The International Herald Tribune

Την εντολή να αυτοκτονήσει έδωσε στη 17χρονη Ντέρια, μια μικροκαμωμένη Τουρκάλα από το Μπάτμαν, ένας θείος της με γραπτό μήνυμα που της έστειλε στο κινητό της τηλέφωνο. «Αμαύρωσες το όνομά μας», έλεγε. «Πρέπει να αυτοκτονήσεις για να ξεπλύνεις τη ντροπή αλλιώς θα σε σκοτώσουμε εμείς». Η Ντέρια λέει ότι το έγκλημά της ήταν το ότι ερωτεύτηκε ένα συμμαθητή της. Η κοπέλα γνώριζε τους κινδύνους. Ο παππούς της είχε σκοτώσει τη θεία της γιατί είχε σχέσεις με έναν νεαρό. Η Ντέρια όμως αφού πέρασε χρόνια απομονωμένη και καλυμμένη με την ισλαμική μαντίλα, αισθάνθηκε, για πρώτη φορά, ελεύθερη και θέλησε να εκφράσει την ανεξαρτησία της. Οταν η οικογένειά της έμαθε τι συμβαίνει, η μητέρα της την προειδοποίησε ότι ο πατέρας της θα τη σκότωνε.

Η κοπέλα αρνήθηκε να συμμορφωθεί. Υστερα άρχισαν τα απειλητικά μηνύματα από τους θείους και τα αδέλφια της, μερικές φορές έως και 15 φορές την ημέρα. Η Ντέρια λέει ότι ισοδυναμούσαν με τη θανατική της καταδίκη. Γεμάτη ντροπή και φόβο για τη ζωή της, η Ντέρια αποφάσισε να εκτελέσει την επιθυμία των γονιών της. Στην αρχή, λέει, πήδηξε στον ποταμό Τίγρη αλλά επέζησε. Κατόπιν προσπάθησε να κρεμαστεί αλλά ένας θείος της έκοψε το σκοινί. Τέλος, έκοψε τις φλέβες της με ένα μαχαίρι. «Η οικογένειά μου προσέβαλε την προσωπικότητά μου και ένιωσα ότι είχα διαπράξει τη μεγαλύτερη αμαρτία στον κόσμο» λέει η Ντέρια, από το κέντρο κακοποιημένων γυναικών όπου βρίσκεται.

Ντυμένη πλέον με τζιν και μπλούζα, δεν αποκαλύπτει το επίθετό της επειδή φοβάται ότι η οικογένειά της την καταδιώκει. «Ενιωθα ότι δεν είχα δικαίωμα να ατιμάσω την οικογένειά μου, ότι δεν είχα δικαίωμα να ζω γι' αυτό και αποφάσισα να σεβαστώ την επιθυμία τους και να πεθάνω». Τις κοπέλες όπως την Ντέρια τις αποκαλούν «παρθένες που αυτοκτονούν». Κάθε τόσο, σε αυτή την κουρδική περιοχή της νοτιοανατολικής Τουρκίας, που είναι φτωχή, αγροτική και υπό την επίδραση του συντηρητικού Ισλάμ, μια κοπέλα προσπαθεί να αυτοκτονήσει. Κάποιες άλλες κοπέλες τις λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου, τις στραγγάλισαν, ή τις έθαψαν ζωντανές. Και όλα αυτά, γιατί διέπραξαν το έγκλημα είτε να κοιτάξουν κάποιον νεαρό, είτε να φορέσουν μια κοντή φούστα, είτε γιατί ήθελαν να πάνε σινεμά, είτε γιατί κάποιος τις βίασε, είτε γιατί είχαν σεξουαλικές σχέσεις με τη θέλησή τους.

Προσβλέποντας στην ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η Τουρκία έχει θεσπίσει αυστηρότερες ποινές για τα «εγκλήματα τιμής». Αυτά τα μέτρα όμως δεν σταμάτησαν τους θανάτους, αντιθέτως και άλλες κοπέλες έχουν πεθάνει με διαφορετικό τρόπο.

Προσπαθώντας να γλιτώσουν τους γιους τους από τις αυστηρές ποινές οι οποίες θα τους επιβληθούν αν σκοτώσουν τις αδελφές τους, οι γονείς πιέζουν τις κόρες τους να αυτοκτονήσουν. Σύμφωνα με στοιχεία ανθρωπιστικών οργανώσεων όλο και αυξάνεται ο αριθμός των «ατιμασμένων γυναικών», τις οποίες οι συγγενείες τους κλειδώνουν σε ένα δωμάτιο, συντροφιά με ποντικοφάρμακο, σκοινί ή περίστροφο, λέγοντάς τους, ότι το μόνο πράγμα που θα ξεπλύνει την ντροπή, είναι ο θάνατος.

Το Μπάτμαν είναι μια μικρή άχαρη και σκονισμένη πόλη 250.000 κατοίκων όπου η θρησκεία αντιμάχεται το κοσμικό κράτος της Τουρκίας. Ο Τούρκος συγγραφέας Ορχάν Παμούκ περιέλαβε το Μπάτμαν στο βιβλίο του με τίτλο «Χιόνι», στο οποίο ο ήρωας του βιβλίου, ένας δημοσιογράφος, ερευνά την επιδημία αυτοκτονιών εφήβων κοριτσιών που πλήττει την πόλη. Τα τελευταία έξι χρόνια στο Μπάτμαν έχουν σημειωθεί 165 αυτοκτονίες ή απόπειρες αυτοκτονίας, περισσότερες από γυναίκες. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ για τη βία κατά των γυναικών, 36 γυναίκες έχουν αυτοκτονήσει στην περιοχή από τις αρχές του χρόνου. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι κάθε χρόνο, 5.000 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους από συγγενείς οι οποίοι τις κατηγορούν ότι ατιμάζουν τις οικογένειές τους. Οι περισσότερες από αυτές τις δολοφονίες γίνονται στη Μέση Ανατολή.

Είναι τόσοι πολλοί οι θάνατοι «υπό περίεργες συνθήκες» που ο ΟΗΕ έστειλε ειδικό απεσταλμένο στην περιοχή για να διερευνήσει το ζήτημα. Με βάση τα στοιχεία που συγκέντρωσε κατά τη διάρκεια της αποστολής του, ο Γιακίν Ερτούρκ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ορισμένες από τις αυτοκτονίες είχαν γίνει για άλλους λόγους, ενώ κάποιες άλλες ήταν πράγματι «εγκλήματα τιμής που οι δράστες τους είχαν φροντίσει να τα κάνουν να μοιάζουν με ατύχηματα».

Ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι οι κοινωνικές αναταραχές σε μια περιοχή που πλήττεται από την τρομοκρατία, διαδραματίζουν ένα ρόλο στην υποθεση των αυτοκτονικών. Πολλά από τα θύματα των αυτοκτονιών προέρχονται από αγροτικές οικογένειες οι οποίες μετακινήθηκαν από ορεινές περιοχές προς τις πόλεις εξαιτίας του πολέμου ανάμεσα στην Τουρκία και το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK). Νέες γυναίκες όπως η Ντέρια που έζησαν σε προστατευμένο περιβάλλον, με αυστηρό κώδικα ηθικών αξιών, βρίσκονται ξαφνικά στη σύγχρονη Τουρκία όπου οι νέοι φλερτάρουν μέσω Διαδικτύου και παρακολουθούν MTV. Αυτή η αλλαγή μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες εντάσεις, ακόμη και θανατηφόρες, ανάμεσα στις οικογένειες και τις αξίες του κοσμικού κράτους της τουρκικής δημοκρατίας, τις οποίες οι γυναίκες θέλουν να ασπαστούν. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι οι αυτοκτονίες των νεαρών γυναικών είναι η θλιβερή συνέπεια της πίεσης που ασκεί η Ευρωπαϊκή Ενωση στην Τουρκία για να θεσπίσει αυστηρότερες ποινές κατά των εγκλημάτων τιμής. Οι Βρυξέλλες έχουν προειδοποιήσει την Τουρκία ότι αν δεν προοδεύσει στο ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών, η Αγκυρα μπορεί να δει την ευρωπαϊκή της πορεία να αναστέλλεται. Η Ντέρια λέει ότι το ουσιαστικό πρόβλημα στην Τουρκία είναι η ισότητα των φύλων και αυτό παρά το γεγονός ότι ο προφήτης Μωάμεθ ετάχθη υπέρ των ισχυρών γυναικών.