Κεφάλαιο 23ο

Σημείο στροφής

ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ

Δίπλα στο σπίτι μου έμενε μία γυναίκα, που είχε αποκοπεί επειδή παντρεύτηκε "κοσμικό". Αν και την έβλεπα κάθε μέρα, δεν τη χαιρετούσα, παρά το ότι την ήξερα χρόνια. Κάθε φορά, αισθανόμουν πολύ άσχημα, και πιστεύω πως κι αυτή ένοιωθε εξ’ ίσου άσχημα, αν όχι χειρότερα. Παρ’ όλα αυτά, έτσι έπρεπε να φερθώ σε αποκομμένους, "ώστε να ντραπούν", και να γυρίσουν μετανοημένοι στην οργάνωση. Έτσι άσχημα φέρθηκα και στον πρώην φίλο, συμμαθητή και "αδελφό μου". Αυτό μου δημιούργησε ισχυρές τύψεις.

Το τηλέφωνο διέκοψε τις σκέψεις μου. Το σήκωσα, και πριν προλάβω να το ξανακλείσω, άκουσα την ίδια γνώριμη φωνή τού Γιώργου:

-Εγώ κάποτε σε άκουσα! Τώρα γιατί δε μου δίνεις την ίδια ευκαιρία;

΄Έκλεισα πάλι το τηλέφωνο, σοκαρισμένος. Ήξερα καλά πως είχε δίκιο! Τότε στο σχολείο, όταν εγώ ήμουν για εκείνον αποστάτης αιρετικός, του έλεγα: "Πρέπει να ακούσεις κι εμάς! Η προκατάληψη είναι λάθος! Δεν μπορείς να κρίνεις κάποιον χωρίς να τον ακούσεις πρώτα! Κι αν έχω λάθος, μη μου ξαναμιλήσεις!" Και τώρα, αυτά που του έλεγα, εγώ ο ίδιος τα αρνιόμουν στην πράξη. Τι να έκανα όμως; Εφ’ όσον το θέλημα τού Θεού ήταν αυτό! (όπως νόμιζα).

Πάλεψα για αρκετή ώρα με τη συνείδησή μου. Από τη μία ήθελα να κάνω αυτό που μου έλεγε η οργάνωση, και από την άλλη, έβλεπα πως ο φίλος μου είχε δίκιο. "Μα αν όλοι οι άνθρωποι ακολουθήσουν αυτή την τακτική, κανείς δεν πρέπει να ακούει και τη δική μου τη θρησκεία, γιατί κι εμείς είμαστε γι' αυτούς αποστάτες και αιρετικοί!" σκεπτόμουν.

Κάθισα στην πολυθρόνα πλάι στο τζάμι. Άνοιξα ένα σάντουϊτς που είχα πάρει από το σπίτι, και άρχισα να τρώγω. Από τη σκέψη μου περνούσαν πολλά, και κυρίως τα τελευταία λόγια τού Γιώργου. Κι αν είχε δίκιο; Αν τον παγίδεψαν πράγματι όπως είπε; Αν αυτά που έγραψε η εφημερίδα ήταν πράγματι λόγια που δεν είπε ο Φρισκούλας;

Το μάτι μου έπεσε σε ένα σπουργιτάκι που χοροπηδούσε πίσω από το τζάμι τσιμπολογώντας το τσιμέντο. Ασυναίσθητα, έκοψα ένα κομμάτι από το ψωμί μου, και του το έριξα. Κατόπιν, το κοίταζα καθώς έτρωγε. Ξαφνικά, μια λάμψη άστραψε στο μυαλό μου, και με δάκρυα, ξέσπασα σε μία προσευχή:

"Θεέ μου, εγώ δεν έφτιαξα αυτό το πουλάκι! κι όμως νοιάστηκα για την τροφή του! Άραγε εσύ δεν θα νοιαστείς για μένα το πλάσμα σου; Ξέρω πως είμαι αμαρτωλός! Ε, λοιπόν, σε παρακαλώ, δέξου μία ακόμα αμαρτία! Ούτε η πρώτη θα είναι, ούτε η τελευταία! Εγώ θα τηλεφωνήσω στο Γιώργο! Κι αν θέλεις να χαθώ, ας χαθώ! Μόνο δεν θέλω την ημέρα τής κρίσης σου, να μου πεις πως δεν τήρησα αυτό που έπρεπε ως άνθρωπος. Δεν θέλω να μου πεις πως μου δόθηκε η ευκαιρία να δείξω την αγάπη μου στο Γιώργο και δεν το έκανα. Ούτε θέλω να μου πεις πως μου δόθηκε η ευκαιρία ν’ ακούσω κάποιον που είχε δίκιο και αρνήθηκα. Θα ενεργήσω όπως μου λέει η λογική! Θέλω να μάθω, γιατί ο Γιώργος πήγε με τους αποστάτες! Κι αν αυτό είναι άξιο καταστροφής, κατάστρεψέ με!"

Ανάλαφρος, σχημάτισα τον αριθμό τού τηλεφώνου τού Γιώργου. Με το άκουσμα τής φωνής του, μίλησα διστακτικά:

-Έλα Γιώργο! Ο Νίκος είμαι! Νομίζω πως έχεις δίκιο! Θέλω να μάθω τι συμβαίνει!

-Χαίρομαι που σ’ ακούω! Το ήξερα πως θα πάρεις! Δεν μπορεί όσα μου έλεγες τόσα χρόνια να μην τα πίστευες! απάντησε με μία χαρούμενη ανακούφιση.

-Ελπίζω αυτά που θα ακούσω να δικαιολογούν αυτή την παρατυπία, αλλιώς μη με παρεξηγήσεις αν δεν σου ξανατηλεφωνήσω! είπα προειδοποιητικά.

-Καταλαβαίνω! Θα δεις πως δεν έκανες λάθος. Άκου λοιπόν! Εκεί στο Μπέθελ τής Αμερικής, έγινε πριν λίγα χρόνια ένα σχίσμα. Εγώ τα έμαθα εύκολα, γιατί έχω δουλέψει χρόνια εκεί. Αρχικά, ένας Σουηδός "αδελφός" σκαπανέας, με το όνομα Γιόνσον, ξεκίνησε μία έρευνα για την πτώση τής Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλώνιους.

Μετά από χρόνια έρευνας, βρήκε αδιάσειστα στοιχεία, πως οι ιστορικοί έχουν δίκιο, όταν λένε πως η Ιερουσαλήμ ερημώθηκε το 587 και όχι το 607 π.Χ.

Αυτό σημαίνει, πως το δόγμα τού 1914 και όσα σχετίζονται μ’ αυτό, είναι λάθος. Καταλαβαίνεις τι σημαίνει αυτό;

-Ναι, κάτι έχω ακούσει! είπα, χωρίς όμως να έχω πράγματι συνειδητοποιήσει τη σημασία τού δόγματος αυτού. Η αναφορά του όμως στο συγκεκριμένο αυτό δόγμα, ήταν αρκετή για ν’ αρχίσω να δείχνω έντονο ενδιαφέρον. Ήταν η στιγμή που θα διαπίστωνα αν η έρευνά μου ήταν σωστή.

-...Εν συντομία σου λέω τώρα, ο αδελφός αυτός, έστειλε την έρευνά του στο κυβερνών σώμα, όπως όφειλε, επιστώντας τους την προσοχή στο θέμα τής χρονολογίας τού 587. Τον καιρό εκείνο, ο Ραίημοντ Φρανς, ανιψιός τού προέδρου, είχε αναλάβει τη σχετική έρευνα, καθώς έγραφε τότε το ίδιο θέμα, στο βιβλίο: "Βοήθημα προς κατανόησιν τής Βίβλου". Μόλις μελέτησε την έρευνα, είδε πως ο Σουηδός είχε δίκιο. Έτσι, παρά το ότι έγραψε το παρένθεμα στο βιβλίο:"Ελθέτω η Βασιλεία σου", που προσπαθεί να αναιρέσει την επιστημονική ημερομηνία...

-Ναι, ξέρω! τον διέκοψα απορροφημένος.

-...το ξέρεις ότι αυτά που γράφει το παρένθεμα είναι παραπλανητικά; ρώτησε.

-Δηλαδή;

-Η άποψη που αναιρείται, είναι άλλων θρησκευτικών κύκλων, και όχι η πραγματικά επιστημονική. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες λένε άλλα, και η Αγία Γραφή συμφωνεί μαζί τους.

-Ξέρεις, πριν λίγο καιρό, έκανα την ίδια μελέτη, και βρήκα άλλες χρονολογίες και από αυτές που λέει η οργάνωση, και από αυτές που αναιρεί το παρένθεμα στο "Ελθέτω"! είπα έκπληκτος, βλέποντας ότι κάτι αρχίζει να ξεκαθαρίζει από τα λόγια του.

-Είμαι σίγουρος, πως θα έχεις βρει κάτι σωστό! με ενθάρρυνε.

-Και πώς μπορώ να διαπιστώσω ότι αυτά που μου λες είναι αλήθεια; ρώτησα καχύποπτα.

-Θα σου στείλω τη μελέτη τού Γιόνσον! την έχω ολόκληρη! απάντησε.

-Δεν ξέρω αγγλικά! είπα.

-Είναι μεταφρασμένη! Τη μετέφρασε ένα παιδί στη φυλακή!

-Τι; Κι εκεί έχει αποστάτες; ρώτησα έκπληκτος, αντιλαμβανόμενος το λόγο που η οργάνωση έγραφε συνέχεια εναντίον τους.

-Παντού! Σ’ όλον τον κόσμο! Γιατί όταν ο Φρανς και οι άλλοι τής ομάδας του έδωσαν την έρευνα τού Σουηδού στα υπόλοιπα μέλη τού κυβερνώντος σώματος, τότε εκείνοι αν και πείστηκαν πως το 1914 είναι λάθος, αρνήθηκαν να αλλάξουν το δόγμα, για να μη διαλυθεί η οργάνωση. Έτσι, πολλοί αποκόπηκαν, και αυτό έγινε γνωστό παντού, και η έρευνα κυκλοφόρησε σε όλο τον κόσμο!

-Και γιατί αρνήθηκαν να το αλλάξουν; Αφού το κυβερνών σώμα κάνει αγώνα για την αλήθεια. ρώτησα.

-Δεν ξέρω! Σημασία έχει ότι προς το παρόν, κηρύττουμε εν γνώσει τού κυβερνώντος σώματος, ένα δόγμα που είναι λάθος. Και ο Σουηδός, και ο Φράνς, και ο δάσκαλος τής Γαλαάδ, (τής ιεραποστολικής σχολής τών "Μαρτύρων"), αποκόπηκαν. απάντησε.

-Κι αυτό τι σχέση έχει με τη δική σου αποκοπή; ρώτησα πάλι.

-Καμία! Με κατηγόρησαν για αποστάτη, επειδή γνώριζα για τις απάτες που έκανε ο υπεύθυνος τμήματος στο Ελληνικό Μπέθελ. Αν και τα γνώριζα όλα αυτά για το λάθος του 1914, δεν είχα σκοπό να φύγω από την οργάνωση. Πού να πάω άλλωστε; Δεν υπάρχει καμία θρησκεία "αποστατών".

-Και αυτοί που έχουν φύγει; Δεν έκαναν δική τους θρησκεία;

-Όχι, κι ούτε θέλουν! Μόνο την Αγία Γραφή μελετάνε, και προσπαθούν να αναγκάσουν την οργάνωση να πει την αλήθεια για το 1914.

-Μήπως όμως πρέπει να αφήσουμε τον Ιεχωβά να ξεκαθαρίσει τα πράγματα; πρότεινα.

-Στην αρχή, έτσι λέγαμε όλοι! Πάνε όμως πάνω από 10 χρόνια από τη στιγμή που στάλθηκε η έρευνα τού Σουηδού! Ως πότε θα λέμε ψέματα στον κόσμο; Μήπως αυτοί που λέμε "αποστάτες", είναι τελικά η έκβαση τού Ιεχωβά για διόρθωση;

-Είναι μία σκέψη...

...Και τι βρήκες και σε αποκόψανε;

-Ο Ρούλης! Αυτός τα έκανε όλα! ΄Εχω στα χέρια μου ντοκουμέντα, τα οποία αν χρειαστεί, θα τα παραδώσω στη δικαιοσύνη!

Αυτός έστειλε να παρακολουθούν τους ανθρώπους με την κάμερα! Αυτός έχει κάνει το Ελληνικό Μπέθελ τσιφλίκι του! Είναι πραγματικός γκάνγκστερ! Δεν του αξίζει να είναι "πρεσβύτερος τής οργάνωσης τού Θεού!"

-Βλέπω με χαρά, πως δέχεσαι την οργάνωση! διαπίστωσα χαρούμενος.

-Φυσικά! Αφού σου λεω, με βγάλανε αποστάτη με το έτσι θέλω! Μέχρι στη συνάθροιση και στη συνέλευση πήγα, και με διώξανε! Βάλανε από πίσω δύο "Γκεσταπίτες" να παρακολουθούν την κάθε μου κίνηση. Στο τέλος, (στο διάλειμμα), μου είπανε ότι είμαι ανεπιθύμητος. Όταν τους ρώτησα γιατί, μου είπανε ότι ενεργούσαν κατ’ εντολήν. Και τους άλλους κακώς τους λένε αποστάτες! Και τον Φρισκούλα, τον απέκοψαν χωρίς καν δικαστική επιτροπή, επειδή πήγε στην Αμερική, να συζητήσει μαζί τους κάποια θέματα, που χρειάζονταν διόρθωση! Αυτά στην εφημερίδα, τα γράψανε οι δημοσιογράφοι από μόνοι τους!

-Και οι παπάδες; ρώτησα.

-Αυτοί ήταν καλεσμένοι, σαν εκπρόσωποι θρησκείας. Ο Φρισκούλας κάλεσε αντιπροσώπους απ’ όλες τις θρησκείες, ακόμα και από τους "Μάρτυρες"! Φυσικά, αυτοί δεν φάνηκαν. Σκοπός τής πρες κόμφερανς, ήταν η πληροφόρηση τού κοινού, για τις διώξεις ανθρώπων που θέλουν να έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν τη γνώμη τους χωρίς το φόβο τής αποκοπής. Οι δημοσιογράφοι όμως τα κατάστρεψαν όλα!

Εμένα οι άνθρωποι του Ρούλη προσπάθησαν να με εμποδίσουν να παντρευτώ! Γι’ αυτό άλλαξα την ημερομηνία τού γάμου μου, επειδή όρισαν επιτροπή ενωρίτερα! Έτσι, θα απέκοπταν και τη γυναίκα μου αν παντρευόταν αποκομμένο. Παντρευτήκαμε λοιπόν με πολιτικό γάμο, και σε λίγη ώρα, είχα δικαστική επιτροπή. Η γυναίκα μου, περίμενε με το νυφικό να με δικάσουν. Αλλά τους τακτοποίησα κι εγώ! Είχα μαζί μου ένα μικρό πομπό, και η γυναίκα μου έξω, μαγνητοφώνησε όλη την επιτροπή. Έτσι, τους έχω στο χέρι όλους! Και τους δικαστές μου, που ήταν τσιράκια τού Ρούλη, και τους ψευδομάρτυρες που είχαν! Γιατί, είχαν και ψευδομάρτυρες! Η αποκοπή μου ήταν προαποφασισμένη.

-Μου φαίνονται πολύ παράξενα αυτά που μου λες! Σαν να βρίσκομαι σε αστυνομική ταινία! παρατήρησα δύσπιστα.

-Και ακόμα δεν σου έχω πει τίποτα! Ένα μόνο θα σου πω, όταν ήρθε πριν λίγο καιρό το μέλος τού κυβερνώντος σώματος ο αδελφός ........., του τηλεφώνησα, για να του πω τα χάλια τού γκάνγκστερ τού Ρούλη. Εκείνος όμως, μου είπε πως δεν μπορεί να μου μιλήσει, επειδή και αυτός και το τηλέφωνο παρακολουθείται! Σκέψου! Έχει τόση δύναμη, ώστε τον φοβάται και το μέλος τού κυβερνώντος σώματος!

-Αυτά είναι απίστευτα! είπα.

-Άσε τον Ρούλη! Αυτή είναι δική μου δουλειά. Εσύ μάθε για το 1914. Ξέρω πως αγαπάς την αλήθεια. Θα σου στείλω την έρευνα με έναν συνάδελφό μου που μένει στη Σαλαμίνα. Σε συμβουλεύω να μη μιλήσεις σε κανέναν, γιατί θα σε αποκόψουν! Κι αν έχω άδικο, να μη μου ξανατηλεφωνήσεις!

Τον χαιρέτησα, και κλείσαμε το τηλέφωνο. Όλα αυτά, ήταν πολύ πιο απίστευτα από αυτά που περίμενα ν’ ακούσω. Είχα όμως λόγους να τα μισοπιστέψω: Ήταν εκείνη η μελέτη που είχα κάνει για την πτώση τής Ιερουσαλήμ, και ακόμα, είχα προσωπική εμπειρία για τη σκληρότητα και τις αντιχριστιανικές μεθόδους τού Ρούλη.

Στη μεγάλη συνέλευση εκείνης τής χρονιάς, είχα αναλάβει υπηρεσία "ταξιθέτη". Αυτή η υπηρεσία, περιελάμβανε να βοηθάω τους "αδελφούς" να βρουν θέση, να κάνουν ησυχία, ακόμα και το να παρακολουθώ αποκομμένους ή υπόπτους που είχαν έρθει στη συνέλευση. Αυτό όμως που με είχε αναστατώσει κυριολεκτικά, ήταν ο βάναυσος τρόπος που μας ζητούσαν να φερόμαστε στους "αδελφούς". Συγκεκριμένα, επειδή υπήρχε εντολή να μην αφήνουμε κανέναν να κάθεται σ’ ένα συγκεκριμένο σημείο, έπρεπε αυτό να γίνει πάση θυσία. Επειδή όμως ο ήλιος έκαιγε, και εκεί υπήρχε σκιά, όλο και κάποιος πήγαινε εκεί να καθίσει, κατεβάζοντας κάποιο κάθισμα από το σωρό. Εμείς τότε, έπρεπε να πάμε να του πούμε, πως απαγορευόταν να κάθεται εκεί. Πολλοί όμως, δεν ήθελαν να φύγουν. Τότε, πήγαμε στον Ρούλη, και του είπαμε πως δεν συμμορφώνονται με τις οδηγίες τών υπευθύνων. Τότε εκείνος είπε:

-Να τους τραβήξετε με το ζόρι, και να βάλετε πάλι τα καθίσματα στη θέση τους!

-Μα πώς να το κάνουμε αυτό με το ζόρι; απορήσαμε εμείς.

-Σας είπα! Να τους τραβήξετε! Είναι εντολή τής οργάνωσης, και πρέπει να τηρηθεί! επανέλαβε.

Με κρύα καρδιά, επιστρέψαμε στο πόστο μας, που στο μεταξύ είχε γεμίσει κόσμο. Με ευγένεια, τους παρακαλέσαμε να φύγουν από εκεί, αλλά λίγοι υπάκουσαν.

Τότε, (απορώ με τον εαυτό μου πώς το είχα κάνει), τους τραβούσαμε με τη βία, από χέρια και πόδια, όποια ηλικία κι αν είχαν, και τους παίρναμε τα καθίσματα. Τέλος, τους διώξαμε όλους. Πήγα λίγο πιο πέρα, και είδα μία ηλικιωμένη γυναίκα, να κάθεται στη μικρή σκιά ενός δένδρου. Προσπάθησα να γίνω όσο πιο ευγενικός μπορούσα.

-"Αδελφή"! της είπα. ...Δεν ξέρω αν ακούσατε την εντολή τού υπευθύνου από το βήμα, αλλά εδώ δεν πρέπει να κάθεστε! Τι θα πουν οι ενδιαφερόμενοι αν σας δουν να μην υπακούτε στην οργάνωση;

-Κι εγώ ενδιαφερόμενη είμαι! Είμαι άρρωστη γυναίκα, και δεν έχω πού αλλού να καθίσω! Ο ήλιος με πειράζει πολύ! Τι θα γίνω αν φύγω από εδώ;

Ντράπηκα αφάνταστα. Δεν βρήκα τη δύναμη να τη διώξω. Πήρα την απόφαση να παραιτηθώ από την ταξιθεσία. Όσο θυμόμουν το πώς φέρθηκα στους "συγχριστιανούς" μου, σιχαινόμουν τον εαυτό μου. (Και τον Ρούλη κατ’ επέκτασιν). Στο δρόμο, συνάντησα άλλους δύο ταξιθέτες, (που μαζί τραβούσαμε τον δύστυχο κόσμο). Ο ένας ήταν ο υπεύθυνος ταξιθεσίας. Και αυτοί, πήγαιναν να παραιτηθούν. Έτσι, στην υπόλοιπη συνέλευση, ο Ρούλης αναγκάστηκε να μην ξαναεμποδίσει τον κόσμο να καθίσουν στη σκιά. Γυρίζοντας από το γραφείο του, είδα μία γριούλα, βασταζόμενη από άλλους, να κουνάει απειλητικά τις ζαρωμένες γροθιές της, και να φωνάζει: "Φέρτε μου εδώ τον Ρούλη! Θα τού πω εγώ!"

Ένοιωθα εντελώς ντροπιασμένος. Τη στιγμή εκείνη δεν αισθανόμουν Χριστιανός! Μάλλον σαν γκεσταπίτης αισθανόμουν, που υπηρετούσε έναν δικτάτορα! Και σαν να μην έφτανε αυτό, φτάνοντας στη θέση μου είδα στην απαγορευμένη περιοχή, δύο πρώην συγκρατουμένους μου από τη φυλακή, να μιλάνε, μη προσέχοντας το πρόγραμμα. Πλησίασα, και τους είπα:

-Γεια σας παιδιά! Νομίζω ότι θα ήταν καλύτερα να παρακολουθείτε το πρόγραμμα, γιατί κάνετε θόρυβο, και ίσως ενοχλείτε τους αδελφούς!

-Καλά! Λες αυτά που σου είπανε να λες! και συνέχισαν την συζήτησή τους, με επιδεικτική αδιαφορία. Πράγματι, ένοιωθα σαν ένας ενοχλητικός γκεσταπίτης!

Τώρα πια, μετά το τηλεφώνημα τού Γιώργου, τα θυμήθηκα όλα αυτά, και έβλεπα ότι κάπου έχει δίκιο. Δεν έδινα όμως και τόση σημασία σε όσα άκουγα εναντίον προσώπων. Αυτό που είχε σημασία για εμένα, ήταν το σωστό δόγμα. Άλλωστε, δεν ήταν η πρώτη φορά που θα έβλεπα την αντιχριστιανική στάση κάποιων "Μαρτύρων". Από πολύ νωρίς, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την ασπλαχνία τους, σε μία οικογενειακή μου υπόθεση. Όταν ο πατέρας μου αρρώστησε, ήταν πολύ χρεωμένος, χρωστώντας σε πολλούς, (κυρίως σε "Μάρτυρες"), ένα σημαντικό ποσό. Ήταν έμπορος υφασμάτων, και πουλούσε με δόσεις. Όμως η καλοσύνη του, γινόταν αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους επιτήδειους, που του έβαλαν πολλά "φέσια". Εκείνος αφού δανείστηκε απ’ όπου μπορούσε, κατέφυγε σε τοκογλύφους, που θησαύριζαν σε βάρος του. Είχε δανειστεί και από όσους γνωστούς του μπορούσε. Όταν λοιπόν αρρώστησε βαριά, έσπευσαν οι δανειστές του να ζητήσουν τα λεφτά τους. Κάποιοι μάλιστα "Μάρτυρες", δεν ντράπηκαν (κατ’ επανάληψιν) να του πουν: "Αν πεθάνεις εσύ, ποιος θα μας δώσει τα λεφτά μας;" κάτι που τον στεναχώρησε πολύ, και επιδείνωσε την κατάσταση τής υγείας του.

Ακόμα κι όταν πέθανε, δεν έπαψαν να πιέζουν τη χήρα και ανάπηρη μητέρα μου να πουλήσει το σπίτι της, και να μείνει στο δρόμο με εμένα που ήμουν παιδί, και την ηλικιωμένη γιαγιά μου. Από όλους αυτούς, μόνο ένας φέρθηκε σωστά. Αυτός στην κυριολεξία μας ΧΑΡΙΣΕ όλο το χρέος τού πατέρα μου. Κι αυτός ήταν αποκομμένος!!!

Τότε ένας θείος μου που μας βοήθησε πολύ στα δύσκολα χρόνια, από ένθερμος υποστηρικτής τών "Μαρτύρων" που ήταν, έγινε κατήγορος τής οργάνωσης, αποκαλώντας τους πλέον: "υλιστές".

Όλα αυτά όμως, αν και ήταν ενδείξεις για τη "μάταιη θρησκεία" τών "Μαρτύρων", (Ιάκωβος 1/α΄ 26,27), δεν ήταν απόδειξη εναντίον τών δογμάτων τής οργάνωσης, κι έτσι ποτέ δεν τους έδωσα σημασία.

Η μεγάλη απόδειξη, θα ερχόταν όταν θα λάβαινα το βιβλίο τού Γιόνσον.