Στην κατάσταση του φωτισμού ο άνθρωπος αποκτά την ελευθερία του Πνεύματος.

«Γι' αυτόν τον λόγο, επειδή είχαμε αυτούς τους ανθρώπους σε όλη την Τουρκοκρατία, γι' αυτό και δεν έσβησε η Ορθοδοξία. Εάν οι Ορθόδοξοι τότε στην Τουρκοκρατία ήταν αυτοί που είναι σήμερα, θα είχε σβήσει η Ορθοδοξία. Αυτό είναι το ιστορικό πικρό γεγονός.

Λοιπόν, ελεύθερος κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία είναι εκείνος ο οποίος βρίσκεται σε κατάσταση φωτισμού. Γι' αυτό και λέμε στην Εκκλησία "Ειρήνη πάσι", διότι έτσι έχει την ειρήνη.

"Ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν" (Ιω ιδ’, 27). Και όταν λέει ότι σας δίδω ειρήνη, σημαίνει ότι σας δίδω Πνεύμα άγιον, προσευχή στην καρδιά, και έτσι ο άνθρωπος ειρηνεύει, έχει την δικαίωση. Έχει την καταλλαγή με τον Θεό. Αρχίζει να γίνεται φίλος του Θεού με τον φωτισμό και μετά στην θέωση είναι 100% πλέον φίλος του Θεού και ελεύθερος.

Αυτή είναι η ελευθερία του ανθρώπου, όταν φθάνει στο να απαλλαγεί, όχι μόνο από την συμφεροντολογία, όπως στην κατάσταση του φωτισμού, αλλά και στην κατάσταση της Θεώσεως απαλλάσσεται από την δουλεία και τα στοιχεία της φύσεως, διότι τρέφεται από τον Ίδιο τον Θεό και σ' αυτήν την κατάσταση εάν συνεχίσει μπορεί να πάει και χρόνια και μήνες κ.ο.κ. Οπότε η καλύτερη μελέτη είναι να επανέλθουμε στους βίους των Αγίων να τα δούμε εκεί και να καταλάβουμε ότι αμαρτία είναι έλλειψη φωτισμού, ελευθερία είναι από τον φωτισμό στην θέωση.

Αυτά είναι πολύ απλά τα πράγματα και είναι η θεραπεία της προσωπικότητος του ανθρώπου. Γι' αυτό λέγω ότι, εάν εμφανιζόταν σήμερα η Ορθοδοξία στην ακμή της και όχι στην κατάπτωσή της, όπως σήμερα, θα θεωρείτο κατά πάντα θετική επιστήμη και θα ήτο κάτι παραπάνω από ψυχολογία και ψυχιατρική».