Η Πανορθόδοξος Σύνοδος τής Μόσχας (1666-7)(Ορθόδοξη ή Ληστρική;)Κεφ. 3. Κρίσεις διαφόρων Εκκλησιαστικών ιστορικών περί τής Πανορθοδόξου Συνόδου τής Μόσχας (1666-7).

	Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Έρευνα για το κτιστό και το Άκτιστο	Βιβλία και Δόγματα

3. Κρίσεις διαφόρων Εκκλησιαστικών ιστορικών περί τής Πανορθοδόξου Συνόδου τής Μόσχας (1666-7).

«Προς τούτοις αποφαινόμεθα ότι τα λοιπά πάντα τα υπ’ εκείνης της ιεράς Συνόδου διαπραχθέντα μείνωσιν αμετακίνητα και αμετάτρεπτα, ως καλώς και νομίμως γεγονότα∙ η γαρ Σύνοδος αδιάβλητος εστίν, η δε συγχώρησις του κυρ Νίκωνος διά φιλανθρωπίας εκκλησιαστικής τη εξουσία του παναγίου Πνεύματος και ου δι’ αναιρέσεως της Συνόδου»[1] (Δοσίθεος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων).

«Πάντα (σ. ημ. τα σαθρά δόγματα τα οποία ανέφερε) η συναθροισθείσα σύνοδος ανατρέψασα, την αρχαίαν συνήθεια της Εκκλησίας, και τα ορθά δόγματα ανακαινίσασα εβεβαίωσεν»[2] (Μελέτιος Μήτρος, Μητροπολίτης Αθηνών).

«Διά της συνόδου ταύτης εσώθη και επεσφραγίσθη η ορθοδοξία της Ρωσσικής Εκκλησίας, οι δε παλαιόπιστοι απεκόπησαν αυτοίς ως σχισματικοί»[3] (Φιλάρετος Βαφείδης, Μητροπολίτης Διδυμοτείχου).

«Αι τόσον σπουδαίαι εκκλησιαστικαί διατάξεις (της εν Μόσχα Πατριαρχικής Συνόδου, ήτις είχε σχεδόν αξίαν Οικουμενικής[4]) έμειναν διά παντός μνημεία της συνόδου ταύτης, εις ην τελευταίαν φοράν η Ελληνική Εκκλησία, διά προσωπικής παρουσίας των άκρων προεστώτων αυτής, εφάνη ευεργετική προς την Ρωσσικήν»[5] (Ιστορία της Ρωσσικής Εκκλησίας, μετάφραση Θεόδωρος Βαλλιάνος)[6]

«(σ. ημ. Η Πανορθόδοξος Σύνοδος) την δε προ μικρού εν Μόσχα συνελθούσα σύνοδον[7] επιβεβαιώσασα και τα εκείνης πρακτικά παραδεξαμένη επεραίωσε το έργον αυτής διά συνοδικής εγκυκλίου επιστολής προς άπαντας τους εν Ρωσσία ορθοδόξους χριστιανούς, δι’ ης εκράτυνε την ορθοδοξίαν, ανεκήρυξεν ως αντορθοδόξους τας περί την εξωτερικήν λατρείαν εισαχθείσας καινοτομίας και προσεκάλεσε τον λαόν εις την ακριβή και απαρέγκλιτον τήρησιν των αρχαίων και πατροπαραδότων εθίμων και τάξεων. Αύτη εστίν η τελευταία και επισημοτέρα πράξις δι’ ης η αγία Καθολική Ανατολική Εκκλησία επεσφράγισε την ορθοδοξίαν της ρωσσικής Εκκλησίας»[8] (Γερμανός Αφθονίδης, Αρχιμανδρίτης).

«Η Σύνοδος του 1666-7 ήταν η πιο λαμπρή και από τις σημαντικότερες της ρωσικής εκκλησιαστικής ιστορίας μέχρι εκείνη την περίοδο. Την συγκάλεσε ο τσάρος Αλέξιος σύμφωνα με το τυπικό των αρχαίων βυζαντινών αυτοκρατόρων και προήδρευσαν δύο πατριάρχες, ο Παΐσιος Αλεξανδρείας και ο Μακάριος Αντιοχείας»[9] (π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ).

Σημειώσεις:

[1] Δελικάνη, σελ. 200.

[2] Μελετίου, σελ. 475.

[3] Βαφείδου, σελ. 184.

[4] Βαλλιάνου, σελ. 257 πάνω.

[5] Αυτόθι, σελ, 257-258.

[6] Όπως είδαμε λοιπόν, ακόμη και ο Βαλλιάνος, διαφωνεί με αυτούς που τον χρησιμοποίησαν για να αποδείξουν το αντίθετο.

[7] Αναφέρεται στην Τοπική της Μόσχας του Φεβρουαρίου του 1666, στην οποία αναθεματίστηκαν οι αρχηγοί των Παλαιοπίστων.

[8] Αφθονίδου, σελ. 12.

[9] Φλωρόφσκυ, σελ. 452.