Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Βιβλία, Διωγμοί, Ιστορία και Ιεραποστολή

Α. Οι μαρτυρίες της Καινής Διαθήκης

Στα βιβλία της Καινής Διαθήκης συναντούμε τις πρώτες μαρτυρίες για τους διωγμούς.

Η Καινή Διαθήκη γράφτηκε μέσα στον 1^ο αιώνα μ.Χ., συνεπώς οι πληροφορίες που μας παρέχει μπορούν να αφορούν κυρίως σε τρεις διωγμούς: από τον όχλο και την ηγεσία των Ιουδαίων και από τους αυτοκράτορες Νέρωνα και Δομετιανό.

1. Οι προειδοποιήσεις των Ευαγγελίων

Θ’ αρχίσω από μια μαρτυρία αμφίβολης ερμηνείας: τον ισχυρισμό των Ευαγγελίων ότι ο Ιησούς Χριστός είχε προφητεύσει τους διωγμούς που θα υφίσταντο οι μαθητές του στο μέλλον.

Στα Ευαγγέλια λοιπόν διαβάζουμε ότι ο Κύριος είπε λόγια όπως:

«ιδού εγώ αποστέλλω υμάς ως πρόβατα εν μέσω λύκων· γίνεσθε ουν φρόνιμοι ως οι όφεις και ακέραιοι ως αι περιστεραί. Προσέχετε δε από των ανθρώπων· παραδώσουσι γαρ υμάς εις συνέδρια και εν ταις συναγωγαίς αυτών μαστιγώσουσιν υμάς· και επί ηγεμόνας δε και βασιλείς αχθήσεσθε ένεκεν εμού εις μαρτύριον αυτοίς και τοις έθνεσιν. όταν δε παραδώσωσιν υμάς, μη μεριμνήσητε πώς ή τι λαλήσετε· δοθήσεται γαρ υμίν εν εκείνη τη ωρα τι λαλήσετε. ου γαρ υμείς εστε οι λαλούντες, αλλά το Πνεύμα του πατρός υμών το λαλούν εν υμίν. Παραδώσει δε αδελφός αδελφόν εις θάνατον και πατήρ τέκνον, και επαναστήσονται τέκνα επί γονείς και θανατώσουσιν αυτούς· και έσεσθε μισούμενοι υπό πάντων δια το όνομά μου· ο δε υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται. (…) και μη φοβηθήτε από των αποκτεννόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι· φοβήθητε δε μάλλον τον δυνάμενον και ψυχήν και σώμα απολέσαι εν γεέννη. ουχί δύο στρουθία ασσαρίου πωλείται; και εν εξ αυτών ου πεσείται επί την γην άνευ του πατρός υμών. υμών δε και αι τρίχες της κεφαλής πάσαι ηριθμημέναι εισί. μη ουν φοβηθήτε· πολλών στρουθίων διαφέρετε υμείς. Πας ουν όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτω έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς. όστις δ’ αν αρνήσηταί με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι αυτόν καγώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς» (Ματθαίον 10, 16-22 και 28-33, ενώ ο συγκεκριμένος λόγος συνεχίζεται μέχρι το στίχο 39).

«προ δε τούτων πάντων επιβαλούσιν εφ’ υμάς τας χείρας αυτών και διώξουσι, παραδιδόντες εις συναγωγάς και φυλακάς, αγομένους επί βασιλείς και ηγεμόνας ένεκεν του ονόματός μου· αποβήσεται δε υμίν εις μαρτύριον. θέσθε ουν εις τας καρδίας υμών μη προμελετάν απολογηθήναι· εγώ γαρ δώσω υμίν στόμα και σοφίαν, ή ου δυνήσονται αντειπείν ουδέ αντιστήναι πάντες οι αντικείμενοι υμίν. παραδοθήσεσθε δε και υπό γονέων και συγγενών και φίλων και αδελφών, και θανατώσουσιν εξ υμών, και έσεσθε μισούμενοι υπό πάντων δια το όνομά μου· και θρίξ εκ της κεφαλής υμών ου μη απόληται· εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών» (Λουκάν 21, 12-19).

«Ει ο κόσμος υμάς μισεί, γινώσκετε ότι εμέ πρώτον υμών μεμίσηκεν. ει εκ του κόσμου ήτε, ο κόσμος αν το ίδιον εφίλει· ότι δε εκ του κόσμου ουκ εστέ, αλλ' εγώ εξελεξάμην υμάς εκ του κόσμου, δια τούτο μισεί υμάς ο κόσμος. μνημονεύετε του λόγου ου εγώ είπον υμίν· ουκ έστι δούλος μείζων του κυρίου αυτού. ει εμέ εδίωξαν, και υμάς διώξουσιν· ει τον λόγον μου ετήρησαν, και τον υμέτερον τηρήσουσιν. αλλά ταύτα πάντα ποιήσουσιν υμίν δια το όνομά μου, ότι ουκ οίδασι τον πέμψαντά με. (…) Ταύτα λελάληκα υμίν ίνα μη σκανδαλισθήτε. αποσυναγώγους ποιήσουσιν υμάς· αλλ' έρχεται ώρα ίνα πας ο αποκτείνας υμάς δόξη λατρείαν προσφέρειν τω Θεώ. και ταύτα ποιήσουσιν, ότι ουκ έγνωσαν τον πατέρα ουδέ εμέ» (Ιωάννην 15, 18-21 και 16, 1-3).

***

Ίσως περιττεύει να επισημάνουμε ότι κανείς κήρυκας, που επιθυμεί να προσελκύσει οπαδούς λέγοντας ψέματα, δεν ενημερώνει τους ακροατές του πως, αν τον ακολουθήσουν, τους περιμένουν προδοσίες (ακόμη και από τους γονείς τους ή τα παιδιά τους), κοινωνικός εξοστρακισμός, βασανιστήρια και θάνατος! Και αυτό ισχύει όχι μόνο για τον Ιησού, αλλά και για τους αποστόλους, οι οποίοι προσέγγιζαν τους ανθρώπους και τους καλούσαν να γίνουν χριστιανοί χρησιμοποιώντας αυτό το κήρυγμα – αλλιώς δεν εξηγείται η παρουσία των συγκεκριμένων λόγων μέσα στα Ευαγγέλια.

Αυτά λοιπόν εξηγούνται με δύο τρόπους: είτε πρόκειται για αληθινές προφητείες που είπε ο Κύριος σε ανύποπτο χρόνο, κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής και δράσης του, είτε γράφτηκαν αφού είχαν γίνει τα παραπάνω και οι ευαγγελιστές τα έθεσαν πρωθύστερα στο στόμα του Ιησού, ως δήθεν προφητείες, για να ενθαρρύνουν τους χριστιανούς που ήδη υφίσταντο τις διώξεις, τις προδοσίες και τα μαρτύρια. Προσωπικά, ως χριστιανός, υποστηρίζω την πρώτη άποψη· όμως αφήνω στην κρίση του αναγνώστη να επιλέξει εκείνο που θεωρεί πιθανότερο.