Η αντιμετώπιση του πολέμου στην Εκκλησία, και ο Ορθόδοξος Πάπας Λέων

π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος

Οι Ούννοι κατεβαίνουν από την Γερμανία και την Γαλατία, περνούν τις Άλπεις, λεηλατούν το Μιλάνο και φτάνουν έξω από την Ρώμη. Ο αυτοκράτορας, η σύγκλητος και ο λαός παρέλυσαν από το φόβο και τον τρόμο τους. Δεν είχαν πολλές οικονομικές και στρατιωτικές δυνάμεις. Και προσέτρεξαν στον Λέοντα. Βλέπετε, τότε ο Λέων, ήταν επίσκοπος. Δεν ήταν κοσμικός άρχοντας όπως είναι ο Πάπας σήμερα στο Βατικανό. Ήταν επίσκοπος και προσέτρεξαν στον άγιο και του ζήτησαν να κάνει κάτι, να αναλάβει ό,τι μπορεί. Ήταν ανίσχυρος ο στρατός τους. Έβαλε τα άμφιά του ο Λέων και επικεφαλής πομπής ιερέων και διακόνων έψαλλαν ύμνους και πήγαν στον Αττίλα – που είχε στρατό και όπλα. Ο κλήρος της Ρώμης μπήκε ψάλλοντας, χωρίς όπλα φυσικά, ενδεδυμένοι ιερατικές στολές. Θαρρείς ότι πήγαιναν να λειτουργήσουνε – μια λειτουργία είναι κι αυτή, η λειτουργία που ξαφνιάζει όμως! Ο Αττίλας είχε μάθει να αντιμετωπίζει πολέμους και μόνο πολέμους μπορούσε να κάνει. Αυτό δεν το είχε φανταστεί. Περιβεβλημένος, λοιπόν, με τα ιερά άμφιά του, μαζί με τον κλήρο, ο άγιος ιεράρχης παρουσιάστηκε ενώπιον του Αττίλα. Και προς γενική έκπληξη, ο βάρβαρος αυτός, που τον αποκαλούσαν «μάστιγα του Θεού», επέδειξε βαθύτατο ιερό σέβας και λόγω του προσώπου του Λέοντος – κάτι ενέπνεε το πρόσωπό του – δεν δέχτηκε να μπει μέσα στη Ρώμη για χάρη του. Και τους επέβαλε μόνον ένα μικρό φόρο υποτελείας. Όταν οι στρατιώτες τον ρώτησαν για ποιο λόγο έδειξε τόση ασυνήθιστη επιείκεια, ο Αττίλας απήντησε ότι είδε στο πλευρό του Πάπα κάποιον απόστολο που λεγόταν Πέτρος, να κρατεί ξίφος στο χέρι του και να τον κοιτάζει με ύφος αυστηρό. Είναι τελείως διαφορετικά τα μεγέθη!

«Ούτοι εν άρμασι, ούτοι εν ίπποις, υμείς δε εν ονόματι Κυρίου επικαλεσόμεθα» (Ψαλ. ιθ΄/19, 8). Ναι, λοιπόν, η Εκκλησία είναι μέσα στο πόλεμο και είναι στην πρώτη γραμμή. Αρκεί να θέλει η Εκκλησία να είναι στην πρώτη γραμμή με τα δικά της όπλα. Όχι να παίξει το παιχνίδι των δυνατών και να πάρει τα δικά τους όπλα. Η Εκκλησία σε τέτοιες συρράξεις δεν παίζει το παιχνίδι κανενός, ούτε το εν όπλου αγώνος κανενός. Γιατί έχει άλλα μεγέθη, άλλα όπλα. Η Εκκλησία δεν χρησιμοποιείται ως αποκούμπι τέτοιες στιγμές για να βοηθήσει δευτερευόντως, απλώς, το μαχόμενο στρατό μας. Πάει μπροστά μ’ άλλο τρόπο αν θέλετε, να είναι μέσα στο πόλεμο, αλλά χωρίς τα όπλα που ξέρουμε. Είναι μια τρομερή απάντηση, αυτή του Λέοντος. Βλέπετε, ο Θεός έχει άλλα δεδομένα, άλλες παραστάσεις. Αυτά πάντοτε τα λέω και τα ξεχνάμε, τα απεμπολούμε, λέμε ότι δεν μπορεί να γίνει! Έγιναν δεκάδες φορές, γιατί να μην γίνει και τώρα; Αλλά, βλέπετε, η Εκκλησία είναι μόνο «προς χρήση», όταν χρειαστεί.

Ακόμη, βλέπετε και στη σκληρή Σοβιετική Ένωση των δεκάδων νεομαρτύρων, ειδικά από 1917-18 μέχρι το 1940-41 στον κίνδυνο της γερμανικής εισβολής των Ναζί, χάθηκε το σύστημα και απελευθέρωσε τη φωνή των χριστιανών και δέχτηκαν να μπούνε και οι κληρικοί μέσα στο στρατό, κ.τ.λ.. Κάτι κατάλαβαν κι αυτοί, ότι δεν γινόταν χωρίς αυτούς. Και δεν ξέρω τί είναι εκείνο που απέτρεψε την εισβολή μέσα στην ρωσική γη των Ναζί. Είναι απλώς το θαύμα; Είναι η αδύνατη, ανίσχυρη, φτωχή, εξουθενωμένη ρωσική στρατιωτική μηχανή; Όλοι το λένε αυτό. Μήπως συνέβη κάτι άλλο; Μίλησαν ακόμη για την εξυπνάδα των αθέων, για να πούνε ότι ίσως να χρειάζονται αυτοί και κάτι άλλο; Σκεφτείτε και αυτή την πτυχή αυτής της φάσεως του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτό το θαύμα, το πως άντεξε η φτωχή Ρωσία, η συντετριμμένη Ρωσία, η πεινασμένη Ρωσία, σε ένα βαρύτατο χειμώνα, να σταθεί όρθια μπρος στις ορδές του Χίτλερ, την πιο ισχυρή στρατιωτική μηχανή που γνώρισε ποτέ η ιστορία του κόσμου. Να δούμε κι αυτή την πλευρά της ιστορίας. Αυτό με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Απόδειξη του γεγονότος αυτού είναι ο Λέοντας. Έτσι η Ρώμη σώθηκε, με τρόπο θαυματουργικό.