Ενότητες

• 1. Το ξεκίνημα τού Ρώσσελ

• 2. Ο Ρώσσελ μαθητεύει στον Μπάρμπουρ

Το βασικό περιοδικό τής οργάνωσης τής Σκοπιάς, η "Σκοπιά", εκδόθηκε από τον Κάρολο Ρώσσελ. Η οργάνωση τής Σκοπιάς, τον Ρώσσελ θεωρεί και διαφημίζει ως ιδρυτή της. Όμως αποκρύπτει την αλήθεια, ότι ο πραγματικός δογματικός "πατέρας" της είναι σε μεγάλο βαθμό ο δάσκαλος τού Ρώσσελ ο Μπάρμπουρ, και όχι ο Ρώσσελ. Και αυτό, γιατί κάποια στιγμή ο Ρώσσελ διαφώνησε με το δάσκαλό του, και αποσχίστηκε, μετά την αποτυχία τών Αντβεντιστικών τους ψευδοπροφητειών.

Στα δύο προηγούμενα μέρη τής "προϊστορίας τής Σκοπιάς", περιγράψαμε πώς διαμορφώθηκαν οι απόψεις τού Ρώσσελ σε μια μακραίωνη εξέλιξη, από τους Εβραίους ερμηνευτές αρχικά, κατά τα πρώτα 1.000 χρόνια μ.Χ., και από "Χριστιανούς" ερμηνευτές, στα τελευταία 900 χρόνια, ως τον καιρό τού Ρώσσελ, κυρίως από τους Αντβεντιστές.

Εδώ θα δούμε τη γνωριμία τού Ρώσσελ με τον Μπάρμπουρ, και πώς αποσχίστηκε από αυτόν, για να σχηματίσει τη δική του αίρεση.

1.Το ξεκίνημα τού Ρώσσελ

Θα αρχίσουμε με αυτά που γράφει η ίδια η Σκοπιά, στο βιβλίο τού έτους 1983, σελίδα 34,35, περί τού Ρώσσελ:

Είναι περίπου το 1870. Τόπος, η πόλη Αλλεγκένυ στην Πενσυλβανία. Η Αλλεγκένυ, που αργότερα έγινε μέρος τού Πίστσμπουργκ, είναι μια πόλη με πολλούς ναούς. Ένα βράδυ, ένας δεκαοκτάχρονος νέος περπατάει σ' έναν από τους δρόμους τής Αλλεγκένυς. Όπως ο ίδιος παραδέχτηκε αργότερα, "είχε κλονιστεί η πίστη του σε πολλές παραδοσιακές διδασκαλίες" και είχε πέσει "εύκολη λεία στη λογική τής απιστίας". Αλλά απόψε ελκύεται από κάποια υμνολογία. Μπαίνει σε μια σκονισμένη βρώμικη αίθουσα. Ο σκοπός του; Όπως είπε ο ίδιος "να δει εάν η χούφτα τών ανθρώπων που συνάντησε εκεί, είχαν να προσφέρουν τίποτα πιο λογικό από τα σύμβολα πίστεως τών μεγάλων εκκλησιών"

Ο νέος κάθησε και άκουγε. Μιλούσε ένας Αντβεντιστής, ο Ιωνάς Γουέντελ. "Η Γραφική του εξήγηση δεν ήταν απόλυτα σαφής", παρατήρησε ο ακροατής μας αργότερα. Αλλά έκανε κάτι. Τον έκανε να παραδεχτεί: "Ήταν αρκετό, με τη βοήθεια τού Θεού, να ξαναεδραιωθεί η κλονισμένη πίστη μου στη θεοπνευστία τής Βίβλου και να φανεί ότι οι αφηγήσεις τών Αποστόλων και τών προφητών συνδέονται μεταξύ τους αδιάρρηκτα. Αυτά που άκουσα με παρακίνησαν να μελετήσω τη Γραφή μου με περισσότερο ζήλο και φορντίδα απ' όσο ποτέ προηγουμένως".

Ο ερευνητικός νεαρός ήταν ο Κάρολος Ρώσσελ. Γεννήθηκε στην Αλλεγκένυ στις 16 Φεβρουαρίου τού 1852. Ήταν ο δεύτερος γιος τού Ιωσήφ και τής Άννας Ελίζας Ρώσσελ, και οι δύο Σκωτικής - Ιρλανδικής καταγωγής. Η μητέρα τού Κάρολου, που τον είχε αφιερώσει στο έργο τού Κυρίου στη γέννησή του, πέθανε όταν αυτός ήταν παιδί εννέα χρόνων. Αλλα σε πολύ μικρή ηλικία, ο Κάρολος πήρε τις πρώτες του ιδέες για τη θρησκεία από τους Πρεσβυτεριανούς γονείς του. Τελικά προσχώρησε στη γειτονική Κογκρεγκασιοναλιστική Εκκλησία λόγω τών πιο φιλελεύθερων απόψεών της.

Ενώ ακόμη ήταν μικρό παιδί, έντεκα χρόνων, ο Κάρολος συνεργάστηκε με τον πατέρα του, και ο νεαρός Ρώσσελ έγραψε ο ίδιος τα άρθρα τού συμβολαίου με το οποίο λειτουργούσε η επιχείρηση. Στα δεκαπέντε του έγινε μέτοχος με τον πατέρα του σε μια επεκτεινόμενη αλυσίδα καταστημάτων ανδρικών ενδυμάτων. Με τον καιρό είχαν καταστήματα στο Πίστσμπουργκ, στη Φιλαδέλφεια και αλλού.

Σύμφωνα με το ίδιο βιβλίο, στη σελίδα 36, από το 1870 ως το 1875, μαζί με άλλους 5, σχημάτισαν μια μικρή ομάδα μελέτης τής Αγίας Γραφής.

Οι σχολικές γνώσεις τού Ρώσσελ ήταν πολύ περιορισμένες, καθώς φοίτησε στο δημοτικό σχολείο περίπου 5 χρόνια μόνο, και μετά πήρε κάποια ιδιωτικά μαθήματα (Rogerson σελ. 14. Η λατρεία τής Σκοπιάς τόμος Α΄ σελ. 14,15).

Αυτό εξηγεί το πόσο εύκολα εξαπατήθηκε από τις Αντβετντιστικές ιδέες, και πόσο εύκολα έπεφτε σε ερμηνευτικά και δογματικά σφάλματα.

Η Σκοπιά επίσης, αποφεύγει να γράψει την ηλικία τού Ρώσσελ στις πρώτες θρησκευτικές του περιπλανήσεις. Όταν εγκατέλειψε τους Πρεσβυτεριανούς για να γίνει Κογκρεσιοναλιστής, ήταν 13 ετών, και στα 14 χρόνια του, ισχυρίζεται ότι είχε σπουδάσει όλες τις θρησκείες (κάτι που γράφει στη συνέχεια τού παραπάνω βιβλίου της και η Σκοπιά, όμως χωρίς να αναφέρει την ηλικία του!!!)

Εκεί όμως που αξίζει να τον παραδεχθούμε, είναι στις επιχειρηματικές του ικανότητες, καθώς 15 ετών ανέλαβε επιτυχώς την επιχείρηση τού πατέρα του.

Αν και μετά τα 18 του χρόνια είχε ήδη σχηματίσει την ομάδα του μελέτης τής Γραφής, διατήρησε επαφή με τους Second Adventists τού Ιωνά Βέτνελ (ή Γουέντελ), καθώς και με την ομάδα τού Τζώρτζ Στόρς στη Νέα Υόρκη (για τον οποίο είδαμε επίσης στο προηγούμενο μέρος). (Οι καιροί τών Εθνών αναθεωρημένοι 1ο κεφάλαιο. Η λατρεία τής Σκοπιάς τόμος Α΄ σελ. 15).

Ο ίδιος ο Ρώσσελ "αναφέρει με ευγνωμοσύνη "την συμπαράσταση τών αδελφών George Stetson και George Storr". (Σκ. γερμ. 1907, σ. 66). Αργότερα βέβαια ισχυρίστηκε ότι οι Αντβεντιστές δεν του πρόσφεραν καμμία αλήθεια (Σκ. γερμ. 1916 σ. 134), όμως αυτό είναι ανακρίβεια. Γιατί αποδεικνύεται ότι στην αρχή συμμεριζόταν τις απόψεις τών Αντβεντιστών για την ορατή παρουσία τού Χριστού στο έτος 1873/1874 και τις κυριότερες διδασκαλίες τους για την κατά γράμμα θεοπνευστία τής Γραφής, τη θνητότητα τής ψυχής, την άποψη για τη χιλιετ βασιλεία τού Χριστού στη γη κ.ο.κ. (Αναλυτική αναφορά στις πηγές βλ. Ludwig Neidhardt, σ. 12, σημ. 12). (Η λατρεία τής Σκοπιάς τόμος Α΄ σελ. 15). Προφανώς όμως, κάποια στιγμή ενωρίς, εγκατέλειψε κάθε πίστη σε ημερομηνίες. Ώσπου γνώρισε τον Νέλσων Μπάρμπουρ.

2. Ο Ρώσσελ μαθητεύει στον Μπάρμπουρ

Εκτός όμως από τις δογματικές καταβολές τών Αντβεντιστών που είχε γνωρίσει ο Ρώσσελ στην αρχή, σημαντικότερο ρόλο στην πορεία του, έπαιξε ο Νέλσων Χ. Μπάρμπουρ. Γι' αυτόν και τις διδασκαλίες του, μιλήσαμε στο προηγούμενο μέρος τής "Προϊστορίας τής Σκοπιάς".

Στο βιβλίο τού έτους 1983, η Σκοπιά γράφει:

Τον Ιανουάριο τού 1876, ο Ρώσσελ έλαβε ένα αντίτυπο τού θρησκευτικού περιοδικού "Ο κήρυξ τής Πρωϊας". Από το εξώφυλλο, κατάλαβε ότι ήταν Αντβεντιστικό, αλλά τα περιεχόμενα τον εξέπληξαν. Ο εκδότης, Ν. Χ. Μπάρπουρ από το Ρότσεστερ τής Νέας Υόρκης, κατάλαβε ότι ο σκοπός τής επανόδου τού Ιησού Χριστού δεν ήταν να καταστρέψει, αλλά να ευλογήσει όλες τις φυλές τής γης, ότι θα ερχόταν σαν κλέφτης, και όχι με σάρκα, αλλά σαν πνεύμα. Από Βιβλικές προφητικές χρονολογίες ο Μπάρμπουρ πίστευε ότι ο Χριστός τότε ήταν παρών και ότι το έργο τού θερισμού τής συλλογής τού "σίτου" και τών "ζιζανίων" ήδη αναμενόταν..."

Ο Ρώσσελ έστειλε αμέσως επιστοή στον Μπάρμπουρ για τη χρονολογία, και αργότερα, μέσα στο 1876, διευθέτησε μια συνάντηση στη Φιλαδέλφεια, όπου ο Ρώσσελ είχε επιχειρηματικές υποχρεώσεις στη διάρκεια τού καλοκαιριού. Ο Ρώσσελ ήθελε να του δείξει ο Μπάρμπουρ, "αν μπορούσε, πώς οι προφητείες υπέδειχναν το 1874 σαν τη χρονολογία κατά την οποία άρχισε η "παρουσία" τού Κυρίου και ο "θερισμός". "Ήρθε, και ικανοποιήθηκα από τις αποδείξεις που προσκόμισε" είπε ο Ρώσσελ. (Σκοπιά τής Σιών, 15 Ιουλίου 1906, σελ. 230, 231. Οι καιροί τών Εθνών αναθεωρημένοι, 1ο κεφάλαιο).

Ο Ρώσσελ στη συνάντηση αυτή, αποδέχθηκε όλα όσα του είπε ο Μπάρμπουρ. Ο ίδιος ο Ρώσσελ αναφέρει: "...όταν συναντηθήκαμε για πρώτη φορά... είχα να μάθω πολλά απ' αυτόν σχετικά με το χρόνο" (Zion' s Watch Tower, Ανατύπωση σελ. 3822. Βλ. επίσης την έκτακτη έκδοση τής Zion' s Watch Tower, 25 Απριλίου 1894, με τίτλο "Α Conspiracy Exposed" σελ. 100).

Ενώ ακόμα βρισκόταν στη Φιλαδέλφεια, ο Ρώσσελ έγραψε ένα άρθρο με τίτλο: "Καιροί τών Εθνών: Πότε λήγουν;" που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό τού Τζωρτζ Στόρς "Ο εξεταστής τής Βίβλου" στο τεύχος τού Οκτωβρίου τού 1876. Αναφερόμενος στους "επτά καιρούς" τού Λευιτικού 26/κς΄ 27, 33 και τού Δανιήλ 4/δ΄ στη σελίδα 27 τού "Εξεταστή", καθόρισε το μήκος τών καιρών τών εθνών σε 2520 έτη που άρχισαν το 606 π.Χ. και θα έληγαν το 1914 μ.Χ.

Είναι πολύ ενδιαφέρον, ότι η Σκοπιά στο βιβλίο της: "Η Χιλιετής Βασιλεία τού Θεού έχει πλησιάσει" στη σελίδα 187, αναφερόμενη στην έκδοση αυτού τού άρθρου, το παρουσιάζει ως άποψη τού ιδίου τού Ρώσσελ, αποκρύπτοντας ότι αυτός είχε διδαχθεί τη διδασκαλία αυτή από τον Μπάρμπουρ. Μάλιστα, αφού αναφέρει για την έκδοση τού άρθρου αυτού, αχίζει την επόμενη παράγραφο (Νο 6) ως εξής: "Το επόμενο έτος (1877) ο Ρώσσελ μαζί με κάποιον Νέλσον Χ. Μπάρμπουρ, από το Ρότσεστερ τής Νέας Υόρκης, εξέδωσαν ένα βιβλίο..." Εδώ, ο Μπάρμπουρ παρουσιάζεται για πρώτη φορά (στο βιβλίο αυτό) σε σχέση με τον Ρώσσελ, και αποκρύπτεται ότι οι απόψεις που εκδόθηκαν ήταν τού Μπάρμπουρ και όχι τού Ρώσσελ. Η Σκοπιά εδώ, δεν θέλει να φανεί ότι ο Ρώσσελ ήταν μαθητής τού Μπάρμπουρ. Ο Μπάρμπουρ γίνεται: "κάποιος" άγνωστος τύπος, που μικρή σχέση είχε με τον Ρώσσελ. Μάλιστα, εμφανίζει τον Μπάρμπουρ ένα έτος αργότερα από τη συνάντησή του με τον Ρώσσελ, για να μη φανεί ότι ο Ρώσσελ είχε διδαχθεί απ' αυτόν όσα έγραψε. Σίγουρα, δεν θέλει καθόλου η Σκοπιά να φανεί ότι ο Μπάρμπουρ ήταν ο πραγματικός της δογματικός πατέρας. Μετά από τη σύντομη αυτή αναφορά, ο Μπάρμπουρ εξαφανίζεται από τη συνέχεια τής ιστορίας τού βιβλίου αυτού τής Σκοπιάς, ώστε οι νέοι οπαδοί της που δεν είχαν διαβάσει τα αρχαιότερα έντυπα τής οργάνωσης, να μην καταλάβουν τις πραγματικές διαστάσεις τού ονόματος "Μπάρμπουρ".

Σύμφωνα με το βιβλίο τού έτους 1983 σελ. 36, μετά από τη συνάντηση αυτή τού Ρώσσελ με τον Μπάρμπουρ, η ομάδα τού Ρώσσελ, που τότε αριθμούσε περίπου 30 άτομα, συνδέθηκε με τη λίγο μεγαλύτερη τού Μπάρμπουρ, στο Ρότσεστερ τής Νέας Υόρκης. "Ο Ρώσσελ με δικά του χρήματα βοήθησε να εκδίδεται ο τότε σχεδόν σταματημένος "Κήρυξ" και έγινε συνεκδότης τού περιοδικού". Η αλήθεια όμως είναι, ότι ο "Κήρυκας τής Πρωϊας", αν και είχε σταματήσει να εκδίδεται από το 1884 με την αποτυχία τής ψευδοπροφητείας τού Μπάρμπουρ για το έτος εκείνο, από τον Ιούνιο τού 1885, εκδιδόταν και πάλι, δηλαδή ένα χρόνο πριν τη χρηματοδότηση τού Ρώσσελ, που υποτίθεται ότι τον "έσωσε".

Με όμοιο τρόπο με το βιβλίο "Χιλιετής βασιλεία", το "βιβλίο τού έτους 1983" στις σελίδες 36 και 37, αποκρύπτει προσεκτικά ότι οι απόψεις που άρχισε να εκδίδει ο Ρώσσελ μετά τη συνάντηση αυτή, δεν ήταν δικές του, αλλά τού Μπάρμπουρ. Λέει μεν ότι τα περιεχόμενα τού "Κήρυκα" εξέπληξαν τον Ρώσσελ, όχι όμως ότι τα αποδέχτηκε. Αντιθέτως, το γράφει με τέτοιο τρόπο, που ο αναγνώστης να βγάζει το διφορούμενο συμπέρασμα ότι Μπάρμπουρ κατάλαβε κάτι που ο Ρώσσελ ήδη γνώριζε. Γράφει: "Ο εκδότης, Ν. Χ. Μπάρμπουρ... κατάλαβε ότι ο σκοπός τής επανόδου τού Χριστού ήταν..." Έτσι, ο Μπάρμπουρ εμφανίζεται ως ο νεοφώτιστος, και όχι ο Ρώσσελ. Μάλιστα, η αναφορά τής συνένωσης τών δύο ομίλων τού Ρώσσελ και τού Μπάρμπουρ, αφήνει να εννοηθεί εσφαλμένα και με διφορούμενο τρόπο, ότι η συνάντησή τους είχε σκοπό τη συνένωση τών ομίλων τους, και τη χρηματοδότηση τού περιοδικού από το Ρώσσελ. Έτσι ο Ρώσσελ εμφανίζεται ως "ευεργέτης" τού Μπάρμπουρ, "καπελώνοντάς" τον, και ο Μπάρμπουρ, από δάσκαλος, εμφανίζεται ως "φτωχός συγγενής" που τον "έσωσε" ο γενναιόδωρος Ρώσσελ.

Βεβαίως στη συνέχεια τού βιβλίου τού έτους τού 1983, αναφέρεται ότι ο Ρώσσελ μαζί με τον Μπάρμπουρ εξέδωσαν ένα βιβλίο με θέμα: "Οι τρεις κόσμοι και ο Θερισμός Αυτού τού Κόσμου".

Στη σελίδα 37 τού βιβλίου τού έτους 1983 αναφέρεται:

Όλα πήγαιναν καλά για λίγο καιρό. Έπειτα ήρθε η άνοιξη τού 1878. Ο Μπάρμπουρ περίμενε ότι οι άγιοι που ζούσαν στη γη τότε θα "αρπάζονταν" σωματικά στον ουρανό για να είναι για πάντα μαζί με τον Κύριο Ιησού. Αλλά αυτό δεν έγινε. Σύμφωνα με τον Ρώσσελ, ο Μπάρμπουρ "φάνηκε να αισθάνετται ότι έπρεπε να βρει αναγκαστικά κάτι καινούργιο για να αποσπάσει την προσοχή από την αποτυχία ότι οι άγιοι που ζούσαν θα αρπάζονταν όλοι μαζί στον ουρανό". Σύντομα το έκανε...

Εδώ είναι το σημείο που η Σκοπιά πρέπει να "λασπώσει" τον Μπάρμπουρ. Εδώ πια εμφανίζεται ως "υστερόβουλος", και η αποτυχία τού 1878, για το πότε θα αρπάζονταν οι άγιοι, εμφανίζεται ως αποτέλεσμα τής ΔΙΚΗΣ ΤΟΥ αποτυχίας (λες και ο Ρώσσελ δεν ήταν συνυπεύθυνος για την έκδοση τού ιδίου περιοδικού ως συνεκδότης). Ο υστερόβουλος Μπάρμπουρ λοιπόν, υποτίθεται ότι "ανακάλυψε" το ζήτημα τού αντιλύτρου για αντιπερισπασμό.

Την ίδια αυτή χρονιά, το 1878, μετά την αποτυχία τών ψευδοπροφητειών τους, ο Ρώσσελ "έβγαλε την ουρά του απ' έξω", αποσύρθηκε από το περιοδικό με την αφορμή τού θέματος τού αντιλύτρου, και σύμφωνα με τα ίδια τα λόγια τού Ρώσσελ κατά το βιβλίο τού Έτους 1983 σελ. 38:

Συνεπώς, μετά από μια πάρα πολύ προσεκτική αν και ανώφελη, προσπάθεια να επανορθώσω την πλάνη, αποσύρθηκα τελείως από τον "Κήρυκα τής Πρωϊας" και από την συνεργασία με τον κύριο Μπάρμπουρ... Κατάλαβα επομένως ότι ήταν θέλημα τού Κυρίου να εκδόσω ένα άλλο περιοδικό με το οποίο θα υψωνόταν το σύμβολο τού Σταυρού, θα προασπιζόταν η διδασκαλία τού Αντιλύτρου και θα διακηρύττονταν τα Χαρούμενα Νέα όσο το δυνατόν πιο πολύ.

Ο Ρώσσελ λοιπόν, αποποιήθηκε την ευθύνη για την αποτυχία τών προρρήσεων τού περιοδικού τους, έστρεψε και αυτός την προσοχή στο Αντίλυτρο, (γιατί αν η ψευδοπροφητεία για την αρπαγή τών αγίων 1878 τον έβρισκε αντίθετο, θα είχε αντιδράσει και σε αυτή τη θέση, όπως έκανε με το "Αντίλυτρο", κάτι όμως για το οποίο δεν μιλάει καθόλου). Με αφορμή το Αντίλυτρο, διαχωρίζει τη θέση του από το "ρεζιλεμένο" περιοδικό στο οποίο υπήρξε συνεκδότης, και με σκοπό να κερδίσει τους οπαδούς τού προηγούμενου περιοδικού, εκδίδει ένα δικό του με παρόμοιο τίτλο, το οποίο δεν βαρύνεται με καμμία ψευδοπροφητεία (ως τότε), όπως αναφέρεται στο παραπάνω βιβλίο, σελίδα 38:

Ο Κ. Τ. Ρώσσελ, θεώρησε σαν καθοδηγία τού Κυρίου το να σταματήσει τις περιοδείες του και ν' αρχίσει να εκδίδει ένα περιοδικό. Έτσι τον Ιούλιο τού 1879 έκανε την εμφάνισή του το πρώτο τεύχος τού περιοδικού "Η Σκοπιά τής Σιών και Κήρυξ τής Παρουσίας τού Χριστού".

Σημείωση: Μετά από τις συνεχείς αποκαλύψεις τής ιστορίας τής Σκοπιάς από τους επικριτές τής Σκοπιάς, η οργάνωση αναγκάστηκε το 1993, στο βιβλίο της: "Οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά - Διαγγελείς τής Βασιλείας τού Θεού", να αναφερθεί σε πολλά σημεία τής ιστορίας της που έκρυβε ως τότε συστηματικά, όπως για παράδειγμα, στις σελίδες 46 - 48, όπου παραδέχεται ότι ο Ρώσσελ διδάχθηκε τις χρονολογικές του προσδοκίες από τον Μπάρμπουρ. Όμως σπεύδει να επαναλάβει την εγωϊστική δήλωση τού Ρώσσελ για τον Μπάρμπουρ στη σελίδα 46: "Όταν πρωτοσυνατηθήκαμε... εκείνος είχε να μάθει πολλά από εμένα σχετικά με το πόσο πλήρης είναι η αποκατάσταση που βασίζεται στην επάρκεια τού λύτρου το οποίο δόθηκε για όλους, όπως και εγώ είχα να μάθω πολλά από εκείνον σχετικά με τη χρονολογία". Παράλληλα, στο ίδιο σημείο, για να αποδυναμώσουν τον ρόλο τού Μπάρμπουρ, στη σελίδα 46 γράφουν κάτω μια υποσημείωση, ότι ούτε ο Ρώσσελ, ούτε ο Μπάρμπουρ δεν ήταν οι πρώτοι που μίλησαν για αόρατη παρουσία. Το κεντρικό δόγμα όμως τών ΜτΙ ήταν και είναι η Χρονολογία. Γι' αυτό και δικαίως θεωρούμε τον Μπάρμπουρ δάσκαλο τού Ρώσσελ, και πνευματικό πατέρα τής αίρεσης τής Σκοπιάς. Και είναι σημαντικές οι συνεχείς υπαναχωρήσεις τής Σκοπιάς, που εξαιτίας τών διαρκών αποκαλύψεων των εχθρών της, αναγκάζεται σιγά σιγά να παραδέχεται κάποια πράγματα. Πάντως η στάση της δεν δείχνει μετάνοια, αλλά μόνο προσπάθεια δικαιολογίας και συγκάλυψης όσων μπορεί.

Συνεχίζεται:

Η Αληθινή Ιστορία της Σκοπιάς μέρος 1ο:

Η μετεξέλιξη των δογμάτων του Ρώσσελ