Η κατανόηση της σκληρότητας του Μωσαϊκού νόμου, ο οποίος διαχρονικά κατακρίνεται για υπέρμετρη αυστηρότητα, γίνεται όταν αποφασίσουμε να τον τοποθετήσουμε τον ίδιο μέσα στην ιστορική του περίοδο.

Θα ήταν παράλογο να κρίνουμε ένα κείμενο με τα δικά μας, σημερινά δεδομένα. Διότι η σκληρότητα του Μωσαϊκού νόμου ήταν παιδαγωγική, προσαρμοσμένη στις κοινωνικές συνθήκες και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων εκείνης της εποχής.

Οι Ισραηλίτες, ως ο λαός που κλήθηκε από το Θεό για να προετοιμάσει την ίδια την ανθρωπότητα για τον ερχομό του Μεσσία, ήταν ένα έθνος με λίγο πληθυσμό που καλούταν να επιβιώσει ανάμεσα σε αιμοβόρα έθνη με ειδωλολατρικές συνήθειες.

Καταρχάς, ο Μωσαϊκός νόμος δεν ήταν αυστηρός στο βαθμό που θεωρούν πολλοί. Αν αναλογιστεί κανείς πως ο Δράκων εξαντλούσε την αυστηρότητα στο κλέψιμο ενός μήλου ή νόμος του Χαμουραμπί όριζε τιμωρία ΔΕΚΑ φορές μεγαλύτερη για ένα αδίκημα που διέπραξε ένας άνθρωπος, διαπιστώνει ότι ο Μωυσής επέβαλλε μία αυστηρότητα μέσα σε πιο λογικά πλαίσια, ακόμα και αν για τη σημερινή εποχή θεωρείται ακραίος.

Γιατί όμως, υπήρχε αρκετή αυστηρότητα στο νόμο του Μωυσή; Θα μπορούσαμε να δούμε τρεις λόγους.

• Οι Ισραηλίτες οι ίδιοι διαπνέονταν από μία σκληροκαρδία, η καρδιά τους ακόμα δεν είχε γνωρίσει το μήνυμα της αγάπης. Η αγάπη ως έννοια υπάρχει στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά περισσότερο εκείνη την περίοδο κυριαρχούσε η βία και η τιμωρία ως τρόπος επίλυσης διαφωνιών και τιμωρίας αδικημάτων. Ο Ίδιος ο Ιησούς δηλώνει ότι εξαιτίας της σκληροκαρδίας των Ισραηλιτών τους δόθηκε ένας Νόμος που θα έκανε τους ίδιους να μπορούν να ταυτιστούν μαζί του.

• Οι Ισραηλίτες ως πρώτοι κοινωνοί του μηνύματος της Θείας ενσαρκώσεως αλλά και της εμφάνισης του Δημιουργού, ήταν ένα μικρός πληθυσμός, ένα έθνος που πάλευε να επιβιώσει απέναντι σε πανίσχυρα και πολυπληθή έθνη με ειδωλολατρικές συνήθειες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν και τους ίδιους σχετικά με τις συνήθειες και πρακτικές τους. Σε ολόκληρη την πορεία τους, οι Ισραηλίτες ακόμα και με το νόμο πάντοτε απιστούσαν, ακόμα και αν είχαν γευτεί άπειρες φορές την προστασία του Θεού. Η ύπαρξη ενός Νόμου σκληρού θα μπορούσε να δημιουργήσει σε έναν λαό επιρρεπή σε απιστία ένα κίνητρο πιστότητας, μη παράσυρσης σε έθιμα βάρβαρων λαών. Η αυστηρότητα δημιουργούσε άρνηση απέναντι στον πειρασμό της απιστίας, ήταν ένα κίνητρο διατήρησης λατρείας του αληθινού Θεού σε έναν κόσμο γεμάτο πειρασμούς με λαούς μεγαλύτερους αριθμητικά.

• Το μήνυμα της αγάπης και της συγχώρεσης αναδεικνύεται ακόμα περισσότερο, συμπληρώνεται και ολοκληρώνεται στην τέλεια εκδοχή του. Έχουμε το πρώτο, ατελές δείγμα που αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την ολοκληρωμένη εκδοχή του, σε έναν κόσμο που αφήνει τον κόσμο της τιμωρίας και του εκδικητικού πνεύματος και εισέρχεται σε έναν κόσμο πλέον κατανόησης, συγχώρεσης και ανοχής.

Ο Μωσαϊκός νόμος ερμηνεύεται ορθότερα μέσα από την τοποθέτησή του σε μία εποχή διαφορετικής αντίληψης και όχι συγκρινόμενος με το δικό μας πολιτιστικό πλαίσιο.