Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Ορθοδοξία - Μυστήρια

30. Η πνευματική προετοιμασία τού πιστού προ τής Αγίας Αναφοράς

Μετά το Σύμβολο της Πίστεως, -το Πιστεύω- που όλοι μαζί απαγγέλλουμε κατά τη θεία Λειτουργία, ο Διάκονος προτρέπει:

"Στώμεν καλώς! Στώμεν μετά φόβου· πρόσχωμεν την αγίαν αναφοράν εν ειρήνη προσφέρειν".

Ο λαός απαντά: "Έλεον ειρήνης, θυσίαν αινέσεως".

Η προτροπή αυτή του Διακόνου "Στώμεν καλώς! Στώμεν μετά φόβου" δεν έχει τοποθετηθεί εδώ τυχαία, αλλά γιά να ανυψώσουμε τους λογισμούς μας που σέρνονται κάτω στη γη. Για να μπορέσουμε να παρουσιάσουμε μπροστά στον Θεό την ψυχή μας όρθια, σε εγρήγορση, απαλλαγμένη από την πνευματική παράλυση που φέρνουν οι βιοτικές μέριμνες.

«Προσπάθησε, αδελφέ μου», μας συμβουλεύουν οι άγιοι Πατέρες μας, «να καταλάβεις κοντά σε ποιόν στέκεσαι. Μαζί με ποιούς πρόκειται να επικαλεστείς τον Θεό· με τους Αγγέλους, τα Χερουβείμ... Κανένας δεν πρέπει εκείνη την ώρα να απασχολείται με λογισμούς βιοτικούς. Αλλά αφού απομακρύνει όλες τις αντίθετες σκέψεις από το νου του και μεταφέρει τον εαυτό του ολόκληρο στον ουρανό, σαν να στέκεται κοντά στον ίδιο τον θρόνο της δόξης και να πετά μαζί με τα Σεραφείμ. Να στεκόμαστε λοιπόν, όπως ταιριάζει στον άνθρωπο που βρίσκεται κοντά στο Θεό, με δέος και θεϊκό φόβο, με άγρυπνη ψυχή».

Και ακόμη, να προσφέρουμε την Αγίαν Αναφοράν με ειρήνη· ειρήνη ψυχής· με ειρηνικά αισθήματα προς όλους τους άλλους. Επεισόδια που τυχόν συνέβησαν με συνανθρώπους μας και μας έθλιψαν, αδικίες που μας έκαναν, πικρά λόγια που μας πόνεσαν όλα αυτά τα ξεχνούμε ιδιαίτερα εκείνη την ιερά στιγμή· τα συγχωρούμε· γαληνεύουμε· παίρνοντας δύναμη από τον Χριστό που παρέχει την αληθινή και μόνιμη ειρήνη στις καρδιές μας.

Στην προτροπή αυτή του Λειτουργού το εκκλησίασμα απαντά: "Έλεον ειρήνης, θυσίαν αινέσεως"

Δηλαδή προσφέρουμε την αγία Αναφορά όχι μόνον με ειρήνη, αλλά και την ίδια την ειρήνη προσφέρουμε αντί κάθε άλλο δώρο και θυσία. Άλλωστε το έλεος και η συμπάθεια είναι καρπός της καθαρής ειρήνης. Διότι όταν δεν ενοχλεί την ψυχή κανένα πάθος, δεν υπάρχει εμπόδιο να είναι γεμάτη από έλεος.

Μετά την απάντηση αυτή των πιστών ο ιερέας ζητεί υπέρ του λαού τα αγιότερα και μεγαλύτερα απ' όλα: "Η χάρις τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η αγάπη τού Θεού και Πατρός και η κοινωνία τού Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμών".

Η ευχή αυτή έχει ληφθεί απο τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου (2 Κορ. 13:13) και μας χαρίζει από τον Υιό τη Χάρη, από τον Πατέρα την αγάπη και από το Άγιο Πνεύμα την κοινωνία. Γιατί άραγε γίνονται αυτές οι διακρίσεις για κάθε πρόσωπο της Αγίας Τριάδος;  Διότι ο Υιός, ο Ιησούς Χριστός, χωρίς εμείς να συνεισφέρουμε τίποτε και ενώ ακόμη βρισκόμαστε κάτω από την κυριαρχία της αμαρτίας και του διαβόλου, έδωσε τον εαυτόν Του θυσία προς χάρη μας. "Ο Χριστός, παρ' όλο που ήμασταν ακόμα ανίκανοι να κάνουμε το καλό, πέθανε για μας, τους ασεβείς ανθρώπους" (Ρωμ. 5:6) επεξηγεί ο Απόστολος Παύλος. Η πρόνοια, λοιπόν του Χριστού για μας είναι Χάρις.

Ο Θεός Πατέρας, διά μέσου των παθημάτων του Υιού Του συμφιλιώθηκε με το ανθρώπινο γένος και αγάπησε τους απομακρυνθέντες από κοντά Του ανθρώπους, γι' αυτό οι ευεργεσίες του προς εμάς λέγονται αγάπη.

Το δε Άγιο Πνεύμα κατεβαίνει στους Αγίους Αποστόλους και στην Εκκλησία, για να μεταδώσει σε όλους τα πλούσια αγαθά του Πατέρα, και να τους ενώσει στενά όλους σαν μια μεγάλη πνευματική οικογένεια με κεφαλή το Χριστό. Γι' αυτό η καλωσύνη του Αγίου Πνεύματος λέγεται κοινωνία.

Ἰσως σκεφθεί κανείς ότι αυτά τα αγαθά με τον ερχομό του Σωτήρος στον κόσμο δόθηκαν όλα στους ανθρώπους. Τί χρειάζεται αυτή η ευχή για δωρεές που μας δόθηκαν! Ο Ιερέας τα εύχεται αυτά για να μη τα χάσουμε, αφού τα ελάβαμε, αλλά και να τα φυλάξουμε μέχρι τέλους, όλως δε ιδιαίτερα τις ιερές αυτές στιγμές της Αγίας Αναφοράς. Γι' αυτό ο Ιερέας δεν λέγει "είθε να σας δοθούν" αλλά "Είη μετά πάντων υμών"· δηλαδή η χάρη που σας δόθηκε να μην απομακρυνθεί ποτέ από σας. Να είστε πάντα μέσα στη χάρη, την αγάπη και την κοινωνία του Τριαδικού Θεού.

Οι πιστοί που δέχονται την ευχή αυτή του Ιερέα την ανταποδίδουν την ίδια στον Λειτουργό και αντεύχονται στον ιερέα: "Και μετά τού πνεύματός σου". Και αυτό, διότι έχουμε εντολή να προσευχόμαστε ο ένας για τον άλλον (βλ. Ιακ. 5:16).

Αφού ο Λειτουργός, δίνοντας αυτή την ευχή, σήκωσε τις ψυχές των πιστών από τη γη, σηκώνει ψηλά τα φρονήματα και τα αισθήματα και προτρέπει: "Άνω σχώμεν τας καρδίας". Προς τα άνω, προς το ουράνιο Θυσιαστήριο, το οποίο τελικά θα αποδεχθεί τα Τίμια Δώρα.

Ο λαός απαντά: "Έχομεν προς τον Κύριον". Δηλαδή οι καρδιές μας είναι υψωμένες εκεί όπου βρίσκεται ο Χριστός, στα δεξιά του Πατρός. Αυτό το σημείο να το προσέξουμε όλοι, ώστε αυτό που λέμε να ανταποκρίνεται στην πραγμτικότητα. Καταλαβαίνετε τι εννοώ. Δεν μπορώ να λέω μηχανικά ότι έχω στραμμένη την καρδιά μου στο Χριστό και να σκέπτομαι άλλα πράγματα την ιερώτατη εκείνη στιγμή.

Και κλείνει ο ιερός αυτός διάλογος Λειτουργού και εκκλησιαζομένων με την τελευταία προτροπή του Λειτουργού: "Ευχαριστήσωμεν τω Κυρίῳ". Αφού οι πιστοί και από την πλευρά τους επιβεβαιώσουν ότι ήρθε η ώρα του μεγάλου Μυστηρίου, τώρα ομολογούν ότι είναι "Άξιον και δίκαιον" να ευχαριστήσουμε τον Κύριον διά της αγίας Αναφοράς.

Όλοι και όλα πλέον, είναι έτοιμα για την έναρξη της αγίας Αναφοράς κατά τη διάρκεια της οποίας θα τελεστεί το ύψιστον Μυστήριον της θείας Ευχαριστίας. Ας συμμετάσχουμε με βαθειά επίγνωση όλοι μας σ' Αυτό. Αμήν.