24. «Και αύτη εστιν η μαρτυρία τού Ιωάννου, ότε απέστειλαν οι Ιουδαίοι εξ Ιεροσολύμων Ιερείς και Λευίτας ίνα ερωτήσωσι αυτόν: "Συ τις ει;" Και ωμολόγησε, και ουκ ηρνήσατο· και ωμολόγησε ότι "ουκ ειμι εγώ ο Χριστός" Και ηρώτησαν αυτόν: "Τι ουν; Ηλίας ει συ;" Και λέγει: "Ουκ ειμί". "Ο Προφήτης ει συ;" Και απεκρίθη: "Ου"» Ιωάν. Α: 19-21

«Και αύτη εστιν η μαρτυρία τού Ιωάννου, ότε απέστειλαν οι Ιουδαίοι εξ Ιεροσολύμων Ιερείς και Λευίτας ίνα ερωτήσωσι αυτόν: "Συ τις ει;"» (στίχ.19)

Εις τούς στίχ. 19-23 ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης ερωτάται και απαντά σχετικά με το πρόσωπό του. Εις τον στίχ. 7 ο Ευαγγελιστής είπε για τον Πρόδρομο, ότι αυτός ήλθε για να δώσει μαρτυρία για το φως και εις τον στίχ. 15 ανέφερε μία μαρτυρία τού Προδρόμου λέγοντας: «Ιωάννης μαρτυρεί περί αυτού και κέκραγε λέγων· ούτος ην ον είπον ο οπίσω μου ερχόμενος έμπροσθέν μου γέγονεν, ότι πρώτός μου ην». Ο Βαπτιστής δηλαδή δίνει μαρτυρία για τον Ιησού Χριστό και φωνάζει δυνατά λέγοντας: «Αυτός είναι, για τον Οποίον σάς είπα: Ο Ερχόμενος μετά από εμένα προηγείται από εμένα, διότι υπήρχε πρωτύτερα από εμένα». Τώρα ο Ευαγγελιστής θα αναφέρει νέα μαρτυρία τού Προδρόμου για τον Ιησού Χριστό γι’ αυτό και η πρώτη πρόταση τού στίχ.19 «Και αύτη εστίν η μαρτυρία τού Ιωάννου» σημαίνει: «Αυτή επίσης είναι η μαρτυρία τού Ιωάννου». Το «και» δηλαδή έχει προσθετική σημασία και σημαίνει «επίσης».

Εάν ήταν θαυμαστή η γέννηση τού Ιωάννου (προήλθε από στείρα μητέρα και δύο γονείς μεγάλης ηλικίας) θαυμαστότερη υπήρξε η ζωή του και η προφητική του δύναμη. Ο Ιωάννης πήγε στην έρημο και έζησε με αυστηρότατη ασκητική ζωή και ανεδείχθη ο μεγαλύτερος προφήτης. Ο Ιωάννης δεν μιλούσε μόνο με τη γλώσσα αλλά και με την αγνή και ασκητική ζωή του. Προανήγγειλε ότι ο Μεσσίας και η βασιλεία τών ουρανών πλησίασαν και αναπτέρωνε την μεγάλη ελπίδα τού βασανισμένου Ισραήλ. Γι’ αυτούς τούς λόγους και για τον λόγο, ότι οι Ιουδαίοι είχαν 4 αιώνες να δουν τέτοιον προφήτη (!), η παρουσία τού Ιωάννου προκάλεσε διέγερση πνευμάτων και μεγάλο ενθουσιασμό στον λαό τού Ισραήλ.

Τόσο θαυμαστός ήταν ο Ιωάννης ώστε πολλοί διερωτώνταν μήπως αυτός είναι ο Μεσσίας ή νόμιζαν ότι αυτός είναι ο Μεσσίας. Αλλά ενώ ο λαός ενθουσιάστηκε από την παρουσία τού Ιωάννου, οι θρησκευτικοί άρχοντες τού Ισραήλ, οι οποίοι πρώτοι έπρεπε να συγκινηθούν, παρέμειναν ασυγκίνητοι. Αλλά η αγία έξαψη τών πνευμάτων τών ανθρώπων τού λαού ανάγκασε και τούς άρχοντες να ενδιαφερθούν για τον Ιωάννη, αφού θεωρούσαν τούς εαυτούς τους ως την αυθεντική και την μόνη αρχή για να κρίνει για θρησκευτικά πρόσωπα και πράγματα. Γι’ αυτό και απέστειλαν από τα Ιεροσόλυμα ιερείς και Λευίτες για να υποβάλουν στον Ιωάννη το ερώτημα: «Συ τις ει;» (στίχ.19) δηλ. «Εσύ ποιος είσαι;» ερώτημα το οποίο έχει την έννοια: Είσαι ο Μεσσίας ή άλλο πρόσωπο από εκείνα που προηγούνται από τον Μεσσία;

«Και ωμολόγησε, και ουκ ηρνήσατο· και ωμολόγησε ότι "ουκ ειμι εγώ ο Χριστός"» (στίχ. 20)

Το «και», που προηγείται τού δευτέρου «ωμολόγησε» είναι βεβαιωτικό και εμφατικό και πρέπει να εξηγείται «ναι», όπως και αλλού σε περίπτωση επαναλήψεως εννοίας, π.χ. «Επιτιμήσαι Κύριος εν σοι, διάβολε, και επιτιμήσαι Κύριος εν σοι» (Ζαχ. 3:2 Ο΄) δηλ. «Να σε επιτιμήσει ο Κύριος, διάβολε, ναι, να σε επιτιμήσει ο Κύριος» κάτι άλλωστε που είναι σαφέστατο εις το Εβραϊκό κείμενο: «Θέλει σε επιτιμήσει ο Κύριος, διάβολε, ναι, θέλει σε επιτιμήσει ο Κύριος».

Οι δύο φορές επαναλαμβανόμενη λέξη «ωμολόγησε» και το αρνητικής μορφής «ουκ ηρνήσατο» δίνουν ισχυρότατη έμφαση στο λόγο. Μεταφράζουμε τον στίχ.20 ως εξής: «Ωμολόγησε δε, και δεν αρνήθηκε· ναι, ωμολόγησε ‘δεν είμαι εγώ ο Χριστός’».

«Και ηρώτησαν αυτόν: "Τι ουν; Ηλίας ει συ;" Και λέγει: "Ουκ ειμί". "Ο Προφήτης ει συ;" Και απεκρίθη: "Ου".» (στίχ. 21).

Κατά τον τελευταίο προφήτη τού Ισραήλ Μαλαχία, ο Θεός υποσχέθηκε: «Ιδού εγώ αποστελώ υμίν Ηλίαν τον Θεσβίτην, πριν ή ελθείν την ημέραν Κυρίου την μεγάλην και επιφανή» (4:4 Ο΄) δηλ. «Να, εγώ θα αποστείλω σε εσάς τον Ηλία τον Θεσβίτη, προτού έλθει η ημέρα τού Κυρίου η μεγάλη και επιφανής». Με βάση αυτόν τον λόγο οι Ιουδαίοι ανέμεναν επάνοδο τού προφήτη Ηλία, προτού έλθει ο Μεσσίας. Επειδή λοιπόν στούς Ιουδαίους υπήρχε η γνώμη, ότι προ τού Μεσσία θα ερχόταν ο Ηλίας, γι’ αυτό οι απεσταλμένοι τών Ιουδαίων ρώτησαν τον Ιωάννη: «Ο Ηλίας είσαι συ;». Ο δε Ιωάννης απάντησε «Δεν είμαι».

Ο Ιωάννης ήταν όμοιος με τον Ηλία, αφού ήλθε «εν πνεύματι και δυνάμει Ηλιού» (Λουκ. 1:17) δηλ. «με ισχύ και δύναμη Ηλιού», αλλά δεν ήταν ο ίδιος ο Ηλίας. Ο Χριστός τον Ιωάννη ονόμασε Ηλία με πνευματική έννοια και όχι με την έννοια, ότι επανήλθε ο ιστορικός Ηλίας (Ματθ. 11:14, 17:12-13). Ο Ιωάνης ΔΕΝ ήταν μετενσάρκωση τού Ηλία, διότι απλούστατα ο προφήτης Ηλίας ΔΕΝ πέθανε!

Η δε μετενσάρκωση ρητώς αποκλείεται από την Γραφή «καθ’ όσον απόκειται τοις ανθρώποις άπαξ αποθανείν, μετά δε τούτο κρίσις» (Εβρ. 9:27) δηλ. «όπως επιφυλάσσεται στούς ανθρώπους να πεθαίνουν μία φορά και μετά απ’ αυτό κρίνονται». Μία φορά πεθαίνουν οι άνθρωποι και κατόπιν κρίνονται. Εάν η θεωρία τής μετενσαρκώσεως ήταν ορθή, η Γραφή θα δίδασκε, ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν και γεννιώνται πολλές φορές.

Ο προφήτης Ηλίας θα επανέλθη, αλλά δεν θα ξαναγεννηθεί. Θα επανέλθει ως ώριμος άνδρας όπως ανελήφθη. Η δε επάνοδός του θα γίνει προ τής Β΄ Παρουσίας τού Χριστού. Ο Ηλίας είναι πρόδρομος τής Β΄ και όχι τής Α΄ Παρουσίας τού Χριστού. Ο λόγος τού Μαλαχία για την επάνοδο τού Ηλία αυτό το νόημα έχει. Αυτό άλλωστε δέχεται και η Εκκλησία. Κατά το απολυτίκιο τής εορτής τού προφήτου, ο Ηλίας είναι «ο δεύτερος πρόδρομος τής παρουσίας Χριστού». Πρώτος πρόδρομος είναι ο Ιωάννης (τής Α΄ Παρουσίας) και δεύτερος πρόδρομος ο Ηλίας (τής Β΄ Παρουσίας).

Συμφώνως τώρα προς το εδάφιο τού Δευτ. 18:15 ο Μωυσής είπε προς τον Ισραηλιτικό λαό: «Προφήτην εκ τών αδελφών σου ως εμέ αναστήσει σοι Κύριος ο Θεός σου, αυτού ακούσεσθε» δηλ. «Προφήτη από τούς αδελφούς σου σαν εμένα θα σού παρουσιάσει ο Κύριος ο Θεός σου. Αυτόν θα ακούετε».

Με τα λόγια αυτά ο Μωυσής προείπε στούς Ισραηλίτες την εμφάνιση ενός εξαιρετικού προφήτου, ο οποίος θα ήταν όμοιος με αυτόν, δηλαδή νομοθέτης και αρχηγός. Αυτόν δε τον προφήτη εννοούσαν οι απεσταλμένοι τών Ιουδαίων όταν ρώτησαν τον Ιωάννη: «Ο προφήτης ει συ;» δηλ. «Είσαι εσύ ο προφήτης;» Είσαι εσύ ο κατ’ εξοχήν προφήτης για τον οποίον προφήτευσε ο Μωυσής; Εις αυτό το ερώτημα ο Ιωάννης απάντησε όχι.

Αλλά γεννάται η απορία: Αφού προηγουμένως ο Ιωάννης δήλωσε, ότι αυτός δεν είναι ο Μεσσίας, πώς έπειτα τον ρώτησαν, μήπως είναι «ο προφήτης»; Ο Μεσσίας και «ο προφήτης» δεν είναι το ίδιο πρόσωπο; Βεβαίως ο Μεσσίας και «ο προφήτης» είναι το ίδιο πρόσωπο. Ο Απόστολος Πέτρος την προφητεία τού Μωυσέως στο Δευτ. 18:15 για τον εξαιρετικό προφήτη εφήρμοσε εις τον Μεσσία (Πράξ. 3:22). Αλλά και ο πρωτομάρτυρας Στέφανος, αναφέροντας την εν λόγω προφητεία τού Μωυσέως, ασφαλώς εννοούσε ότι εφαρμόζεται εις τον Μεσσία (Πράξ. 7:37).

Ο Χριστός έχει τριπλό αξίωμα. Εκτός από το Αρχιερατικό και το Βασιλικό, έχει και το Προφητικό ή Διδασκαλικό αξίωμα. Είναι ο προφήτης ή διδάσκαλος με μοναδική και απόλυτη έννοια. Εις τούς Ιουδαίους όμως υπήρχε η εσφαλμένη γνώμη, ότι άλλος είναι ο Μεσσίας και άλλος ο προφήτης, γι’ αυτό τον ρώτησαν μήπως είναι «ο προφήτης».