερομόναχος Αθανάσιος, που απέμεινε στην Κοντιάκ, φρόντιζε για την Εκκλησία και το σχολείο έως το 1825. Κατόπιν επέστρεψε στη Μονή Βαλάμο, όπου πέθανε το 1831. Ως το 1806 τον βοήθησε ο διάκονος Νεκτάριος, αργότερα όμως χειροτονήθηκε Ιερομόναχος στο Ιρκούτσκ, στο οποίο παρέμεινε έως τον θάνατό του (1814).

Προηγούμενο // Επόμενο

Σημειώσεις

4. Η Μονή Βαλάμο, στην περιοχή της σημερινής Φιλλανδίας, ιδρύθηκε από τον Έλληνα μοναχό του Άθω Σέργιο.

5. J, Glazik, μν. έργ., σ. 105.

6. Dimitri Grigorieff, «The Historical Background of Orthodoxy in America», St Vladimir's Quarterly, No 1-2 (1961), σ. 4.

7. Ιννοκεντίου, Επισκόπου Καμτσάτκας (Βενιαμίνωφ), οδηγός εις την βασιλείαν των Ουρανών, μετάφραση εκ του ρωσικού από Αλεξ. Παγκάλου, από τη Ρωσική έκδοση του 1843, τυπ. Σχοινά, Βόλος 1940, σ. 7 (κατά γλωσσική προσαρμογή).