1. Ο αγράμματος δάσκαλος

 Το δεύτερο περιστατικό που επιλέξαμε να αναλύσουμε είναι ο περίφημος διάλογος που διημείφθη κατά την γνωριμία τού Ναθαναήλ με τον Ιησού και ειδικώς η απήντηση που έδωσε εις τον Χριστό μετά την αποκάλυψη που τού έγινε: «Ραββί, συ εί ο Υιός τού Θεού, συ εί ο βασιλεύς τού Ισραήλ» (ΙΩΑΝ. Α:50). Τα λόγια τού Ναθαναήλ είναι ομολογία πίστεως εις το πρόσωπο τού Ιησού Χριστού. Και είναι τριπλή ομολογία. Ο Ναθαναήλ ομολογεί τρεις μεγάλες ιδιότητες τού Ιησού. Ομολογεί, ότι ο Ιησούς είναι ραββί, διδάσκαλος, Υιός τού Θεού και βασιλεύς. Και οι τρεις αυτές ιδιότητες είναι παράδοξες, πολύ παράδοξες.

      Ο Ναθαναήλ ονομάζει ραββί, διδάσκαλο, ποίον; Έναν απλοϊκό άνθρωπο, που δεν φοίτησε σε κανένα σχολείο, και ούτε εδιδάχθη από κανέναν ιδιωτικώς. Εάν εμείς βλέπαμε έναν βοσκό που δεν πήγε ούτε μία ημέρα σε σχολείο, και δεν έμαθε ούτε το αλφάβητο από κανέναν, θα τον ονομάζαμε ποτέ διδάσκαλο; Το ‘ραββί’, διδάσκαλος, ήτο υψηλός και επίζηλος τίτλος τών γραμματέων και τών Φαρισαίων, οι οποίοι ησχολούντο με τα ιερά γράμματα, μελετούσαν κι εξηγούσαν την Αγία Γραφή, ήσαν οι θεολόγοι τού Ισραήλ. Αρέσκονταν δε οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι να τούς προσφωνούν οι άνθρωποι με την προσφώνηση ‘ραββί, ραββί, ‘διδάσκαλε, διδάσκαλε’. Αυτόν τον υψηλό και επίζηλο τίτλο τού ραββί, τού διδασκάλου, ο Ναθαναήλ αποδίδει εις τον αγράμματο Ιησού από την Ναζαρέτ, αγράμματο βέβαια με την έννοια, ότι δεν έμαθε γράμματα. Δεν είναι τούτο μεγάλο παράδοξο;

     Ο Ιησούς δεν έμαθε γράμματα, αλλά ήξερε γράμματα. Ακούοντας οι Ιουδαίοι τη διδασκαλία Του θαύμαζαν τη σοφία Του λέγοντας: «Πώς ούτος γράμματα οίδε μη μεμαθηκώς;» (ΙΩΑΝ. Ζ:15). Πώς αυτός ξέρει γράμματα χωρίς να έχει μάθει; Και ήξερε ο Ιησούς ασυγκρίτως περισσότερα από τούς ραββίνους, τούς διδασκάλους τού Ισραήλ. Όπως απέδειξε με τις αποκαλύψεις Του εις τον Ναθαναήλ, ο Ιησούς είχε υπερφυσική γνώση, που δεν είχε κανείς γραμματεύς και επιστήμων, και δεν δύναται κάποιος να κατορθώσει να αποκτήσει με τη φοίτηση σε σχολεία και πανεπιστήμια. Και αφού ο Ιησούς είχε ανωτέρα γνώση, υπερφυσική γνώση, επαξίως ο Ναθαναήλ τον ονόμασε διδάσκαλο. Κατόπιν τών αποκαλύψεων που άκουσε, και με την έμπνευση τού Αγίου Πνεύματος, ο Ναθαναήλ κατάλαβε και αισθάνθηκε, ότι ο Ιησούς είναι διδάσκαλος, όχι απλώς διδάσκαλος, αλλά ο κατ’ εξοχήν διδάσκαλος, ο προφήτης με την εξαιρετική και μοναδική έννοια, για τον οποίον προεφήτευσε ο Μωυσής, όταν είπε εις τον Ισραηλιτικό λαό: «Προφήτην εκ τών αδελφών σου ως εμέ αναστήσει σοι Κύριος ο Θεός σου, αυτού ακούσεσθε» (ΔΕΥΤ. ΙΗ:15 Ο΄).

    Μετά την προσφώνηση ‘ραββί’ ο Ναθαναήλ λέγει παραδοξότερο πράγμα. Ο Φίλιππος προηγουμένως απευθυνόμενος εις τον Ναθαναήλ παρουσίασε τον Ιησού ως ‘τον υιόν τού Ιωσήφ’ (στίχ.46). Ο Ναθαναήλ τώρα ανέρχεται εις ύψος, δυσθεώρητο και ιλιγγιώδες ύψος, και ομολογεί τον Ιησού ως ‘τον Υιόν τού Θεού’. Τούτο είναι το παραδοξότερο απ’ όλα, το ‘άκρον άωτον’ τών παραδόξων!

 

2. "Ο" Υιός τού Θεού

    Ένας απλοϊκός άνθρωπος, ο Ναθαναήλ, πώς ονομάζει Υιόν τού Θεού έναν απλοϊκό άνθρωπο, τον Ιησού, που μέχρι το τριακοστό έτος τής ηλικίας Του ζούσε ιδιωτική ζωή και δεν έκανε τίποτε το εξαιρετικό, αλλά εργαζόταν ως ξυλουργός; Πώς εις έναν χωρικό, πτωχό, αγράμματο, ξυλουργό και άσημο ο Ναθαναήλ λέγει «συ εί ο Υιός τού Θεού’; Είναι δυνατό εμείς σήμερα σ’ έναν απλοϊκό άνθρωπο, ή και επίσημο, ή και θαυματουργό, να πούμε «Συ είσαι ο Υιός τού Θεού»; Εις κάποιον θαυματουργό δύναται να πούμε «Συ είσαι άγιος», αλλά ποτέ δεν θα πούμε «Συ είσαι ο Υιός τού Θεού».

   Και πώς εννοείται ‘ο Υιός τού Θεού’; Εις τον ΨΑΛΜ. Β:7, σαφώς μεσσιακό Ψαλμό, ο Θεός λέγει εις τον Μεσσία: «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε». Εδώ ο Μεσσία διακηρύσσεται Υιός τού Θεού ως άνθρωπος. Εις το ‘Υιός μου’ και εις το ‘εγώ’ υπάρχει μεγίστη έμφαση η οποία διαφεύγει από τούς μελετητές. Η δε έννοια τού ψαλμικού τούτου λόγου, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εν λόγω εμφάσεις, είναι: Δικός μου Υιός είσαι συ, ώ Μεσσία. Δεν είσαι υιός κανενός ανδρός. Εγώ σήμερα σε γέννησα. Εγώ ο Θεός εις τον ορισμένο τούτο χρόνο με την παντοδυναμία μου σε εσχημάτισα από τα καθαρά αίματα τής Παρθένου και σε έφερα εις τον κόσμο ως άνθρωπο.

    Αξίζει όμως να κάνουμε εις το σημείο αυτό μία παρένθεση, και να εμβαθύνουμε εις τον υπέροχο τούτον λόγο. Επειδή τινές ευσεβείς χριστιανοί, θεωρώντες ότι ο ανωτέρω ψαλμός κάνει λόγω περί τής αχρόνου γεννήσεως τού Υιού, ίσως εγείρουν ενστάσεις περί τής ημετέρας ερμηνείας, παραθέτουμε την εξήγηση τού ψαλμού εκ τού ιδίου τού πανσόφου και θεσπεσίου Παύλου, η οποία παρατίθεται εις τις ΠΡΑΞ. 32-33:

 «Και ημείς υμάς ευαγγελιζόμεθα την προς τούς πατέρας επαγγελίαν γενομένην, ότι ταύτην ο Θεός εκπεπλήρωκε τοις τέκνοις αυτών, ημίν, αναστήσας Ιησούν, 33. ως και εν τω ψαλμώ τω δευτέρω γέγραπται· υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε»

«Και εμείς κηρύττουμε εις εσάς για την υπόσχεση η οποία εδόθη εις τούς πατέρες, ότι ο Θεός την εκπλήρωσε εις τα τέκνα του (εις εμάς δηλαδή), με το να φέρει εις τον κόσμο τον Ιησού, 33. όπως είναι γραμμένο εις τον δεύτερο ψαλμό: Δικός μου Υιός είσαι συ (δεν είσαι υιός κανενός ανδρός), εγώ σήμερα σε εγέννησα (σε έφερα εις τον κόσμο ως άνθρωπο)»

 

3. Η ανάσταση ή γέννηση τού Υιού τού Θεού

    Ο Θεός εξεπλήρωσε την υπόσχεσή Του για τον Μεσσία ‘αναστήσας Ιησούν’. Και τούτο είναι σύμφωνο με τον λόγο τού Θεού προς τον Μεσσία εις τον δεύτερο Ψαλμό: «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε». Αλλά πώς το ‘αναστήσας Ιησούν’ είναι σύμφωνο με το Ψαλμικό χωρίο; Αυτός ο στίχος είναι δύσκολος. Πολλοί νομίζουν ότι η λέξη ‘αναστήσας’ εννοείται η εκ νεκρών ανάσταση τού Ιησού. Πολλοί επίσης νομίζουν ότι το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» εφαρμόζεται εις την ανάσταση τού Ιησού, ότι δηλαδή ο Θεός με την ανάσταση, γέννησε κατά έναν τρόπο τον Χριστό και τον διεκήρυξε Υιό Του. Άλλοι δε, νομίζουν, ότι αυτό το χωρίο αναφέρεται εις την προαιώνιο γέννηση τού Υιού από τον Πατέρα, όπως προείπαμε.

    Είναι άξιο παρατηρήσεως, ότι εις τούς επομένους στίχ.34-35 για την εκ νεκρών ανάσταση τού Ιησού χρησιμοποιούνται άλλα χωρία τής Παλαιάς Διαθήκης. Εισάγονται δε με τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνεται, ότι εις τον παρόντα στίχ.33 το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» δεν χρησιμοποιήθηκε για την εκ νεκρών ανάσταση. Άλλωστε ο στίχ.32 λέγει ‘αναστήσας’, δεν λέγει ‘αναστήσας εκ νεκρών’. Το ‘ανιστάναι’ εδώ χρησιμοποιείται με την ίδια έννοια που χρησιμοποιείται και εις τα εξής χωρία:

«Προφήτην εκ τών αδελφών σου ως εμέ αναστήσει σοι Κύριος ο Θεός σου» (ΔΕΥΤ. ΙΗ:15 Ο΄ προς το οποίο πρβλ. ΠΡΑΞ. Γ:22 και Ζ:37),

«Προφήτη εκ τούς ομοεθνείς σου, όπως έφερε εμένα (ως νομοθέτη και μεσίτη), θα φέρει εις τον κόσμο για εσένα ο Κύριος ο Θεός σου».

«Αναστήσω τω Δαυίδ ανατολήν δικαίαν» (ΙΕΡ. ΚΓ:5 Ο΄ προς το οποίο πρβλ. Εβρ. «θέλω ανεγείρει εις τον Δαυίδ βλαστόν δίκαιον»),

«Και αναστήσω επ’ αυτούς ποιμένα ένα και ποιμανεί αυτούς, τον δούλόν μου Δαυίδ, και έσται αυτών ποιμήν» (ΙΕΖ. ΛΔ:23),

«Και θα παρουσιάσω (θα φέρω εις ύπαρξη) εις αυτούς έναν ποιμένα και θα τούς ποιμάνει, τον δούλο μου Δαυίδ, και θα είναι ποιμήν γι’ αυτούς».

«Υμίν πρώτον ο Θεός αναστήσας τον παίδα αυτού Ιησούν απέστειλεν αυτόν ευλογούντα υμάς εν τω αποστρέφειν  έκαστον από τών πονηριών υμών» (ΠΡΑΞ. Γ:26),

«Εις εσάς πρώτα ο Θεός, αφού έφερε εις τον κόσμο τον δούλο του Ιησού, τον απέστειλε για να σάς ευλογεί, όταν ο καθένας αφήνετε τις κακίες και τις κακές πράξεις σας»    

«Ανέστη βασιλεύς έτερος, ός ουκ ήδει τον Ιωσήφ» (ΠΡΑΞ. Ζ:18),

«Παρουσιάστηκε (εμφανίσθηκε) άλλος βασιλεύς, ο οποίος αγνοούσε τον Ιωσήφ»  

«Προφήτης ουν υπάρχων, και ειδώς ότι όρκω ώμοσεν ο Θεός εκ καρπού τής οσφύος αυτού το κατά σάρκαν αναστήσειν τον Χριστόν καθίσαι επί τού θρόνου αυτού» (ΠΡΑΞ. Β:30),

«Αλλά επειδή ήτο προφήτης (ο Δαυίδ) και γνώριζε, ότι ο Θεός τού υποσχέθηκε με όρκο, ότι από απόγονο τών σπλάχνων του θα φέρει ως άνθρωπο εις την ύπαρξη τον Χριστό (τον Μεσσία), για να καθίσει εις τον θρόνο του». 

    Το ρήμα ‘ανιστώ’ σημαίνει δηλαδή ‘εγείρω εις ύπαρξη, φέρνω εις τον κόσμο’, κάτι που συμβαίνει δια τής γεννήσεως. Περί τής εκ νεκρών αναστάσεως τού Ιησού γίνεται λόγος εις τούς επομένους στίχ.34-35, όπως προείπαμε, και μάλιστα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνεται, ότι γίνεται μετάβαση εις άλλο θέμα, την εκ νεκρών ανάσταση, για την οποία χρησιμοποιούνται άλλα προφητικά χωρία: «Ότι δε ανέστησεν αυτόν εκ νεκρών..., ούτως είρηκεν...». «Το ότι δηλαδή ο Θεός ανέστησε τον Ιησού εκ νεκρών... προείπεν ως εξής...». Το προηγουμένως συνεπώς εις τον στίχ.33 χρησιμοποιηθέν χωρίο ΨΑΛΜ. Β:7 δεν ήτο περί τής εκ νεκρών αναστάσεως τού Ιησού, όπως πολλοί νομίζουν, αλλά ήτο περί τής ενανθρωπίσεως Αυτού! Συνεπώς η φράση ‘αναστήσας Ιησούν’ σημαίνει, ότι ο Θεός έφερε τον Ιησού εις τον κόσμο, έδωσε γέννηση εις τον Ιησού ως άνθρωπο. Άρα το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» αναφέρεται εις την ανθρώπινη γέννηση τού Ιησού. Δηλαδή ο άνθρωπος Ιησούς δεν προήλθε από άνδρα, αλλά από τον Θεό. Ο Θεός ήτο νυμφίος τής Παρθένου. Γι’αυτό ο Ιησούς, όπως είναι δύο φορές Κύριος, ως Θεός και ως άνθρωπος, διότι έλαβε κάθε εξουσία (πρβλ. «εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης» ΜΑΤΘ. ΚΗ:18), έτσι είναι και δύο φορές Υιός Θεού!

 

4. Τι είπαν οι πατέρες για τον Β΄ Ψαλμό

    Κατωτέρω παραθέτουμε γνώμες Πατέρων και Εκκλησιαστικών Συγγραφέων οι οποίοι πιστεύουν ότι το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» αναφέρεται εις την εν χρόνω γέννηση τού Μεσσίου:

«το Πνεύμα ουν το άγιον, και δια τούς ανθρώπους, ως προέφην, εν είδει περιστεράς επέπτη αυτώ, και φωνή εκ τών ουρανών άμα εληλήθει, ήτις και δια Δαβίδ λεγομένη, ως από προσώπου αυτού λέγοντος όπερ αυτώ από τού Πατρός έμελλε λέγεσθαι· ‘Υιός μου ει συ· εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’· τότε γένεσιν αυτού λέγων γίνεσθαι τοις ανθρώποις, εξ ότου η γνώσις αυτού έμελλε γίνεσθαι· ‘Υιός μου ει συ· εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’...Και γαρ αυτός ο διάβολος, άμα το αναβήναι αυτόν από τού ποταμού τού Ιορδάνου, τής φωνής αυτού λεχθείσης, ‘Υιός μου ει συ· εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’, εν τοις απομνημονεύμασι τών αποστόλων γέγραπται προσελθών αυτώ και πειράζων μέχρι τού ειπείν αυτώ...» (Ιουστίνου Φιλοσόφου και Μάρτυρος, Διάλογος προς Τρύφωνα, κεφ.88, 103, Patrologia Graeca, τόμ.06, σελ.688, 717).

«Τίς ουν η κληρονομιά τού Χριστού; Ουχί τα έθνη; Τίς η διαθήκη τού Θεού; Ουχ ο Χριστός; Ως και αλλαχού φησίν· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’· αίτησε παρ’ εμού και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου και την κατάσχεσή σου τα πέρατα τής γης. Ως ουν πάντα ταύτα είρηται προς τον Χριστόν και τα έθνη, ούτως κακείνα ειρήσθαι νομίζετε» (Ιουστίνου Φιλοσόφου και Μάρτυρος, Διάλογος προς Τρύφωνα, κεφ.122-123, Patrologia Graeca, τόμ.06, σελ.760).

«Κύριος είπε προς με· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’. Το ‘σήμερον’ όνομα χρόνου εστί· ισοδυναμεί δε τη ενεστώση ημέρα· ημέρα δε διάστημα τι χρονικόν εστι. Τί ουν φησί προς αυτόν ο Κύριος· ‘εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ δηλονότι περί τής χρονικής έφη γεννήσεως τής κατ’ οικονομίαν· περί γαρ τής ανάρχου φησίν αυτός ο Δαυίδ· ‘Εκ γαστρός προ εωσφόρου εγέννησά σε’. Γεννάται δε σήμερον ουχί αρχήν συστάσεως εν τω γεννάσθαι λαμβάνων, κατά δε την σαρκικήν οικονομίαν εις υιοθεσίαν ελθών» (Ευσεβίου Καισαρίας, Ερμηνεία εις τούς Ψαλμούς, Patrologia Graeca, τόμ.23, σελ.88).

«Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο μονογενής Υιός τού Θεού τού ζώντος, μετά την εκ νεκρών ανάστασιν απολαβών την επαγγελίαν τού Θεού και Πατρός αυτού ειπόντος δια Δαβίδ τού προφήτου· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’...» (Μεγ. Βασιλείου, Α΄ Λόγος περί Βαπτίσματος, Patrologia Graeca, τόμ.31, σελ.1513).

«Και μετά το ειπείν πολλά, επιφέρει, ότι, τού λαού βαπτισθέντος, ήλθε και Ιησούς, και εβαπτίσθη υπό τού Ιωάννου. Και ως ανήλθεν από τού ύδατος, ηνοίγησαν οι ουρανοί, και είδεν το Πνεύμα τού Θεού το άγιον εν είδει περισταράς κατελθούσης και εισελθούσης εις αυτόν. Και φωνή εγένετο εκ τού ουρανού, λέγουσα· ‘Συ εί ο Υιός μου ο αγαπητός, εν σοι ηυδόκησα’· και πάλιν· ‘Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’. Και ευθύς περιέλαμψε τον τόπον φως μέγα» (Επιφανίου Κύπρου, Κατά Αιρέσεων, Λόγος κατά Εβιωναίων, Patrologia Graeca, τόμ.41, σελ.429).  

«Τίνι γαρ είπε ποτε τών αγγέλων, ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ και πάλιν, ‘Έγώ έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται εις Υιόν’; Ταύτα είρηται μεν και εις την σάρκα· το γαρ, ‘Εγώ έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται εις Υιόν’, τής ενανθρωπήσεως εστι παραστατικόν· το δε, ‘Υιός μου ει συ’, ουδέ έτερον δηλοί, ή ότι εξ αυτού εστι. Ώσπερ δε ών λέγεται από τού ενεστώτες καιρού· ούτος γαρ μάλιστα αρμόζει αυτώ· ούτω και το, ‘Σήμερον’, ενταύθα μοι δοκεί εις την σάρκα ειρήσθαι» (Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ερμηνεία εις την προς Εβραίους Επιστολή, Ομιλία Β΄, Graeca, τόμ.63, σελ.24-25).

«Και ώσπερ Υιός υπάρχων τού Θεού και Πατρός, και εκ τής ουσίας αυτού γεγεννημένος, και προ τής ενανθρωπήσεως, μάλλον δε και προ πάντων αιώνων, κατ’ ουδέν όλως ασχάλλει λέγοντος τού Θεού και Πατρός προς αυτόν ότε γέγονεν άνθρωπος ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’. Τον γαρ προ αιώνων όντα Θεόν, εξ αυτού γεγεννημένον, σήμερον γεγεννήσθαί φησιν» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, Volume 1, page 692, line 24)

«Κύριος είπε προς με ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε·’ το γάρτοι σήμερον καιρού τού ενεστηκότος καθ’ όν και γέγονε σαρξ ποείται την δήλωσιν·» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις την Εβραίους Επιστολή τού Αγίου Παύλου, (4090: 006)
‘Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis evangelium’, vol. 3, Ed. Pusey, P.E.Oxford: Clarendon Press, 1872, Repr. 1965, Page 365, line 15)

«Έφη γαρ αυτός περί εαυτού· ‘Κύριος είπε προς με· Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’, καίτοι τού ‘σήμερον’ αεί πως ημίν ουχί τον παρωχηκότα, τον ενεστώτα δε μάλλον καταδηλούντος καιρόν» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, De incarnatione unigeniti (4090: 026) ‘Cyrille d'Alexandrie. Deux dialogues christologiques’, Ed. de Durand, G.M. Paris: Cerf, 1964; Sources chrétiennes 97, Aubert page 696, line 5).

«…επειδή γέγονεν σαρξ, και ανθρωπίνη ανέτλη γέννησιν οικονομικώς, και ο χρόνου παντός ποιητής και τεχνίτης, ως εις αρχάς τού είναι παρενηνεγμένος, ότε γέγονε καθ’ ημάς, ήκουσε τού Πατρός λέγοντος· ‘Έγώ σήμερον γεγέννηκά σε’» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Ομιλίες Εορταστικές, Ομιλία ΙΖ, Patrologia Graeca, τόμ.77, σελ.773).

«Κύριος είπε προς με· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε. Αίτησαι παρ’ εμού και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου, και την κατάσχεσίν σου τα πέραρα τής γης’. Ταύτα δε ως άνθρωπος είρηκεν. Ως γαρ άνθρωπος λαμβάνει άπερ έχει ως Θεός» (Θεοδωρήτου Κύρρου, Epistulae: Collectio Sirmondiana (epistulae 96–147) (4089: 007)‘ Théodoret de Cyr. Correspondance III”, Ed. Azéma, Y., Paris: Cerf, 1965; Sources chrétiennes 111.Epistle 147 Ιωάννη Οικονόμω, line 125»

«‘και εγώ έσομαι αυτώ εις πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν’. Ότι δε ταύτα περί τού Δεσπότου ερρέθη Χριστού, μάρτυς ο θείος Απόστολος, ούτως ειπών εν τη προς Εβραίους Επιστολή· ‘Τίνι γαρ ποτε τών αγγέλων αυτού είπεν, ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ (Θεοδωρήτου Κύρρου, Ερωτήσεις εις την Δευτέραν Βίβλον τών Βασιλειών, Ερώτηση ΚΑ΄, Patrologia Graeca, τόμ.80, σελ.617).

«Και μην το Υιός μονογενής όνομα προ τών αιώνων είχεν ο Θεός Λόγος τω πράγματι συμφυές· αλλ’ όμως έχων ως Θεός τήν τού Υιού προσηγορίαν, λαμβάνει αυτήν και ως άνθρωπος. Διο και εν τω προκειμένω ψαλμώ επήγαγε λέγων· ‘Κύριος είπε προς με, Υιός μου εί σύ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε». (Θεοδωρήτου Κύρρου, Ερμηνεία εις τούς Ψαλμούς, Patrologia Graeca, τόμ.80, σελ.880).

«Τίνι γαρ είπέ ποτε τών αγγέλων· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’; Και πάλιν· ‘Εγώ έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν;’ Ταύτα δε πάλιν κατά το ανθρώπινον είρηκε. Τούτο γαρ δηλοί το ‘Έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν’. Μέλλοντος γαρ ταύτα χρόνου. Και μέντοι και το, ‘Σήμερον γεγέννηκά σε’, ου την αιώνιον δηλοί γέννησιν, αλλά την τω χρόνω συνεζευμένην» (Θεοδωρήτου Κύρρου, Ερμηνεία τής προς Εβραίους Επιστολής, Patrologia Graeca, τόμ.82, σελ.684-685).

«‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε. Αίτησε παρ’ εμού, και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου, και την κατάσχεσίν σου τα πέρατα τής γης’. Ταύτα δε ως άνθρωπος είρηκεν. Ως γαρ άνθρωπος λαμβάνει άπερ έχει ως Θεός. (Θεοδωρήτου Κύρρου, Επιστολή, Patrologia Graeca, τόμ.83, σελ.1396),

«Πότε δε τίθεται, ή ότε είρηται προς αυτόν· ‘Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ Τούτο δε εις τον καιρόν τής οικονομίας απετείνατο» (Ιωάννου Δαμασκηνού, Ερμηνεία εις την προς Εβραίους Επιστολή, Patrologia Graeca, τόμ.95, σελ.929).

«Πού γαρ ανεκτόν αντί τού ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’ προς τον σαρκωθέντα λέγειν ‘Πατήρ μου ει συ, σήμερον γεγέννηκάς με» [(Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως, Βιβλιοθήκη (ή Μυριόβιβλος) (4040: 001)
‘Photius. Bibliothèque, 8 vols.’, Ed. Henry, R. Paris: Les Belles Lettres, 1:1959; 2:1960; 3:1962; 4:1965; 5:1967; 6:1971; 7:1974; 8:1977, Codex 222, Bekker page 193a, line 23]

«Το δε· ‘Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’ ότι προόντα ήδη τών αιώνων λέγει εν τοις ουρανοίς, εβουλήθην και τω κόσμω γεννήσαι, ό δη εστι πρόσθεν αγνοούμενο» [(Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως, Βιβλιοθήκη (ή Μυριόβιβλος), Codex 237, Bekker page 311a, line 35)]

«‘Κύριος είπε προς με, Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’, την χρονική αυτού δηλοί γέννησιν, την εκ τής Παρθένου. Γεγέννηκα γαρ, αντί τού γεννηθήναι ευδόκησα, ή έκτισα» (Ευθυμίου Ζιγαβηνού, Πανοπλία Δογματική, Τίτλος Η, Patrologia Graeca, τόμ.130, σελ.264).                                            

    Εν κατακλείδι αναφέρουμε και τρεις Πατέρες που έχουν συνδιάσει και τις δύο ερμηνείες, αποδίδοντες εις μεν το ‘εί’ τού α΄ ημιστιχίου την υιότητα κατά την ανωτέρα της έννοια, ως αναφερομένου δηλαδή εις την αιωνίαν γέννηση τού Υιού, εις δε το ‘σήμερον’ τού β΄ ημιστιχίου την εν χρόνω γέννηση, την ενανθρώπιση, ως αναφερομένου δηλαδή εις την κατά σάρκα γέννηση τού Υιού:

«άμφω μεν ειρήσθαι επί τού Χριστού, το τε ‘υιός μου εί’, και το ‘εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’, αλλά το μεν ‘υιός μου εί’ καθό λόγος – την αίδιον γαρ δια τού ‘εί’ γέννησιν σημαίνει – το δε ‘σήμερον γεγέννηκά σε’ καθό σαρξ· την πρόσφατον γαρ γέννησιν εμφαίνει. Ευδοκία γαρ τού Πατρός γεγέννηται· ‘Πνεύμα γαρ άγιον’, ο άγγελος φησίν, ‘επελεύσεται επί σε’, είτα· ‘και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι’. (Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως, Fragmenta in epistulam ad Hebraeos (in catenis)
Page 639, line 11).

«Και πάλιν την προαιώνιον αυτού δηλοί γέννησιν ειπών· ‘Υιός μου εί συ’. Ην γαρ αεί Υιός. Και την κατά σάρκα δε αύθις δεικνύει επενεγκών· ‘Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε·’ το γαρ σήμερον, χρόνου εστίν» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εξήγηση εις τούς Ψαλμούς, Patrologia Graeca, τόμ.69, σελ.721).

«Ίδιον όντα Υιόν οίδεν αυτόν και ούτως ο Πατήρ· έφη γαρ, ότι ‘Υιός μου εί συ· εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’. Οράς εναργή την ομολογία ήγουν την ανάρρησιν. Το μεν γαρ ‘εί’ τέθεικεν, ίνα δείξη τον προαιώνιον· ου γαρ εν χρόνω γέγονεν· αλλ’ ήν αεί τούτο, τουτέστιν Υιός. Επήνεγκε δε το ‘σήμερον εγέννησά σε’, ίνα την νεωτάτην αυτού και κατά σάρκα δείξη γέννησιν, ην υπέμεινε εκών δια τής αγίας Παρθένου» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Fragmenta in Acta Apostolorum, Patrologia Graeca, τόμ.74, σελ.769).

«Κύριος είπε προς με, Υιός μου, και τα εξής· αντί τού, Απεφήνατό με η τού Πατρός φύσιν Υιόν· ου προστάγματος ενεργήσαντος· αλλά τής ουσίας αποδειξάσεις εμέ χαρακτήρα τής τού Πατρός υποστάσεως. Καλώς γαρ πρόσκειται το ‘εί’, την προ αιώνων δηλούν γέννησιν· ήν γαρ αεί Υιός. Επήνεγκε δε το ‘σήμερον γεγέννηκά σε’ ίνα την κατά σάρκαν γέννησιν δείξη· τα γαρ ‘σήμερον’ χρόνου εστί· διο και τέθειται περί τής χρονικής γεννήσεως. Ακολούθως δε τω ανθρωπίνω και τα επαγόμενα, γεγέννηκά σε. Όρα πώς την κατά σάρκα γέννησιν οικειούται ο Πατήρ τού μονογενούς τού Χριστού» (Μεγάλου Αθανασίου, Υποθέσεις εις τούς Ψαλμούς, Patrologia Graeca, τόμ.27, σελ.68).

 

5. Η έννοια τής προσφώνησης "Ο Υιός τού Θεού" από τον Ναθαναήλ

     Επανερχόμενοι εις τον διάλογο τού Ιησού με τον Ναθαναήλ γεννάται το εξής ερώτημα: Λέγοντας ο Ναθαναήλ εις τον Ιησού «Συ είσαι ο Υιός τού Θεού», εννοεί ότι ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού, περί τού οποίου ομιλεί ο δεύτερος Ψαλμός; Εννοεί δηλαδή, ότι ο Ιησούς είναι Υιός τού Θεού ως Μεσσίας άνθρωπος;

    Αλλά όπως προείπαμε, ο Ιησούς είναι Υιός τού Θεού και με ανωτέρα έννοια, υψίστη έννοια. Όπως ένας άνθρωπος εδώ εις την γη έχει υιό, έτσι και ο Θεός εις τον ουρανό έχει Υιό, φυσικό και μονογενή Υιό, γεννημένον απ’Αυτόν ‘προ πάντων τών αιώνων’, έξω από τον χρόνο, προ τού χρόνου. Ως φυσικός δε Υιός τού Θεού ο Ιησούς είναι Θεός Αληθινός, όπως ο Πατέρας Του, ομοούσιος προς τον Πατέρα Του, μία ουσία ή Θεότης μαζί με τον Πατέρα. Αυτή η αλήθεια, ότι ο Θεός έχει και Αυτός Υιό, φυσικό Υιό, είναι η Υψίστη αλήθεια τής Πίστεώς μας και η πλέον παράδοξη και καταπληκτική. Γεννάται δε τώρα άλλο ερώτημα: Λέγοντας ο Ναθαναήλ εις τον Ιησού «συ είσαι ο Υιός τού Θεού», εννοεί ότι ο Ιησούς είναι Υιός τού Θεού με την υψίστη έννοια; Εννοεί δηλαδή, ότι είναι φυσικός και μονογενής Υιός τού Θεού, γεννημένος ‘προ πάντων τών αιώνων’, Θεός Αληθινός όπως ο Πατέρας Του;

    Άλλοι ερμηνευτές νομίζουν, ότι ο Ναθαναήλ ονόμασε τον Ιησού Υιό τού Θεού, ως άνθρωπο Μεσσία, και άλλοι νομίζουν, ότι τον ονόμασε έτσι ως φυσικό και μονογενή Υιό τού Θεού. Με άλλα λόγια, άλλοι αναφέρουν την ομολογία τού Ναθαναήλ εις την ανθρωπίνη φύση τού Χριστού, και άλλοι εις την θεία φύση Του. Εμείς συντασσόμεθα με τούς δευτέρους, οι οποίοι φρονούν, ότι ο Ναθαναήλ ονόμασε τον Ιησού Υιό τού Θεού με την υψίστη έννοια, ως ένα από τα τρία πρόσωπα τής Θεότητος. Οι αντιφρονούντες ισχυρίζονται, ότι ο Ναθαναήλ δεν ήτο ακόμη εις θέση να καταλάβει, ότι ο Ιησούς είναι ο φυσικός και μονογενής Υιός τού Θεού.

    Αλλά αυτό το επιχείρημα δεν είναι ορθό. Αργότερα ο κόσμος, αν και επί αρκετό χρόνο ήκουσε τη διδασκαλία τού Χριστού και είδε τα θαύματά Του, εν τούτοις δεν ανυψώθηκε εις την υψίστη αλήθεια, ότι ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού, ο φυσικός και μονογενής Υιός τού Θεού. Ο κόσμος νόμιζε, ότι ο Ιησούς είναι ένας μεγάλος προφήτης, όχι περισσότερο. Ο Πέτρος όμως, πλήρης πίστεως και ενθουσιασμού, ομολόγησε, ότι ο Ιησούς είναι ο «ο Υιός τού Θεού τού ζώντος» (ΜΑΤΘ. ΙΣΤ:16), ο φυσικός και μονογενής Υιός τού Αληθινού Θεού. Πώς ο Πέτρος πίστευσε και ομολόγησε; Κατόπιν θείας αποκαλύψεως. Ο Χριστός είπε προς τον Πέτρο: «Σαρξ και αίμα ουκ απεκάλυψέ σοι, αλλ’ ο Πατήρ μου ο εν τοις ουρανοίς» (ΜΑΤΘ. ΙΣΤ:17). Αυτή την αλήθεια, ότι είμαι «ο Υιός τού Θεού τού ζώντος», δεν εφανέρωσε εις εσένα άνθρωπος, αλλά ο ουράνιος Πατέρας μου (Η ομολογία τού Πέτρου θα αναλυθεί ευθύς αμέσως μετά το ολοκλήρωση τής αναλύσεως τής ομολογίας τού Ναθαναήλ).

    Όπως δε αργότερα ο Πέτρος, έτσι και πρωτύτερα ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης ομολόγησε, ότι ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού με την υψίστη έννοια. Προτού να δει τον Ιησού ο Ιωάννης έλεγε: «Οπίσω μου έρχεται ανήρ, ος έμπροσθέν μου γέγονεν, ότι πρώτός μου ην» (ΙΩΑΝ. Α:30) δηλαδή «Μετά από εμένα έρχεται ένας άνδρας, ο οποίος προηγείται από εμένα, διότι υπήρχε πρωτύτερα από εμένα». Ο μεταγενέστερός μου υπήρξε προτύτερα από εμένα! Ο Χριστός, αν και μεταγενέστερος τού Ιωάννου (εφόσον εγεννήθη έξι μήνες μετά απ’ αυτόν, αλλά και επειδή ενεφανίσθη εις την δημοσία ζωή μετά απ’ αυτόν), υπήρξε προτύτερα τού Ιωάννου. Είναι μεταγενέστερος τού Ιωάννου ως άνθρωπος, και υπήρξε πρωτύτερα τού Ιωάννου ως Θεός! Με αυτά τα παράδοξα λόγια ο Πρόδρομος κήρυττε την προύπαρξη τού Μεσσίου. Και όταν προσωπικώς γνώρισε και βάπτισε τον Ιησού και είδε το Άγιο Πνεύμα να κατεβαίνει επάνω Του, κήρυξε, ότι ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού. «Καγώ εώρακα και μεμαρτύρηκα, ότι ούτός εστιν ο Υιός τού Θεού» (ΙΩΑΝ. Α:34). Πώς ο Πρόδρομος γνώρισε, ότι ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού με την υψίστη έννοια; Κατόπιν θείας αποκαλύψεως, «Καγώ ουκ ήδειν αυτόν, αλλ’ ο πέμψας με βαπτίζειν εν ύδατι, εκείνος μοι είπεν· εφ’ όν αν ίδης το Πνεύμα καταβαίνον και μένον επ’ αυτόν, ούτός εστιν ο βαπτίζων εν Πνεύματι Αγίω» δηλαδή «Ναι, εγώ δεν τον γνώριζα, αλλά εκείνος, που με έστειλε να βαπτίζω με νερό, εκείνος μού είπε: ‘Αυτός εις τον οποίον θα δεις το Πνεύμα να κατεβαίνει και να μένει επάνω του, αυτός είναι που βαπτίζει με Πνεύμα Άγιο’».

    Αλλά και πολύ πρωτύτερα από τον Πρόδρομο, οι γονείς του μίλησαν θεοπνεύστως και ονόμασαν τον Χριστό ‘Κύριο’, ομολογούντες έτσι την θεότητά Του. Ο Ζαχαρίας απευθυνόμενος προς το παιδί του τον Ιωάννη, βρέφος ακόμη, είπε τον παράδοξο τούτο λόγο: Και συ, παιδίον,...προπορεύση προ προσώπου Κυρίου ετοιμάσαι οδούς αυτού» (ΛΟΥΚ. Α:76) δηλαδή «Και συ παιδί, θα προπορευθείς από τον Κύριο (Εβρ. Γιαχβέ) για να ετοιμάσεις τούς δρόμους του». (Το συγκεκριμένο χωρίο αναλύεται διεξοδικώς εις το Β΄ Μέρος τού παρόντος εις το κεφάλαιο ‘Χριστός, ο Κύριος (ή Γιαχβέ) τού οποίου η οδός ητοιμάσθη υπό τού Προδρόμου’). Η δε Ελισάβετ, όταν εδέχθη τον χαιρετισμό τής Παρθένου, είπε τον άλλον τούτο παράδοξο λόγο: «Και πόθεν μοι τούτο, ίνα έλθη η μήτηρ τού Κυρίου μου προς με;» (ΛΟΥΚ. Α:43) δηλαδή «Πω, πω! Από πού η μεγάλη αυτή τιμή (ή Πώς μού έγινε η μεγάλη αυτή τιμή) να έλθει προς εμένα η μητέρα τού Κυρίου μου;»

    Ευρισκόμεθα εις την Παλαιά Διαθήκη. Ο Κύριος για τον Εβραίο τής Παλαιάς Διαθήκης είναι ο Γιαχβέ. Όταν ο Εβραίος τής Παλαιάς Διαθήκης λέγει ‘Adonai’, ‘ο Κύριός μου’ εννοεί πάντα τον Γιαχβέ, εφόσον «Κύριος ο Θεός ημών Κύριος είς εστί» (ΔΕΥΤ. ΣΤ:4). Όταν λοιπόν η Ελισάβετ, ως Εβραία τής Παλαιάς ακόμη Διαθήκης, ομολογεί το (ασχημάτιστο καν) έμβρυο εις την κοιλία της Παρθένου, Κύριό της, δηλαδή Θεό της, τι άλλο μπορεί να εννοεί, αγαπητοί Μάρτυρες τού Ιεχωβά, εκτός από το προφανές;

    Ομολογεί την Παναγία ως μητέρα τού Κυρίου της, δηλαδή Θεοτόκο (!!!)  η οποία Ελισάβετ, ως Εβραία ακόμη τής Παλαιάς Διαθήκης, ΕΝΑΝ και μοναδικό Κύριο αναγνωρίζει, τον Γιαχβέ! Κατά την Ελισάβετ, λοιπόν, ο Γιαχβέ τής Παλαιάς Διαθήκης έγινε άνθρωπος! Το ίδιο και κατά τον Ζαχαρία «Και συ, παιδίον,...προπορεύση προ προσώπου Κυρίου ετοιμάσαι οδούς αυτού» (ΛΟΥΚ. Α:76) δηλαδή «Και συ παιδί, θα προπορευθείς από τον Κύριο (Εβρ. Γιαχβέ) για να ετοιμάσεις τούς δρόμους του», ο Ιωάννης δηλαδή προπορεύθη τού Γιαχβέ ως ανθρώπου, επειδή εγένετο άνθρωπος, γι’ αυτό ο Ιωάννης προηγήθη τού Θεού (εφόσον εγεννήθη έξι μήνες πριν απ’ αυτόν, αλλά και επειδή ενεφανίσθη εις την δημοσία ζωή πριν απ’ αυτόν)!

    Το ίδιο ομολογεί και ο Παύλος «Θεός εφανερώθη εν σαρκί» (Α΄ ΤΙΜ. Γ:16). Και καλά θα κάνουν κάποιοι Μάρτυρες τού Ιεχωβά, όσοι τέλος πάντων αγαπάνε την αλήθεια, να ενημερώσουν την Εταιρία Σκοπιά ότι ο Αλεξανδρινός κώδικας αναγράφει ξεκάθαρα ‘ΘC’ με γραμμή άνωθεν τής λέξεως που δηλώνει ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (δηλαδή ‘ΘΕΟΣ’)! Κι αν, παρόλα αυτά επιμένουν, ότι υπάρχει εσκεμμένη αλλοίωση εις το κείμενο τού κώδικος, ας ανατρέξουν εις τούς Αποστολικούς και Μεταποστολικούς Πατέρες Ιγνάτιο Θεοφόρο και Ιππόλυτο Ρώμης, αρχές και μέσα 2^ου αιώνος αντιστοίχως, όπου γράφουν τα εξής:

«Είς ιατρός εστιν, σαρκικός τε και πνευματικός, γεννητός και αγέννητος, ΕΝ ΣΑΡΚΙ ΓΕΝΟΜΕΝΟΣ ΘΕΟΣ, εν αθανάτω ζωή αληθινή, και εκ Μαρίας και εκ Θεού, πρώτον παθητός και τότε απαθής, Ιησούς Χριστός, ο Κύριος ημών» και «ΘΕΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΟΥ εις καινότητα αϊδίου ζωής»  (Ιγνατίου Θεοφόρου, προς Εφεσίους Επιστολή, κεφ.VII και XIX, Patrologia Graeca, τόμ.5, σελ.649,652,660)

«Καθ’ ον ουν τρόπον εκηρύχθη, κατά τούτον και παρών εφανέρωσεν εαυτόν εκ Παρθένου και Αγίου Πνεύματος, καινός άνθρωπος γενόμενος· το μεν ουράνιον έχων το Πατρώον ως Λόγος, το δε επίγειον εκ τού παλαιού Αδάμ δια Παρθένου σαρκούμενος. Ούτος προελθών εις κόσμον ΘΕΟΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΕΦΑΝΕΡΩΘΗ, άνθρωπος τέλειος προελθών» και «ΟΥΤΟΣ Ο ΘΕΟΣ, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΙ΄ ΗΜΑΣ ΓΕΓΟΝΩΣ, ώ πάντα υπέταξεν Πατήρ.  Αυτώ η δόξα και το κράτος άμα Πατρί και Αγίω Πνεύματι, εν τη τών αιώνων. Αμήν.» (Ιππολύτου Ρώμης, Εις την αίρεσιν Νοητού, κεφ.ΧVII και XVIII, Patrologia Graeca, τόμ.10, σελ.828-829)   

    Τριακόσια σχεδόν χρόνια προ τού Αλεξανδρινού κώδικος είναι γνωστή εις την Εκκλησία η μεγαλυτέρα αλήθεια τής Πίστεώς μας, ότι ο Θεός ο ίδιος έγινε άνθρωπος, κι όχι κάποιος Αρχάγγελος, όπως βλασφήμως κηρύσσει η Σκοπιά. Οπότε να σταματήσει η Εταιρία να πλανάει πλέον τούς ακολούθους της εις το θέμα τής Θεότητος τού Ιησού. Να βγει να πει την αλήθεια εις τούς ανθρώπους που την έχουν εμπιστευθεί για την σωτηρία τους και την αιωνιότητά τους. Όλοι οι θεόπνευστοι άγιοι Παλαιάς και Καινής Διαθήκης ομολογούν ότι ο Γιαχβέ έγινε άνθρωπος, και μόνον η Σκοπιά έχει ‘λυσσάξει’ να διαστρεβλώνει αυτή την μεγάλη αλήθεια και να ‘στραβώνει’ ποικιλοτρόπως τούς ακολούθους της, ώστε να μην δύνανται να διακρίνουν το Ευαγγέλιο τού Χριστού (πρβλ. Α΄ ΚΟΡ. Θ:12, Β΄ ΚΟΡ. Β:12, Β΄ ΚΟΡ. Θ:13, Ι:14, ΓΑΛ. Α:7, Α΄ ΘΕΣ. Γ:2) αλλά να βλέπουν και να κηρύσσουν ΑΛΛΟ Ευαγγέλιο, το Ευαγγέλιο τού Μπρούκλιν, που κατά τον Παύλο είναι ανάθεμα (ΓΑΛ. Α:8)! [Περισσότερα επιχειρήματα και χωρία περί τής ενανθρωπίσεως τού ιδίου τού Γιαχβέ – Υιού (και όχι κάποιου Αρχαγγέλου όπως κακοδόξως διδάσκει η Σκοπιά) δύναται ο αναγνώστης να βρει στο κεφάλαιο ‘Ό ίδιος ο Θεός ήλθε και μάς έσωσε’].

     Όπως λοιπόν αργότερα ο Πέτρος, αλλά και πρωτύτερα ο Πρόδρομος κατόπιν θείας αποκαλύψεως εγνώρισαν και ομολόγησαν, ότι ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού με την υψίστη έννοια, πολύ δε ενωρίτερα ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ ονόμασαν τον Μεσσία ‘Κύριο’, δηλαδή Θεό, έτσι τώρα και ο Ναθαναήλ με θεία έμπνευση και παρόρμηση γνωρίζει και ομολογεί, ότι ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού με την υψίστη έννοια. Ο Πρόδρομος, ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ αξιώθηκαν τής υψίστης αποκαλύψεως, διότι δεν ανήκαν εις τον κόσμο, αλλά εις την τάξη τών εκλεκτών. Και ο Πέτρος και ο Ναθαναήλ αξιώθηκαν τής αυτής αποκαλύψεως, διότι επίσης δεν ανήκαν εις τον κόσμο, αλλά εις την τάξη τών εκλεκτών.

    Βεβαίως μέχρι την ανάσταση τού Ιησού, ή μάλλον μέχρι την επιφοίτηση τού Αγίου Πνεύματος κατά την ημέρα τής Πεντηκοστής, ούτε ο Ναθαναήλ ούτε ο Πέτρος συνειδητοποίησε πλήρως την αλήθεια για τον Ιησού, που γνώρισε και ομολόγησε κατόπιν θείας εμπνεύσεως και παρορμήσεως. Η πλήρης συνειδητοποίηση τής Θεότητος τού Ιησού ήλθε εις τούς Αποστόλους και εις τούς άλλους πιστούς με την πλούσια έκχυση τού Αγίου Πνεύματος. Ομολόγησαν δηλαδή μεγάλες αλήθειες τής Πίστεως χωρίς να έχουν πλήρη συνείδηση τού τί επακριβώς ομολογούσαν.

    Παρόμοια περιστατικά συναντούμε και εις την Καινή και εις την Παλαιά Διαθήκη. Αναφέρουμε ενδεικτικώς από ένα εις την κάθε Διαθήκη. Ο Αβραάμ αποκαλεί τούς τρεις άνδρες  που εφιλοξένησε ‘Κύριε’, τούς προσεκύνησε λατρευτικώς, και πότε λέγει προς αυτούς ότι είναι ‘δούλος τους’ (δηλαδή και τών τριών), και πότε λέγει ότι είναι ‘δούλος του’ (τού ενός δηλαδή Κυρίου, εφόσον και οι τρεις είναι κατ’ ουσίαν ΕΝΑΣ ΚΥΡΙΟΣ).  Το ίδιο δε ακριβώς ενήργησε και εποίησε και ο Λωτ εις τούς δύο δικούς του φιλοξενούμενους. (Λεπτομερή ανάλυση και περιγραφή τών δύο αυτών περιστατικών που απαντούν εις τα μυστηριώδη ΙΗ και ΙΘ κεφ. τής Γενέσεως, μπορεί ο αναγνώστης να βρει στο άρθρο μας: ‘Η Τριαδικότης τού Θεού κατά τα μυστηριώδη ΙΗ΄ και ΙΘ΄ κεφάλαια τής Γενέσεως).

    Η παράδοξος αύτη προσφώνηση, όπως ήδη είπαμε, έγινε κατά παρόρμηση Θεού. Ο Αβραάμ και ο Λωτ την στιγμή τής υποδοχής και προσφωνήσεως, κατά την γνώμη μας, δεν είχαν την συνείδηση, ότι έτσι προσφωνούντες προσεφώνουν τον Θεό. Ο δε Απόστολος Παύλος επιβεβαιώνει τού λόγου το αληθές λέγοντας: «...έλαθον τινές ξενίσαντες αγγέλους» (ΕΒΡ. ΙΓ:2) δηλαδή «...μερικοί, χωρίς να το γνωρίζουν, εφιλοξένησαν αγγελιαφόρους (φορείς σπουδαίων αγγελμάτων, ουράνιους μηνυτές)» (Και αυτό το χωρίο τού Παύλου αναλύεται λεπτομερώς εις το Β΄ Μέρος τού παρόντος εις το προαναφερθέν κεφάλαιο). Την στιγμή δηλαδή τής προσφωνήσεως τών υψηλών επισκεπτών τους, ο Αβραάμ και ο Λωτ μίλησαν όπως ο Καϊάφας, ο οποίος προεφήτευσε χωρίς συνείδηση τής αληθινής έννοιας τού προφητικού του λόγου:

«Είς δε τις εξ αυτών, Καϊάφας, αρχιερεύς ων τού ενιαυτού εκείνου, είπεν αυτοίς· Υμείς ουκ οίδατε ουδέν, 50. ουδέ διαλογίζεσθε ότι συμφέρει ημίν ίνα είς άνθρωπος αποθάνει υπέρ τού λαού και μη όλο το έθνος απόληται. 51. Τούτο δε αφ’εαυτού ουκ είπεν, αλλά αρχιερεύς ων του ενιαυτού εκείνου προεφήτευσεν ότι έμελλεν ο Ιησούς αποθνήσκει υπέρ τού έθνους» (ΙΩΑΝ. ΙΑ:49-51)

«Τότε ένας απ’αυτούς, ο Καιάφας, ο οποίος ήτο αρχιερεύς τού έτους εκείνου, τούς είπε: ‘Εσείς δεν ξέρετε τίποτε, 50. ούτε σκέπτεστε, ότι μάς συμφέρει να πεθάνει ένας άνθρωπος για τον λαό, και να μη χαθεί όλο το έθνος’. 51. Τούτο όμως δεν είπε αφ’εαυτού, αλλά επειδή ήτο αρχιερεύς τού έτους εκείνου προφήτευσε, ότι ο Ιησούς επρόκειτο να πεθάνει για όλο το έθνος».