Η ζωή τού νεομάρτυρος Αλεξάνδρου

Στις 4 Φεβρουαρίου 2012 έλαβε χώρα η τελετή της αγιοποίησης του Αλέξανδρου Schmorell από την Ρώσικη Ορθόδοξη Εκκλησία της διασποράς και αναγνωρίστηκε αργότερα και από την επίσημη Ρώσικη εκκλησία. Η μνήμη του Αγίου Αλεξάνδρου του Μονάχου τελείται την 13 Ιουλίου.

Όπως και σε άλλες πόλεις της Γερμανίας (Ρόστοκ και Κάσελ) και στο Μόναχο, πλατείες, σχολεία και δρόμοι αφιερώθηκαν στη μνήμη του Αλέξανδρου Schmorell και άλλων μελών της ομάδας «Λευκό Ρόδο (White Rose)» - νεαροί φοιτητές Χριστιανοί - οι οποίοι αντιστάθηκαν στο τέρας του ναζισμού, κατά του Φύρερ της NSDAP και καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Ο Αλέξανδρος Schmorell γεννήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1917 στο Όρενμπουρκ της Ρωσίας από πατέρα Γερμανό, τον Hugo Schmorell, ένα φημισμένο γιατρό, και μητέρα Ρωσίδα, την Ναταλία Vvedenskaja, κόρη ενός ορθόδοξου ιερέα και φοιτήτρια της οικονομίας, η οποία βάφτισε το παιδί ορθόδοξο.

Όταν ο Αλέξανδρος ήταν 2 ετών έχασε την μητέρα του στο εμφύλιο πόλεμο από τύφο. Ο πατέρας φρόντισε να μεγαλώσει το παιδί Ορθόδοξα με την Ρωσίδα γκουβερνάντα Feodosija Lapschina (Nanny), μία ευσεβή με θερμή πίστη γυναίκα, ενώ ξαναπαντρεύτηκε, μία καθολική Γερμανίδα την Ελισάβετ. Μετά την κατάληψη της χώρας από το κομμουνιστικό καθεστώς η οικογένεια αναγκάζεται να μεταναστεύσει. Ο Αλέξανδρος είναι μόλις 4 ετών και οι γονείς παίρνουν μαζί τους στο Μόναχο και την αφοσιωμένη γκουβερνάντα Nanny. Εκεί ο Αλέξανδρος πηγαίνει στο σχολείο και συνεχίζει την πνευματική του ζωή στην Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία του Μονάχου με την οποία πάντα τον συνέδεε εσωτερικά η εικόνα της μητέρας του, αλλά και η ορθόδοξη στάση και εκπαίδευση της απλής και πιστής γκουβερνάντας του.

Όταν ήταν φοιτητής της ιατρικής, ξεσπάει ο Β Παγκόσμιος πόλεμος και ο Αλέξανδρος υπηρετεί στο Γερμανικό στρατό στην Τσεχοσλοβακία και αργότερα στην Γαλλία μαζί με τον φίλο του Hans Scholl, επίσης φοιτητή της ιατρικής. Και οι δυο σηκώνουν την μονότονη στρατιωτική καθημερινότητα, αλλά ο Αλέξανδρος ξεχωρίζει με το μεγαλόψυχο χαρακτήρα του, γεμάτο χαρά και ελευθερία. Μέσα σε αυτήν την ευθυμία όμως διακρινόταν κάποιες φορές μία βαθειά αναζήτηση και σοβαρότητα.

«Πήγα από το κακό στο χειρότερο». Έτσι σχολίασε ο Αλέξανδρος την μετανάστευσή τους από την επαναστατημένη Ρωσία στο ναζιστικό Μόναχο. Πάντα επισήμαινε, ότι το καθεστώς του Stalin και το καθεστώς του Hitler ήταν και τα δυο αντίχριστα, είχαν την ίδια κακή ρίζα.

Μετά τις εμπειρίες στο μέτωπο - ο Αλέξανδρος, ο Hans Scholl και ο Willi Graf παρακολούθησαν ομαδικούς φόνους στην Πολωνία και την δυστυχία στο Γκέτο της Βαρσοβίας – ο Αλέξανδρος αποφάσισε τον Ιούνιο 1942, ότι δεν θα έπρεπε πια να ακούνε συζητήσεις, αλλά χρειαζόταν δράση. Έτσι πήρε την πρωτοβουλία μαζί με τον Hans Scholl και σύνταξαν τις πρώτες τέσσερεις προκηρύξεις, οι οποίες μοιράστηκαν ανώνυμα με το ταχυδρομείο. Ονομάσανε το κίνημα αντίστασης «Λευκό Ρόδο (White Rose)» Η ονομασία προτάθηκε από τον Νεομάρτυρα, εμπνευσμένη από ένα απόσπασμα των «Αδελφών Καραμαζώφ» του Ντοστογέφσκυ, τού αγαπημένου του συγγραφέα· Είναι η στιγμή που περιγράφεται η επιστροφή του Χριστού στη γη, για να αναστήσει εκ νεκρών ένα κοριτσάκι. «Το κοριτσάκι ανασηκώνεται στο φέρετρο και κοιτάζει τριγύρω, χαμογελώντας με ορθάνοιχτα απορημένα μάτια, κρατώντας ένα μάτσο από άσπρα τριαντάφυλλα, που είχαν βάλει στα χέρια της...». Τότε, ο Μέγας Ιεροεξεταστής αναγνώρισε και συνέλαβε τον Χριστό και ακολούθησε ο περίφημος μονόλογός του... Αργότερα ήρθε και ο φοιτητής της ιατρικής Christoph Probst, με τον οποίο συνδέθηκε μία παλιά φιλία από το σχολείο και η αδελφή του Hans, η Sophia Magdalena Scholl, φοιτήτρια της Βιολογίας και Φιλοσοφίας, καθώς και ο Willi Graf, και αυτός φοιτητής της ιατρικής.

Αυτόπτες μάρτυρες αναφέρουν, ότι μία βαθειά πίστη οδηγούσε αυτά τα παιδιά να αντισταθούν. Ο Αλέξανδρος, ο οποίος αποδεδειγμένα από έγκυρες πηγές, ξεκίνησε την αντίσταση – κάτι, που οι Γερμανικές αρχές στις επίσημες γιορτές και αναφορές αποσιωπούνε - τους ενέπνευσε με ιστορίες και ποιήματα γεμάτα πνευματικότητα από την Ρωσία, οδηγώντας τους πνευματικά. Συχνά συγκεντρώνονταν στο σπίτι του Hans για να διαβάζουν ποιήματα και εντρυφούσαν στη μελέτη της Αγίας Γραφής. Ο Αλέξανδρος ήταν σε θέση να τους ανοίξει τον θησαυρό της ορθόδοξης πίστης. Σε γράμματα στην αδελφή της Inge αναφέρει η Sophia, ότι ήταν ο Αλέξανδρος, ο οποίος τους στήριξε ηθικά και πνευματικά. Είχε, λέει η Sophia, μία ευθυμία και δύναμη, η οποία σε ανέβασε πάνω από κάθε μικροψυχία και αμφιβολία για την πίστη.

Αν και οι δυο, ο Hans και η Sophie, μεγαλώσανε με πολύ πίστη και αγάπη για τον Ιησού Χριστό, ο Αλέξανδρος με της πρεσβείες στην Παναγία και στους Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας τους ενθάρρυνε και τους ενέπνευσε για να έχουν το θάρρος της γνώμης και αποκλειστικά την αγάπη για την αλήθεια. Έχοντας την βαθειά πεποίθηση και σιγουριά, ότι θα δώσουμε λόγο για ο, τι πράττουμε και πιστεύουμε, ομολόγησαν χωρίς κανέναν δισταγμό μπροστά στα SS και αργότερα στο ναζιστικό δικαστήριο, ότι πράγματι πολέμησαν ένα κράτος, το οποίο ήταν ενάντια σε κάθε ηθική και την χριστιανική πίστη.

Ο Αλέξανδρος και ο Hans ξεκίνησαν την αντίσταση, όταν οι SS μαζεύανε τα ανάπηρα παιδιά από τα ιδρύματα και τα πήγαινε για εκτέλεση ή θανάτωση με αέριο. Το «Λευκό Ρόδο» φωτοτύπησε αντιφασιστικά ποιήματα με την έκκληση στο Γερμανικό λαό για αντίσταση. Οι πρώτες τέσσερες προκηρύξεις δημιουργήθηκαν από τον Αλέξανδρο και τον Hans το Μάιο μέχρι τον Ιούλιο του 1942 και στάλθηκαν στο σπίτια της Νότιας Γερμανίας και της Αυστρίας.

Όταν οι πρώτες προκηρύξεις εμφανιστήκαν και στο πανεπιστήμιο του Μονάχου και έκαναν τον κύκλο στους φοιτητές, - μία έκκληση να πάρει κάθε πολίτης την ευθύνη εναντίον στις σκοτεινές ενέργειες μίας κλίκας τυραννίας και ο καθένας να προβάλλει παθητική αντίσταση, για να αναχαιτιστεί η συνέχεια αυτής της αθεϊστικής μηχανής πολέμου - πολλοί φοιτητές αντέδρασαν παράξενα, με ένα είδος ενθουσιασμού. Άλλοι όμως απέρριψαν αυτές τις προκηρύξεις με θυμό.

Στα τέλη Ιουλίου του 1942 ο Αλέξανδρος παίρνει μέρος αναγκαστικά ως λοχίας υγειονομικού στην εκστρατεία του γερμανικού στρατού κατά της Ρωσίας μαζί με τον Hans Scholl και τον Willi Graf, από την οποία απεκόμισε μία καλύτερη κατανόηση της πατρίδας του.

Μετά την επιστροφή στο Μόναχο στις σπουδές του, στις 30 Οκτωβρίου, ο Αλέξανδρος ήρθε σε επαφή με άλλες αντιστασιακές οργανώσεις στο Βερολίνο και το «Λευκό Ρόδο» συντάσσει την 5ο προκήρυξη – με αριθμός αντιτύπων 6000 – 9000 –, το οποίο μοιράστηκε στο πανεπιστήμιο και στα γραμματοκιβώτια σε ορισμένες πόλεις της Γερμανίας, μέχρι και την Αυστρία και στην Αγγλία.

Τέλος Ιανουαρίου, μετά την μάχη του Στάλινγκραντ, ξεσπάει μία φοιτητική πορεία εναντίον του πολέμου και με την αφορμή αυτή συντάχτηκε από το «Λευκό Ρόδο» η 6η προκήρυξη, η οποία μοιράστηκε στα σπίτια του Μονάχου. Στις 18 Φεβρουαρίου τα αδέλφια Sophie και Hans Scholl πήραν και μοίρασαν τα υπόλοιπα φυλλάδια στο πανεπιστήμιο του Μονάχου. Τους παρακολούθησε όμως ο θυρωρός Jakob Schmid και ενημέρωσε τα SS. Τα παιδιά συλλαμβάνονται επ' αυτοφώρω και οδηγούνται στην GESTAPO. Στη συνέχεια συλλαμβάνεται και ο Christoph Probst ενώ ο Αλέξανδρος Schmorell διαφεύγει προς στιγμήν την σύλληψη.

Λίγες μέρες αργότερα, τις 22 Φεβρουαρίου γίνεται η πρώτη δίκη και τα τρία παιδιά καταδικάζονται από τον δικαστή Roland Freisler εν καιρώ πολέμου για εσχάτη προδοσία σε θάνατο δια του αποκεφαλισμού με λαιμητόμο. Ο Hans Scholl, 25 ετών, η Sophia Magdalena Scholl, 22 ετών και ο Christoph Probst, 24 ετών, εκτελέστηκαν τις 22 Φεβρουαρίου του 1943, - κατά παράβαση του νόμου - την ίδια μέρα της δίκης.

Ο Αλέξανδρος συλλαμβάνεται στις 24 Φεβρουαρίου και καταδικάζεται στις 19 Απριλίου στην δεύτερη δίκη, επίσης από τον Roland Freisler μαζί με τον Willi Graf και τον καθηγητή τους Prof Kurt Huber για εσχάτη προδοσία σε θάνατο δια του αποκεφαλισμού με λαιμητόμο. Ο Αλέξανδρος Schmorell, 25 ετών, ο Kurt Huber, 50 ετών και ο Wilhelm Graf, 25 ετών, εκτελούνται στις 13 Ιουλίου του 1943.

Γράμμα του Αγίου Αλεξάνδρου στους γονείς του από τη φυλακή Σταντελχάϊμ του Μονάχου στις 18 Μαΐου 1943

Αγαπητοί μου γονείς...διάβασα πρόσφατα κάτι σε ένα πολύ καλό με βαθιά νοήματα βιβλίο που φαίνεται να ταιριάζει σε όλους: «όσο μεγαλύτερη είναι η τραγωδία στη ζωή κάποιου, τόσο δυνατότερη πρέπει να είναι η πίστη του. Όσο πιο πολύ φαίνεται ότι είμαστε εγκαταλελειμμένοι, τόσο περισσότερο πρέπει με εμπιστοσύνη να εγκαταλείψουμε τις ψυχές μας στα χέρια του Θεού Πατέρα μας». Ο Αββάς Θεόδωρος ο Στουδίτης έγραψε: «Ευχαριστώ τον Θεό για τις συμφορές μου και υποτάσσομαι τελείως στις ανεξιχνίαστες βουλές της προνοίας Του. Αυτός με την αγαθότητά Του γνωρίζει ήδη από τον καιρό που δημιούργησε τον κόσμο τον χρόνο και τον τόπο του θανάτου για κάθε άνθρωπο». Αυτό είναι ακριβώς το ίδιο που σας είχα ήδη γράψει. Θα ήμουν πολύ χαρούμενος, αν μπορούσατε να σκέφτεστε με τον ίδιο τρόπο. Τότε θα έφευγε μακριά σας ένα μεγάλο μέρος λύπης και πόνου...

Απόσπασμα από το τελευταίο γράμμα του Αλέξανδρου στους γονείς του, λίγο πριν την εκτέλεση

«Μόναχο, 2 Ιουλίου 1943

… Αλλά τώρα είμαι στο σημείο, που – ακόμα και στη σημερινή κατάσταση – είμαι χαρούμενος, ήρεμος και αισιόδοξος. Μπορεί να έρθει ό, τι θέλει. Ελπίζω, ότι έχετε περάσει μία παρόμοια πορεία και ότι μετά το βαθύ πόνο του χωρισμού μας, φτάσατε μαζί μου στο σημείο, που ευχαριστείτε για τα πάντα τον Θεό.

Όλο αυτό το κακό ήταν απαραίτητο για μένα, να ανοίξω τα μάτια μου – όχι μόνο για μένα, αλλά για όλους μας, όλους εκείνους, οι οποίοι είναι παθόντες και η οικογένειά μας. Ας ελπίζουμε, ότι και εσείς έχετε καταλάβει τη υπόδειξη του Θεού.

Ένα σας παρακαλώ από καρδιάς: Μη ξεχάστε τον Θεό !!!».

Απόσπασμα της 4ης προκήρυξης

«Κάθε λέξη από το στόμα του Χίτλερ είναι ένα ψέμα. Όταν μιλά για ειρήνη, εννοεί τον πόλεμο και όταν κατά τρόπο βλάσφημο χρησιμοποιεί το όνομα του Παντοδύναμου, εννοεί τη δύναμη του κακού, τον εκπεσόντα άγγελο, το Σατανά. Το στόμα του είναι το δύσοσμο στόμιο της Κολάσεως και η ισχύς του εκ βάθρων καταραμένη.

Είναι αλήθεια ότι πρέπει να αγωνιστούμε κατά του εθνικοσοσιαλιστικού τρομοκρατικού κράτους με ορθολογικά μέσα. Όμως, οποιοσδήποτε εξακολουθεί να αμφισβητεί την πραγματικότητα, την ύπαρξη δαιμονικών δυνάμεων, θα έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να αντιληφθεί τη μεταφυσική διάσταση αυτού του πολέμου. Πίσω από τα συγκεκριμένα, ορατά περιστατικά, πίσω από όλες τις αντικειμενικές και λογικές διαπιστώσεις, βρίσκουμε το υπέρλογο στοιχείο: Τον αγώνα ενάντια στο δαίμονα, ενάντια στους υπηρέτες του Αντιχρίστου.

Παντού και πάντοτε, οι δαίμονες παραμόνευαν στο σκοτάδι, περιμένοντας τη στιγμή που ο άνθρωπος είναι αδύναμος: όταν με τη δική του βούληση εγκαταλείπει τη θέση του στην τάξη της Δημιουργίας, όπως δημιουργήθηκε γι’ αυτόν από το Θεό εν ελευθερία – όταν υποχωρεί στη δύναμη του κακού και αποχωρίζεται από τις άνωθεν δυνάμεις – κι αφού θεληματικά κάνει το πρώτο βήμα, οδηγείται ολοένα στο επόμενο με ραγδαία επιταχυνόμενο ρυθμό.

Παντού και σε όλους τους καιρούς της μεγαλύτερης κρίσης, έχουν εμφανισθεί άνθρωποι, προφήτες και άγιοι, που πονούσαν για την ελευθερία, κήρυξαν τον Μοναδικό Θεό, και με τη βοήθειά Του οδήγησαν το λαό στην αντιστροφή της πτωτικής του πορείας.

Ο άνθρωπος είναι, βέβαια, ελεύθερος, αλλά χωρίς τον αληθινό Θεό είναι ανυπεράσπιστος ενάντια στο κακό. Είναι σαν καράβι χωρίς πηδάλιο, στο έλεος της θύελλας, σαν μικρό παιδί χωρίς τη μητέρα του, σαν σύννεφο που διαλύεται στον αέρα. Και σε ρωτάω, σαν Χριστιανό που αγωνίζεσαι για τη διαφύλαξη του πιο πολύτιμου θησαυρού σου, μήπως διστάζεις, μήπως ξεπέφτεις στη δολιότητα, τον υπολογισμό και την αναβλητικότητα, με την ελπίδα ότι κάποιος άλλος θα σηκώσει το χέρι για να σε υπερασπίσει; Δεν σου έδωσε ο Θεός τη δύναμη και τη θέληση να αγωνιστείς; Πρέπει να χτυπήσουμε το κακό εκεί που είναι πιο δυνατό, και είναι πιο δυνατό στην εξουσία του Χίτλερ».