(16.1.2022)

 

 

در پایان "لیتانی صلح" از ليتورگى الهی، كاهن دعای کوتاهی اضافه می کند که اغلب در مراسم ليتورگى الهی و همچنین تقریباً در تمام خدمات الهی تکرار می شود. این امر اهمیت محتوای آن را آشکار می کند. می‌گوید: «اى خدا، با فيض خود، ما را یاری فرما، نجات ببخش، بر ما رحم کن و ما را تحت محافظت خود قرار ده».

 

این درخواست مستقیماً توسط شماس یا كاهن با مشارکت کل جماعت به خدا خطاب می شود. و می توان گفت که خلاصه ای از کل لیتانی بزرگ است که با دعای "بیایید در صلح و آرامش نزد خداوند دعا کنیم" آغاز شد. عنصر مهم جدیدی که به این دعای کوتاه اما جامع اضافه می شود، ارزش و قدرت فیض الهی در تحقق خواسته های ما از خداست.

 

از این دعا می آموزیم که خداوند به ما کمک می کند، رهایی از غم ها، شفای بیماری ها، محافظت از خطرات، نجات روح و جسم را به صورت رایگان به ما عنایت می کند! خدا نعمت های خود را به رایگان به انسان عرضه می کند و نه به خاطر اعمال نیک انسان ها. اگر خدا بخواهد با عدالت مطلق، نيكى اندک ما و کثرت اعمال بد ما را قضاوت کند، ما قطعاً مستحق محکومیت خواهیم بود: "خداوندا، اگر گناهان را به نظر آورى، ای خداوند، کيست كه به حضور تو  بایستد؟" (مزمور 3 : 130).

 

بنابراین، اين شایستگی کارهای نيك ما نیست، زیرا معمولاً با خودخواهی خود آنها را دست بالا می گیریم، بلکه فيض الهی است که ما را نجات می دهد. پولس رسول به خاطر همه چیزهایی که ادعا می کرد از خدا دریافت می کند و برای همه آنچه که رسول جفاگر مسیح شد، همه چیز را به فیض الهی نسبت می دهد: "ليكن به فیض خدا من همان هستم که هستم" (اول قرنتیان 15 :10). و همین رسول به افسسیان توضیح می دهد: "حتی زمانی که ما در گناهان مرده بودیم، ما را با مسیح زنده گردانيد، زيرا كه محض فیض نجات یافته اید... تا در اعصار آینده دولت بينهايت فیض خود را به لطفى كه بر ما در مسیح عیسی دارد ظاهر سازد. زیرا كه محض فیض به واسطه ایمان نجات یافته اید و این از شما نیست، بلکه عطای خداست، و نه از اعمال تا مبادا کسی فخر کند.» (به افسسیان 2: 5-9 مراجعه کنید). پس فیض الهی که از قربانی مسیح بر صلیب سرازیر شد، انسان گناهکار را از گناه و مسئولیت گناه اولیه رهایی بخشید. او انسان را با خدا آشتی داد و بنابراین ما اکنون می توانیم خدا را به عنوان پدر خطاب کنیم و احساس کنیم که فرزندان او و وارثان ملكوت او هستیم. بدون فیض الهی دعاهای ما ارزشی نمى داشت. پس فیض الهی را در دعای خود بعنوان متحد كردن خود می‌گیریم، دعا مى كنيم:

خداوندا به ما کمک کن محافظ و پناه ما شو!

ما را نجات ده، زیرا پسر یگانه تو برای نجات ما قربانی شد.

بر ما رحم کن، زیرا تو خدای رحمت، شفقت و نیکوکار هستی، و رحمت تو در تمام روزهای زندگی مان ما را دنبال می کند (مزمور 23: 6 را ببینید).

باشد كه به فيض الهی همه دعاهای ما در ليتورگى الهی و همیشه مورد قبول خدای انسان دوستمان قرار گیرد تا از برکات زمینی و آسمانى او بهره مند شویم.

 

آخرین توصيه شماس به جماعت در مراسم لیتانی بزرگ (یا در "لیتانی صلح" که معمولاً چنين ناميده می شود) این است: "با به یاد آوردن مقدس ترین، طاهرترین، خجسته ترین و پرجلال ترین بانوی ما، مادر خدا و مريم همیشه باکره، با جميع قديسين، بياييد خويشتن و یکدیگر و تمام زندگی خود را به مسیح، خدایمان، بسپاريم."

 

بعد از اینکه برای همه چیز دعا کردیم، شماس یا كاهن ما را ترغیب می کند که خود را به خداوند و خدای خود عیسی مسیح بسپاريم. در این عمل، ما مادر باکره و قديسين را به عنوان الگو داریم. بیایید ایمان، عشق و سرسپردگى را که آنها به خداوند نشان دادند را به یاد بیاوریم تا ما نیز مانند آنها بتوانیم زندگی خود و برادرانمان را به مسیح مان بسپاریم. وقف زندگی ما به خدا کاری نیست که به راحتی انجام شود. از این رو، برای اینکه بتوانیم به وقف خود و برادرانمان به درگاه خداوند دست یابیم، از بانوی مقدس، پاک، متبارك و پرجلال، مادر خد، مریم هميشه باکره و همه قديسين كليساى مان یاری می خواهیم. قديس نیکولاوس کاواسیلاس توضیح می دهد که کلمه "به يادآوردن" به معنای "فراخواندن برای کمک یا دعا کردن" است. برای اینکه خود را به خداوند بسپاریم، عشق ما به برادرانمان باید با عشق ما به خودمان برابر باشد. به این ترتیب برادر دیگر ما تبدیل به خود دیگر ما می شود. سپس با سپردن خود به خدا، برادران خود را نیز به خدا می سپاريم. ما با هدایت عشق، خود و یکدیگر را به دریای عشق الهی می سپاريم. این همان چیزی است که با این دو کلمه تأکید شده است: «به تو، اى خداوند».

 

پس از اینکه كاهن آهسته خدا را با دعایی مخاطب قرار مى دهد كه در آن دعاهای مردم را جمع بندى و تقویت مى كند و برکات بی‌شمار خدا و رحمت او را استدعا مى كند، به خدای سه‌گانه دعای کوتاهی می‌گوید: «زیرا تمام جلال، اكرام و پرستش متعلق به توست، به پدر و پسر و روح القدس، اکنون و تا ابد و تا جميع اعصار».

 

بدین ترتیب، با موعظه امروز، به فيض خداوند، تفسیر «لیتانی صلح» از ليتورگى الهی را تکمیل کردیم.

 

در اینجا لازم به ذکر است که همین «لیتانی صلح» به دلیل اهمیتی که دارد، در خدمات الهى دعاى مغرب و صبح قرار گرفته است و به همین ترتیب، در سایر خدمات الهی نیز گنجانده شده است.

 

~ متروپوليتن سوتيريوس از پيسيديه