Καλή  η  πατερική  αυτή  υπόμνηση  και  υπόδειξη. Αλλά  δεν  αναλύεται  στους  πιστούς  πώς  μπορεί  να  πραγματοποιηθεί. Γι'  αυτό  ίσως  θα  πρέπει  να  προστεθεί  και  το  «εν  πνεύματι  και  αληθεία»  τού  Κυρίου.

Όταν  η  Σαμαρείτιδα  (μετέπειτα  αγία  Φωτεινή)  ρώτησε  τον  Κύριο  σχετικά  με  το  πού  πρέπει  να  προσκυνούμε  το  Θεό, τής  απάντησε:  «Αλλ'  έρχεται  ώρα, και  νυν  εστιν, ότε  οι  αληθινοί  προσκυνηταί  προσκυνήσουσι  τω  πατρί  εν  πνεύματι  και  αληθεία·  και  γαρ  ο  πατήρ  τοιούτους  ζητεί  τους  προσκυνούντας  αυτόν» (και  επανέλαβε  τονίζοντας)  «πνεύμα  ο  Θεός, και  τους  προσκυνούντας  αυτόν  εν  πνεύματι  και  αληθεία  δει  προσκυνείν»  (Ιω. 4,23-24).

Και  για  να  αναλύσουμε  το  «εν  πνεύματι»:  Προφανώς  σημαίνει  και  με  φωτισμένο  νου, με  καθαρή  διάνοια, με  αγνή  ψυχή, με  «πνεύμα  σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής  και  αγάπης».

Αλλά  για  να  επιτευχθούν  και  να  υπάρχουν  αυτά  σημαίνει  ότι  συνυπάρχει, ότι  υπάρχει  μαζί  και  η  αλήθεια. Γι'  αυτό  προσθέτει  το  «και  αληθεία». Ωστόσο  για  να  υπάρχει  η  αλήθεια  πρέπει  να  υπάρχει  η  αγάπη. Η  αγάπη  είναι  προϋπόθεση  τής  αλήθειας.

Για  να  αληθεύουμε  πραγματικά  είναι  απαραίτητη  και  η  αγάπη. Ο  απόστολος  Παύλος  λέει  «αληθεύοντες  εν  αγάπη»  (Εφεσ. 4,15). Δηλαδή  μπορούμε  να  αληθεύουμε, όταν  έχουμε  αγάπη.

Βεβαίως  το  χωρίο  αυτό  μπορεί  να  ερμηνευτεί  και  αλλιώς, αντιστρόφως, ότι  και  στην  αγάπη  πρέπει  να  αληθεύουμε, να  έχουμε  αληθινή  αγάπη, όχι  ψεύτικη, τυπική, μόνο  με  τα  λόγια.

Και  για  μεν  τον  Κύριο  έχουμε  αληθινή  αγάπη  όταν  τηρούμε  τις  εντολές  Του  και  τους  λόγους  Του. Μάς  λέει:  «Εάν  αγαπάτε  με  τας  εντολάς  τας  εμάς  τηρήσατε»  (Ιω. 14,15). Πρβλ.  και  στίχ. 21, 23, 24.

Γενικότερα  αλλά  και  ειδικότερα  για  τους  ανθρώπους, μεταξύ  δηλαδή  τών  ανθρώπων, η  γνήσια  και  αληθινή  αγάπη  έχει  τα  εξής  γνωρίσματα, όπως  «μάς  τα  λέει»  ο  απόστολος  Παύλος  (Α΄  Κορ. 13,2  και  4-8):

«Και  εάν  έχω  πάσαν  την  πίστιν, ώστε  όρη  μεθιστάνειν, αγάπην  δε  μη  έχω, ουδέν  ειμι... Η  αγάπη  μακροθυμεί, χρηστεύεται, η  αγάπη  ου  ζηλοί, η  αγάπη  ου  περπερεύεται, ου  φυσιούται, ουκ  ασχημονεί, ου  ζητεί  τα  εαυτής, ου  παροξύνεται, ου  λογίζεται  το  κακόν, ου  χαίρει  επί  τη  αδικία, συγχαίρει  δε  τη  αληθεία·  πάντα  στέγει, πάντα  πιστεύει, πάντα  ελπίζει, πάντα  υπομένει. η  αγάπη  ουδέποτε  εκπίπτει».

Απόδοση  στα  νεοελληνικά:

«Και  εάν  έχω  την  πίστη  σε  όλη  της  την  πληρότητα, ώστε  να  μπορώ  να  μετακινώ  βουνά, δεν  έχω  όμως  αγάπη, δεν  είμαι  τίποτε... η  αγάπη  δείχνει  μεγαλοψυχία, είναι  ευεργετική  και  ωφέλιμη, η  αγάπη  δεν  κατέχεται  από  φθονερή  ζήλια, η  αγάπη  δεν  καυχάται, δεν  φουσκώνει  από  εγωισμό, δεν  ασχημονεί, δεν  ζητάει  τα  δικά  της  συμφέροντα, δεν  εξερεθίζεται  εναντίον  τού  άλλου, δεν  βάζει  στο  νου  της  κακό  εναντίον  τού  πλησίον, δεν  χαίρει  για  την  γινόμενη  αδικία, αλλά  συγχαίρει  όταν  επικρατεί  η  αλήθεια, σκεπάζει  όλα  τα  μειονεκτήματα  τού  πλησίον, πάντα  ελπίζει  γι'  αυτόν, σε  όλα  δείχνει  υπομονή. Η  αγάπη  δεν  ξεπέφτει  ποτέ, αλλά  μένει  σταθερή  και  παντοτινή».