Να καταριέται του άρεσε. ας πέσει πάνω του η κατάρα. Την ευλογία δεν την ήθελε· ας φύγει μακριά απ’ αυτόν. (Ψαλμ. 109: 16, 17).

Και έκραξαν φωνή μεγάλη λέγοντες: «Έως πότε, ο δεσπότης ο άγιος και αληθινός, ου κρίνεις και εκδικείς το αίμα ημών εκ των κατοικούντων επί της γης;» (Αποκ. 6: 10).

Το βιβλίο των Ψαλμών της Παλαιάς Διαθήκης (Sefer Tehillim) θεωρείται κατά γενική αναγνώριση και ομολογία, ένα από τα πιο υπέροχα βιβλία της Βίβλου. Όχι μόνο για τον πλούτο των θρησκευτικών ιδεών που εκφράζει, όχι μόνο γιατί σ’ αυτό ακούγεται και η φωνή του ανθρώπου μαζί με αυτή του Θεού, αλλά γιατί εκφράζονται σ’ αυτό, τα πιο βαθειά ανθρώπινα συναισθήματα, από την υπερβολική χαρά μέχρι την βαριά θλίψη, αλλά και γιατί, το βιβλίο αυτό γίνεται πηγή ανεξάντλητης παρηγοριάς και ελπίδας σ’ όλους τους ανθρώπους, σ’ όλες τις εποχές, αφού όλοι βρίσκουν εκεί, μέρος από τον κρυμμένο εαυτό τους. Είναι βασικά ένα βιβλίο προσευχών, συλλογικών και ατομικών.

«Είναι μια συλλογή ποιημάτων που ταιριάζει σε κάθε διάθεση και σε κάθε ανάγκη της ανθρωπότητας… Σίγουρα αποτελεί ένα ανυπέρβλητο θησαυροφυλάκιο πνευματικού πλούτου» (Έμμετ Φοξ).

Το περιεχόμενό του βιβλίου, χωρίζεται συνήθως σε 5 ενότητες: (1-41, 42-72, 73-89, 90-106, 107-150). Αλλά οι ειδικοί μελετητές, ανάλογα με το περιεχόμενό τους, τους κατατάσσουν σε διάφορες κατηγορίες. Τους διακρίνουν σε Ψαλμούς συλλογικής λατρείας, Ψαλμούς μεσσιανικούς (που εκπληρώθηκαν στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού), Ψαλμούς που αινούν τη δημιουργία, βασιλικούς Ψαλμούς, ιστορικούς (που αναφέρονται σε γεγονότα της ιστορίας του λαού Ισραήλ), Ψαλμούς μετανοίας, θρήνους, ευχαριστίες, θούρια, σοφιολογικούς, σχετικά με το Νόμο, κ.ά.

Ανάμεσα σ’ αυτές τις κατηγορίες, υπάρχει και μια άλλη, που επέσυρε την προσοχή όχι μόνο των πιστών, αλλά και των αρνητικών κριτικών. Πρόκειται για μια κατηγορία Ψαλμών όπου, υπάρχουν κατάρες εναντίον των εχθρών του ψαλμωδού (Δαβίδ και άλλων), και που φαίνεται να εκφράζουν μίσος και μία εκδικητικότητα. Τέτοιοι Ψαλμοί είναι κυρίως οι 18 (εδ. 38-44), 35, 52, 58, 59, 69, 83, 109 και 137. Οι Ψαλμοί αυτοί αν διαβαστούν μέσα στο σύνολο των Ψαλμών και σε σχέση μ’ άλλους, ίσως να μην εντυπωσιάζουν εκ πρώτης όψεως. Αν, όμως, απομονωθούν και μελετηθούν, δημιουργούν το εύλογο ερώτημα, γιατί συμπεριελήφθησαν μέσα σ’ ένα θεόπνευστο βιβλίο της Βίβλου, και πώς μπορούν να ερμηνευθούν και να κατανοηθούν σήμερα.

Εκφράζουν πράγματι μίσος και εκδίκηση, και αν ναι, πως μπορούν να εναρμονισθούν με τις διατάξεις περί αγάπης του μωσαϊκού νόμου προς τους εχθρούς (Εξοδ. 23:4-5, Λευτ. 19:17-18, πρβλ. και Παρ. 24:17, 29, 25:21-22), και, πολύ περισσότερο, με την υπέροχη χριστιανική διδασκαλία για την αγάπη και των εχθρών, τη συγχωρητικότητα, και την ευλογία των εχθρών από τους χριστιανούς (Ματθ. 5:44, Α΄ Κορίνθ. 4:12, Ρωμ. 12:14,20).

Τους Ψαλμούς αυτούς οι ερευνητές τους ονόμασαν Ψαλμούς Καταρών (Imprecatory Psalms, Cursing Psalms, Fluch psalmen) και τους μελέτησαν για να καταλήξουν σε κάποια συμπεράσματα. Για να αντιληφθεί ο αναγνώστης το μέγεθος του προβλήματος, παραθέτω μερικά χαρακτηριστικά χωρία από τους παραπάνω Ψαλμούς, από τη μετάφραση της βιβλικής εταιρίας.

Ψαλμ. 18:40-43: «Με ζώνεις για τον πόλεμο με δύναμη… σε φυγή τρέπεις τους εχθρούς μου… και τους σκορπίζω όπως το χώμα ο άνεμος».

Ψαλμ. 35:1 επ. «Κύριε, κρίνε εκείνους που με κατακρίνουν. πολέμησε όσους με πολεμούν… Ας νικηθούν… αυτοί που θέλουν να πάρουν την ζωή μου!… Ας γίνουν σαν το άχυρο που το σκορπίζει ο αγέρας. και του Κυρίου ο άγγελος ας τους κυνηγά… Ας είναι σκοτεινή κι ολισθηρή η πορεία τους…»

Ψαλμ. 58:7-11: «Σύντριψέ τους, Θεέ, τα δόντια μες στο στόμα τους. σπάσε Κύριε, τα σαγόνια των λιονταριών. Ας σκορπιστούν σαν τα νερά που τρέχουν… θα χαίρεται ο δίκαιος που είδε την ανταπόδοση. τα πόδια του θα πλένει στο αίμα των ασεβών…»

Ψαλμ. 59:12-14: «Μην τους σκοτώσεις… κάνε τους πλανήτες και καταδιωγμένους… Στην ίδια τους την έπαρση ας πιαστούνε για την κατάρα και για το ψέμα που αραδιάζουν. Με την οργή σου αποτελείωσέ τους, ώστε να μην υπάρχουν πια…»

Ψαλμ. 69:23-29: «Παγίδα ας γίνουν τα τραπέζια τους μπροστά τους. τα μάτια τους ας σκοτεινιάσουν να μη βλέπουν… Άδειασε την οργή σου πάνω τους. και ο άγριος θυμός σου ας τους βρει. Ας γίνει η κατασκήνωσή τους έρημη… Απ’ το βιβλίο των ζώντων ας σβηστούν».

Ψαλμ. 83:14-17: «Θεέ μου κάντ’ τους σαν το άχυρο στον άνεμο, σαν τη φωτιά που κατακαίει το δάσος… Έτσι καταδίωξέ τους με την καταιγίδα σου… Γέμισε με ντροπή τα πρόσωπά τους».

Ψαλμ. 109:9-13: «Ας γίνουν τα παιδιά του ορφανά και η γυναίκα του χήρα… Ας απαιτήσει ο δανειστής όλα του τα υπάρχοντα… Οι απόγονοί του ας εξολοθρευτούν σε μια γενιά να σβήσει το όνομά τους… Να καταριέται του άρεσε, ας πέσει πάνω του η κατάρα».

Ψαλμ. 137:8-9: «Μα κι εσύ Βαβυλώνα, γρήγορα θα καταστραφείς. Μακάριος όποιος σου ανταποδώσει όσα μας έκανες! Μακάριος εκείνος που θα πιάσει και θα συντρίψει στο βράχο τα βρέφη σου!»

Διαβάζοντας τέτοιους Ψαλμούς, οι κριτικοί και οι αρνητές της Βίβλου, ισχυρίζονται ότι αποτελούν απόδειξη ότι οι Ψαλμοί δεν είναι θεόπνευστο βιβλίο. Γιατί, αποκαλύπτουν μίσος, και ένα μη χριστιανικό πνεύμα και, φανερώνουν, πίστη των Ψαλμωδών, σ’ έναν αιμοβόρο, ανταποδοτικό, φυλετικό Θεό, που καλείται να εκδικηθεί για τους πιστούς του, όπως και οι άλλοι λαοί της Εγγύς Ανατολής, επικαλούνταν τις θεότητές τους για πόλεμο, σφαγές και αιματοχυσία των εχθρών τους!

Φαινομενικά, οι κριτικοί και οι αθεϊστές έχουν εδώ, επιχειρήματα. Είναι όμως, έτσι τα πράγματα; Ή μήπως μια καλύτερη έρευνα, μπορεί να καταδείξει ότι αυτοί οι Ψαλμοί μπορούν να ενταχθούν στο πνεύμα της εποχής των Ψαλμωδών και στο συνολικό πνεύμα της Βίβλου τελικά, όπως υπάρχουν; (βλ. λήμμα Fluchpsalmen, στο Bibel-Lexikon, Herg. Herbert Haag, 1968, και λήμμα Psalms, στη The Zondervan Pictorial Encyclopedia of the Bible, τομ. 4ος, σελ. 938-940).

Πριν δούμε κάποια επί μέρους σημεία, προκαταβολικά πρέπει να ειπωθεί ότι, οι Ψαλμοί αυτοί, γράφτηκαν από τον Δαβίδ και άλλους γνωστούς (Ασάφ, Κορέ κ.λπ.) ή άγνωστους Ψαλμωδούς (όπως ο 137ος προφανώς από έναν άγνωστο Εβραίο στη Βαβυλώνα, τον 6ο αι. π.Χ.), και κάνουν λόγο για εχθρούς. Οι εχθροί αυτοί άλλοτε είναι προσωπικοί, εχθροί άδικοι και συκοφάντες του Ψαλμωδού, άλλοτε εχθροί του έθνους Ισραήλ, (π.χ. Εδωμίτες, Μωαβίτες, Βαβυλώνιοι), και άλλοτε του ίδιου του Θεού. Οι εχθροί αυτοί αναλόγως, αντιμετωπίζονται στους Ψαλμούς, με βάση την έννοια της δικαιοσύνης και τη βασική αρχή που υπήρχε στο μωσαϊκό νόμο (οφθαλμός αντί οφθαλμού, Έξοδ. 21:23, 24 πρβλ. Γεν 9:6) και είναι γνωστός ως νόμος της ταυτοπάθειας, ή ανταποδόσεως, ή lex talionis. Νόμος γνωστός σ’ όλη την αρχαιότητα και στον κώδικα του Βαβυλώνιου βασιλιά Χαμουραμπί (βλ. E. Levinas, Οφθαλμός αντί οφθαλμού, περιοδικό Νέα Ευθύνη, Μάρτιος-Απρίλιος 2012, μτφρ. Δ. Τσινικόπουλος).

Αυτή η διάταξη που εκφράζει πνεύμα δικαιοσύνης, θέτει όρια, και περιορισμούς στην αντεκδίκηση του παθόντος, και ορίζει την απόδοση δικαιοσύνης από τους αρμόδιους κριτές, με την επιβολή ποινής, όχι μεγαλύτερης από το κακό και τη ζημία που υπέστη το θύμα (πρβλ. Δευτ. 25:1-3). Καταργείται, έτσι, η προσωπική βεντέτα πλην της περίπτωσης ανθρωποκτονίας από δόλο (Αριθμ. 35:19 επ).

Κάτω από το καθεστώς του μωσαϊκού νόμου, οι Ισραηλίτες έμαθαν να έχουν ανεπτυγμένο το αίσθημα και το κριτήριο της δικαιοσύνης, η οποία όχι μόνο δεν απέκλειε την τιμωρία, αλλά σε τελευταία ανάλυση κατέφευγαν σε δύσκολες και ανεφάρμοστες περιπτώσεις στην πηγή της δικαιοσύνης, στον ίδιο το Θεό.

Η κραυγή του ψαλμωδού στους παραπάνω Ψαλμούς, είναι κραυγή για δικαιοσύνη, όχι για αναίτιο μίσος! Ας το προσέξουμε αυτό. Το «ίνα τι», και «πόσο ακόμα», και το «Σώσε με Κύριε», είναι ένα παράπονο του ψαλμωδού προς το Θεό, που ζητά απάντηση στις προσευχές του και τίποτα περισσότερο απ’ αυτό που θα συμβεί τελικά στους ασεβείς (βλ. τις εκφράσεις στους Ψαλμ. 34:2, 9, 10, 35, 36. 55:23, 63:9-11 κ.ά.).

Προσεκτική ανάγνωση και ανάλυση των παραπάνω Ψαλμών, όχι αποσπασματικά όπως παρατέθηκαν, αλλά στο σύνολο ενός εκάστου και με βάση τα συμφραζόμενα, την ιστορική αφορμή σύνθεσης και, ιδίως, την ποιητική γλώσσα που είναι γλώσσα της υπερβολής και της μεταφοράς, μπορεί να στρέψει προς άλλη κατεύθυνση την έρευνα και σε άλλες σκέψεις, πιο δόκιμες.

Κάτι, πολύ βασικό, που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας υπό το φως των ανωτέρω, είναι ότι, οι Ψαλμωδοί ως επί το πλείστον, δεν είχαν τότε ακόμη, σαφή άποψη για την μετά θάνατον ζωή μέσω ανάστασης των νεκρών όπως αυτή εκτίθεται σαφέστερα στα μεταγενέστερα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, δηλ. του Ησαΐα, Ιεζεκιήλ, Δανιήλ κ.λπ. Γι’ αυτούς, πεδίο δικαιοσύνης και δικαιώσεως του πιστού είναι αποκλειστικά και μόνο, η επίγεια ζωή. Γι’ αυτό, οι Ψαλμωδοί, αποτείνονται στην πηγή της δικαιοσύνης, στο Θεό τον ίδιο, για εκ-δίκηση (από το εκ-δικάζω δηλ., για απονομή δικαιοσύνης), γιατί, δεν θέλουν να εκδικηθούν, να πάρουν οι ίδιοι το δίκιο, με τα χέρια τους. Επαφίενται στην αγάπη, την κρίση, τη δικαιοσύνη του Θεού και την τιμωρία του ανόμου από τον ίδιο το Θεό. Ο ψαλμωδός (5:5-6, 45:7) αναφερόμενος στον Θεό λέγει, ότι ο Θεός αγαπά δικαιοσύνη και μισεί ανομία και θα καταστρέψει τους ανόμους και τους παραβάτες. Έτσι, κι αυτός, μιμείται τον Θεό κατ’ αυτόν τον τρόπο (Ψαλμ. 97:10). Οι Ψαλμωδοί προσπαθούν όταν υφίστανται άδικα δεινά, να αμυνθούν, να αυτοδικαιωθούν, παρόλο που αναγνωρίζουν ότι είναι οι ίδιοι αμαρτωλοί. Βρίσκονται με το μέρος του Θεού και των νόμων του, και όχι με το μέρος της ανομίας, του ψεύδους, της υποκρισίας και της αδικίας.

Ιδιαίτερα, ο Δαβίδ, σ’ άλλους Ψαλμούς εκφράζεται για τις δικές του αμαρτίες και τις ατέλειές του (Ψαλμ. 19:11-13· 32:5· 51) και η βαθιά μετάνοιά του, συμβαδίζει με την επιζητούμενη αυτοδικαίωση του.

Αγανακτεί ο ψαλμωδός εναντίον των εχθρών του Θεού, που τους θεωρεί δικούς του, προσωπικούς εχθρούς. Έτσι, στον Ψαλμ. 139:21-22 διαβάζουμε: «Μήπως δεν πρέπει, Κύριε, να μισώ αυτούς που σε μισούνε και ν’ απεχθάνομαι αυτούς που ξεσηκώνονται εναντίον σου; Με τέλειο μίσος τους μισώ. έγιναν προσωπικοί μου εχθροί. Διερεύνησέ με Θεέ… Δοκίμασε τις σκέψεις μου. Δες αν ακολουθώ ένα δρόμο άνομο…»

Παρατηρούμε, εδώ σ’ αυτόν τον υπέροχο Ψαλμό (γιατί είναι υπέροχος στο σύνολό του), δύο πράγματα. Πρώτον ότι ο Δαβίδ μισεί (= απεχθάνεται, χωρίς να θέλει να βλάψει κάποιον, καθόσον στην εβραϊκή γλώσσα το ρήμα μισώ, έχει και αυτήν την έννοια) τους εχθρούς του Θεού, και τους θεωρεί ως δικούς του, προσωπικούς εχθρούς, γιατί ο Θεός, είναι Θεός αγάπης και δικαιοσύνης. Δεύτερον, ζητά απ’ το Θεό, ταπεινά, να τον καθαρίσει αν σκέπτεται κάτι το εσφαλμένο σ’ οτιδήποτε (πρβλ. και Ψαλμ. 25:4· 26:2, 3).

Οι Ψαλμωδοί, όπως και άλλοι συγγραφείς της Βίβλου, αναγνωρίζουν πολύ καλά ότι ο Θεός, είναι Θεός αγιότητος και οι «οφθαλμοί του είναι πολύ καθαροί ώστε να βλέπουν το κακό» (πρβλ. Αββακ. 1:12). Με ζήλο εξανίστανται κατά του κακού και της αδικίας, εξεγείρονται και ζητούν την επέμβαση του Θεού, γιατί ο άγιος χαρακτήρας του Θεού, η προσωπικότητά του όλη, το απαιτεί αυτό! (πρβλ. και Ιερεμ. 11:18 επ., 15:15 επ., 18:19 επ.).

Έτσι, στον Ψαλμό 59 (εδ. 17, 18), που απόσπασμά του είδαμε παραπάνω, ο ψαλμωδός καταλήγει: «Αλλά εγώ θα τραγουδώ τη δύναμή σου και θα εξυμνώ το έλεός σου το πρωί, γιατί εσύ ήσουν τ’ οχυρό μου… γιατί εσύ Θεέ, είσαι το κάστρο μου, ο Θεός που μ’ αγαπά!»

Στον Ψαλμ. 58, όπου υπάρχει η φοβερή για τα σημερινά δεδομένα εικόνα, ο δίκαιος να πλένει τα πόδια του στο αίμα των ασεβών, συνηθισμένη όμως από τους πολέμους της εποχής εκείνης με όπλα αγχέμαχα, όπου οι νικητές προχωρούσαν μέσα στο πεδίο της μάχης, σε «ποτάμια αίματος», παρά την αγριότητα της, το επόμενο εδάφιο, λέγει: «Θα πουν οι άνθρωποι: Αλήθεια, υπάρχει για τον δίκαιο αμοιβή. αλήθεια εδώ στη γη υπάρχει Θεός που κρίνει».

Για τους εχθρούς του Θεού μιλάει και ο ψαλμωδός Ασάφ στον 83ο Ψαλμό, εδ. 2-3, και τον καλεί να πάρει θέση, υπέρ του εν διαθήκη λαού του: «Θεέ μη μένεις σιωπηλός! Μη σιγάς και μην ησυχάζεις, Θεέ! Γιατί να ’τοι, οι εχθροί σου θορυβούν. αυτοί που σε μισούν σηκώνουν κεφάλι…»

Οι εθνικοί εχθροί του Ισραήλ, τα γύρω ειδωλολατρικά γειτονικά έθνη (Εδωμίτες, Μωαβίτες, Αμμωνίτες, Μαδιανίτες, κ.λπ.), συχνά προσπαθούσαν να εξαλείψουν από το «χάρτη της γης» τον λαό της Διαθήκης του Θεού, το Ισραήλ (Ψαλμ. 83:5). Εύλογο, ήταν λοιπόν, για τους Ψαλμωδούς, να επικαλούνται το Θεό τη σωτηρία τους, και τη δικαία τιμωρία των εχθρών τους. Που αν τους αφάνιζαν ως έθνος, κινδύνευε μαζί μ’ αυτούς ν’ αφανιστεί και η αγνή μονοθεϊστική πίστη στον Γιαχβέ, τον αληθινό Θεό, και κινδύνευε επίσης, και η έλευση και η αναγνώριση του Μεσσία του ελευθερωτού του κόσμου όλου.

Η επίκληση για την δικαιοσύνη του Θεού, τονίζεται ιδιαίτερα στον Ψαλμό 7:4 επ. όπου ο Δαβίδ όταν θέλει να δικαιωθεί από τον αντίδικό του λέγει:

«Κύριε, Θεέ μου, δεν έπραξα αυτό που με κατηγορούν… Δεν ανταπέδωσα κακό σ’ αυτόν που ειρηνικά μου φέρθηκε… Αλλιώς, ας με καταδιώξουν οι εχθροί μου… Έλα Κύριε… Υπερασπίσου με στην κρίση που εσύ όρισες… Εσύ, Κύριε, που κρίνεις τους λαούς, κρίνε με κι εννόησε το δίκιο μου, την αθωότητά μου. Ας σταματήσει πια η κακία των ασεβών και στερέωσε τον άνθρωπο το δίκαιο, εσύ που ξέρεις σ’ όλο τους το βάθος σκέψεις κι επιθυμίες, δίκαιε Θεέ… Ο Θεός είναι δίκαιος κριτής, τον ένοχο παντοτινά καταδικάζει… Τον Κύριο θα δοξολογώ για τη δικαιοσύνη του».

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι, ο ψαλμωδός Δαβίδ, ενώ σ’ ορισμένους Ψαλμούς φαίνεται να επιζητεί την τιμωρία του εχθρού και την αυτοδικαίωση, δεν έπαυσε ο ίδιος να είναι ελεήμων και γενναιόδωρος, όπως στην περίπτωση του βασιλιά Σαούλ που τον κατεδίωκε μανιωδώς (Α΄ Σαμ. 24:4-12, 26:10-11, 21-25) στην περίπτωση του Σιμεΐ, του Αββεσαλώμ, αλλά και σ’ άλλες περιπτώσεις (βλ. Α΄ Σαμ. 30:23-25).

Κάτι άλλο που πρέπει να τονιστεί, εδώ, και το οποίο ρίχνει κι άλλο φως στο όλο ζήτημα, είναι ότι, ορισμένοι Ψαλμοί απ’ τους παραπάνω, αν διαβαστούν από σύγχρονες μεταφράσεις που ακολουθούν διαφορετική χειρογραφική παράδοση, αποδίδουν καλύτερα το νόημα που εκφεύγει εξαρχής, και δίνουν καλύτερη κατανόηση.

Επί παραδείγματι, στον Ψαλμ. 137:8-9, όπου γίνεται λόγος για ανταπόδοση στην «θυγατέρα Βαβυλώνα», εις εκπλήρωση του λόγου των προφητών ( Ησ. 13, Αββ. 1:12,17), η έκφραση «μακάριος είναι εκείνος που θα πιάσει και θα συντρίψει στο βράχο τα βρέφη σου», σ’ άλλες μεταφράσεις, όπως στη NIV Proclamation Bible, η λέξη βρέφη αποδίδεται ως τέκνα (της θυγατέρας Βαβυλώνας)—πρόκειται για μεταφορική γλώσσα. Και εδώ, δεν εννοείται βέβαια, συντριβή βρεφών, αλλά δίκαιη θανάτωση ενηλίκων, όπως έκαναν οι Βαβυλώνιοι στους Εβραίους όταν κατέστρεφαν την Ιερουσαλήμ. Κατ’ ανάλογία με την  έκφραση «τέκνα της Σιών» (=Ισραηλίτες), με την έκφραση «τέκνα Βαβυλώνος» εννοούνται οι ίδιοι οι Βαβυλώνιοι γενικώς, και η ανταπόδοση εις βάρος τους, θα γινόταν, όπως και έγινε,  με την κατάκτηση της Βαβυλώνας από τον Πέρση απελευθερωτή Κύρο. Η προφητεία του Ησαΐα 13:17, έλεγε ότι ο Θεός θα ήγειρε του Μήδους εναντίων της Βαβυλώνας οι οποίοι δεν θα λυπούνταν ούτε γέρους ούτε νεανίσκους, ούτε τον καρπό της κοιλίας, τα παιδιά! Κανέναν. Έτσι θα γινόταν απόδοση δικαιοσύνης για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού της. Η έκφραση αυτή μοιάζει με τα λόγια του Ιησού στο Λουκ. 19:44 για την τύχη της Ιερουσαλήμ: «καὶ ἐδαφιοῦσίν σε καὶ τὰ τέκνα σου ἐν σοί…» Η λέξη ἐδαφιοῦσίν υπάρχει μόνο στον Ψαλμ. 137:9 στη μετάφραση των Ο΄, και σ’ αυτό το θρήνο του Ιησού για την Ιερουσαλήμ (για περισσότερα βλ. Walter C. Kaiser, Jr. The hard sayings of the Old Testament, 1988, σελ 173, 174).

Παρόμοια, μια λέξη που έχει εκπέσει από τον Ψαλμ. 109 εδ. 6, η λέξη λένε («ας τον καταγγείλουμε ως ασεβή… ας γίνουν λιγοστές οι μέρες του», κ.λπ.), μετατοπίζει κι αλλάζει το όλο νόημα, και φαίνεται εδώ, ότι δεν είναι ο ψαλμωδός που καταριέται όλα τα επόμενα, αλλά οι εχθροί του ψαλμωδού επιζητούν όλα αυτά τα δεινά να επέλθουν πάνω σ’ αυτόν! Μάλιστα στο εδ. 4, λέγει ότι «αγαπά τους αντιδίκους του και προσεύχεται γι’ αυτούς παρόλο που αυτοί τού δείχνουν μίσος». Στο εδ. 20, ζητά να ανταποδώσει σ’ αυτούς ο Θεός τα ίσα, ενώ στο εδ. 21 καταλήγει: «Εσύ, Κύριε, Θεέ, πράξε για μένα όπως αυτό που είσαι σου επιβάλλει. η καλοσύνη σου είναι τέλεια, γλίτωσέ με…»

Εκείνο που ίσως δεν έχει γίνει αντιληπτό από τους επικριτές των Ψαλμών αυτών και της Βίβλου γενικότερα αλλά μερικές φορές και από τους ίδιους τους πιστούς, είναι ότι, για τους συγγραφείς της Βίβλου, ποτέ δεν θα θριαμβεύσει το καλό και η δικαιοσύνη, αν δεν παταχθεί πρώτα «η ανομία και δεν τιμωρηθεί δικαίως η αδικία». Αυτό που προσευχόμαστε, σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου μας, «ελθέτω η βασιλεία σου, γενηθήτω το θέλημά σου», σημαίνει ότι δεν μπορεί να έλθει η θεία βασιλεία χωρίς αναγκαστικά, να παρέλθει το θέλημα των ασεβών!… Οι ασεβείς πρέπει να παταχθούν, για να θριαμβεύσει η δικαιοσύνη και για να υπάρξει διαρκής ειρήνη (Ψαλμ. 92:6-12, 110:5-6, Ησ. 11:4, 63:1, Ματθ. 24:30, Αποκ. 2:26, 27, 19:11).

Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι σ’ ορισμένους απ’ τους Ψαλμούς, υπάρχει ένα είδος επιζήτησης εκ-δικητικότητας όπως το αναλύσαμε παραπάνω. Η ηθική των Ψαλμών κάτω από την ισχύ της διαθήκης του μωσαϊκού νόμου και το δίκαιο, και τους κανονισμούς του πολέμου (Δευτ. 20), δεν είναι του ιδίου ύψους με την ηθική στην επί του όρους ομιλία του Ιησού, και του απ. Παύλου. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι και μέσα στα πλαίσια της θεολογίας της Καινής Διαθήκης, και στο πνεύμα της ηθικής της, υπάρχει και το μίσος κατά της αδικίας, και κατάρες, μάλιστα, από μέρους του Ιησού εναντίον των αμετανόητων ασεβών! Ο απ. Παύλος αναφερόμενος στον Χριστό εφαρμόζει τον Ψαλμ. 45:7, 8 στο πρόσωπό του, όταν λέγει: «Ηγάπησες δικαιοσύνην και εμίσησες ανομίαν» (Εβρ. 1:8). Ο Χριστός, λοιπόν, μισεί την ανομία όπως και ο ίδιος ο Θεός μισεί έξι πράγματα (Παρ. 6:16-19) και καταριέται τους ανόμους! (Γεν. 12:3). Ο ίδιος ο Ιησούς, στην παραβολή των προβάτων και των εριφίων, καταριέται τους εριφοειδείς αμετανόητους, με τα εξής φοβερά λόγια: «Πορεύεσθε απ’ εμού, οι κατηραμένοι, εις το πυρ το αιώνιο, το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού…» (Ματθ. 25:41). Στο στόμα του Ιησού υπάρχει η κατάρα και η καταδίκη των αμετανόητων ασεβών. Στο πνεύμα της Καινής Διαθήκης, δεν απουσιάζει η εκ-δίκηση δηλ. η απονομή της θείας δικαιοσύνης, όπως ακριβώς συμβαίνει στους Ψαλμούς με τις κατάρες (βλ. Λουκ. 18:7, 8, 21:22).

Ο απ. Παύλος που μιλάει για την καλοσύνη στους εχθρούς, όπως είδαμε παραπάνω στην προς Ρωμαίους επιστολή 12:20, αναφέρεται ταυτόχρονα και στην εκδίκηση από μέρους του Θεού εναντίον των ασεβών. «Μη εαυτούς εκδικούντες αγαπητοί… γέγραπται γαρ, εμοί εκδίκησις, εγώ ανταποδώσω λέγει Κύριος». Λέγοντας γέγραπται, ο απ. Παύλος αναφέρεται στο Δευτερονόμιο 32:35. Σε άλλη περίπτωση αναφερόμενος σε κάποιον Αλέξανδρο Χαλκέα που του φέρθηκε με κακία, καταλήγει: «Ο Κύριος να του ανταποδώσει κατά τα έργα του» (Β΄ Τιμ. 4:14-15). Σε τελευταία ανάλυση, και ο απ. Παύλος μιλάει για εκδίκηση—απονομή δικαιοσύνης από μέρους του Θεού εναντίον των ασεβών (Α΄ Θεσ. 2:16, Β΄ Θεσ. 1:6-10), όπως και οι Ψαλμωδοί και οι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης (πρβλ. και Αποκ. 6:10). Απ’ την άλλη μεριά, και οι συγγραφείς της τελευταίας, μιλάνε για απεριόριστο έλεος και αγάπη του Θεού (Εξοδ. 34:6, Ψαλμ. 36:7-10, Νεεμ. 9:17, 31, Ιωήλ 2:13, Ιωνάς 4:4, Ψαλμ. 86:15, Ιερ. 31:3) όπως και οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης μιλάνε παντού για την αγάπη, τη συγχωρητικότητα και το έλεος του Θεού (Ιωαν. 3:15, Ρωμ. 5:8, 8:32, Λουκ. 15:20-24).

Τελικά, κάτι άλλο αξιοσημείωτο είναι ότι, οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης, δεν δίστασαν να παραθέσουν εδάφια και χωρία απ’ αυτούς τους «ενοχλητικούς» για τους κριτικούς Ψαλμούς και, συγκεκριμένα, από τον Ψαλμ. 109:8 «και την επισκοπήν αυτού λάβοι ετερος» (Ο΄), που ο απ. Πέτρος εφήρμοσε στον Ιούδα ο οποίος εξέπεσε από τη θέση του ως προδότης (Πραξ. 1:20). Επίσης στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο 15:25, έχουμε παράθεση πάλι από τον Ψαλμό 109:3. Ο απ. Παύλος στην προς Ρωμαίους 11:9-10, παραθέτει από τον Ψαλμό 69:22-23, για να καταδείξει ότι προφητικά και θεολογικά, «πώρωσις από μέρους του Ισραήλ γέγονεν, άρχις ου το πλήρωμα των εθνών εισέλθη» (εδ. 25). Επίσης, στην προς Ρωμαίους 15:3, παραθέτει από τον Ψαλμ. 69:9. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι απόστολοι όχι μόνο γνωρίζουν τους λεγόμενους Ψαλμούς ανταπόδοσης ή καταρών, αλλά δεν διστάζουν να παραθέτουν απ’ αυτούς, θεωρώντας τους ως μέρος του λόγου του Θεού.

Το τελευταίο, σε σχέση βέβαια με όλα τα προηγούμενα δίνει νομίζω, πειστική απάντηση, γιατί υπάρχουν αυτοί οι Ψαλμοί στη Βίβλο, και τι σκοπό εξυπηρετούν. Εκφράζουν την ιερή αγανάκτηση του ψαλμωδού κατά της αδικίας και την επίκληση του Θεού για βοήθεια και δικαιοσύνη. Αυτό πρέπει να κάνουν και οι Χριστιανοί σήμερα. Συγχωρώντας τους προσωπικούς τους εχθρούς, και προσευχόμενοι γι’ αυτούς, μπορούν να προσεύχονται για την έλευση της Βασιλείας του Θεού, που θα συντρίψει και θα συντελέσει όλες τις ανθρώπινες, άδικες κυβερνήσεις και θα εξαφανίσει οριστικά την κακία, τη φαυλότητα και τις αντίθεες σατανικές δυνάμεις (Δαν. 2:44, Ματθ. 6:33, Α΄ Κορινθ. 15:25-28, Β΄ Πετρ. 3:10-13, Αποκ. 20, 21:3-4 και επ.).