Υπάρχουν κάποιες διατάξεις στον Μωσαϊκό Νόμο τής Παλαιάς Διαθήκης, που παραξενεύουν πολλούς, οι οποίοι δεν έχουν κατανοήσει τον ρόλο τής Αγίας Γραφής. Όσοι νομίζουν ότι έχουν να κάνουν με μία "εγκυκλοπαίδεια", ή έναν πρακτικό οδηγό καθημερινότητας, μένουν άναυδοι, ψάχνοντας να καταλάβουν τη... "χρησιμότητα" κάποιων νόμων.

Βεβαίως η Αγία Γραφή πρωτίστως είναι ένα ΠΡΟΦΗΤΙΚΟ και ΣΩΤΗΡΙΟΛΟΓΙΚΟ βιβλίο, και αυτός ακριβώς ο στόχος πρέπει να αναζητείται πίσω από πολλές παράξενες αναφορές του, και όχι ένας μονοδιάστατος "χρηστικός οδηγός", ή μία "εγκυκλοπαίδεια", ή ένα αμιγώς "ιστορικό βιβλίο", όπως νομίζουν πολλοί.

Έτσι και το θέμα τού άρθρου αυτού, κάνει κάποιους να απορούν για την αξία κάποιων διατάξεων. Ας δούμε λοιπόν το επίμαχο χωρίο, όπως αποτυπώνεται στα δύο βασικά κείμενα στα οποία έχουμε την Παλαιά Διαθήκη, και μετά θα το σχολιάσουμε:

Λευιτικό 19: 19:

Θα τηρείτε τα δικαιώματά μου· δεν θα κάνεις τα κτήνη σου να βατεύονται με ετεροειδή· στον αγρό σου δεν θα σπείρεις ετεροειδή σπέρματα· ούτε θα βάλεις επάνω σου σύμμικτο ένδυμα από ετεροειδή κλωστή.

Ο νόμος αυτός, καταδικάζει τρεις μη ομοειδείς συνδυασμούς, οι οποίοι φαίνεται ότι αντιστρατεύονται τη Θεία Πρόνοια, που χαρακτηρίζεται από την απλότητα και την αυτοτέλεια τών πραγμάτων.

1. "Να μην κάνεις τα κτήνη σου να βατεύονται με ζώα διαφορετικών ειδών". Για παράδειγμα απαγορευόταν άλογο με γαϊδούρι, που είχαν ως αποτέλεσμα μουλάρι, ένα ζώο άγονο. Βεβαίως η Αγία Γραφή αναφέρει ότι οι Ισραηλίτες είχαν μουλάρια, (2 Βασιλέων 13: 29 ή 3 Βασιλέων 1: 33), αλλά προφανώς τα προμηθεύονταν από άλλους λαούς.

Στο Δευτερονόμιο 22: 9-11, υπάρχει μία εντολή λίγο διαφορετική αλλά σχετική, που μάς βοηθάει να κατανοήσουμε και αυτή. Λέει τα εξής σχετικά με τα ζώα:

"Ουκ αροτριάσεις εν μόσχω και όνω επί το αυτό". Δηλαδή: "Δεν θα κάνεις ζευγάρι στο άροτρο κάτω από τον ίδιο ζυγό, μοσχάρι και γαϊδούρι".

Αυτό κάνει προφανή τον φυσικό λόγο τής απαγόρευσης, που είναι ότι το μοσχάρι και το γαϊδούρι έχουν διαφορετικό ύψος και δύναμη, και λόγω αυτής τής ανισορροπίας στον ίδιο ζυγό, θα υποφέρουν!

Κατά τον ίδιο τρόπο, ο φυσικός σκοπός τής απαγόρευσης βατέματος διαφορετικών ειδών ζώων, ήταν εκτός από το άγονο αποτέλεσμα, και η αποφυγή τού βασανισμού που θα υφίστατο το ένα ζώο, από ένα άλλο διαφορετικής σωματικής κατασκευής.

Υπάρχει βεβαίως και ο πνευματικός - συμβολικός λόγος, που θα δούμε στο τέλος αυτού τού άρθρου.

2. "Μη σπείρεις το χωράφι σου με διαφορετικούς σπόρους". Για παράδειγμα απαγορευόταν στο ίδιο χωράφι να υπάρχουν σιτάρι μαζί με σταφύλια.

Στο Δευτερονόμιο 22: 9-11 που είδαμε προηγουμένως για τα ζώα, γράφει επίσης τον πρακτικό λόγο για την απαγόρευση μικτής σποράς στα χωράφια: "για να μην αγιασθεί το γέννημα και το σπέρμα το οποίο θα σπείρεις, μαζί με το γέννημα τού αμπελώνα σου". Δηλαδή, επειδή δεν προσφέρονται την ίδια μέρα στον Θεό, οι απαρχές τών καρπών τού αμπελιού και εκείνου που θα σπαρθεί στον ίδιο χώρο, θα έπρεπε να έχουν τον δικό τους χώρο το κάθε είδος, ώστε να αγιασθούν δια τής προσφοράς τών απαρχών, στην ώρα τους. Το σιτάρι αγιάζεται με την προσφορά τού πρώτου δεματιού στις 16 Νισάν (Λευιτικό 23: 10). Τα καρποφόρα δένδρα αγιάζονται κατά το 4ο έτος (Λευτικό 19: 23-25).

Τον βασικό συμβολικό λόγο βεβαίως θα τον δούμε στο τέλος τού άρθρου.

3. "Να μη βάλεις πάνω σου σύμμικτο ρούχο από δύο διαφορετικών ειδών κλωστές". Για παράδειγμα απαγορευόταν να φτιάχνουν ρούχα από μαλλί και από λινάρι μαζί. Είχαν κατασκευαστεί κάποια ρούχα τού Αρχιερέα, τα οποία είχαν διάφορα χρώματα, (Έξοδος 28: 8), αλλά όχι από περισσότερα τού ενός διαφορετικά υλικά.

Αφού παρατηρήσαμε, ότι το κοινό στοιχείο τών τριών αυτών απαγορεύσεων, είναι Η ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ και η μη ανάμειξη με άλλα ξένα και διαφορετικά, ας δούμε λοιπόν τώρα μερικούς σχολιασμούς αυτών τών τριών απαγορεύσεων:

Κατά τον Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη, "Οίμαι εις φιλοσοφίαν τους υπηκόους ενάγων και τής χρείας μόνης γενέσθαι βουλόμενος, πάσαν βλακείαν εξωστράκισεν δια τού μη συνευφαίνειν λίνον και έριον την ποικιλίαν εξορίζων την πολυτέλειαν και τον καλλωπισμόν" (Patrologie cursus... σ. 789).

Λέει και ο μεγάλος αρχαίος ερμηνευτής Θεοδώρητος: "Και την απληστίαν εκκόπτει, και αυτών προμηθείται τών γεωργούντων. Αίρεται η απλότης και η φυσικότης εν τη δημιουργία. Πλείοντα γαρ η γη σπέρματα δεχομένη εξιτήλους δίδωσι τους καρπούς. Κελεύει τοίνυν μήτε αναμεμιγμένα σπέρματα καταβάλλειν, μήτε τας αμπέλους σπείρειν". (Patrologiae cursus completus: seu bibliotheca universalis..., Τόμος 80 σελ. 427)

"Πώς νοητέον τα κτήνη σου ου κατοχεύσης ετέρω ζυγώ και τα εξής; Πολλάκις έφην, ότι δια τών αισθητών διδάσκει τα νοητά. Απαγορεύει τών ετερογενών την οχείαν οίον ίππου και όνου, ίνα μη διαβή από τών αλόγων εις τους λογικούς η παράνομος μίξις. Τούτου χάριν και το εξ ερίου και λίνον υφασμένον ιμάτιον κίβδηλον ονομάζει. Διδάσκον πράξεις εναντίας μηδαμώς επιτηδεύειν. ότι γαρ ου το ιμάτιον κίβδηλον ην αλλά την πράξιν δια τούτου δηλοί, μαρτυρεί τής σκηνής τα καλύμματα εκ διαφόρων κατασκευασθέντα νημάτων. ούτω νοητέον και τα περί τού αμπελώνος. Και ο Απόστολος δε την προς τους απίστους κοινωνίαν απαγορεύει λέγων: "Μη γίνεσθε ετεροζυγούντες απίστοις". (B. Theodoreti, Episcopi Cyri, Opera Omnia Ex Recensione ..., Τόμος 1,Μέρος 1. Σελ. 206).

Σύμφωνα με τον άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας (P.G. 68: 549): "Αμπελώνας δε όντας ημάς, και εν ορχάτων τάξει κειμένους, μονοειδή τρόπον τινα προσήκει στεφανούσθαι καρπώ και τον διφυά παραιτείσθαι τρόπον. Λόγος γαρ ουδείς εις ομοιότητα φυσικήν σίτω και βότρυσιν. Αλλοτρίω δη ουν σπερμάτων μηδείς ημών έστω τόπος".

Πέρα λοιπόν από τις φυσικές και πρακτικές αιτίες τών τριών αυτών απαγορεύσεων, (και άλλων όμοιων με αυτές), υπήρχαν και οι πνευματικοί λόγοι. Έπρεπε μέσω αυτών τών απαγορεύσεων, να εντυπωθεί στους Ισραηλίτες η απλότητα, η φροντίδα για τα ζώα, η ακρίβεια τής εφαρμογής τών πρωτοκαρπίων, άρα και τών προσφορών προς τον Θεό.

Κυρίως όμως, έπρεπε να εντυπωθεί και να συμβολισθεί, μέσω τής απαγόρευσης ανάμειξης ετεροειδών, η διατήρηση τής ακεραιότητας τής θρησκείας τών Ισραηλιτών εναντίον τών ειδωλολατρικών επιδράσεων. Θα έπρεπε η πίστη τους να διατηρηθεί ΚΑΘΑΡΗ ΧΩΡΙΣ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ από τις λατρείες τών άλλων λαών. Αλλά και ο καθένας τους, θα έπρεπε να έχει μία ξεκάθαρη και αγνή πορεία στη σχέση του με τον Θεό.

Πνευματική πορεία και συμβολισμοί, που ισχύουν ακέραια και σήμερα για τους Χριστιανούς.

Δ΄ Βιβλικός