Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που ταλαιπωρεί εδώ και ογδόντα περίπου χρόνια όχι μόνο την Ελληνική, αλλά ακόμη και την παγκόσμια, Ορθόδοξο Εκκλησία είναι το ζηλωτικό, παλαιοημερολογητικό σχίσμα. Ο αριθμός των αυτοαποκαλουμένων Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών (Γ.Ο.Χ.) δεν είναι βέβαια μεγάλος (στην Ελληνική επικράτεια δεν υπερβαίνει τους 70.000), παρά ταύτα η ύπαρξίς τους δεν παύει να προκαλή σκανδαλισμό, δυσπιστία και διαμάχες στο πλήρωμα της Εκκλησίας.

Παρακολουθούμε με θλίψι την πορεία των Γ.Ο.Χ., οι οποίοι όχι μόνο δεν φαίνεται να επιθυμούν την ένωσί τους με τις Εκκλησίες Κωνσταντινουπόλεως, Αθηνών και Κύπρου, από τις οποίες αποστάτησαν το 1924 λόγω της αλλαγής του ημερολογίου, αλλά αντιθέτως οδηγούνται και σε μία τραγική, εσωτερική πολυδιάσπασι. Βλέποντας κανείς την “εμφύλια” διαμάχη των δώδεκα περίπου αλληλοκαθαιρεμένων ζηλωτικών Εκκλησιών και την διαρκώς αυξανομένη μεταξύ τους απομάκρυνσι, αντιλαμβάνεται ταυτόχρονα και την δυσκολία για οποιαδήποτε συνεννόησι με τις Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, τις οποίες μάλιστα τον τελευταίο καιρό χαρακτηρίζουν ως αιρετικές.

Παρά ταύτα χαιρόμαστε ιδιαίτερα για τις αρκετές μεμονωμένες προσχωρήσεις επισκόπων, κληρικών, ιερών μονών, αλλά και πιστών Γ.Ο.Χ. στο σώμα της Εκκλησίας. Πιστεύουμε ότι σ’ αυτό συντελεί και η ύπαρξις σε ορισμένες μητροπόλεις ενοριών, οι οποίες ανήκουν μεν στην Εκκλησία, ακολουθούν όμως με την άδεια του τοπικού επισκόπου το παλαιό ημερολόγιο. Στις ενορίες αυτές βρίσκουν καταφύγιο αρκετοί απογοητευμένοι Γ.Ο.Χ., οι οποίοι επιθυμούσαν να αποδεσμευθούν μεν από τις ζηλωτικές τάξεις, να έχουν όμως και την δυνατότητα να ακολουθούν και το Ιουλιανό ημερολόγιο, το οποίο όχι άδικα αγαπούν.

Ως πάρα πολύ σημαντική θα πρέπει επίσης να θεωρηθή η ένωσις του πατριαρχείου της Μόσχας με την Εκκλησία της Ρωσικής Διασποράς (17-5-2007)¹. Όπως γνωρίζουμε, η Ρωσική Διασπορά είχε διακόψει τα τελευταία τριανταπέντε έτη σχεδόν ολοκληρωτικά την εκκλησιαστική κοινωνία με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και είχε συνάψει κοινωνία με μικρή μερίδα των Γ.Ο.Χ. Από την Ρωσική διασπορά αντλούν επίσης την χειροτονία τους σχεδόν όλες οι παλαιοημερολογητικές παρατάξεις. Η ένωσις του πατριαρχείου της Μόσχας και της Ρωσικής Διασποράς σηματοδότησε την διάλυσι του μισού ανά τον κόσμο Παλαιοημερολογητισμού, δεδομένου ότι η Ρωσική Διασπορά έχει στην δικαιοδοσία της περισσότερες από τριακόσιες ενορίες σε όλη την υφήλιο. Είναι απόλυτα φυσικό οι Γ.Ο.Χ. να θρηνούν και να νιώθουν απογοητευμένοι, καθώς η δύναμίς τους διαρκώς συρρικνώνεται.²

Έχουμε χωρίσει σε τρία μέρη την εργασία μας. Στο πρώτο μέρος θα προσπαθήσουμε να αναιρέσουμε τα σχετικά με το ζήτημα της αλλαγής του ημερολογίου επιχειρήματα των Γ.Ο.Χ. θα δείξουμε λοιπόν ότι η αλλαγή του ημερολογίου ήταν μεν μία αντικανονική ενέργεια, όχι όμως και αίρεσι, και συνεπώς δεν αποτελούσε επαρκή λόγο διακοπής της εκκλησιαστικής κοινωνίας με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες. Το σχίσμα δηλαδή των Γ.Ο.Χ. είναι εντελώς αντικανονικό.

Στο δεύτερο μέρος θα ασχοληθούμε με την πολυδιάσπασι των Γ.Ο.Χ. και τους μηδαμινούς λόγους, που αποτελούν την αφορμή των σχισμάτων τους.

Τέλος στο τρίτο μέρος θα αναιρέσουμε τα σχετικά με το ζήτημα του Οικουμενισμού επιχειρήματα των Γ.Ο.Χ. Συγκεκριμένα θα δείξουμε ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν έχουν αποδεχθή την αίρεσι του Οικουμενισμού και συνεπώς η προτροπή των Γ.Ο.Χ. στους πιστούς να διακόψουν την εκκλησιαστική κοινωνία μαζί τους είναι εσφαλμένη. Θα δείξουμε τέλος την συμπεριφορά των αγίων Πατέρων σε ανάλογες με τίς σημερινές περιπτώσεις, καθώς και τις πολλές παραποιήσεις που διαπράττουν οι Γ.Ο.Χ. Στην πατερική διδασκαλία και την Εκκλησιαστική Ιστορία. Οι Πατέρες δηλαδή έθεταν πάντοτε ως όρο διακοπής της εκκλησιαστικής κοινωνίας με τους εκκλησιαστικώς προϊσταμένους μας την διακήρυξι κάποιας αιρέσεως ή την ένωσι με τους αιρετικούς και όχι τις προσπάθειες για ένωσι μαζί τους ή την απλή ύπαρξι τών Φιλενωτικών.

Ομολογούμε ότι η προσπάθεια αναιρέσεως των ζηλωτικών επιχειρημάτων δεν αποτελεί για μας ένα ευχάριστο έργο. Αναλάβαμε την προσπάθεια αυτή με πόνο και ιδίως αγάπη για τους εξαιρέτους κατά τα άλλα αδελφούς Παλαιοημερολογίτας. Τελικός στόχος μας δε είναι η επίτευξις της εν Χριστώ ενότητος κάτω από ορθές φυσικά εκκλησιολογικές προϋποθέσεις «ου γάρ νικήσαι ζητούμεν, αλλά προσλαβείν αδελφούς ών τω χωρισμώ σπαρασσόμεθα»³.

 

¹ Περιοδικό Church and Diplomacy, Μάρτιος Απρίλιος 2007, σελ. 18-20.

² Περιοδικό Άγιος Αγαθάγγελος, τεύχος 221, σελ. 33.

³ Γρηγορίου του Θεολόγου, Εις τήν Πεντηκοστήν, κεφ. η΄, P.G.36, 440B.