| Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας | Βιβλία και Γλωσσολογία |
|---|
Η Φοινικική καταγωγή τού Ελληνικού αλφαβήτου // Μυκηναϊκό και Λατινικό αλφάβητο. Οι διαστροφές τών Εθνικιστών
|
Παρουσίαση του βιβλίου: Αρχαιολατρία και γλώσσα τού γλωσσολόγου Βασίλειου Μ. Αργυρόπουλου
Ένα βιβλίο που απαντάει στις σημαντικότερες πλάνες που διαδίδει η Νεοπαγανιστική ημιμάθεια για την Ελληνική Γλώσσα.
Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος Α. Ε. www.sizacharopoulos.gr Αθήνα 2009. ISBN: 978-960-208-770-1. Δελτίο Τύπου: www.geocities.com/vasargyr/deltio_Typou.doc |
 |
Όπως στο κάθε τι, έτσι και στη γλωσσολογία, ο Νεοπαγανισμός βρίθει από αντι-επιστημονικούς και εθνικιστικούς δογματισμούς, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να δείξει ότι δήθεν οι Έλληνες είναι καλύτεροι από τα άλλα έθνη, και πρώτοι σε όλα. Ισχυρισμοί που πείθουν μεν τους αφελείς και εγωϊστές εθνικιστές, αλλά εκτίθενται και διαψεύδονται δημόσια όταν κριθούν από σοβαρούς επιστήμονες της γλωσσολογίας.
Στη συνέχεια παραθέτουμε χαρακτηριστική παρουσίαση του προλόγου του βιβλίου, της εισαγωγής του και των περιεχομένων του:
Πρόλογος: Το παρόν βιβλίο ανταποκρίνεται στην ανάγκη να σχολιαστούν αρνητικά διάφορα φαινόμενα γλωσσικού ερασιτεχνισμού που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός αυτής της εργασίας είναι να κατακριθεί η αντιεπιστημονική μέθοδος που ακολουθούν σε θέματα ετυμολογίας και ορθογραφίας της Νέας Ελληνικής, καθώς και σε διάφορα άλλα, όσοι βρίσκονται σε έναν ιδεολογικό χώρο που χαρακτηρίζεται από κακώς εννοούμενη αγάπη για την ελληνική γλώσσα και αρχαιότητα, οι «αρχαιολάτρες». Όπως έχει γραφεί γι' αυτούς χαρακτηριστικά από επισκέπτη της ιστοσελίδας μας σε ηλεκτρονικό μήνυμα του[1], «Δεν είναι μόνο ένα είδος. Είναι πολλές ομάδες, συχνά αλληλοσυγκρουόμενες. Πρόκειται για κάποιους μικρούς πυρήνες ημιμαθών ανθρώπων, με ακραία εθνικιστικά κίνητρα και με υπερβάλλον αντισιωνιστικό και αντιχριστιανικό πνεύμα, που έχουν δημιουργήσει γύρω τους ευρύτερες ομάδες αμαθών. Οι περισσότεροι είναι δωδεκαθεϊστές και έχουν βαλθεί να επαναφέρουν το δωδεκάθεο ως θρησκεία της χώρας. Διδάσκουν θρησκεία, φιλοσοφία, εθνολογία, γραμματική, ιστορία και βιολογία, ενώ λένε και ότι οι Έλληνες έχουν βιολογική ανωτερότητα»[2]. Η γλωσσολογική αυτή εργασία δίνει απαντήσεις σε εκπροσώπους συγκεκριμένου ιδεολογικού ρεύματος, που αποκλίνουν από την επιστημονική αλήθεια σε θέματα γλώσσας για ιδεολογικούς λόγους αλλά και από άγνοια των σχετικών διδαγμάτων της επιστήμης. Η αμφισβήτηση με ιδεολογικούς όρους μερικών αρχών της θεωρητικής γλωσσολογίας που επηρεάζουν την ετυμολογία, καθώς και η ιδεολογική αντιμετώπιση της ετυμολογίας και της ορθογραφίας εξετάζονται αναλυτικά στο παρόν βιβλίο. Για να παραφράσουμε τον Μπουκάλα (2000), μια τυχαία (και κραυγαλέα ανερμάτιστη) άποψη που δημοσιεύεται κάπου «έχει πολύ μεγαλύτερη κοινωνική αποτελεσματικότητα απ' όση δέκα συνέδρια και διακόσιες εισηγήσεις ειδικών». Οι «αρχαιολατρικές» απόψεις για τη γλώσσα διαδίδονται ευρέως, γιατί κολακεύουν όσους δεν έχουν την απαιτούμενη γλωσσολογική ενημέρωση, ώστε να διαπιστώνουν ότι πρόκειται για αντιεπιστημονικά διδάγματα. Και μάλιστα σήμερα πλέον μέσω διαδικτύου είναι πολύ εύκολο να αναπαραχθούν διάφοροι μύθοι για την Ελληνική και να γίνουν γνωστοί σε χιλιάδες επισκέπτες ιστοσελίδων. Ωστόσο, οι ενημερωμένοι γλωσσολογικά φιλόλογοι και οι γλωσσολόγοι καλό θα είναι να δίνουν απαντήσεις σε όσους εκφράζουν αντιεπιστημονικές απόψεις για την ελληνική γλώσσα στα πλαίσια κακώς εννοούμενης φιλοπατρίας, που δεν αποτελεί το άλλοθι για την απόκλιση από την επιστημονική αλήθεια. Το διαδίκτυο βοηθάει ώστε να γίνουν ευρύτερα γνωστές και οι απαντήσεις αυτές, όχι μόνο οι απόψεις των «αρχαιολατρών». Επίσης, θα πρέπει να διευκρινιστεί το εξής: στην εργασία αυτή θα αποδειχθεί με συγκεκριμένα επιστημονικά στοιχεία ότι η μέθοδος που ακολουθούν οι «αρχαιολάτρες» και οι ομοϊδεάτες τους σε θέματα ετυμολογίας και ορθογραφίας δεν έχει γλωσσολογική βάση. Η κριτική που θα ασκηθεί δεν θα είναι γενικόλογη ούτε θα επικεντρωθεί σε μη γλωσσολογικά θέματα. Ο γράφων δεν έχει ιδεολογικά-πολιτικά ή άλλα κίνητρα. Από ιδεολογικής ή πολιτικής πλευράς δεν διαφωνεί με τους «αρχαιολάτρες» περισσότερο από ό,τι με φορείς άλλων ιδεολογιών. Τα πρώτα κείμενα της εργασίας αυτής γράφτηκαν μεταξύ του 1998 και 2000, όταν ήμουν μεταπτυχιακός φοιτητής πρώτου κύκλου. Αισθάνθηκα τότε την ανάγκη να σχολιάσω δημόσια και όσο το δυνατόν πιο αναλυτικά ισχυρισμούς που έχουν ιδεολογικό χαρακτήρα και έρχονται σε σύγκρουση με αρχές της επιστήμης την οποία σπούδασα. Σήμερα πλέον ο όγκος της εργασίας έχει αυξηθεί, εφόσον ενσωματώθηκαν σε αυτήν πολλά νεότερα σημειώματα... Εισαγωγή Η εργασία αυτή χωρίζεται σε πέντε μέρη, από τα οποία τα δύο πρώτα είναι τα πιο βασικά, ενώ τα υπόλοιπα τρία αποτελούν προεκτάσεις των προηγουμένων. Το πρώτο μέρος είναι το ετυμολογικό, ενώ το δεύτερο το ορθογραφικό. Το τμήμα της ετυμολογίας περιλαμβάνει ένα αρχικό κεφάλαιο, όπου δίνονται θεωρητικά στοιχεία για το συζητούμενο θέμα, και ένα δεύτερο, όπου σχολιάζεται το φαινόμενο του ερασιτεχνισμού περί τη γλώσσα και, ειδικότερα, την ετυμολογία. Στο πρώτο κεφάλαιο (υποκεφάλαια 1.1.-1.2.) υπογραμμίζεται ο επιστημονικός χαρακτήρας της ετυμολογίας και εξετάζεται διαχρονικά η διερεύνηση του ετύμου των λέξεων από τις πρώτες απόπειρες κατά την αρχαιότητα έως την επιστημονική θεμελίωση της διαδικασίας αυτής στα τέλη του 19ου αιώνα. Στο δεύτερο κεφάλαιο (υποκεφάλαια 2.1.-2.15.) παρατίθενται και σχολιάζονται διάφορα δείγματα ερασιτεχνικής προσέγγισης θεωρητικών θεμάτων γλώσσας και ετυμολογικών ζητημάτων που αφορούν στην Ελληνική· ακριβέστερα, πρόκειται για περιπτώσεις όπου η ιδεολογία εμπλέκεται με τη θεωρία της γλώσσας και την ετυμολογία. Στο τρίτο μέρος της εργασίας γίνονται μερικές προεκτάσεις ετυμολογικών θεμάτων. Την ίδια δομή ακολουθεί και το δεύτερο μέρος της εργασίας, που είναι αφιερωμένο στην ορθογραφία: και αυτό περιέχει ένα εισαγωγικό κεφάλαιο, όπου σκιαγραφείται το θεωρητικό πλαίσιο του συγκεκριμένου θέματος, και ένα συμπληρωματικό, όπου σχολιάζεται το φαινόμενο του ερασιτεχνισμού σχετικά με τη νεοελληνική ορθογραφία. Στο πρώτο κεφάλαιο (υποκεφάλαια 1.1.-1.4.) δίνονται οι διαστάσεις που προσλαμβάνει η ορθογραφία μιας γλώσσας, αλλά και τα αίτια του ορθογραφικού προβλήματος που συχνά αντιμετωπίζουν οι ομιλητές διαφόρων γλωσσών ανά τον κόσμο. Στο δεύτερο (υποκεφάλαια 2.1.-2.10) παρουσιάζονται και κατακρίνονται ορισμένα δείγματα ορθογραφήσεων που συνήθως δεν θεμελιώνονται ετυμολογικά· πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για περιπτώσεις λέξεων που μερικές φορές δεν ορθογραφούνται σύμφωνα με την ετυμολογία τους, γιατί και εδώ παρεμβάλλεται ο ιδεολογικός παράγοντας. Βεβαίως, πολλές λέξεις της Νέας Ελληνικής μπορούν να αποδοθούν με γραφές που βασίζονται σε κριτήρια διαφορετικά από το ετυμολογικό, π.χ. στη χρήση. Έχουν σημασία, όμως, μερικά επιχειρήματα που προβάλλονται για την υποστήριξη ορισμένων μη ετυμολογικών γραφών, τα οποία έχουν ιδεολογικό χαρακτήρα. Τα τρία τελευταία τμήματα της εργασίας είναι αφιερωμένα σε ισάριθμα θέματα που απασχολούν συχνά τους «ελληνοκεντρικούς»: συγκεκριμένα, στην ινδοευρωπαϊκή θεωρία, την προέλευση του ελληνικού αλφαβήτου και την αρχαία προφορά της Ελληνικής. Στο καθένα από αυτά τα μέρη έχουν συγκεντρωθεί διάφορα σημειώματα με τα οποία σχολιάζονται αρχαιολατρικές απόψεις για τα προαναφερθέντα θέματα.
Περιεχόμενα του βιβλίου Τα ακόλουθα περιεχόμενα του βιβλίου, είναι χαρακτηριστικά για να αποκτήσει ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μια ιδέα για την ευρύτατη γκάμα θεμάτων του βιβλίου: ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΥΜΒΟΛΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ Α: ΘΕΜΑΤΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ 1. ΘΕΩΡΙΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ 1.1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ 1.1.1. Η ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ - ΜΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ 1.1.2. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ 1.2. ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ 1.2.1. ΤΟ ΠΡΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ 1.2.2. ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ
2. ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ 2.1. Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΥΛΟΥ 2.2. ΟΙ ΗΧΟΜΙΜΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ 2.3. Η «ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ» 2.4. ΠΛΟΥΣ ΕΚ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΣ 2.5. ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΥΡΟΔΟΧΕΙΟΝ 2.6. ΒΟΥΣ ΚΑΙ ΜΑΥΡΟΣ 2.7. ΣΧΕΤΙΚΑ ME TON SAUSSURE 2.8. ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ 2.9. Η ΛΕΞΑΡΙΘΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ 2.10. Η ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΤΥΜΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΞΕΩΝ ΠΟΎ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΔΑΝΕΙΕΣ 2.11. Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΝΥΠΑΡΚΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΣΕ ΓΛΩΣΣΕΣ ΑΛΛΩΝ ΗΠΕΙΡΩΝ 2.12. «ΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ» 2.13. ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ 2.14. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ 2.15. «ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ-ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ» ΜΕΡΟΣ Β: ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ 1. ΘΕΩΡΙΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ 1.1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ: ΓΡΑΦΗ, ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ, ΓΡΑΦΗΜΑ 1.2. ΕΙΔΗ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ 1.3. ΤΟ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 1.4. ΤΟ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
2. ΘΕΜΑΤΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ 2.1. Η ΛΕΞΗ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ 2.2. ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΑΦΤΙ ΚΑΙ ΑΒΓΟ 2.3. Η ΛΕΞΗ ΒΡΟΜΑ 2.4. Η ΛΕΞΗ ΑΛΛΙΩΣ 2.5. ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΠΑΛΙΟΣ- ΔΙΚΙΟ- ΕΛΙΑ 2.6. Η ΛΕΞΗ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ 2.7. ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΞΗ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ 2.8. Η ΛΕΞΗ ΤΑΞΙΔΙ 2.9. ΤΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ ΓΟΥΔΙ 2.10. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ
ΜΕΡΟΣ Γ: ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 2. Η ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 3. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΜΙΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ 4. ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ 5. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ 6. ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΘΕΩΡΙΑ 7. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΚΗ 8. ΠΡΩΤΟΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ 9. ΣΑΝΣΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΙΝΔΙΚΑ 10. ΑΠΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ «ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΗ» 11. ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΙΝΔΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ 12. «ΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ» (2)
ΜΕΡΟΣ Δ: ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 2. «ΑΛΦΑΒΗΤΟΝ, ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΕΥΡΗΜΑ» 3. ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ «ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΩΝ» ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ 4. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ «ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΩΝ» 5. ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ 6. ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ «ΕΛΛΗΝΟΚΕΝΤΡΙΚΩΝ» 7. ΑΠΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ «ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΗ» 8. ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΙΜΕΪΛ
ΜΕΡΟΣ Ε: ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΦΟΡΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 2. ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΑ 3. ΑΠΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ «ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΗ» 4. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΑΣΜΙΚΗ ΠΡΟΦΟΡΑ 5. «Η ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟΥ»
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ - ΠΙΝΑΚΑΣ ΛΕΞΕΩΝ Α. ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ Β. ΜΕ ΛΑΤΙΝΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΙΤΛΩΝ Α. ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ Β. ΜΕ ΛΑΤΙΝΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΩΝ Α. ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β. ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
Σημειώσεις [2] Για παράδειγμα, ο φιλόλογος μιας σχολής αρχαίων Ελληνικών, ο οποίος ανήκει στον ευρύτερο αυτόν χώρο, σε δημοσίευμα του κάνει λόγο για τη δήθεν επιστημονικά εξακριβωμένη «τεράστια υπεροχή του αίματος της ελληνικής φυλής» (βλ. εφημ. Ελληνική Αγωγή, φύλλο Ιανουαρίου 1999). Σε διάφορα σημεία της εργασίας το βιβλίο ασχολείται με απόψεις, ισχυρισμούς κτλ. του συγκεκριμένου φιλολόγου, αλλά μόνο για γλωσσικά θέματα. |
Τελευταία ενημέρωση: 12-3-2009.
Τελευταία ενημέρωση: 31-3-2009.