«Εξέλιξη», λήμμα Από την Ορθόδοξη Βίκι εγκυκλοπαίδεια (OrthodoxWiki.org)

«Εξέλιξη» - Πρόκειται για την κοινή ονομασία μιας σειράς επιστημονικών θεωριών οι οποίες αποσκοπούν στο να εξηγήσουν, αφ’ ενός την φαινομενική ομοιότητα των διαφόρων ειδών καθώς επίσης και την μετέπειτα εμφάνιση πολυπλοκώτερων ειδών, από τα καταγεγραμμένα απολιθώματα. Εν ολίγοις, με τον όρο «εξέλιξη» υποδηλώνεται η θεωρία πως κάθε μορφή επίγειας ζωής έχει κοινή γενεαλογία, η αρχή της οποίας μπορεί να εντοπισθεί σε ένα μοναδικό είδος.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχουν διαφορετικές απόψεις ως προς το πώς να αντιδράσουν σε αυτή την επέκταση της Επιστήμης.

Σε γενικές γραμμές, οι Ορθόδοξες αντιδράσεις μπορούν να ομαδοποιηθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τις οποίες θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε με τα ονόματα: «Συμβατιστές» και «Ασυμβατιστές».

Οι «Συμβατιστές» υποστηρίζουν πως η Επιστήμη και η Θεολογία είναι συμβατοί τομείς, και τα θεωρούν συμπληρωματικές αποκαλύψεις του Θεού. Δεδομένου ότι ο Θεός είναι η πηγή, και της Δικής Του, συγκεκριμένης αποκάλυψης του Εαυτού Του μέσα στην Χριστιανική θρησκεία, αλλά και η πηγή της γενικότερης αποκάλυψης του Εαυτού Του μέσα στη Φύση, τότε τα ευρήματα της Επιστήμης και της Θεολογίας δεν γίνεται εκ των πραγμάτων να είναι αντιφατικά˙ οι τυχόν αντιφάσεις πρέπει να είναι απλώς φαινομενικές, και η επίλυσή τους (που θα είναι πιστή στην αλήθεια της αποκάλυψης του Θεού), εφικτή.

Οι «Ασυμβατιστές» υποστηρίζουν πως είναι εφικτό, η Επιστήμη να είναι ασύμβατη με την πίστη.  Συνήθως ισχυρίζονται, είτε πως η Επιστήμη βασίζεται φιλοσοφικά σε ένα είδος νατουραλισμού, ή, πως η συγκεκριμένη αποκάλυψη του Θεού είναι αλάθητη, και ως εκ τούτου υπερισχύει των ευρημάτων της ανθρώπινης λογικής, σε περίπτωση τυχόν διαφωνίας ανάμεσα στους δύο τομείς. Αυτό συχνά στηρίζεται σε μια εκ προοιμίου καχυποψία προς την ικανότητα της ανθρώπινης λογικής να φτάνει σε αξιόπιστα συμπεράσματα.

Η διαμόρφωση της σύγχρονης Επιστήμης όπως την ξέρουμε είναι προϊόν του Διαφωτισμού, και ως εκ τούτου, καμία Οικουμενική Σύνοδος δεν έχει ασχοληθεί με το πώς να την ενσωματώσει στην θεία αποκάλυψη, μέσω μιας κατανοητής και συνεπούς κοσμοθεωρίας. Αποτέλεσμα αυτού, είναι να μην υπάρχει κάποιος δογματικός μηχανισμός που να εξετάζει τον τρόπο επίλυσης αντιφάσεων – είτε αυτές είναι φαινομενικές, είτε πραγματικές – όταν τα επιστημονικά ευρήματα μοιάζουν να έρχονται σε αντίθεση με την θεία αποκάλυψη. Πολλοί πρώιμοι Πατέρες ευχαρίστως μεταχειρίζοντο την πρωτόγονη επιστήμη των ημερών τους για πνευματικούς σκοπούς, πιθανόν έτσι υποδεικνύοντας στους σύγχρονους Χριστιανούς μια «Συμβατιστική» λύση στο ζήτημα.  Άλλοι όμως Πατέρες, ξεκάθαρα διακρίνουν αντιφάσεις και αντιθέσεις, τις οποίες κατά προτίμηση επιλύουν με βάση την δική τους κατανόηση της Χριστιανικής αποκάλυψης.

Βιβλία

• Ιερομόναχος Σεραφείμ Ρόουζ, Genesis, Creation, and Early Man (Γένεσις, Δημιουργία, και ο Πρώιμος Άνθρωπος, υπό έκδοση στα Ελληνικά από τις Εκδόσεις «Μυριόβιβλος») — Περιέχει λεπτομερή εξέταση Πατερικών διδαχών παράλληλα με το ζήτημα της Εξέλιξης, και προβάλλει απόψεις σε σχέση με την σύγχρονη Δημιουργιστική επιστήμη. [Ασυμβατιστής]

• Woloschak, Gayle, Beauty and Unity in Creation: The evolution of life. (Το Κάλλος και η Συμφωνία στην Δημιουργία: Η εξέλιξη της ζωής) (Εκδόσεις Minneapolis: Light and Life, 1996) — Εισαγωγικό, για την σχέση ανάμεσα στην εξελικτική βιολογία και την Ορθοδοξία, από ένα επιστήμονα. ISBN 1880971275 [ Συμβατιστής]

Άρθρα

• Επίσκοπος Αλέξανδρος (Mileant) του Μπουένος Άϊρες και Νοτίου Αμερικής (ROCOR), "On the Appearance" (Περί της Εμφανίσεως) [Συμβατιστής]

• Boojamra, Δρ. Ιωάννης, "The Orthodox Idea of Creation" (Η Ορθόδοξη Ιδέα περί Δημιουργίας). Μια πολύ βασική εξήγηση της Ορθόδοξης αντίληψης περί Δημιουργίας, η οποία πραγματεύεται το θέμα επειδή προορίζεται ως μέρος Ορθοδόξου εκπαιδευτικού προγράμματος για την 8^η και την 9^η τάξη. [Συμβατιστής]

• Bensusan, Ephrem Hugh, "Orthodox Christianity and the Post-Christian Intelligentsia: A Response to Archbishop Lazar (Puhalo): Part 1" (Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη και Μετα-Χριστιανική Ιντελλιγκέντσια: Μια Απόκριση στον Αρχιεπίσκοπο Λάζαρο (Puhalo): Μέρος 1^ο).  Ο Bensusan καταπιάνεται με την αποδοχή της Εξέλιξης από τον Αρχιεπίσκοπο. [Ασυμβατιστής]

• Fritts, Kevin Basil, "On the Dogma of Creation" (Επί του Δόγματος της Δημιουργίας).  Ο συγγραφέας έχει συνεισφέρει στο άρθρο αυτό της ΟrthodoxWiki. [Συμβατιστής]

• Fritts, Kevin Basil, "Creation, Part II: Investigating the Science" (Δημιουργία, Μέρος ΙΙ: Μελετώντας την Επιστήμη). Ένα συμπληρωματικό άρθρο στο"On the Dogma of Creation" (Επί του δόγματος της Δημιουργίας) [Συμβατιστής]

• Hallam, Fr. Gregory, "Orthodoxy and Creationism" (Ορθοδοξία και Δημιουργισμός). [Συμβατιστής]

• Καλόμοιρος, Δρ. Αλέξανδρος, "The Six Dawns" (Οι Έξι Αυγές). [Συμβατιστής]

• Kuraev, π. Διάκονος Ανδρέας, "Can an Orthodox Become an Evolutionist?" (Μπορεί ο Ορθόδοξος να γίνει Εξελικτής;). [Συμβατιστής]

• Kuraev, π. Διάκονος Ανδρέας, "Orthodoxy and Creationism" (Ορθοδοξία και Δημιουργισμός). [Συμβατιστής]

• Μεταλληνός, πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος, καθηγητής, "Faith and Science in Orthodox Gnosiology and Methodology" (Πίστη και Επιστήμη στην Ορθόδοξη Γνωσιολογία και Μεθοδολογία). Αναφέρεται στην Εξέλιξη εν συντομία, αλλά συνολικά προβάλλει την παραδοσιακή Ορθόδοξη στάση διαχωρισμού Άκτιστης και κτιστής γνώσης.

• Nicozisin, π. Γεώργιος, "Creationism versus Evolution" (Δημιουργισμός εναντίον Εξέλιξης). [Συμβατιστής]

• Ιερομόναχος Σεραφείμ Ρόουζ, "Genesis and Early Man: The Orthodox patristic understanding" (Γένεσις και Πρώιμος Άνθρωπος: Η Ορθόδοξη Πατερική αντίληψη). [Ασυμβατιστής]

• Theokritoff, Γεώργιος, με την Elizabeth Theokritoff, "Genesis and Creation: Towards a debate" (Γένεσις και Δημιουργία: Προς μια δημόσια συζήτηση) (PDF) — Επιθεώρηση του Σεραφείμ Ρόουζ, Genesis, Creation and Early Man: The Orthodox Christian Vision, (Γένεσις, Δημιουργία και ο Πρώιμος Ανθρωπος: Το Ορθόδοξο Χριστιανικό Όραμα), Τριμηνιαία θεολογική έκδοση Αγίου Βλαδίμηρου, Τόμος 46, Αριθμός 2 (2002). [Συμβατιστής]

• Βλάχος, π. Ιερόθεος, "Orthodox Theology and Science" (Ορθόδοξη Θεολογία και Επιστήμη). Από την Ελληνική Ορθόδοξη Θεολογική Επιθεώρηση. Εκδόσεις Brookline: Άνοιξη 1999. Τόμος. 44, Iss.1-4; σελ.131, 19 σελ. Μια χρήσιμη εισαγωγή στην πλατύτερη σχέση ανάμεσα στην Επιστήμη και τον Ορθόδοξο Χριστιανσμό.

• Bufeev, S. V. "Why an Orthodox Christian cannot be an evolutionist" (Γιατί ένας Ορθόδοξος Χριστιανός δεν μπορεί να είναι Εξελικτής) [Ασυμβατιστής]

• Gascoigne, π. Σεραφείμ "Evolution" A New Fundamentalism" (Εξέλιξη: Ένας νέος Φονταμενταλισμός), από το Tserkovnost, ένα Κέντρο Ερεύνης της Ανατολικής Ορθοδοξίας. [Ασυμβατιστής]

• Ιερομόναχος Σεραφείμ Ρόουζ, "Genesis, Creation and Early Man: The Orthodox Christian Vision" (Γένεσις, Δημιουργία και ο Πρώιμος Ανθρωπος: Το Ορθόδοξο Χριστιανικό Όραμα). Η σελίδα αυτή παρουσιάζει κάποιες σελίδες από το βιβλίο του πατρός Σεραφείμ που πραγματεύεται την Δημιουργία από την Πατερική προοπτική. [Ασυμβατιστής]

• Christensen, π. Δαμασκηνός, "Interview with Fr. Damascene" (Συνέντευξη με τον π. Δαμασκηνό). Ο Μοναχός Δαμασκηνός αναπτύσσει την Πατερική άποψη περί Δημιουργίας. [Ασυμβατιστής]
• Εξελικτική Δημιουργία,  http://www.ktisis.info/ Ιστότοπος Ελλήνων Ορθοδόξων Συμβατιστών [Συμβατιστές]