«Επιπεδοποίηση» τού ανθρώπου

Οι πειρασμοί τής σύγχρονης διανόησης, στην καταστροφική της εξέλιξη από τον 20ο στον 21ο αιώνα, μάς επιβάλλουν να καταφεύγουμε διαρκώς σε κείμενα αγιογραφικά και πατερικά, που μεταγγίζουν πείρα ζωής, αληθινής, με προοπτική χωρίς τέλος· τα κείμενα αυτά μάς επανατροφοδοτούν πνευματικά, αλλά και προστατεύουν τον νου μας από τον ανελέητο βομβαρδισμό με απόψεις θανατηφόρες για τον άνθρωπο και την ζωή του. Μέσα στα πολλά και περίεργα τής εποχής μας, τής πολιτικής ορθότητας και τού γουοκισμού, αυτό που φαίνεται ως διήκουσα γραμμή είναι η σταδιακή «επιφανειοποίηση» τού ανθρώπου, η μετατροπή του σε μια επιφάνεια, χωρίς βάθος, σε ό,τι φαίνεται, χωρίς εσωτερικότητα.

Ο Σαρτρ δίδασκε ότι δεν υπάρχει φύση τού ανθρώπου, αλλά μόνον ύπαρξη, η οποία ελεύθερα δημιουργεί την φύση, δίδασκε όμως και κάτι άλλο, που θεωρούμε ότι θα το βρίσκουμε συνεχώς μπροστά μας με την παράχρηση τής τεχνητής νοημοσύνης που θα απομυζά ως παράσιτο την πρόοδό της. Θεωρούσε σημαντική πρόοδο τής σκέψης τών νεωτέρων χρόνων το ότι «απαλλαχθήκαμε από τον δυϊσμό που χωρίζει το υπάρχον σε εσωτερικό και εξωτερικό». Ως υπάρχον αντικείμενο εννοείται και ο άνθρωπος. Συνεχίζει: «Δεν υπάρχει πια εξωτερικότητα τού υπάρχοντος, αν με αυτή τη λέξη εννοούμε έναν επιφανειακό φλοιό που θα έκρυβε από το βλέμμα την αληθινή φύση τού αντικειμένου. Κι αυτή η αληθινή φύση, με την σειρά της, αν πρέπει να είναι η μυστική πραγματικότητα τού πράγματος, την οποία μπορούμε να προαισθανθούμε ή να υποθέσουμε, αλλά ποτέ να φτάσουμε, μια και είναι “εσωτερική” στο θεωρούμενο αντικείμενο, είναι ανύπαρκτη».

Ένας τέτοιος επίπεδος άνθρωπος, χωρίς την διάσταση τού βάθους, προσομοιάζει προς τα διάφορα ανθρωποειδή ρομπότ. Ο άνθρωπος με το στοχασμό τού Σάρτρ προετοιμάζεται να εξομοιωθή και τις κατασκευές του. Όλα αυτά προέρχονται από την άγνοια τού τι είναι ο άνθρωπος και ποιος είναι ο δημιουργός Του· ανέφικτες γνώσεις, έστω και εξ ακοής, γι’ αυτούς που είναι έξω από το κλίμα τής εμπειρικής και επιβεβαιώσιμης θεολογίας τής Εκκλησίας.

Μάς ενδιαφέρει «το έσωθεν τού ποτηρίου»

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί κινούμενοι μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο στον οποίο έχουν διασπαρή τέτοιοι θανατηφόροι ιοί καταστροφικών διδασκαλιών, εμβολιάζουμε τον νου και την ψυχή μας με ευαγγελικές και αποστολικές, πρωτίστως, διδασκαλίες, όπως τις παραλάβαμε ερμηνευμένες από τους Πατέρες τής Εκκλησίας. Μάς απασχολεί «ο κρυπτός τής καρδίας άνθρωπος», μάς ενδιαφέρει «το έσωθεν τού ποτηρίου», αυτό θέλουμε καθαρό, γι’ αυτό και οι Ιερείς ζητούν από τον Θεό πριν από το κύριο μέρος τής θείας Λειτουργίας, να «επιβλέψη» στην δέησή τους και να καθαρίση τις ψυχές και τα σώματά τους «από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος», από τα εξωτερικά φαινόμενα αμαρτήματα και τα εσωτερικά, τής ψυχής, τα μη φαινόμενα.

Ο Χριστός στην δημόσια δράση Του συνεχώς έστρεφε τον λαό προς τον εσωτερικό του άνθρωπο. Εφιστούσε την προσοχή τού λαού στο ότι η καρδιά είναι το πρόβλημα, όχι απλώς η αντλία τού αίματος, αλλά το κρυφό εσωτερικό «λογιστικό όργανο», που παράγει τους λογισμούς. Έλεγε: «εκ γαρ τής καρδίας εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι. ταύτά εστι τα κοινούντα τον άνθρωπον».(Ματθ. 15, 19-20).

Αυτός ο κρυφός άνθρωπος υπάρχει. Δεν διαγράφεται με στοχασμούς. Και χρειάζεται την «εν Πνεύματι Αγίω» θεραπεία.