Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Ορθοδοξία - Μυστήρια

24. Ευχές τών πιστών

Με τη χάρη του Κυρίου, την περασμένη Κυριακή, ολοκληρώσαμε με τις 23 ερμηνευτικές ομιλίες μας τα αναγκαία σχόλια, που ελπίζω να έχουν βοηθήσει όλους μας στην κατανόηση των όσων τελούνται στο Α' Μέρος της θείας Λειτουργίας, που ονομάζουμε "Η Λειτουργία τού Λόγου". Αρχίζει με την δοξολογική εκφώνηση του Ιερέα: "Ευλογημένη η Βασιλεία τού Πατρός και τού Υιού και τού Αγίου Πνεύματος..." και τελειώνει το πρώτο αυτό Μέρος με το θείον Κήρυγμα και τις Ευχές υπέρ των Κατηχουμένων.

Όπως ήδη έχουμε πει, στο Α' αυτό Μέρος της θείας Λειτουργίας, έχουμε τον ερχομό στον κόσμο του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, την εξαγγελία του Ευαγγελίου Του, τα θαύματά Του, την πρόσληψη της διδαχής Του από τους πιστούς και την όλη προετοιμασία για την προσφορά, τη συμμετοχή, και τη βίωση από κάθε πιστόν της αναίμακτης Θυσίας της θείας Ευχαριστίας, η οποία θα τελεστεί εν συνεχεία στο Β' Μέρος της θείας Λειτουργίας.

´Οσο πλησιάζει η ώρα της προσφοράς της αναίμακτης Θυσίας του Σώματος και Αίματος του Χριστού, τόσον οι λειτουργοί που κυκλώνουν το άγιον Θυσιαστήριον αναλογίζονται την μεγάλην τιμή που τους κάνει ο Θεός, με το να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους και τη γλώσσα τους στην ύψιστη αυτή διακονία, που δεν έχει ανατεθεί ούτε στους αγίους Αγγέλους! Αισθάνονται οι Λειτουργοί την αναξιότητά τους για ένα τόσο υψηλό και άγιο έργο! Πώς αυτοί, άνθρωποι αμαρτωλοί και ομοιοπαθείς με τους άλλους ανθρώπους, να εμφανίζονται ενώπιον του Θεού ως μεσολαβητές για τα αγνοήματα και τα παραπτώματα του λαού. Καθώς αναλογίζονται αυτά οι ιερείς μας καταφεύγουν με πολλή ταπείνωση σε προσευχή πρώτα για τον εαυτόν τους. Αναπέμπουν ολοκάρδιον ευχαριστίαν προς τον Θεό, που παρόλην την αναξιότητά τους καταδέχεται να Τον πλησιάσουν και Τον διακονήσουν, και στη συνέχεια παρακαλούν να τους αξιώσει ο Κύριος να ανταποκριθούν στο υψηλό και άγιο έργο της τελεσιουργίας του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, που θα τελέσει ο Κύριος με τα δικά τους χέρια! Η πρώτη Ευχή των πιστών καταλήγει σε δοξολογία προς τον Τριαδικό Θεό και ο λαός προσθέτει το Αμήν.

Ο Διάκονος και πάλιν καλεί τους πιστούς σε προσευχή: "Έτι και έτι εν ειρήνη τού Κυρίου δεηθώμεν". Και ο Ιερέας αναγινώσκει την Β' Ευχή των Πιστών. Ικετεύει, αφού πρώτα δεχθεί ο Κύριος τις δεήσεις του πιστού λαού Του, να καθαρίσει τις ψυχές και τα σώματα όλων -Κλήρου και λαού- από κάθε μολυσμό σαρκός και πνεύματος. Να αξιώσει δε ο Θεός τους συνευχομένους πιστούς να έχουν προκοπή στη ζωή τους, και στους πνευματικούς τους αγώνες πίστη θερμή, σύνεση πνευματική και να τους αξιώνει πάντοτε με βαθειά ευλάβεια και αγάπη, χωρίς ενοχές, να λατρεύουν τον Κύριο, να μετέχουν στα Άγια Μυστήρια, και να αξιωθούν της επουρανίου βασιλείας.

Είναι φανερό ότι η Εκκλησία με τις δύο πρώτες αυτές Ευχές των Πιστών, επιδιώκει να προετοιμάσει πνευματικά τους Λειτουργούς και το εκκλησίασμα για όλα τα μεγάλα και θαυμαστά, που σε λίγη ώρα θα ακολουθήσουν.

Όμως, όπως καταλαβαίνουμε, η ψυχική καθαρότητα και η απαλλαγή από τα κατώτερα πάθη, δεν μπορούν να επιτευχθούν την τελευταία στιγμή μόνον με τις  ευχές  που αναφέραμε. Χρειάζεται συνεχής επιφυλακή στο νου και στην καρδιά, ώστε να μη μολύνεται με ακάθαρτους λογισμούς και ένοχες επιθυμίες ο άνθρωπος, που είναι ο έμψυχος ναός του Θεού. "Δεν ξέρετε πως είστε ναός του Θεού κι ότι το Πνεύμα Του κατοικεί ανάμεσά σας;" (Α' Κορ. 3:16), ερωτά ο απόστολος Παύλος. Αν αναλογιστούμε με Ποιόν ερχόμαστε σε πλήρη κοινωνία και ένωση, θα αγωνιστούμε να κρατήσουμε καθαρό το σώμα και τη ψυχή. «Σκέψου», λέγει ο άγιος Χρυσόστομος, «ότι με το στόμα σου δέχεσαι τον Χριστό· φύλαξε, λοιπόν τη γλώσσα καθαρή από αισχρά και υβριστικά λόγια, βλασφημίες και όλα τα άλλα τα παρόμοια. Γιατί είναι ολέθριο η γλώσσα που διακονεί στα τόσο φρικτά Μυστήρια, και βάφτηκε με το Τίμιο Αίμα να την χρησιμοποιούμε σε κακολογίες, ψέμματα και βρισιές. Κι όταν πάλι θυμηθείς ότι με τη γλώσσα η καρδιά δέχεται το Μέγα της θείας Ευχαριστίας Μυστήριο, ποτέ μην αδικήσεις τον αδελφό σου, αλλά φρόντισε να διατηρείται η καρδιά σου καθαρή από κάθε πικρία. Σε γάμο προσκλήθηκες, μην εισέλθεις με ακάθαρτα ρούχα· πάρε την κατάλληλη στολή» (βλ. PG 49: 233-4).

Η πιο σωστή στάση μας ενώπιον του Κυρίου είναι εκείνη που είμαστε πεσμένοι στα πόδια Του. Γιατί δεν στηριζόμαστε πάνω στα δικά μας αδύναμα πόδια (στην αυτοπεποίθηση και στον εγωισμό μας) αλλά επάνω στη Χάρη Του (που φέρνει η ταπείνωση). Όταν πάλιν και πολλάκις, προσπίπτουμε μπροστά Του, παραστεκόμαστε ακατάκριτα στό φρικτό Του Θυσιαστήριο. Γιατί έτσι επιτρέπουμε σ' Εκείνον να ενεργήσει και να λειτουργήσει μέσα στην ψυχή μας. Εκείνον που πρώτος έπεσε στα πόδια μας για να μας τα πλύνει από τους ρύπους της αμαρτίας, κι έτσι να μπορέσουμε να παραστεκόμαστε στην αγία Του Τράπεζα ανενόχως και ακατακρίτως.

Γι' αυτό, πάλιν και πολλάκις, μας παρακινεί η αγία μας Εκκλησία, να προσπίπτουμε ζητώντας προκοπήν βίου και σύνεση πνευματική. Έτσι θα καταλάβουμε ότι αυτός που αληθινά ζει μέσα στην ταπείνωση (προσπίπτων) ζει μέσα στη χάρη της αδιάλειπτης παρουσίας του Κυρίου.

Η Β' Ευχή των Πιστών ολοκληρώνεται με την δοξολογική εκφώνηση του Ιερέα: "Όπως υπό τού κράτους σου πάντοτε φυλαττόμενοι, σοι δόξαν αναπέμπομεν, τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι...".

Εάν προσέξουμε την εκφώνηση αυτή του Ιερέα εύκολα καταλαβαίνουμε ότι ο τελικός σκοπός της ευχής αυτής είναι η δόξα του Θεού. Και δεν είναι μόνον αυτής της Ευχής σκοπός η δόξα του Θεού, αλλά σχεδόν και όλων των εκφωνήσεων της θείας Λειτουργίας, οι οποίες καταλήγουν σε παρόμοιες εκφωνήσεις: "... και Σοι την δόξαν αναπέμπομεν, τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι..."

Αυτό είναι σύμφωνο και με τον θεόπνευστο λόγο του Αποστόλου Παύλου: "Όλα να τα κάνετε για τη δόξα του Θεού" (Α' Κορ. 10: 31). Όλα τα έργα μας, οι προσευχές, δεήσεις, ικεσίες, τα πάντα να αποβλέπουν στη δόξα του Θεού. Αμήν.