1. Η πρόγευσις της Βασιλείας του Θεού

Η αληθινή πατρίς μας είναι εκείνη την οποίαν «επιζητούμεν» (Εβραίους 13,14). Όμως, τώρα καλούμεθα να ζήσωμεν εις την γην αυτήν. Ποία, λοιπόν, είναι η σχέσις. Μας με τον παρόντα κόσμον;

Ο Κύριος, ο οποίος είναι η ζωή η αιώνιος (Α' Ιωάννης 1,2), με την ενανθρώπισίν Του, εφανερώθη εις ημάς ως σαρκωμένος Θεός (Ιωάννης 1,14. Α' Τιμ. 3,16).

Τοιουτοτρόπως, ο Λόγος του Θεού, το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, εισέρχεται μέσα εις τον κόσμον και τον αγιάζει. Με τον τρόπον αυτόν νέα περίοδος ανατέλλει δια τον άνθρωπον και δια τον κόσμον ολόκληρον, ένας χρόνος ο οποίος εισάγει εις την Βασιλείαν του Θεού. Ο ίδιος ο Κύριος μας βεβαιώνει, ότι η Βασιλεία του Θεού δεν ανήκει αποκλειστικώς εις το μέλλον, αλλά έχει ήδη αρχίσει δια τον Χριστιανόν από την ζωήν αυτήν (Λουκάς 17,21). Η έναρξις αυτή της Βασιλείας του Θεού φανερώνεται με την δράσιν του Χριστού εναντίον των πονηρών δυνάμεων αι οποίαι κυριαρχούν τον κόσμον (Ματθαίος 12,28. Λουκάς 11,20).

Όμως, ο παρών χρόνος δεν είναι η ιδία η Βασιλεία του Θεού ωλοκληρωμένη, τελειωμένη. Είναι εικών, δείκτης, προοίμιον της Βασιλείας του Θεού, η οποία θα φανερωθή εις όλην την λάμψιν της εις τους εσχάτους καίριους, με την παρουσίαν του Κυρίου (Αποκ. 20,11-22,5. Ησαΐας 60,1-22).

Οι Χριστιανοί όμως ζουν μέσα εις το φως της Βασιλείας, έστω και εάν δεν λούζωνται ακόμη ολόκληροι από αυτό το φως, έστω και εάν δεν φαίνωνται η έστω και εάν δεν είναι πάντοτε «ολόκληροι φως» και «ολόκληροι πυρ», όπως βλέπομεν πολλάς φοράς εις τους βίους των Αγίων της Εκκλησίας μας.

 

2. Η σχέσις των Χριστιανών προς τον κόσμον

«Σεις είσθε το φως του κόσμου» (Ματθαίος 5,14. Παράβαλλε Και Φιλιππισίους 2,15-16), «σεις είσθε το αλάτι της γης» (Ματθαίος 5,13). Οι λόγοι αυτοί του Χριστού προσδιορίζουν την σχέσιν των Χριστιανών προς τον κόσμον.

Οι Χριστιανοί είναι το φως του κόσμου, το άλας της γης, η πνευματική ζύμη του κόσμου (Ματθαίος 13,33. Λουκάς 13,21. Α' Κορινθίους 5,6 και εξής).

Οι Χριστιανοί είναι, δηλαδή, δια τον κόσμον, η καρδία, αυτοί οι οποίοι επαναδίδουν εις τον κόσμον το πραγματικόν νόημα, ώστε «να ελευθερωθή από την δουλείαν εις την φθοράν, δια να εισέλθη εις την ένδοξον ελευθερίαν των παιδιών του Θεού» (Ρωμαίους 8,21).

«Αυτό το οποίον είναι η ψυχή δια το σώμα, αυτό είναι και οι Χριστιανοί δια τον κόσμον», λέγει ένα αρχαίον Χριστιανικόν κείμενον, η προς Διόγνητον επιστολή. «Η ψυχή είναι κλεισμένη εις το σώμα, όμως αυτή συγκρατεί το σώμα. Και οι Χριστιανοί κατέχονται από τον κόσμον ως εντός φρουράς, όμως εκείνοι συγκρατούν τον κόσμον».

Αυτός είναι ο λόγος δια τον οποίον ο Χριστός δεν παρακαλεί τον Πατέρα να πάρη τους Χριστιανούς από τον κόσμον, αλλά να τους φυλάξη από τον πονηρόν (Ιωάννης 17,15), ο οποίος έγινε μετά την πτώσιν ο «άρχων του κόσμου τούτου» (Ιωάννης 12,31. 14,30).

Οι Χριστιανοί δεν δύνανται να μείνουν αμέτοχοι εις τον καθημερινόν μόχθον του ανθρώπου δια την αντιμετώπισιν των αναγκών της ζωής:

«Πήγαινε προς τον μύρμηκα, ω οκνηρέ, ιδέ και ζήλευσε τους δρόμους του, και γίνε σοφώτερός του.

Αν και δεν έχει αγρόν, ούτε κάποιον να τον εξαναγκάζη αν και δεν έχει κανένα αφέντην,  ετοιμάζει το θέρος πολλήν τροφήν και την αποθηκεύει την εποχήν του θερισμού. Πήγαινε προς την μέλισσαν

και μάθε πόσον είναι εργατική και πόσην τιμήν αποδίδει εις την εργασίαν… »

(Παροιμίες 6,6-8. Παράβαλλε Και 10,4. 20,4. 21,25).

Όμως, το καθήκον των Χριστιανών δεν εξαντλείται με την επίμονον εργασίαν προς αντιμετώπισιν των ιδικών των αναγκών και των προβλημάτων των συνανθρώπων των. Η Αποστολή των Χριστιανών μέσα εις τον κόσμον είναι να εκβάλλουν με την παρουσίαν του Χριστού το δαιμονικόν στοιχείον και να αποδώσουν και πάλιν τον κόσμον ολόκληρον ως δοξολογίαν εις τον Θεόν.

Προ της πτώσεως, ο άνθρωπος ετοποθετήθη από τον ίδιον τον Θεόν μέσα εις τον Παράδεισον, «δια να εργάζεται εις αυτόν και να τον φυλάσση» (Γεν. 2,15), δια να γίνη κυρίαρχος ολοκλήρου της δημιουργίας (Γεν. 1,28. Παράβαλλε Σοφ. Σειρ. 17,2-4. Σοφ. Σολ. 10,2. Ψαλμοί 8,1-10).

Όμως, εκείνος δεν εκράτησε την βασιλικήν και ιερατικήν θέσιν του μέσα εις τον κόσμον, έπαυσε να έχη ως κέντρον προσανατολισμού τον Θεόν και ωδήγησεν ολόκληρον την δημιουργίαν εις την πτώσιν.

Η Αποστολή αυτή, από την οποίαν εξέπεσεν ο Αδάμ, δίδεται τώρα και πάλιν εις τον άνθρωπον της νέας δημιουργίας και χαρακτηρίζεται εις την Αγίαν Γραφήν ως «διακονία καταλλαγής», ως διακονία συμφιλιώσεως του κόσμου με τον Θεόν (Β΄ Κορινθίους 5,18).

Ο κόσμος ολόκληρος πρέπει να μεταμορφωθή και, μάλιστα υπό την διπλήν έννοιαν. Ο άνθρωπος καλείται να εργασθή δια να ανακάλυψη τας μυστικάς δυνάμεις του κόσμου, να τας μεταμόρφωση και να αντιμετώπιση αποτελεσματικούς τα προβλήματα της καθημερινής του ζωής.

Εις το ση μείον αυτό αι δυνατότητες του ανθρώπου είναι ασύγκριτοι, διότι είναι εικών του Θεού και μετέχει κατά ένα μέτρον εις την θείαν παντοδυναμίαν. Αυτό, λοιπόν, το γεγονός της εικόνος του Τριαδικού Θεού, υψώνει τον άνθρωπον εις βαθμόν ασυγκρίτως μεγαλύτερον από κάθε φιλοσοφικόν και ανθρωπιστικόν σύστημα. Συνεπώς, δεν τίθεται πλέον κανένα όριον και κανένας φραγμός, ούτε δια τον βαθμόν της αναπτύξεως του ανθρώπου, ούτε και δια την μεγάλην ευθύνην την οποίαν φέρει ο άνθρωπος δια την δικαίωσιν και την καταξίωσιν του εαυτού του, των έργων του και του κόσμου ολοκλήρου (Παράβαλλε Ψαλμοί 8,1-10).

Κάποτε ο άνθρωπος συμπαρέσυρεν εις την πτώσιν και την φθοράν ολόκληρον την δημιουργίαν, διότι έπαυσε να την προσφέρη ως δοξολογίαν εις τον Θεόν και να ζητά δια την χρήσιν της την ευλογίαν του Θεού (Γεν. 2,16-17). Τοιουτοτρόπως, ο άνθρωπος της νέας δημιουργίας, ο Χριστιανός, καλείται να μεταμόρφωση και με αυτήν την έννοιαν τον εαυτόν του, τα έργα του και τον κόσμον ολόκληρον και να τον τοποθέτηση ορθώς εις σχέσιν με τον Θεόν (Παράβαλλε Δευτερ. 8,12-18. Α' Παραλειπομένων 29,14-16).

Οι μαθηταί του Χριστού καλούνται να κατέλθουν από το όρος Θαβώρ, αφού απέκτησαν την βεβαιότητα της μεταμορφώσεως. Πρέπει να πορευθούν εις τον κόσμον δια να μεταμορφώσουν τον κόσμον, ώστε να γίνουν όλα «καινά», καινούργια (Ματθαίος 17,1-8. Β΄ Κορινθίους 5,17).

Πώς, λοιπόν, είναι δυνατόν να διαχωρίσουν οι Χριστιανοί τας ευθύνας των δια τον κόσμον; Πώς ημπορούν να εγκαταλείψουν τον κόσμον, αφού έλαβον την ρητήν εντολήν να μείνουν εις τον κόσμον (Ιωάννης 17,15), μάλιστα με μίαν τόσον μεγάλην Αποστολήν;

 

3. Η κοινωνική ευθύνη των Χριστιανών

Σκοπός του καθενός Χριστιανού είναι να ζήση τριαδικώς· η ζωή του πρέπει να γίνη πραγματικώς εικών της ζωής της Αγίας Τριάδος. Με άλλα λόγια, σκοπός του καθενός Χριστιανού είναι να ζήση με τον αδελφόν του η καλύτερον «μέσα εις τον αδελφόν του», διότι και ο Πατήρ είναι «εν τω Υιώ» και ο Υιός «εν τω Πατρί», όπως και το Πνεύμα το άγιον ευρίσκεται «εν τω Πατρί και εν τω Υιώ» (Παράβαλλε Ιωάννης 17,21).

Αυτήν την πραγματικότητα καλούνται οι πιστοί να ζήσουν εις την θείαν Λειτουργίαν και να την μεταβάλλουν εις πράξιν εις την καθημερινήν ζωήν (Παράβαλλε Α' Κορινθίους 10,16-17).

Εις την θείαν Λειτουργίαν ξαναζή ο άνθρωπος και η δημιουργία ολόκληρος την χαμένην εκείνην ενότητα, διότι τα πάντα προσλαμβάνονται εις το αναστημένον σώμα του Χριστού, τα πάντα προσφέρονται και πάλιν ως ευχαριστία εις τον Θεόν (Παράβαλλε Ζαχαρίας 14,20-21). «Εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα!», είναι μία ευχή η οποία επαναλαμβάνεται συχνάκις εις την θείαν λατρείαν.

Εδώ δεν υπάρχουν περιθώρια εγωιστικά. Το κέντρον γίνεται και πάλιν «Χριστός ο Θεός ημών», και του εαυτού μας, και του αδελφού μας, της ζωής μας ολοκλήρου.

Τοιουτοτρόπως γνωρίζομεν ότι ο Χριστός μας παρουσιάζεται καθημερινώς με τρόπον πολύ συγκεκριμένον: εις το πρόσωπον του αδελφού, ο οποίος περιμένει τους καρπούς του κόπου και του μόχθου μας δια να ανακουφισθή και να αναπνεύση. Ολόκληρον την ζωήν μας, όλας τας δυνάμεις μας και τας δυνατότητας μας, «Χριστώ τω Θεώ» και τούτο μέσω των αδελφών (Ματθαίος 25,40), εις την υπηρεσίαν των αδελφών. Και αι δυνατότητες αύται είναι απεριόριστοι, διότι ο άνθρωπος είναι, καθώς είπομεν, εικών του πανσόφου και παντοδυνάμου Θεού. Μετέχει συνεπώς και εις την πανσοφίαν Του και εις την παντοδυναμίαν Του (Παράβαλλε Γεν. 1,28. Ψαλμοί 8,1-10. Σοφ. Σειρ. 17,2-4. Σοφ. Σολ. 10,2).

Ποιος ημπορεί τώρα πλέον να μην ενδιαφερθή δια την ζωήν αυτήν; Δια τας πληγάς της ανθρωπότητος και του κόσμου;

Βεβαίως ο Χριστιανός καλείται εις μίαν ελευθερίαν και εις μίαν υπεροχήν απέναντι του κόσμου. Ο Απόστολος Παύλος φθάνει εις το σημείον να χαρακτηρίση τα πάντα ως «σκουπίδια» (σκύβαλα) εν σχέσει με τον μοναδικόν θησαυρόν ο οποίος είναι ο Χριστός (Φιλιππισίους 3,8). Τούτο, όμως, δεν μας δίδει το δικαίωμα να διαχωρίσωμεν τας ευθύνας μας δια την τύχην του κόσμου και δια τα καυτά προβλήματα των αδελφών.

Εάν ο λόγος του Θεού μας καλεί να κλαίωμεν με εκείνους οι οποίοι κλαίουν (Ρωμαίους 12,15), τότε η προσπάθεια δια την αποτελεσματικήν βοήθειαν του αδελφού μας πρέπει να αποτελή καθήκον περισσότερον επιτακτικόν. Ας ενθυμηθώμεν εις το σημείον αυτό τους λόγους του Ιακώβου:

«Εάν ένας αδελφός η μία αδελφή δεν έχουν επαρκή ενδύματα και στερούνται της καθημερινής τροφής, τους είπη δε κάποιος από σάς πηγαίνετε εις το καλόν, σκεπασθήτε και χορτασθήτε και δεν τους δώσει τα αναγκαία δια το σώμα, ποία η ωφέλεια;» (Ιάκωβος 2,15-16. Παράβαλλε Ησαΐας 58,1-14).

 

4. Η δικαίωσις του μοναχισμού

Εάν, όμως, έχουν τοιουτοτρόπως τα πράγματα, πως δικαιώνεται η αναχώρησις από τον κόσμον, ο μοναχισμός;

Ο μοναχισμός δεν είναι έξω από τον σκοπόν τον οποίον αναφέραμεν, διότι ο πραγματικός μοναχός δεν ζη εσωτερικώς χωρισμένος από τον κόσμον, ούτε έχει εγκαταλείψει την ευθύνην του δια τον κόσμον. Ζη δια τον κόσμον ολόκληρον, με τον οποίον αισθάνεται βαθύτατα ηνωμένος. Η Αποστολή του και το χάρισμα του συνίσταται εις το να είναι προφήτης και κήρυξ της ερχόμενης Βασιλείας, ζωντανή εικών και απόδειξις της μελλούσης ζωής.

Εις την ζωήν του κόσμου ο μοναχός αποτελεί δείκτην ο οποίος είναι εστραμμένος προς τον ουρανόν και φανερώνει εις τον κόσμον μίαν άλλην πραγματικότητα, την πραγματικότητα του ουρανού. Εις αυτό συνίσταται η μεγαλύτερα προσφορά του εις τον κόσμον.

Και είναι όντως η προσφορά αυτή μεγάλη, ιδιαιτέρως εις την σημερινήν εποχήν, όπου τα πάντα είναι προσανατολισμένα εις την γην και, επομένως κινδυνεύουν να καταδικασθούν εις θάνατον!