Με απόλυτο σεβασμό για την προσεκτικότητα που επιδεικνύουν ορισμένοι Χριστιανοί αδελφοί μας, θα δώσουμε μια απάντηση σε συγκεκριμένο ισχυρισμό, ώστε να καταλάβουν ότι ναι μεν είναι καλή η προσοχή όσον αφορά αυτούς τους ίδιους, αλλά δεν πρέπει να προεκτείνουν τις προσωπικές τους ανασφάλειες και προς κάθε συγχριστιανό τους!

.

Προσωπικές επιλογές προσοχής και επιβολή τους

Oι άγιοι Πατέρες των παρελθόντων αιώνων, δεν γνώριζαν τα πορίσματα της σύγχρονης επιστήμης, ώστε να τοποθετηθούν ως προς αυτά, μια και δεν είχαν ανακύψει ακόμα τα ζητήματα αυτά. Είναι λοιπόν σύνηθες, να "ξενίζουν" κάπως διάφορες σύγχρονες ερμηνείες τής Αγίας Γραφής, όσους έχουν μεν γνώση του παρελθόντος της Εκκλησίας, αλλά όχι και του παρόντος των επιστημονικά τεκμηριωμένων δεδομένων του σύγχρονου κόσμου.

Πολλοί συγχριστιανοί μας, αν και κατά βάθος εύχονται να "στέκουν" τέτοιες σύγχρονες ερμηνείες, συμβατές με τη σύγχρονη επιστήμη, για να μπορέσουν να αντικρούσουν τις επιθέσεις των αθέων, παράλληλα φοβούνται (και καλά κάνουν), μήπως πέσουν σε πλάνη, αποδεχόμενοι "καινούργιες ερμηνείες" που οι άγιοι Πατέρες δεν δογμάτισαν, και που σε ορισμένα σημεία, τούς συμπληρώνουν κιόλας! Και αυτός ο φόβος (που φυλάει τα έρημα), φυλάει μεν αυτούς από τη δογματική πλάνη, αλλά το πρόβλημα δημιουργείται όταν αυτή την προσωπική τους ανασφάλεια προσπαθούν να την επιβάλλουν και προς τους συγχριστιανούς τους, που "τολμούν" να προχωρήσουν πιο πέρα από τα ήδη γραμμένα, σε κάποια ζητήματα της εποχής μας, που προέκυψαν τις τελευταίες δεκαετίες. Και την προσωπική τους "προσεκτική" πρακτική, επιζητούν να την επιβάλλουν ως "τον μόνο αποδεκτό  τρόπο" ενεργείας κάθε Χριστιανού, επιχειρώντας να τη στηρίξουν ακόμα και σε... Ιερούς Κανόνες!

Μια τέτοια προσπάθεια "στήριξης" προσωπικών πρακτικών σε Ιερούς Κανόνες θα αποκρούσουμε στο παρόν άρθρο, γιατί θεωρούμε εντελώς εσφαλμένη την "εξαγωγή" και "εφαρμογή" των δικών μας ανασφαλειών σε τρίτους, αλλά και την "παρερμηνεία" ως μέθοδο αποφυγής... "παρερμηνειών"!

Ένας Ιερός Κανόνας που παρεμηνεύεται

Ο Ιερός Κανόνας που χρησιμοποιούν οι (υπέρ το δέον) προσεκτικοί μας αδελφοί, για να κατοχυρώσουν όχι απλώς τη μη αποδοχή, αλλά και τη μη "αποτόλμηση" καινοφανών ερμηνειών, είναι ο Κανόνας 19 της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου που λέει τα εξής:

"...πάντα τον κλήρον και τον λαόν εκδιδάσκειν τους της ευσέβειας λόγους, εκ της θείας γραφής αναλεγομένους τα της αληθείας νοήματα τε, και κρίματα, και μη παρεκβαίνοντας τους ήδη τεθέντας όρους, ή την εκ των θεοφόρων Πατέρων παράδοσιν... και ει γραφικός ανακινηθείη λόγος, μη άλλως τούτον ερμηνευέτωσαν, ή ως αν οι της εκκλησίας φωστήρες, και διδάσκαλοι, δια των οικείων συγγραμμάτων παρέθεντο..."

Μας λένε λοιπόν, ότι δήθεν "βάσει αυτού του κανόνα, δεν έχουμε δικαίωμα να ερμηνεύουμε την Αγία Γραφή, αν αυτό που λέμε, δεν έχει ειπωθεί πρώτα από τους αγίους Πατέρες"!!!

Φυσικά όποιος διαβάσει τον κανόνα αυτόν προσεκτικά και γνωρίζει γραμματική, θα διαπιστώσει ότι ο Κανόνας αυτός, όχι μόνο δεν λέει κάτι τέτοιο, αλλά και η ίδια η σύλληψη μιας τέτοιας ερμηνείας του κανόνα, πάσχει από πλήθος λογικών αντιφάσεων!

Τα λάθη της παρερμηνείας του Ιερού αυτού Κανόνα

Ας δούμε λοιπόν τα λάθη του συλλογισμού αυτού, που προσπαθεί να στηρίξει στον ανωτέρω κανόνα τη φοβία κάποιων Χριστιανών για την ερμηνεία της Αγίας Γραφής, και κυρίως να την επιβάλλει και στους άλλους:

1) Ο Ιερός Κανόνας, μιλάει για "ΟΡΟΥΣ" (για όρια) που τέθηκαν από αγίους Πατέρες, και ότι δεν πρέπει να παραβαίνονται αυτά τα ΟΡΙΑ. ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΟΡΙΑ όμως αυτά, υπάρχει πλήρης (και επιβαλλόμενη) ελευθερία για ερμηνεία των Γραφών. Δεν υπάρχει απαγόρευση κάθε ερμηνείας, αλλά απαγόρευση ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ με τους ήδη τεθέντες όρους.

2) Μιλάει για "τους της ευσέβειας λόγους" και "τα της αληθείας νοήματα τε, και κρίματα", και όχι για επιστημονικές πληροφορίες, που είναι δυνατόν να συμπληρωθούν από τα τεκμηριωμένα πορίσματα της σύγχρονης επιστήμης. Ο Ιερός αυτός Κανόνας, μιλάει ΕΙΔΙΚΑ για ζητήματα σωτηρίας και κρίσεως.

3) Μιλάει για πράγματα που ΗΔΗ έχουν τεθεί ("ήδη τεθέντας") ως "όρια" από τους Αγίους Πατέρες, και δεν λέει σε καμία περίπτωση ότι πρέπει να περιμένουμε να κάνει μια ερμηνεία κάποιος άγιος Πατέρας, για να την υιοθετήσουμε κι εμείς. Και μιλάει και για "ανα-κίνηση" (ξανα-κίνηση) θεμάτων, εφ' όσον στο παρελθόν έχουν ήδη κανονισθεί. Το να εφαρμόζει λοιπόν κάποιος τον κανόνα αυτόν σε ένα ΚΑΙΝΟΦΑΝΕΣ θέμα, (π.χ. κοσμολογικό, βιολογικό, γενετικό, κλπ), είναι παραποίηση και παρερμηνεία του κανόνα.

4) Όταν ο Κανόνας λέει: "μη άλλως τούτον ερμηνευέτωσαν", δεν μιλάει για τη "μέθοδο" που τον ερμήνευαν οι άγιοι Πατέρες, αλλά γι' αυτή καθεαυτή την ερμηνεία, όπως εξάγεται από το συμφραζόμενο. Γιατί οι παρερμηνευτές του παρόντος κανόνα, λένε και αυτό, ότι δήθεν επειδή οι άγιοι Πατέρες ερμηνεύουν δια άλλων προγενέστερων αγίων Πατέρων ένα ζήτημα, ΜΟΝΟ με τη χρήση προγενέστερων αγίων Πατέρων έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε κι εμείς, γιατί αυτή η είναι η "μέθοδος" που χρησιμοποιούσαν, και βάσει (δήθεν) του κανόνα αυτού, δεν επιτρέπεται άλλη μέθοδο, χωρίς χρήση άλλων Πατέρων.

5) Άλλωστε, ακόμα και αν δεχόμασταν την ανωτέρω παρερμηνεία περί του "τρόπου" των προγενεστέρων αγίων Πατέρων, παρατηρούμε σαφέστατα, ότι ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΑΝ ΠΑΝΤΟΤΕ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΟΥΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ, αλλά όταν δεν διέθεταν (ή δεν γνώριζαν, ή διαφωνούσαν) με προγενέστερες ερμηνείες, ερμήνευαν πρωτογενώς και ελεύθερα ένα κείμενο, πάντοτε όμως παραμένοντας μέσα στα πλαίσια (στα όρια) της Ορθόδοξης Παράδοσης. Συνεπώς, ακόμα και "ο τρόπος" των Αγίων Πατέρων, είναι διαφορετικός από τον ισχυρισμό των παρερμηνευτών του Ιερού αυτού Κανόνα. Και είναι ο τρόπος αυτός, σύμφωνος με "τον τρόπο" της παρούσας ιστοσελίδας, που μένοντας ΠΑΝΤΟΤΕ μέσα στα όρια της Ορθόδοξης διδασκαλίας, δεν κωλύεται να ερμηνεύσει καινοφανή ζητήματα που δεν ερμηνεύτηκαν στο παρελθόν, υπό το φως της σύγχρονης επιστήμης.

6) Η λέξη: "ερμηνεία", ("μη άλλως τούτον ερμηνευέτωσαν"), σημαίνει πρώτιστα την ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ενός κειμένου. Συνεπώς, εάν δεν θέλουμε να ερμηνεύσουμε την Αγία Γραφή, ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΝ ΝΑ ΤΗ ΔΙΑΒΑΣΟΥΜΕ, γιατί στη σκέψη μας ΠΑΝΤΟΤΕ (θέλοντας και μη), κάνουμε ερμηνεία του νοήματος που διαβάζουμε! Και επειδή ΚΑΝΕΝΑΣ δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ΟΛΑ όσα έχουν πει οι άγιοι Πατέρες για το κάθε χωρίο της Αγίας Γραφής, θα έπρεπε να μη τη διαβάσει κανείς, αν πρώτα δεν έχει διαβάσει ΟΛΟΥΣ τους Αγίους Πατέρες!

7) Στο σημείο αυτό, μας εφιστούν την προσοχή, ότι ο Κανόνας μιλάει για "διδασκαλία" σε άλλους, ("εκδιδάσκειν"), και όχι για απλή ερμηνεία δική μας, που την κρατούμε για τον εαυτό μας. Σε αυτό έχουμε να παρατηρήσουμε, α) ότι ο κανόνας έχει δύο σκέλη, και μόνο το πρώτο μιλάει για διδασκαλία σε τρίτους, και β) ότι ακόμα και έτσι αν είναι, άραγε θα ήταν λογικό να υποθέσουμε, ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για τη σωτηρία των άλλων, και απρόσεκτοι για τη δική μας σωτηρία, ερμηνεύοντας με μη αποδεκτό τρόπο κάτι για τον εαυτό μας; Συνεπώς, εάν υπάρχει λόγος προσοχής στο θέμα αυτό, υπάρχει ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μας πρώτα.

8) Εάν ο κανόνας είχε εφαρμογή μόνο για την ερμηνεία της Αγίας Γραφής, και όχι ΚΑΙ για τα άλλα Θεόπνευστα συγγράμματα, όπως είναι ο ίδιος ο 19ος Ιερός Κανόνας που εξετάζουμε, θα αποτελούσε υποτίμηση της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου που τον όρισε, και κατ' επέκτασιν της Θεοπνευστίας του Συνοδικού Θεσμού. Συνεπώς, εάν ο Ιερός αυτός Κανόνας είναι εξ ίσου Θεόπνευστος με τα κείμενα της Αγίας Γραφής, τότε ΠΩΣ τον (παρ)ερμηνεύουν οι άνθρωποι αυτοί, και μάλιστα αντί να κρατούν αυτή την παρερμηνεία για τον εαυτό τους, τη διδάσκουν και σ' εμάς; Εάν λοιπόν κάποιος, για να ερμηνεύσει κάτι Θεόπνευστο, είναι αναγκασμένος (κατά τον ισχυρισμό αυτόν) να χρησιμοποιήσει συγγράμματα προγενεστέρων αγίων Πατέρων, τότε ποιο σύγγραμμα έχουν να μας επιδείξουν αυτοί που τον ερμηνεύουν έτσι, το οποίο να τον ερμηνεύει με τον ίδιο τον δικό τους τρόπο; Γιατί δεν υπακούουν στην ίδια τη δική τους ερμηνεία των Ιερών Κανόνων, και δεν μας δείχνουν πρώτοι αυτοί κείμενα Πατέρων που να τον ερμηνεύουν με τον τρόπο που θέλουν;

9) Και ακόμα και αν μας έδειχναν τέτοια φωτισμένα κείμενα, τότε πώς θα τολμούσαν να τα ερμηνεύσουν και εκείνα, χωρίς φωτισμένα κείμενα άλλων αγίων Πατέρων; Είναι προφανής η αντιφατικότητα και ο φαύλος κύκλος αυτής της αυθαίρετης ερμηνείας, που αυτο-αναιρείται!

10) Πέραν όλων αυτών, πώς είναι δυνατόν ένας Ιερός Κανόνας, να περιορίζει την παράδοση της Εκκλησίας ΜΟΝΟ στα συγγράμματα των αγίων Πατέρων, και όχι και στην ΖΩΝΤΑΝΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ της Εκκλησίας; Γιατί εάν ζητούσε κατ' ανάγκην μόνο κείμενα, για το κάθε τι που ερμηνεύουμε, τότε θα παραγνώριζε την αξία της Προφορικής Ιεράς Παράδοσης της Εκκλησίας, που μεταδίδεται ΚΑΙ από Ανάδοχο σε Νεοφώτιστο!

11) Μας λένε ότι "μόνο όσοι βρίσκονται στον φωτισμό και στη Θέωση έχουν δικαίωμα να ερμηνεύουν την Αγία Γραφή". Μα αν είναι αυτό αλήθεια, τότε πώς οι ίδιοι ερμηνεύουν τον Ιερό αυτό κανόνα; Θέλουν να μας πουν ότι οι ίδιοι βρίσκονται στον φωτισμό;

12) Εάν μόνο άγιοι ερμηνεύουν τα Ιερά Κείμενα, τότε πρέπει οι άγιοι Πατέρες που έκαναν αυτές τις ερμηνείες, να είχαν συνείδηση της αγιότητάς τους! Αλλά άγιος που λέει ότι είναι άγιος, ΨΕΥΔΕΤΑΙ! Γιατί πάσχει από έλλειψη ταπείνωσης! Και αφού οι άγιοι Πατέρες ερμήνευσαν πρωτογενώς τα Ιερά Κείμενα, τότε το έκαναν ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥΣ. Αυτό σημαίνει, ότι ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΑΝ στο αξίωμα ότι δήθεν "μόνο άγιοι έχουν το δικαίωμα να ερμηνεύουν τα Ιερά Κείμενα"! Και το παράδειγμά τους και τον τρόπο τους ακολουθούμε, χωρίς να είμαστε άγιοι, όπως κι αυτοί δεν θεωρούσαν κάτι τέτοιο ως αναγκαία συνθήκη.

13) Αν και είναι σωστό το να δίνουμε μεγαλύτερη προσοχή και αξία στις ερμηνείες εκείνων που η Εκκλησία κατονόμασε ως αγίους Πατέρες, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Θεός δεν είναι ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ να δίνει σωστή κατανόηση ή ερμηνεία, ή αποκάλυψη ΣΕ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ Εκείνος θελήσει! Γιατί όταν, ακόμα και στον Ναβουχοδονόσορα, έναν ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΗ βασιλιά, (Δανιήλ 2: 28), έδωσε προφητεία για τα μέλλοντα, και όταν σαφέστατα δίνεται μέρος φωτισμού σε ΚΑΘΕ άνθρωπο της γης, βαπτισμένο ή αβάπτιστο, (Ιωάννης 1: 9), πολύ δε περισσότερο θα μπορούσε να δώσει (και δίνει) σε έναν βαπτισμένο Χριστιανό, που ζητάει να κατανοήσει τα Ιερά Κείμενα (Ματθαίος 7: 7-11). Γι' αυτό και οι ερμηνεύοντες με αυτόν τον απόλυτο τρόπο τον Ιερό αυτό Κανόνα, καλά θα κάνουν να προσέξουν στον λόγο της Αγίας Γραφής: "το Πνεύμα μη σβέννυτε, προφητείας μη εξουθενείτε" (Α΄ Θεσσ. 5: 19-20). Γιατί "το Πνεύμα όπου θέλει πνει" (Ιωάννης 3: 8), και δεν δεσμεύεται από κανόνες. Και πού γνωρίζεις, εάν ο Θεός θελήσει να δώσει μια ορθή ερμηνεία σε άνθρωπο που γνωρίζει ότι είναι ανάξιος, για να μην υπερηφανευθεί αν του τη δώσει σε περίοδο που έχει Φωτισθεί; Γιατί κι αυτό έχει συμβεί. Ή μήπως θα περιορίσουμε τον Θεό;

14) Το να ερμηνεύει κάποιος ΜΟΝΟ όταν γνωρίζει όλα όσα είπαν οι άγιοι Πατέρες για ένα θέμα, είναι εντελώς ανεφάρμοστο. Γιατί ΚΑΝΕΙΣ δεν γνωρίζει όλα όσα είπαν οι άγιοι Πατέρες. Συνεπώς, καλά θα κάνει να ερευνά τι είπαν οι άγιοι Πατέρες, αλλά να ερμηνεύει με βάση τα όσα ήδη γνωρίζει. Διαφορετικά, δεν πρέπει ΠΟΤΕ να ερμηνεύσει τίποτα, και να μη διαβάσει ποτέ τίποτα. Και τότε, αλλοίμονο στους αγράμματους!

15) Τέλος, (για να αναφέρουμε μόνο τα βασικά σημεία), το να ζητάει κάποιος ΓΙΑ ΟΛΑ όσα ερμηνεύονται γραπτά κείμενα αγίων Πατέρων, δεν διαφέρει από τον Προτεστάντη εκείνον, που ζητάει για όλα να βλέπει εδάφια στην Αγία Γραφή, (αν και ο ίδιος αυτή του την εμμονή αδυνατεί να τη δείξει από την Αγία Γραφή!). Ερμηνεύοντας με αυτόν τον εσφαλμένο τρόπο τον Ιερό Κανόνα της Εκκλησίας που εξετάζουμε, όχι μόνο πέφτουμε στις ανωτέρω αντιφάσεις, αλλά επιπλέον γινόμαστε και Χριστιανοί του Γράμματος και όχι του Πνεύματος! Κάνουμε την πίστη μας ΝΕΚΡΟ ΓΡΑΜΜΑ, απολίθωμα του παρελθόντος, που πρέπει να περνάει κατ' ανάγκην μέσα από αρχαία κείμενα, λες και ο Θεός είναι νεκρός, και έπαψε να φωτίζει και να καθοδηγεί τα μέλη της Εκκλησίας Του, ακόμα και τα πιο ανάξια! Γιατί κι αυτό είναι γραμμένο για τους Χριστιανούς, ότι "η ικανότης ημών εκ του Θεού, ος και ικάνωσεν ημάς διακόνους καινής διαθήκης, ου γράμματος, αλλά πνεύματος· το γαρ γράμμα αποκτείνει, το δε πνεύμα ζωοποιεί" (Β΄ Κορινθίους 3: 5,6). Και "νυνί δε κατηργήθημεν από του νόμου, αποθανόντες εν ω κατειχόμεθα, ώστε δουλεύειν ημάς εν καινότητι πνεύματος και ου παλαιότητι γράμματος" (Ρωμαίους 7: 6).

Συνοψίζοντας

 Στο βαθμό που δεν παραβιάζονται οι ΗΔΗ ΤΕΘΕΝΤΕΣ ΟΡΟΙ, κάθε Χριστιανός μπορεί να ερμηνεύει την Αγία Γραφή, αλλά και τα λοιπά κείμενα των αγίων πατέρων.

Άλλωστε, δεν υπάρχει ανάγνωση κειμένου χωρίς ΕΡΜΗΝΕΙΑ του. Κάθε λέξη που διαβάζουμε (ως γράμμα), έχει και την ερμηνεία της στο μυαλό μας. Και τον Κανόνα 19 της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου που παραθέτουν ορισμένοι, ΤΟΝ ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ μέσα στο μυαλό τους για να τον καταλάβουν.

Δεν Προτεσταντίζει όποιος ερμηνεύει την Αγία Γραφή στα πλαίσια της Ιεράς Παραδόσεως, αλλά όποιος ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ τα όρια που έθεσαν οι άγιοι Πατέρες. Το ζήτημα δεν είναι αν ερμηνεύουμε κάτι. Το ζήτημα είναι ΑΝ ΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ. ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΠΟΥ ΤΕΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ!!! Γιατί ενώ ΟΛΟΙ μπορούν να ερμηνεύουν μέσα σε αυτά τα όρια, ΤΑ ΙΔΙΑ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΑ ΘΕΤΟΥΝ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ! ΚΙ ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ.

Ν. Μ.