12. Συμπέρασμα

Είναι ανάγκη, συνεπώς, να τεθεί το πρόβλημα της Ουνίας στη σωστή του βάση. Δεν πρόκειται για μια δικαιοδοσιακής φύσεως διένεξη με το Βατικανό, όπως ετίθετο το πρόβλημα των σχέσεων Παλαιός και Νέας Ρώμης στην εποχή του Μ. Φωτίου. Το πρόβλημα, άρα, δεν συνίσταται στις «παρ’ ενορίαν» ενέργειες της Εκκλησίας της Παλαιός Ρώμης στα όρια δικαιοδοσίας της Νέας Ρώμης, όπως έγινε τότε (9ος αι.) στη Βουλγαρία. Η «Λατινική Εκκλησία» μετά το σχίσμα, και κυρίως την εκφράγκευσή της, δεν έχει τίποτε το κοινό με την λατινόφωνη Χριστιανοσύνη προ του σχίσματος και της επικρατήσεως των Φράγκων. Η προ του σχίσματος λατινόφωνη Εκκλησία της Παλαιός Ρώμης ήταν Ορθόδοξη και αδελφή της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως παρά τις ενίοτε εμφανιζόμενες μεταξύ τους (κανονικές και όχι δογματικές) αντιθέσεις, και μάλιστα κατά την Εικονομαχία, που σχεδόν όλη η Ανατολή είχε αλωθεί από την αίρεση, ενώ η Παλαιά Ρώμη έσωζε την Ορθοδοξία. Μετά το σχίσμα και την αλλοτρίωσή της η Παλαιά Ρώμη δεν είναι πια ομόδοξη και αδελφή της Νέας Ρώμης. Σήμερα, μάλιστα, η Παλαιά Ρώμη είναι ταυτισμένη με το Κράτος του Βατικανού, εκκλησία και Κράτος είναι υπό την ίδια κεφαλή, τον Πάπα, εμφανιζόμενο ταυτόχρονα ως θρησκευτικό και κρατικό (πολιτικό) Ηγέτη.

Έτσι, η Ουνία δεν πρέπει να θεωρείται ως δικαιοδοσιακή διαφορά και απλή αντικανονική επέμβαση του Βατικανού στην Ορθόδοξη Ανατολή. Είναι το όργανο μιας κοσμικής πολιτικής εξουσίας, που ενδιαφέρεται για τον επεκτατισμό και την αύξηση της επιρροής της. Η σημερινή δε συγκυρία, που έχει ενώσει όλους τους Ορθοδόξους εις την αντιμετώπιση της παπικής προελάσεως με το άρμα της Ουνίας, είναι αληθινά θεόσδοτη ευκαιρία, για να επανεξετασθεί το πρόβλημα της ουσίας (Εκκλησιαστικότητος, δηλαδή) της «Λατινικής Εκκλησίας» Βατικανού, ώστε και ο θεολογικός Διάλογος (αν τον επιθυμεί πια το Βατικανό) να εκτιμηθει εκ νέου. Πιστεύουμε δε, ότι και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με την νέα φωτισμένη Ηγεσία του, όπως και όλες οι Ηγεσίες των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, δεν θα ηρνούντο ποτέ να τεθεί το πρόβλημα του εκκλησιαστικού χαρακτήρος της «Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας», αλλά και ο θεολογικός διάλογος με τη Ρώμη στη σωστή βάση. Και δεν πρέπει να αφήσουμε την ευκαιρία να χαθεί. Ήδη καταγγέλλονται μυστικές διαβουλεύσεις, στα εκκλησιαστικά και πολιτικά παρασκήνια, για εξομάλυνση των σχέσεων με το Βατικανό, που προσπαθεί να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις. Η Ουνία όμως παραμένει και η καταστροφή στην Ορθοδοξία της Αν. Ευρώπης έχει γίνει. Κάθε, λοιπόν, υποχώρηση των Ορθοδόξων θα ισοδυναμεί με έγκλημα. Αλίμονο, αν επικρατήσουν και πάλι τα κριτήρια των Ενωτικών των «βυζαντινών» και μεταβυζαντινών χρόνων. Αλίμονο, αν αφεθεί και πάλι η Ορθοδοξία στις σκοπιμότητες τής οποιοσδήποτε πολιτικής και θυσιασθει η αιωνιότητα στην ενδοκοσμική συμβατικότητα και χρησιμοθηρία. Οι ενέργειές μας δεν καταγράφονται μόνο στις δέλτους της Ιστορίας, αλλά και θα κριθούν στο τέλος της Ιστορίας από τον Κύριο της Ιστορίας, που είναι συγχρόνως Σωτήρας και Κριτής της.

---