Ο ψυχολόγος Timothy D. Wilson, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο στη Βιρτζίνια της Αμερικής, εξέφρασε την αγανάκτησή του σε άρθρο του στους Τάιμς την περασμένη Πέμπτη πάνω στο ότι οι περισσότεροι επιστήμονες δεν θεωρούν το γνωστικό πεδίο του αληθινή επιστήμη. Χαρακτηρίζει τους επιστήμονες καταδεκτικούς νταήδες:

"Κάποτε κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στο πανεπιστήμιο όπου διατηρώ την έδρα μου, ένας βιολόγος ανέφερε ότι ήταν το μοναδικό παρευρισκόμενο μέλος της σχολής από επιστημονικό τομέα. Όταν τον διόρθωσα, σημειώνοντας ότι ήμουν κι εγώ από τον Τομέα της Ψυχολογίας, μου έκανε μια χειρονομία που δήλωνε απόρριψη, σαν να ήμουν παίκτης στο παιδικό τμήμα μιας ομάδας, που έλεγε σε παίκτη πρωταθλητικής ομάδας ότι παίζουμε το ίδιο άθλημα.

Υπάρχει εδώ και καιρό μια ψευτοαριστοκρατία στις επιστήμες, με τις λεγόμενες 'θετικές' (φυσική, χημεία, βιολογία) να θεωρούν τους εαυτούς τους πιο έννομες από τις λεγόμενες 'ελαφρές' (ψυχολογία, κοινωνιολογία)".

Η απορριπτική συμπεριφορά που έχουν όμως οι επιστήμονες απέναντι στους ψυχολόγους δεν έχει τη ρίζα της στην ψευτοαριστοκρατία. Έχει ρίζα στην διανοητική σύγχυση. Οφείλεται στην αποτυχία των ψυχολόγων να αναγνωρίσουν ότι δεν έχουν τις ίδιες διεκδικήσεις στην αλήθεια που περιβάλλει τον κόσμο με αυτές που έχουν οι θετικές επιστήμες. Έχει ρίζα στον εξουθενωτικό θυμό που αισθάνονται οι επιστήμονες όταν οι μη-επιστήμονες προσπαθούν να προσποιηθούν το αντίθετο.

Και έτσι είναι τα πράγματα. Η ψυχολογία δεν είναι επιστήμη.

Γιατί μπορούμε σίγουρα να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο; Διότι η ψυχολογία συχνά δεν ανταποκρίνεται στις πέντε βασικές απαιτήσεις ενός γνωστικού πεδίου ώστε να θεωρηθεί επιστημονικά ακριβής. Να έχει δηλαδή σαφώς προσδιορισμένη ορολογία, μετρησιμότητα, υψηλά ελεγχόμενες πειραματικές συνθήκες, αναπαραγωγικότητα και τέλος προβλεψιμότητα και δοκιμαστικότητα.

Το κυνήγι της ευτυχίας είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα που δείχνει γιατί η ψυχολογία δεν είναι επιστήμη.

Πώς ακριβώς πρέπει η 'ευτυχία' να προσδιοριστεί;

Η έννοια της λέξης διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και κυρίως μεταξύ των πολιτισμικών αποχρώσεων. Κάτι που καθιστά ευτυχισμένους τους Αμερικανούς, δεν καθιστά απαραίτητα και τους Κινέζους.

Πώς μετράει κάποιος την ευτυχία;

Οι ψυχολόγοι δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν γνώμονα ή μικροσκόπιο, οπότε εφευρίσκουν μια αφηρημένη κλίμακα. Σήμερα προσωπικά, αισθάνομαι ευτυχισμένος στο 3,7 με άριστα το 5. Εσείς τί βαθμό θα βάζετε στον εαυτό σας;

Αν το κυνήγι της ευτυχίας ως έννοια της Ψυχολογίας αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις πρώτες δύο απαιτήσεις της επιστημονικής ακρίβειας (δηλαδή στην σαφή ορολογία και τη μετρησιμότητα) τότε είναι σχεδόν αδύνατον να ανταποκριθεί και στις άλλες τρεις απαιτήσεις. Πώς μπορεί ένα πείραμα να αναπαράγεται με συνοχή ή να παρέχει χρήσιμες προβλέψεις εάν οι βασικοί όροι είναι ασαφείς και μη μετρήσιμοι; Και πότε ακριβώς έχει υπάρξει μια αξιόπιστη πρόβλεψη για την ανθρώπινη συμπεριφορά; Το να κάνεις χρήσιμες προβλέψεις είναι ένα ζωτικό μέρος της επιστημονικής διαδικασίας, αλλά η ψυχολογία έχει ένα αποκαρδιωτικό σύνολο καταγραφών υπ' αυτήν την έννοια. Δεν έχετε παρά να ρωτήσετε κάποιον που ειδικεύεται στην εξωτερική πολιτική ή έναν αναλυτή της υπηρεσίας πληροφοριών.

Για να είμαστε δίκαιοι, δεν είναι όλες οι ψυχολογικές έρευνες το ίδιο αναποτελεσματικές. Κάποιοι τύποι έρευνας είναι πολύ πιο επιστημονικά ακριβείς. Και έτσι το πεδίο της Ψυχολογίας συχνά συσσωρεύει ενδιαφέρουσα και σημαντική διορατικότητα.

Αλλά το να ισχυριστούμε ότι αποτελεί 'επιστήμη' είναι ανακρίβεια. Στην πραγματικότητα είναι χειρότερο από ανακρίβεια. Είναι μια προσπάθεια να επαναπροσδιοριστεί η έννοια της επιστήμης. Η επιστήμη από τη στιγμή που θα επαναπροσδιοριστεί, δεν θα αποτελεί πια την εμπειρική ανάλυση του φυσικού κόσμου. Αντιθέτως, θα είναι οποιοδήποτε θέμα που σκορπίζει τριγύρω αριθμούς. Αυτό όμως είναι επικίνδυνο γιατί κάτω από έναν τέτοιο χαλαρό ορισμό, ο,τιδήποτε θα μπορούσε να έχει το προσόν να ονομαστεί επιστήμη. Και όταν το ο,τιδήποτε ισχυριστεί ότι είναι επιστήμη, η επιστήμη δεν μπορεί πια να ισχυρίζεται ότι έχει και τη μοναδική κατανόηση της αλήθειας για τον κόσμο.

Να γιατί οι επιστήμονες απορρίπτουν τους ψυχολόγους. Δίκαια υπερασπίζονται τα διανοητικά κεκτημένα τους.