Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Επιστροφή στην Κεντρική σελίδα

Παπισμός και Οικουμενισμός

 

«ΦΩΣ ΙΛΑΡΟΝ»

Εκφώνηση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου
 

Έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο Georgetown, Washington, DC
την 21η Οκτωβρίου 1997.

Αναδημοσίευση σε μετάφραση από: http://www.geocities.com

Μια ενδιαφέρουσα ομιλία του Παναγιωτάτου Πατριάρχου Βαρθολομαίου, στην οποία εξηγεί πως ο τρόπος ύπαρξης  της Ορθόδοξης Καθολικής του Χριστού Εκκλησίας είναι ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ από αυτόν της αιρετικής δύσης (δηλ του Παπισμού και του Προτεσταντισμού) και όχι απλά μία ακόμα φιλοσοφία. Η Δύση θα πρέπει να φτάσει σε αυτόν τον οντολογικά διαφορετικό τρόπο ύπαρξης των Ορθοδόξων πριν από οποιαδήποτε ένωση.

Θεοφιλέστατοι, Εξοχώτατοι και Πανοσιολογιώτατοι, πάτερ Ο'Ντόνοβαν, Κύριε Πρόεδρε του Πανεπιστημίου αυτού, αγαπητά εν Κυρίω τέκνα:

Είναι ιδιαίτερη αυτή η τιμή που απονέμεται στην Ταπεινότητά μου από το διακεκριμένο αυτό Πανεπιστήμιο, του Επίτιμου Δόκτωρος. Είναι μια ευκαιρία για μας, να προσεγγίσουμε αλλήλους και να επικοινωνήσουμε με πνεύμα αδελφοσύνης. Αν και δηλώνουμε πως λατρεύουμε τον Ένα και Αυτόν Κύριον Ιησούν Χριστόν, του Οποίου φέρουμε το όνομα ως Χριστιανοί, παρά ταύτα, αναζητούμε από κοινού τις αιτίες της αποκλίσεώς μας.

Στο απώτερο παρελθόν, μεγάλες προσπάθειες είχαν γίνει και από τις δύο πλευρές, προκειμένου να αποδείξουν – και κινούμενες από διαφορετικό πνεύμα – πως η κάθε πλευρά έχει κρίνει την άλλη ως αποκλίνουσα από την αληθινή πίστη.

Αυτή η βαθειά ριζωμένη πεποίθηση της απόκλισής μας, μας έχει οδηγήσει σε μία χιλιετία χωριστών και αυτόνομων διαδρομών. Διαπιστώνουμε, όχι με απρόβλεπτη έκπληξη, αλλά ούτε και με αδιαφορία, πως πράγματι η απόκλιση μεταξύ μας συνεχώς αυξάνεται, και το τελικό σημείο στο οποίο προβλεπόμενα μας οδηγεί του καθενός ο δρόμος είναι όντως διαφορετικό.

Η καρδιά μας επιθυμεί όπως ξανα-αναζητήσουμε τα κοινά μας θεμέλια και το αρχικό σημείο έναρξης το οποίο μοιραζόμαστε. Ώστε έτσι, αναδρομικά, να μπορέσουμε να ανακαλύψουμε το σημείο και τους λόγους της αποκλίσεώς μας, που μας οδήγησε στους διαφορετικούς δρόμους, και να κατορθώσουμε, με το να αίρουμε το φταίξιμο, να προχωρήσουμε από εκείνη την στιγμή και μετά στον ίδιο δρόμο, που θα οδηγεί στον ίδιο, κοινό στόχο.

Βεβαίως το πρόβλημά μας δεν είναι ούτε γεωγραφικό, ούτε προσωπικής αποξένωσης. Ούτε είναι και πρόβλημα οργανωτικών δομών, ή δικαιοδοτικών διευθετήσεων. Ούτε είναι πρόβλημα εξωτερικής υποχώρησης, ούτε είναι περί απορρόφησης ατόμων και ομάδων. Είναι κάτι πολύ βαθύτερο και ουσιαστικότερο.

Ο τρόπος με τον οποίον υπάρχουμε έχει γίνει οντολογικά διαφορετικός. Αν δεν επιτύχουμε την οντολογική μας μεταμόρφωση και μεταβολή προς ένα κοινό μοντέλο ζωής, όχι μόνο στην μορφή αλλά και στην ουσία, η ενότητα και η συν αυτή επίγνωση καθίστανται αδύνατες.

Κανείς δεν αγνοεί το γεγονός ότι το μοντέλο για όλους μας είναι το Πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Αλλά ποιο μοντέλο; Κανείς δεν αγνοεί το γεγονός ότι η ενσωμάτωση με Αυτόν επιτυγχάνεται μέσα στο Σώμα Του – την Εκκλησία. Αλλά η Εκκλησία ποίου;

Εξ αιτίας των ποικίλων απαντήσεων στα βασικά αυτά ερωτήματα, βαδίσαμε σε αποκλίνουσες πορείες. Αυτό είναι εύκολα κατανοητό και αναπόφευκτο. Διότι, είτε το αντιλαμβανόμαστε, είτε όχι, η ύπαρξή μας είναι οντολογικά διαμορφωμένη εν συμφωνία και εν αρμονία με τον έσω κόσμο μας.

Σύμφωνα με την περιγραφή του Κυρίου στο Κατά Ματθαίον 15:11, δεν είναι εκείνο που εισέρχεται στο στόμα που μαγαρίζει τον άνθρωπο, αλλά εκείνο που εξέρχεται του στόματός του. Αυτό σημαίνει πως η ουσία μας βρίσκεται σε συνεχή μεταβολή (Προς Ρωμαίους 12:2, Προς Κορινθίους Β’ 3:18) με την ανανέωση του νοός σου, και εντός της αντικατοπτριζόμενης δόξας του Κυρίου.

Μια χαρακτηριστική λεπτομέρεια, που δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς ιδιαίτερη προσοχή όπως είναι καταγεγραμμένη στην Παλαιά Διαθήκη, είναι πως ο Ιακώβ κατάφερε το ποίμνιό του να γεννά ποικιλόχρωμα αρνιά, με το να τοποθετεί μπροστά τους ποικιλόχρωμα ραβδιά (Γένεσις 30:37-43). Με παρόμοιο τρόπο, ο Απόστολος Παύλος γράφοντας στους Κορινθίους τους λέγει πως μεταμορφωνόμαστε στην ομοιότητα της εικόνας της δόξης του Κυρίου, την οποία αντικατοπτρίζουμε εμείς. Συνεπώς, την δόξα του Κυρίου που εμείς βλέπουμε σαν μέσα από καθρέφτη, είναι εκείνο που μας μεταμορφώνει. Με την δόξα αυτή ομοιωνόμαστε. Η αντανάκλαση της θείας δόξης μας επαναδημιουργεί ή μας ξαναδιαμορφώνει σε κάτι άλλο ή διαφορετικό κατά την ουσία, απ’ ότι ήταν η προηγούμενη φύση μας. Έτσι, η μεταμόρφωση σε εικόνα του Κυρίου και σε εικόνα του Σώματός Του γίνεται η θεμελιώδης επιδίωξη της ζωής μας, κάτι που επιτυγχάνεται ουσιαστικά με την παρέμβαση του Αγίου Πνεύματος.

Συνεπώς, δεν πρέπει να απασχολούμεθα με αργούς λόγους ή να συζητούμε διανοουμενίστικες ιδέες που δεν επηρεάζουν τις ζωές μας. Πρέπει να συζητούμε για την ουσία του όντως Όντος, με Τον Οποίον επιζητούμε να αφομοιωθούμε με την χάρη του Θεού, και, λόγω ανεπάρκειας της ανθρώπινης ορολογίας, το ονομάζουμε αυτό «εικόνα της δόξης Κυρίου». Βάσει αυτής της εικόνας, και του καθ’ ομοίωσιν της εικόνας αυτής, γινόμαστε συμμέτοχοι της θείας φύσεως (Β’ Επιστολή Πέτρου 1:4). Αλλάζουμε πραγματικά, αν και ούτε η γη, ούτε φωνή, ούτε καμία συνήθεια δεν μας διακρίνει από την υπόλοιπη ανθρωπότητα. (Εις Διόγνητον Β’, Ελλην.Πατρολογία P.G. 2,1173]

Η αλλαγή αυτή, η οποία μας μεταφέρεται από την δεξιά χείρα του Υψίστου, παραμένει κρυφή, μυστική και μυστήρια σε πολλούς. Και έτσι, μια ζωή που κατευθύνεται προς Αυτόν ονομάζεται μυστηριακή. Όσα οδηγούν στην Θεία Χάρη ονομάζονται Μυστήρια. Η ολοκληρωτική αλλαγή, και της γλώσσας και του νοός, είναι πέρα από κάθε κατανόηση και όταν κατευθύνεται από τον Θεό, οδηγεί σε ανείπωτα μυστήρια.

Όμως, η αλλαγή της ουσίας του ανθρώπου – η θέωση δια της Χάριτος – είναι ένα απτό γεγονός για κάθε Ορθόδοξο πιστό.

Η Χάρις δεν αποκτάται μόνο μέσω των μεταμορφωμένων λειψάνων των αγίων – κάτι που είναι εντελώς ανεξήγητο χωρίς την αποδοχή του θείου στοιχείου. Η Χάρις ακτινοβολεί και από τους ζώντες Αγίους οι οποίοι είναι όντως καθ’ ομοίωσιν του Κυρίου (Κατά Λουκάν 8:46). Η μεταμόρφωση αυτή αποκτάται επίσης δια του αγίου Βαπτίσματος, το οποίο -Θεία Χάριτι- μεταβάλλει τον νεοφώτιστο. Η μεταμόρφωση αυτή κατανοείται και γίνεται αντιληπτή μόνο με τις αισθήσεις εκείνων που έχουν βαπτισθεί και που είναι επιδεκτικοί σ’ αυτήν, χωρίς καμία εξωτερική παρότρυνση. Σύμφωνα με την αξιόπιστη μαρτυρία πιστών Χριστιανών, η Θεία Χάρις μπορεί να εμποτίσει ακόμα και το άψυχο. Και αυτό επίσης διακρίνεται από εκείνους που έχουν ευαισθησία και καθαρή καρδιά. Η Θεία Χάρις μπορεί επίσης να αποκτηθεί με την παρουσία των Αγίων που έχουν επηρεάσει και αγιάσει και έως ένα βαθμό μεταμορφώσει, φυσικά αντικείμενα και τόπους.

Συνεπώς, ο Ορθόδοξος Χριστιανός δεν ζει σε ένα τόπο θεωρητικών και ιδεατών συζητήσεων, αλλά μάλλον σε ένα τόπο ουσιαστικού και εμπειρικού βιώματος και πραγματικότητας, όπως επιβεβαιώνεται από την Χάρη εντός της καρδίας (Προς Εβραίους 13:9). Η Χάρις αυτή δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, ούτε με την λογική ή την επιστήμη, ή οποιοδήποτε άλλο είδος ισχυρισμού.

Η δική μας αντίληψη για την Αγία Παράδοση κινείται επί της ιδίας βάσης. Η Αγία Παράδοση για τον Ορθόδοξο Χριστιανό δεν είναι απλώς μια συλλογή διδαχών, κειμένων έξω από τις Άγιες Γραφές, στηριζόμενα πάνω στην προφορική παράδοση εντός της Εκκλησίας. Είναι και αυτό, αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Πρωτίστως είναι μια ζώσα και ουσιαστική μετάδοση ζωής και χάριτος, ήτοι, πρόκειται για μια ουσιαστική και απτή πραγματικότητα, η οποία διαδίδεται από γενεά σε γενεά, εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτή η μετάδοση της Πίστεως, σαν την κυκλοφορία του ζωτικού χυμού από τον κορμό του δέντρου στο κλαδί – από το σώμα στα μέλη του σώματος – από την Εκκλησία στον πιστό – προϋποθέτει να είναι κανείς εμβολιασμένος στο καρπερό ελαιόδεντρο (Προς Ρωμαίους 11:23-25), να είναι ενσωματωμένος στο Σώμα (Προς Ρωμαίους 12:5, Προς Κορινθίους Α’ 10:16-17, 12:12-27).

Το να γίνει κανείς μέλος της Εκκλησίας δεν σημαίνει πράξη καταγραφής ενός ατόμου ως μέλος μιας ομάδας, αλλά αποτελεί την πραγματική αναγέννηση του ατόμου αυτού σε ένα νέο κόσμο, τον κόσμο της Χάριτος. Από εκείνη την στιγμή και μετά, εκείνος ή εκείνη τρέφεται και αναπτύσσει ένα νέο σώμα το οποίο είναι από διαφορετική ουσία από το σαρκικό σώμα, και είναι ενωμένο με το Σώμα του Χριστού δια του Βαπτίσματος.

Ο σχετικός βαπτιστικός ύμνος «Όσοι εν Χριστώ εβαπτίσθητε, Χριστώ ενεδύσασθε» δεν είναι απλώς ένας συμβολισμός ή μια ποιητική αλληγορία. Είναι ένα αληθινό γεγονός, το οποίο επιφέρει αλλαγή στην ουσία του ανθρώπινου όντος.

Όσοι έχουν βαπτισθεί σε νηπιακή ηλικία, των οποίων οι γονείς τους εμβολίασαν στο σώμα της Εκκλησίας, αδυνατούν να εκφράσουν με λόγια την αλλαγή που έλαβε χώρα μέσα τους, όμως την νοιώθουν. Εκείνοι όμως που παρίστανται την στιγμή του βαπτίσματος και που έχουν καθαρή καρδιά, βλέπουν την Θεία Χάρη που τους περιστοιχίζει.  Όσοι βαπτίζονται σε πιο ώριμη ηλικία, και έχοντες βάθος πίστεως, μπορούν να περιγράψουν το συναίσθημα απελευθέρωσης, όταν αποτάσσονται τον Σατανά και συντάσσονται τω Χριστώ.

Αυτή η οντολογική θεώρηση της εν Χριστώ ζωής συμπεριλαμβάνει ένα σημαντικό στοιχείο της εμπειρίας της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η ακτινοβολία του φωτός της φωτίζει κάθε πτυχή της εκκλησιαστικής και προσωπικής ζωής μας μέσα στην Εκκλησία, και καταργεί την ανάγκη για ανόητες απορίες. Ο ίδιος ο Κύριος κρούει την θύρα, και ζητά να Του ανοίξουμε την θύρα ολόκληρου του είναι μας, για να εισέλθει και να μοιραστεί τον άρτο μαζί μας. Αυτό είναι το θεμελιώδες ζήτημα και θέση για εμάς ως Ορθοδόξους. Κατανοώντας αυτό, μας ανοίγεται η θύρα της επικοινωνίας και κάνει εφικτό τον διάλογο.

Η ίδια οντολογική θέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας φέρνει ενώπιον των δύσκολων ζητημάτων που υπάρχουν.

Ας εξετάσουμε μερικά:

Σχετικά με το Δόγμα, η Ορθόδοξη Εκκλησία διατηρεί μια φαινομενικά αντίθετη θέση. Από την μία, η Ορθοδοξία ποτέ δεν άρχισε κανένα δογματικό διάλογο και από την άλλη, η Εκκλησία ποτέ δεν παραμέλησε κανένα. Και επιτρέψτε μου να εξηγήσω γιατί.

Όπως είπαμε, ο Ορθόδοξος πιστός αναμένει και επιθυμεί να γίνει το αντικατόπτρισμα της δόξης του Θεού, και δια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος γίνεται εικόνα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Με άλλα λόγια, επιθυμεί να γνωρίσει άμεσα το ένα Πρόσωπο της Τριάδος, τον Ιησού Χριστό, και δι Αυτού, τα έτερα δύο – το απρόσιτο Πρόσωπο του Πατρός, και, δια μόνου του Υιού, το Πρόσωπο του Αγίου Πνεύματος. Ο Ορθόδοξος Χριστιανός στοχεύει προς την καθαρότητα της καρδίας για την επίσκεψη της Χάριτος, και, έχοντας πληρωθεί, μπορεί μετά να αντικρύσει την πολυπόθητη δόξα του Θεού. Έχοντας τοιουτοτρόπως μεταμορφωθεί, από δόξαν εις δόξαν, ο Ορθόδοξος Χριστιανός πλησιάζει τον Θεό.

Κατά το πνευματικό αυτό ταξίδι, ο οποιοσδήποτε δογματικός ορισμός της έκφανσης του Κυρίου και του Σώματός Του –της Εκκλησίας- δεν είναι απαραίτητη, καθ’ ότι ο έμπειρος οδηγός μας ανά πάσα στιγμή μας προφυλάσσει από την πλάνη, και μας επιτρέπει να αποδεχθούμε την Δόξα Κυρίου σε οποιαδήποτε μορφή και αν λάβει. Έτσι, το να βιώνει κανείς το Δόγμα της Εκκλησίας δεν είναι κάτι που διδάσκεται μέσω διανοητικών διδαχών, αλλά μαθαίνεται δια του παραδείγματος Εκείνου, ο Οποίος δια της Ενσάρκωσης ενώθηκε με εμάς. Στο σημείο αυτό, το δόγμα είναι ζωή και η ζωή είναι έκφραση του δόγματος. Πάντως, η απλή θεωρητική συζήτηση περί του νοήματος της ζωής και του δόγματος είναι περιττή.

Παρά ταύτα, ο πονηρός αντίπαλος του ανθρώπου προσπαθεί να παρεμβάλλει ανάμεσα στον φωτισμένο πιστό και την φωτιστική δόξα το δικό του διαστρεβλωτικό φίλτρο, ήτοι, μια διδαχή, μια ψευδή δόξα, ώστε να μπορέσει να εξαπατήσει τον πιστό να τα θεωρεί όλα ίδια. Στην περίπτωση αυτή, η Εκκλησία –σαν καλός ποιμήν- σπεύδει να οδηγήσει τον πιστό στην ορθή δόξα. Ολόκληρο το σώμα της Εκκλησίας εγείρεται και προειδοποιεί σθεναρά πως το εν λόγω δόγμα είναι ψεύτικο και πως αν το ενστερνισθούμε, θα μας χωρίσει από την αληθινή δόξα του Θεού, θα μας βγάλει από τον δρόμο, με κατάληξη να χάσουμε τον στόχο μας. Η Εκκλησία συνεπώς, για να προστατέψει τους πιστούς από την αστοχία αυτή, αντιμάχεται τις διαστρεβλώσεις της δόξας του Θεού, τις οποίες συνεχώς σπέρνουν τα πονηρά πνεύματα.

Κατά συνέπεια, αυτή η διαφορά στην δογματική θεωρία δεν προσφέρεται για συστηματική ανάλυση, επειδή μια συστηματική έκθεση της δογματικής θεωρίας αυτής μπορεί να κατανοηθεί μονάχα πνευματικά και θα μπορούσε να βλάψει την καθαρότητα της καθαρής θεωρίας που έχει ο πιστός η πρόθυμη πρόσληψη όλων των διαστρεβλώσεων. Δηλαδή, την άμεση εμπειρική και ζώσα γνώση της μόνης αληθούς δόξης του Θεού, και όχι της επιστημολογικής απαρίθμησης πληθώρας ψευδών απομιμήσεων αυτής.  Αυτά συνοψίζονται με την αναγνώριση πως όσοι έχουν μια άμεση προσωπική γνώση του Κυρίου, η οποιαδήποτε περιγραφή Αυτού καθίσταται περιττή. Για όσους βρίσκονται στην οδό προς την γνώση αυτή αλλά ακόμα δεν την έχουν αποκτήσει, μια ορθή παρουσίαση των βασικών στοιχείων της Δόξης Του είναι χρήσιμη να την έχουμε, και ειδικά όσο χρειάζεται ώστε να μην εμπέσουν σε ψεύτικα πιστεύω.

Όσο για εκείνους που έχουν σκόπιμα επιλέξει να περιφρονήσουν την ορθή Δόξα του Κυρίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί την προτροπή του Αποστόλου Παύλου, η οποία λέει ότι μετά από την πρώτη και την δεύτερη μάταια νουθεσία ενός αιρετικού, να παραιτούμεθα (Προς Τίτον 3:10). Φυσικά δεν ισχύει για εκείνους που ζητούν με ταπεινότητα και φόβο (Α’ Επιστολή Πέτρου 3:15) τον λόγο που υπάρχει αυτή η ελπίδα μέσα μας. Συνεπώς, η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πάντοτε δεκτική για κάθε καλοπροαίρετο διάλογο, αλλά αρνείται να συμμετέχει σε μεθοδευμένους καυγάδες, επειδή πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να παρεξηγηθεί μέσα σε τέτοιο πλαίσιο.

Αν μας επιτρέπει ο χρόνος και η καλοσύνη σας, ας εξετάσουμε μια τέτοια περίπτωση, για να διακρίνετε καλύτερα την θέση μας.

Η φύση της Εκκλησίας, θεωρούμενη υπό το φως της Ορθοδόξου Πίστεως, είναι μια πραγματικότητα που αναγνωρίζεται πνευματικά και όχι περιγραφικά. Ο καθένας από εμάς γνωρίζει τα μέλη του σώματός του, όχι επειδή διδάχθηκε για αυτά, ή επειδή αυτά έχουν περιγραφεί λεπτομερώς από κάποιον. Τα γνωρίζει, με ένα ιδιαίτερο τρόπο, λόγω του άμεσου και ζωντανού δεσμού του με αυτά, ακόμα και αν δεν το κατανοεί αυτό επιστημονικά.

Η Εκκλησία είναι το σώμα μας. Εξ αιτίας της ύπαρξης της Κεφαλής της – του Κυρίου και Σωτήρος Ιησού Χριστού – προ πάντων των αιώνων και προ πάσης κτίσεως, η Εκκλησία συνυπάρχει μαζί Του προ πάντων των αιώνων. Η Εκκλησία δεν είναι κάποια φανταστική οντότητα, δεν είναι μια νομική οντότητα, μια απλή συγκέντρωση πιστών, ή ένα παγκόσμιο ίδρυμα ή δημιούργημα. Η Εκκλησία είναι ο Χριστός και όσους Εκείνος έχει επιλέξει, σε ένα σώμα, μαζί Του, δια παντός.

Η κατανόηση του τι σημαίνει αυτό, στο βαθμό που είναι δυνατόν, προϋποθέτει να βιώνουμε την πραγματικότητα αυτή ολοκληρωτικά. Δηλαδή, ό,τι έχουν ακουμπήσει τα χέρια μας σε σχέση με τον Λόγο της ζωής (Ιωάννης Α’ 1:1), χωρίς εξαίρεση, μια αίσθηση της ενότητας των πάντων εν Χριστώ, εν Ω τα πάντα εικάζονται, όχι πανθεϊστικά, αλλά Χριστολογικά.

Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα πως η οργάνωση, οι στόχοι, οι λειτουργίες, και όλες οι πλευρές της ζωής της Εκκλησίας δεν καθορίζονται από ανθρώπινη κρίση, αλλά από την αληθινή και άτρεπτη φύση της Εκκλησίας. Έτσι, η σταθερότητα τη Ορθοδόξου Εκκλησίας επί εκκλησιαστικών υποθέσεων κάθε είδους δεν είναι προϊόν κάποιας στενής αντίληψης, αλλά το φυσικό αποτέλεσμα της ζώσας εκκλησιαστικής εμπειρίας. Δεν ομιλούμε για κάποιο αντικείμενο, που υπόκειται στην ελεύθερη μεταχείριση από εμάς, αλλά για μια ύπαρξη που ανεξάρτητη από τις επιθυμίες μας και που κατευθύνεται από Εκείνον που κυβερνά τα πάντα και που μας ανέθεσε περιορισμένες ευθύνες ή λειτουργήματα. Το σημείο έναρξης της περιστασιακά παρεξηγημένης θέσης της Ορθοδόξου Εκκλησίας σε ό,τι αφορά εκκλησιολογικά ζητήματα ξαναεντοπίζεται μέσα στην ουσία αυτού του λειτουργήματος, μέσα σε αυτό το αληθινό σώμα που κατευθύνεται από την Κεφαλή του, τον Κύριο Ιησού Χριστό.

Αυτά, ως προς το θέμα αυτό.

Η ώρα περνά, και το θέμα δεν μπορεί να εξαντληθεί. Όμως, μέσα σε αυτά τα ολίγα λόγια αναμένεται η κρίση σας σε σχέση με τις σκέψεις μου για την ελπίδα μας – μια ελπίδα που αρχίζει από μια ζωντανή εμπειρία, παρά από μια διανοητική σύλληψη.

Σας ευχαριστούμε για την υπομονή σας και την προσοχή σας. Η αγάπη μας προς εσάς είναι θερμή. Ας μην επιτρέψετε την απλότητα των λόγων μου να θολώσει την κρίση σας ως προς την αλήθειά τους. Έχετε την δυνατότητα να κατανοήσετε τα λόγια του θείου Λόγου, δια της άρθρωσης ανθρωπίνων λόγων. Ας αφουγκραζόμαστε πάντοτε τους λόγους του θείου Λόγου, προκειμένου η Χάρις Του να είναι πάντοτε μαζί μας. Διότι αυτό είναι πράγματι η ευχή μας για εσάς.

Σας ευχαριστώ.

Δημιουργία αρχείου: 24-11-2006.

Τελευταία ενημέρωση: 24-12-2014.