Όταν υπηρετώ ως πνευματικός τους ασθενείς, η προσοχή μου στρέφεται προς την πνευματικήν αυτών κατάστασιν: Γνωρίζουν ούτοι τον Θεόν και ελπίζουν εις Αυτόν; Τα παθήματα αυτών, οι πόνοι και αι καθ’ ημέραν εισέτι καταστροφαί καταλαμβάνουν δευτέραν θέσιν.

Οσονδήποτε και αν φαίνηται ασήμαντος η αιτία των παθημάτων του ανθρώπου, δεν πρέπει ταύτα να περιφρονώνται. Συχνάκις, και καθ’ υπερβολήν συχνάκις μάλιστα, πηγή των θλίψεων αποδεικνύονται αι ανεκπλήρωτοι αναζητήσεις των αμαρτωλών παθών. Και εις τοιαύτας εισέτι περιπτώσεις ο πνευματικός έχει κατά νουν έν μόνον πράγμα: Πώς είναι δυνατόν να θεραπεύσει τον άνθρωπον τούτον.

Εις ανθρώπους καταπεπονημένους υπό πτωχείας και καμάτων δύναται και μικρά αφορμή να προκαλέση μεγάλον πόνον· και η προσευχή του πνευματικού στόχον έχει το βάθος της αρρωστίας. Η συμπάθεια εις πάσαν ανθρωπίνην συμφοράν φυσικώ τω τρόπω γεννά εις την ψυχήν του πνευματικού πατρός την προσευχήν. Εκείνο δε, όπερ χαρακτηρίζει τον διάκονον του Χριστού, είναι η διόρασις της πρωταρχικής αιτίας όλων των συμφορών και βαρέων κριμάτων της οικουμένης. Εν τη καρδία αυτού συσσωρεύονται τα παθήματα όλου του κόσμου και ούτος μετά περιλύπου καρδίας και δακρύων προσεύχεται δια πάντας και δια πάντα.

Η επικοινωνία μετά των ασθενών μοναχών εν Αγίω Όρει ήτο ευκολωτέρα εκείνης μετά των ασθενών τους οποίους συνήντησα, ότε επέστρεψα εις την Ευρώπην. Οι μοναχοί ήσαν εστραμμένοι εσωτερικώς προς τον Θεόν, και το παν μετεφέρετο εις το πνευματικόν επίπεδον. Εν Ευρώπη όμως επικρατούν αι ψυχολογικαί εντάσεις, αίτινες αναγκάζουν τον πνευματικόν να επιδείξη το ενδιαφέρον αυτού επί του ιδίου επιπέδου, προκειμένου να βοηθήση τους ανθρώπους. Παρά τη κλίνη τοιούτων ασθενών συνέβαινε πνεύματι, ψυχή τε και σώματι εισέτι, να εισέρχωμαι εις τα παθήματα αυτών, ούτως ώστε και το σώμα μου να προσεύχηται δι’ αυτούς. Σπανίως, αλλ’ εν τούτοις συνέβαινεν, ο Θεός να δέχηται τας προσευχάς μου, και εξεπληρούτο εκείνο περί του οποίου εδεόμην Αυτού. Παρέμεινεν ασαφές εις εμέ, δια τί εις περιπτώσεις μικροτέρας εντάσεως προσευχής ήλλασεν η πορεία της ασθενείας κατά θετικόν τρόπον, ενώ εις άλλας περιπτώσεις εντονωτέρας προσευχής η κατάστασις του ασθενούς δεν εβελτιούτο ορατώς.

Παρετήρησα ότι, εάν κατά τον χρόνον της προσευχής υπέρ οιουδήποτε επήρχετο εν τη ψυχή μεταβολή της θλίψεως της καρδίας εις ανάπαυσιν και χαράν, το φαινόμενον τούτο απετέλει πάντοτε βέβαιον σημείον ότι η προσευχή εισηκούσθη και εδόθη η θεραπεία εις το πρόσωπον εκείνο.

Δεν επεδίωκον το χάρισμα να θεραπεύω τας ασθενείας των σωμάτων. Κατά την προσευχήν υπέρ των πασχόντων το παν παρέδιδον εις το θέλημα του Θεού, Όστις γνωρίζει τί είναι αναγκαίον δι’ έκαστον προς σωτηρίαν αυτού. Δεν είμαι πλήρως βέβαιος, εάν η τοιαύτη προϋπόθεσις, τουτέστιν η αποφυγή της προσωπικής μου επιδράσεως, υπήρξεν η αιτία του ατελεσφορήτου πολλών προσευχών μου. Ουδόλως επεθύμουν να γίνω «θαυματουργός»: Ο τοιούτος λογισμός ετάραττεν εμέ. Και όμως, υπήρχον περιπτώσεις –ότε η προσευχή έμενεν άνευ αποτελέσματος και ο πιστός περίλυπος– κατά τας οποίας εσκεπτόμην ότι είναι απαραίτητος δια τους λειτουργούς η μαρτυρία παρά του Θεού ότι Ούτος εισακούει των προσευχών αυτών και ικανοποιεί τα αιτήματα αυτών. Η επαύξησις της βοηθείας προς τους ζητούντας βοήθειαν δια του ιερέως θα ενίσχυε την πίστιν πολλών εις την Εκκλησίαν. Αληθώς, και Αυτός ο Κύριος προσηύχετο προς τον Πατέρα: «Πάτερ … δόξασον Σου τον Υιόν, ίνα και ο Υιός Σου δοξάση Σε» (Ιωάν. 17,1).